Morgunblaðið - 25.08.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUNRLAÐIÐ, ÞRIÐJU0AGUR 25. ÁGÚST 1970
Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi Garðar Kristinsson.
Rtt&tjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Askriftargjald 165,00 kr. á mánuði innaniands.
I lausasölu 10,00 kr. eintakið.
FYRIR OPNUM TJÖLDUM
k \ vettvangi stjórnmálanna
þarf að taka margar þýð-
ingarmiklar ákvarðanir í
næstunni vegna þeirrar
breytingar, sem orðið hefur í
forystu Sjálfstæðisflokksins
og í ríkisstjóminni. Augljóst
er, að forystumenn Sjálfstæð-
isflokksins eru staðráðnir
~ að láta þessar breytingar fara
fram fyrir opnum tjöldum,
eins og berlega kemur í ljós
í samtali Morgunblaðsins
við Jóhann Hafstein, forsæt-
isráðherra, sl. laugardag.
í viðtali þessu ræðir for
sætisráðherra m.a. um breyt-
ingar á ríkisstjóminni og
segir: „Á dánardægri Bjarna
Benediktssonar, forsætisráð-
herra, þótti nauðsyn til bera
að skipa máium þannig, að
mér var falin meðferð for-
sætisráðuneytisins auk fyrri
ráðuneyta. Áður en þing kem
ur saman, er talið eðlilegt, að
fyrir liggi venjuleg skipun
forsætisráðherra, auk þess
sem Sjálfstæðisflokkurinn fái
nýjan ráðherra í ríkisstjórn'
iná. Um þetta mun þingflokk
~ ur Sjálfstæðisflokksins fjalia
og taka ákvörðun innan tíð-
ar. Ég hef óskað eftir því, að
leynileg kosning fari fram
meðal þingmanna Sjálfstæð
isflokksins um það, hver
mynda skuli nýtt ráðuneyti
og stendur sú kosning yfir,
en nokkrir þingmenn voru
ekki á þingflokksfundinum í
gær vegna eðlilegra forfalla.
Þegar þau úrslit liggja fyrir,
verður tekin ákvörðun um
fjórða ráðherra Sjálfstæðis-
flokksins. Að því búnu tel ég,
að viðræður hefjist milli
stjórnarflokkanna um fram-
“gang mála á næsta þingi og
lausn annarra viðfangsefna.
Að þessu brýna verkefni
verða flokkamir að ganga
með oddi og egg.“
Þá er í þesisu viðtali rætt
um málefni Sjálfstæðisflokks
ins og forsætisráðherra spurð
ur að því, hvort boðað verði
til landsfundar Sjálfstæðis-
flokksins í haust. Svar hans
var á þessa leið: „Á fundin-
um í gær (þ. e. fundi mið-
stjórnar Sjálfstæðisflokksins
sl. föstudag) var ákveðið að
. boða ekki til landsfundar á
næstunni. Ég mun eðli máls-
ins samkvæmt, gegna for-
mennsku í flokknum fram að
næsta landsfundi, sem þá kýs
að venju bæði forman-n, vara
formann og miðstjórn. Frá
1961 hafa bæði formaður og
varaformaður verið kosnir
almennri, óbundinni kosn-
ing’i' á landsfundi og þeirri
Ireglu verður að sjálfsögðu
ihaldið. Ég treysti á aðstoð og
samstarf samherja minna við
stjóm flokksins. Ég geri mér
ljóst, að margir Sjálfstæðis-
menn óskuðu eindregið eftir
þingkosningum í haust og
miðstjómin hafði ákveðið, að
landsfundur yrði haldinn
fyrri hluta september, ef svo
færi, en ég treysti því, að
góður skilningur sé fyrir
hendi á þeim nýju viðhorf-
um, sem við blasa.“
Jóhann Hafstein var einnig
spurður að því, hvað hann
vildi segja um fullyrðingar
þess efnis, að „harðvítug
valdabarátta“ færi nú fram
innan Sjálfstæðisflokksins og
hann sagði:
„Það væri fásinna að gera
sér ekki grein fyrir því, að
það er ekki vandalaust verk
að skipa forystu Sjálfstæðis-
flokksins eftir hið skyndilega
og sviplega fráfall jafn mik-
ilhæfs foringja og Bjami
Benediktsson var. Sumir telja
eðlilegt að dreifa byrðinni
eða jafna haua meira á for-
ystuna en verið hefur. Ég
felli mig vel við þá hugsun,
en slíkt verður að íhuga vel
og ákvarða með eðlilegum
hætti. í Sjálfstæðisflokknum
hefur það t.a.m. áður verið
svo, að sami maður gegndi
ekki bæði formennsku í þing-
flokki og flokknum, þannig
var Ólafur Thors um tíma
formaður Sjálfstæðisflokks-
ins og Bjarni Benediktsson
formaður þingflokksins. Ég
hygg, að þetta hafi einnig
tíðkazt í öðrum stjórnmála-
flokkum hér á landi, en þó
verið nokkuð breytilegt."
