Morgunblaðið - 19.09.1970, Blaðsíða 14

14
MORGUN'BLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. SBPT. 1970

Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavik.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveirvsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttasljóii Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Simi 22-4-80.
Áskriftargjald 165,00 kr. á mánuði innaniands.
( lausasölu 10,00 kr. eintakið.
IÐNAÐARÁÆTLUN
Tðnaðarráðuneytið vinnur
nú að undirbúningi og
gerð iðnaðaráætlunar fyrir
næsta áratug en einkum þó
fyrir næstu 4 ár eða tímabil-
ið fram til 1974 en þá hefjast
tollalækkanir á ný í samræmi
við samninga okkar við
EFTA-ríkin.
Iðnaðaráætlun þessi á að
skapa traustan grundvöll fyr-
ir fastmótaðri iðnaðarstefnu,
sem unnið yrði samkvæmt
næstu 10 árin en einmitt það
tímabil verður mjög örlaga-
ríkt fyrir iðnaðinn og raunar
atvinnulífið í heild. Á þessum
áratug mun samningur okk-
ar við EFTA-ríkin koma til
framkvæmda. Vemdartollar
verða afnumdir gagnvart
vömm frá EFTA-löndunum
og fyrirsjáanlegar eru marg-
víslegar breytingar í iðnaðin-
um. Það er því nauðsynlegt
að gera sér nokkra grein fyr-
irfram fyrir líklegri þróun
og þeim markmiðum, sem
stefna ber að.
Með stofnun Iðnþróunar-
sjóðsins hefur verið tryggt
verulegt fjármagn, sem varið
verður .til þess að aðlaga ís-
lenzkan iðnað breyttum að-
stæðum og gera honum kleift
að hefja útflutningsstarfsemi.
En áður en útflutningur
hefst að ráði verður margt
að breytast í íslenzkum iðn-
aði. Flest eru fyrirtækin smá
og jafnvel þótt vel takist til
um útflutning reynslusend-
iniga á framleiðsiluvörum
þeirra er hætt við að fram-
leiðslugetan sé ekki í sam-
ræmi við þær pantanir, sem
kunna að berast erlendis frá.
íslenzk iðnfyrirtæki hafa
þegar kynnzt þessu vanda-
máli. Framleiðslugeta þeirra
er takmörkuð við hinn litla
innlenda markað og pantanir,
sem koma erlendis frá eru ef
til vill mun stærri en iðn-
fyrirtækin ráða við.
Með lánveitingum Iðnþró-
unarsjóðs og gerð iðnaðar-
áætlunar þarf að stefna að
því að auka framleiðslugetu
þeirra iðnfyrirtækja, sem
líklegust eru til að fram-
leiða útflutningshæfa vöru.
En jafnframt er vafalaust
nauðsynlegt að til komi
breytt hugarfar stjórnenda
margra iðnfyrirtækja. Út-
flutningi fylgir umstang og
vafstur, sem þeir eru lausir
við er selja á innanlands-
markaði. Fyrst í stað er líka
sennilegt, að útflutningur
gefi lítið í aðra hönd og að
verðið sé ekki eins hagstætt
og á himum innlenda mark-
aði. En á móti kemur hitt, að
von er í miklu stærri mark-
aði, sem gefur tækifæri til að
taka upp nýja tækni og
fj ölda-f ramleiðslua ðferðir
sem hafa að mestu verið ó-
þekktar hérlendis.
Uppbygging iðnaðarins og
útflutningur á framleiðslu-
vörum hans er þjóðhagslegt
atriði, sem snertir grund-
vallarafkomu þjóðarbúsins á
næstu árum og áratugum.
Þess vegna er eðlilegt að op-
inberir aðilar eiga verulegan
hlut að málum. Það hefur
ríkisstjómin gert sér ljóst.
