Morgunblaðið - 25.08.1970, Blaðsíða 11

MQHGUNBLAÐTÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. ÁGÚST 1970
11
85 ára i dag;
Afmæliskveðjur til Sig-
urbjörns Þorkelssonar
Sigurbjom Þorkelsson framan við sína gömlu verzlun, Vísi. Mynd-
ina tók Ól. K. M. í rigningunni í gær.
Frá þeim árum, er ég hafði
lokið námi og hóf strax starf-
semi hjá Sjálfstæðisflokknum, er
mér einn maður öðrum fremur
minnisstæður. Hann var lágur
vexti og léttur á sér, snöggur í
hreyfingum og sýnilega einbeitt
ur, en milt bros var á hraðbergi,
samfara augnaráði áhuga og
fjörs. En eitt var þó enn, sem
mér fannst fyrst einkennilegt í
fari þessa manns: Hann virtist
alls staðar nálægur ef eitthvað
var um að vera á þeim pólitíska
vettvangi, að ég ekki tali um
stórfundi eða kosningar. Þetta
var afmælisbarnið í dag, — ég
heyrði hann jafnan nefndan Sig
urbjörn í Vísi, en síðar á ævinni
föðumafninu Þorkelsson skotið
inn á milli.
Mér fannst ég vera fljótur að
kynnast þessum sérstæða manni,
en síðar hefi ég séð hvað ég þá
hafði í raun og veru kynnzt hon
um lítið, likt og aðeins einum
kvisti á stórum meiði, — ævi og
störf Sigurbjörns Þorkelssonar í
Vísi, spanna yfir svo vítt svið
þjóðlífs og borgarlífs Reykjavík
ur, persónukynna og félagsmála
æðri sem lægri.
Nú síðustu árin höfum við
Sjálfstæðismenn jafnan séð lág-
vaxinn, „ljóshærðan“ mann með-
al okkar, hvort heldur sem var
í sorg eða gleði eða í pólitískum
átökum. Á fundum yngri manna
hefi ég stundum heyrt spurt upp
á síðkastið: „Hver er hann þessi
þarna með hvíta hárið?“ „Þekk
irðu ekki Sigurbjörn i Vísi?“
hefi ég undrandi svarað, en þeg-
ar meira en hálf öld er á milli
manna, má vissulega engan
undra, þótt slíkar spurning-
ar læðist stundum fram.
Þessi litla afmælisgrein er að-
eins sprottin af hvöt til þess að
rétta góðum manni, sem ég met
mikils, höndina í þakklætisskyni
samfara heillaóskum á 85 ára af-
mælinu. Um ævi hans væri ekki
á mínu færi að fjalla, en þar
hefir hann sjálfur leyst vand-
ann með þvi að gefa okkur stór
merka sjálfsævisögu, sem nú er
komin út í þrem bindum og von
á meiru. Þessi sjálfsævisaga er
furðuleg. Fletti maður bókunum
er ekki ósvipað þvi að verið sé
að blaða i riti eins og „Öldin
okkar" eða einhvers konar sögu
riti. Myndir manna, kynslóða, at
burða þéirra og umhverfis, svífa
fyrir sjónum. Við lestur speglast
gleði frásagnar, hreinskilni og
mannkosta, — þvílíkt stálminni,
að við, sem erum af kynslóð hrað
ans, sem svo er stundum nefnd,
fáum ekki skilið!
„Himneskt er að lifa,“ hljóm-
ar höfuðtitill ævisögu Sigur-
bjöms í Vísi. Það er trúin á
sólina, birtuna, á Guð, sem lífs-
skoðun Sigurbjörns grundvall
ast á, og hefir hann þó sann-
arlega mátt reyna sitt af hverju.
Undirtitill annars bindis er:
„Ekki svíkur Bjössi.“ Nei, — í
öndverðu skyldi ekki svikið.
„Áfram liggja sporin" í þriðja
bindi, á þessum hyrningarstein-
um. Nú mætti spyrja: „Hvarend
ar Bjössi?" Við bíðum og biðjum
þess að eiga samfylgd hans sem
lengst.
Mig langar í lokin til þess að
minnast á eitt málefni, sem við
höfum unnið að saman síðustu
árin. Það er að efla kristindóms-
fræðslu í skólum landsins. Mis-
skiljið mig ekki, ég er ekki að
minna á mig að öðru leyti en
því að Sigurbjörn er sífellt að
píska mig áfram að styðja þetta
hjartans áhugamál hans sjálfs.
Honum hefir ekki fundizt
kirkj umálaráðherrann stórhögg-
ur á þessu sviði, en ég veit að
hann fyrirgefur af sinni mildi
og huggar sig við að nokkuð
hafi áunnizt og þolinmóður hugs
ar hann að mjór er mikils vísir.
Þetta mikla áhugamál Sigur-
bjöms Þorkelssohar í Visi á að
styðja betur en ég hefi enn get-
að gert. Margir góðir menn eru
að verki. Fleiri munu fylkja sér
undir merkið.
Að síðustu hlýt ég að
senda afmælisbarninu „póli-
tiska“ kveðju.
Fyrir hönd Sjálfstæðismanna
þakka ég öll þau óteljandi spor,
sem hann hefir ótrauður erfiðað
fyrir hugsjónir þeirra, á nótt
sem degi um langa tíð.
Lif heill í landi sólar og trúar!
Jóhann Hafstein.