Af þessum ummælum Jó-
hanns Hafsteins, forsætisráð-
herra, má ráða, að vandasam-
ar ákvarðanir eru á næsta
leiti. Morgunblaðið telur það
sérstakt fagnaðarefni, að um-
ræðum um þær breytingar,
sem framundan eru á næstu
mánuðum hefur þegar verið
beint inn í þann farveg, að
þær skuli fara fram opinber-
lega og á hreinskilinn hátt.
í áratugi hefur það tíðkazt
hérlendis, að með meirihátt-
ar málefni stjórnmálaflokk-
anna væri pukrast að tjalda-
baki og mikil áherzla lögð á,
að almenningur fengi sem
minnst um þau að vita. Nú
stendur Sjálfstæðisflokkur-
inn frammi fyrir miklum
vanda en það verður flokkn-
um tvímælalaust til fram-
dráttar, að þau vandamál
verði lögð fyrir allan almenn
ing, sem þar af leiðandi get-
ur tekið þátt í umræðum um
3au mál og átt sinn þátt í
að móta þær ákvarðanir, sem
að lokum verða teknar.
Hraðbrautarfrai
A korti þessu má sjá skiptingu
áfanganna 11 og hversu fram-
kvæmdunutn miðar áfram.
SVARTI liturinn táknar þá
áfanga, sem búnir eru eða verið
er að vinna að. BLAI liturinn
táknar þá áfanga, sem boðnir
voru út í maí, og tilboð voru
opnuð í um sl. mánaðamót. Fram
kvæmdir hefjast á næstunni.
GRAI liturinn táknar þá áfanga,
sem boðnir verða út í desember
og framkvæmdir hefjast við í
maí á næsta ári.
í SUMAR hefur verið unnið
af kappi að lagningu hrað-
brautanna, þ.e. Suðurlands-
vegar og Vesturlandsvegar.
Er einmitt þessa dagana ver-
ið að taka ákvörðun um,
hvaða verktakar skuli hljóta
áfangana tvo, sem boðnir
voru út í maí sl. og tilboð
voru opnuð í fyrir fáeinum
vikum. Munu framkvæmdir
við þá því hefjast nú alveg á
næstunni. í desember n.k.
verða svo boðnir út fjórir
áfangar til viðbótar, og er ráð
gert að framkvæmdir við þá
hefjist í maímánuði næsta ár.
Áformað er að þessari fyrstu
áætlun hraðbrautarfram-
kvæmdanna verði lokið árið
1972, og greiður vegur verði
þá frá Miklubraut upp að
Mógilsá í Kollafirði eftir Vest
urlandsvegi og frá Bæjar-
hálsi austur að Selfossi eftir
Suðurlandsvegi.
Áður en lengra er haldið
er e.t.v. rétt að gera aðeins
grein fyrir því, hvað átt er
við með „hraðbraut“. Sam-
kvæmt skilgreiningu verk-
fræðinga Vegagerðarinnar
eru hraðbrautirnar tvenns
koniar. Hraðbraut A er vegur
þar sem búast má við yfir 10
þúsund bílum á dag yfir
sumarmánuðina. Hraðbraut
B er vegur, þar sem búast má
við milli eitt og tíu þúsund
bílum á dag. Samkvæmt síð-
ustu vegaáætlun frá 1. janúar
1969 eru hraðbrautir í landinu
alls 334,4 km og er það ná-
lægt því að vera um 3.8% af
þjóðvegakerfinu, en á þeim
eru þó að öllum líkindum um
40—50% af allri umferð á
landinu. í dag eru 50 km með
slitlagi, þar af 43 með varan-
legt slitlag en 7% með hálf
varanlegt.
Hraðbrautaframkvæmdum
þeim, sem nú eru á dagskrá,
hefur verið skipt niður í 11
áfanga. Fjórir þeirra eru á
Vesturlandsvegi en 7 á Suð-
urlandsvegi. Um þessar
mundir er verið að vinna að
og ljúka við fjóra af áföng-
unum. Alls eru sjö af áföng-
unum boðnir út á alþjóðleg-
um verktakamarkaði. Áfang-
Kristján Albertsson:
Ómerkileg
herstöð?
ÞRÁTT fyrir sína lofsverðu,
skorinorðu og afd-ráttarlausu
yfirlýsingu um steindauða
landsambands „herniám'sand-
stæðinga“, vill Austri Þjóð-
viljans eklki við það kannast,
að mótþróinn gegn hervöm-
um íslands sé nú dauður úr
öllum æðuim og að en'gu orð-
inin. Bnda var tæpast við því
að búast, að sinni.
Hanm heldur því fram í
nýrri grein, að þessa andstöðu
sé „efcki aðeins að finrna í
hópi íslenzkra sósíalista", held
ur líka hjá „unigu fólki“ í öðr-
um flokkum.
Sennilega þá mjög ungu.
Og því hiklausari, sem fólk
er yngra, og flausturlega
myndaðar skoðanir háðari til-
finningum einum.
Austri segir að þróunin í
bemaðartaekni hafi „sem bet-
ur fer auðveldað fslendinigium
baráttuna gegn erlendum
bækistöðvum11. Herstöðin hér
sé „afar ómerlkileg frá her-
tæknilegu sjónarmiði", og hafi
„engin leyndarrnál að geyma
sam vert sé að njósna um,
eiras og langdvöl hinna aust-
rænu gistivina á Miðnieslheiði
saninar á eftirminniiegan hátt“.
Ég verð að játa, að ég á bágt
með að átta mig á þeirri sönn-
un.
Ég veit ©kki hvor okkar
Austra er meiri sénfræðinigur
um nútíma hernaðartækni —
en hef sterfcan grun um, að
hvorugur sé dómbær um
hemaðarlegt máttemi banda-
ríslkra stöðva á íslandi. Hitt
veit ég, að á friðartímum eru
herstöðvar jafnan efkíki hafðar
iramimgerðari né búnar öflu'gri
hergögnum en svo, að viðbún-
aður nægi til að standast
fyrstu huigsan’legu óvæntu
árás — þangað til berist liðs-
aulki og aðrir nauðsynlegir aið-
drættir, svo að fyllstu vörn-
um verði við komið. En nú á
tímum er all’t fljótt í förum,
menn og vopn.
Hið „unga fólk“ sem reynt
er að æsa upp gegn hervörn-
um Bandaríkjanna á íslandi,
Skyldi því gjalda varhuga við
að láta télja sér trú um, að
þær séu kák eitt.
Hibt skiptir þó mestu máli
í þessu efni, að meðan við
njótum þeirra hervama, gæti
ekkert stórveldi ráðist á fs-
land — án þess það væri jalfin-
framt árekstur við Bandarík-
in. Af því leiðir, að á friðar-
tímum er öryggi lands vors
borgið.
En að öðrum kosti væri það
leikur einm harðvítuigu stór-
veldi að stofna til vandlkvæða,
sem hægt væri að hafa að