Mér þykir vænt um að eiga
þess kost að fá að rita afmælis-
grein um þann ágæta mann og
félaga Sigurbjörn Þorkelsson
fyrrv. forstjóra, eða Sigurbjörn
í Visi eins og margir nefna hann
helzt. Hann á það margfaldlega
skilið, að ég riti um hann, fyrst
tækifæri gefst. Eftir að hafa
kynnzt ummælum Matthíasar
Johannessens, ritstjóra, og
reyndar annars af andans mönn
um þjóðarinnar, að minningar-
greinar um látna segðu meira
um þá, sem rituðu þær, en þann,
sem ritað væri um, hafði ég tek-
ið þá hljóðu ákvörðun að rita
aldrei framar minningargrein um
látinn mann. Mér óaði við þeirri
hugsun, að bruna þannig fram í
sviðsljósíð og skyggja ósjálfrátt
á þann, sem þakka skyldi að
lokinni samfylgd. Þess vegna
þykir mér vænt um að mega ritá
um Sigurbjörn bráðlifandi og
hressan og sleppa við minningar
grein um hann látinn. Ég ann
honum þess, að lifa mig, ef til
kemur.
Það hefur sagt mér talsvert
um Sigurbjörn, að hann rámaði
ekki agnar ögn í okkar fyrstu
kynni, er ég sagði honum frá
þeim. Þá var ég 9 ára, er þau
urðu. Faðir minn hafði látizt og
það svarf að fátæku verka-
mannsheimili á þeim árum,
skömmu eftir 1920. Rétt fyrir jól
kom föðurbróðir minn, tók í
hönd mér, leiddi mig niður í
verzl. Vísi. Yfir borðið hvísl-
aðist hann eitthvað á við kaup-
manninn, lágvaxinn en með
broshýran svip og glaðleg
augu. Ég vissi ekki, hvað þeim
fór á milli, en þegar í stað tók
þessi ókunni maður að týna fram
á borðið vörur, sem mátti ekki
vanta til jólahalds: Hveiti, rúsin
ur, kerti, ávexti og sitt hvað
fieira. Hlaðinn varð ekki litill,
en skömmu siðar lá hann á eld-
húsborði móður minnar. Eftir
þetta þekkti ég manninn, þótt
hann þekkti mig ekki, næst er
ég mætti honum á götu. Siðan
hefi ég þekkt þessa hlið á hon-
um, að hann er maður með hjart
að á réttum stað -— og ég hefi
einnig — aðstöðu minnar vegna
— ekki komizt hjá að vita, að
margoft hefur hann laumað yfir
borð og undir ýmsu til stuðnings
einstaklingum og málefni, þegar
þörf var. Og það var gert, án
þess að á bæri eða hann minnt-
ist þess, næst er hitzt var.
Síðar átti ég eftir að kynnast
því, að Sigurbirni var ekki að-
eins eðlilegt að gefa gjafir.
Þar var óvenjulega fómfús mað
ur, sem gat af alhug gefið sjálf-
an sig í þjónustuna fyrir menn
og málefni. Fyrst og fremst hafði
honum veitzt sú náð á æskuár-
um að gefast Drottni. Það varð
grundvallaratriði lífs hans. Og
þar kom einnig fram annar þátt
ur eðlis hans: trúfestan. Hann
er vinafastur svo af ber. Enginn
er svikinn, sem á hann fyrir vin.
Ýmsum mundi við fyrstu kynni
koma í hug, að hér væri ör
augnabliksmaður á ferð. En svo
er ekki. Hann er traustur og
óhagganlegur. K.F.U.M. hefur
fengið að njóta þess. Hann telst
í hópi stofnenda félags vors og
hefur í þau rúmleg 71 ár sem
siðan eru liðin verið einn af
máttarstólpum þess og atorku-
('imu.stu félagsmönnum. Hann
átti sæti í stjórn félagsins í 54
ár, lengur en nokkur annar mað
ur. Ráðhollur hefur hann reynzt
og ólatur að taka á sig af-
greiðslu mála, sem aðrir víluðu
við að taka að sér vegna óþæg-
inda, sem því gætu fylgt. Hann
hefur séð, að þetta þurfti að
gera. Heildin krafðist þess — og
þá varð að sinna því.
Hann er góður félagi. Er ekki
gripið til þess að segja, að ein-
hver sé hrókur alls fagnaðar í
vinahópi? Það á við um Sigur-
bjöm. Hann getur stráð svo um
sig sögnum, sögum og hnittiyrð-
um, að fágætt er. Ég hefi oft
undrazt og fundizt, að þar væri
um hreint bruðl að ræða, svo
óspar, sem hann hefur verið í
þeim efnum. Þar tekur hann
samt af óþrjótandi fjársjóði sín-
uro- Og hann er alls ekki hrók-
ur fagnaðar af því einu, að hann
segi hlutina. Hann kann að njóta
alls þess, sem umhverfið veitir
á glaðri stund — og skyldu
margir geta hlegið jafn dátt og
hátt og hjartanlega og Sigur-
bjöm að annarra gamanyrðum?
Sigurbjöm er ekki aðeins haf
Framhald á bls. 25
ákoda
VIÐGERÐAÞJÓNUSTA — VARAHLUTAÞJÓNUSTA
og 5 ÁRA RYÐKASKÓ — eru aðeins nokkrir af
kostunum við að eiga SKODA.
Nýi Skodinn er fullur af nýjungum, öruggur og
hagkvæmur.
TEKKNESKA
BIFREIÐAUMBOÐIÐ
Á ÍSLANDI H.F.
AUÐBREKKU 44 - 46 SiMI 42600
KÓPAVOGI
Til afgreiðslu nú þegar:
SKODA 100 KR. 204.000.00
SKODA 100 L KR. 216.000.00
SKODA 110 L KR. 223.000.00