Þess vegna m.a. vinnur iðn-
aðarráðuneytið nú að gerð
iðnaðaráætlunar, útflutnings-
skrífstofa iðnrekenda hefur
verið styrkt með veruiegum
fjárframlögum úr ríkissjóði
og lögð var áherzla á að ná
samningum við hin Norður-
löndin um stofnun Iðnþróun-
arsjóðs. Uppbygging iðnað-
arins sem útflutningsiðnaðar
skiptir sköpum um framtíð
þjóðarinnar og þess vegna
er þetta eitt .þýðingarmesta
verkefni á sviði atvinnumála
okkar um þessar mundir.
Ulbricht kippir í spottann
að er til marks um þá
dæmigerðu hræsni, sem
einkennir málflutning komm
únista, að blað þeirra heldur
því fram í gær, að Morgun-
blaðið vi’lji láta erlenda
menn ákvarða utanríkis-
stefnu íslands. Þetta er auð-
vitað fjarri öllum sanni eins
og lesendur Morgunblaðsins
vita.
Hitt kemur engum á óvart,
þótt slíkar ásakanir komi úr
herbúðum kommúnista. Sök
bítur sekan. Kommúnistar
hafa í áratugi látið afstöðu
sína til íslenzkra utanríkis-
mála ráðast af annarlegum
érlendum sjónarmiðum og á
því hefur engin breyting orð-
ið. Hið svonefnda Alþýðu-
bandalag heldur uppi sér-
staklega nánum tengslum við
kommúnistaflokk Austur-
Þýzka-lands, og þau tengsl
valda því m.a. að ekki hefur
sézt á síðum kommúnista-
blaðsins hér styggðaryrði í
garð þeirra manna, sem ráð-
izt hafa gegn umbótastefn-
unni í Tékkóslóvakíu. Reyndu
þó kommúnistar hér að
blekkja almenning á Íslandi
fyrst í stað um hina raun-
verulegu afstöðu þeirra til
innrásarinnar í Tékkósló-
vakíu. En nú kippir Ulbricht
í spottann og Magnús dansar
með.
UTAN ÖR HEIMI
Moskvusáttmálinn
veldur klofningi
— í vestur-þýzku stjórnar-
andstööunni
Eftir Boris Kidel
- ' 50:3
Griðasáttmálinn milli Sovét
rikjanna og Vestur-Þýzka-
lands, sem svo mikla athygli
hefur vakið, hefur fætt af sér
mikla óeiningu og glundroða
í röðum kristilegra demó-
krata (CDU), stjórnarand-
stöðuflokksins i Vestur-Þýzka
landi. Djúpstæður ágreining-
ur skilur leiðtoga CDU að í
afstöðu þeirra til griðasátt-
málans, sem undirritaður var
í síðasta mánuði af Willy
Brandt kanslara og Alexei
Kosygin forsætisráðherra.
Kurt George Kiesinger, for
maður CDU og fyrrverandi
kanslari hefur eindregið lagt
tii, að þingið neiti að stað-
festa sáttmálann. Rainer Barz
el, formaður þingflokks CDU
hefur aftur á móti tekið upp
sveigjanlegri afstöðu. Hann
vill, að flokkurinn geymi að
kveða upp dóm yfir sáttmál-
anum, unz áhrif hans á
ástandið í Berlin, á samskipt-
in við Austur-Þýzkaland og
önnur kommúnistaríki koma
fram.
Kristilegir demókratar, er
fyrir aðeins þremur mánuðum
hlökkuðu yfir yfirvofandi
falli ríkisstjórnarinnar, sem
er samsteypustjórn undir for-
ustu jafnaðarmanna, hafa
orðið fyrir alvarlegum
hnekki vegna árangurs
Brandts í Moskvu. Kanslar-
anum hefur tekizt að treysta
völd sín að nýju eftir slæmt
tímabil snemma á þessu sumri,
er tiltölulega lélegur árangur
í fylkiskosningum knúði
stjórnina í varnaraðstöðu.
Moskvusáttmálinn hefur
með viðbótarákvæðum sínum,
sem fólu í sér tilslakanir af
hálfu Sovétstjórnarinnar á
elleftu stundu, eflt álit
Brandts og svipt hulunni af
veikleikum stjórnarandstæð
inga. Allar skoðanakannanir
í V-Þýzkalandi gefa til
kynna yfirgnæfandi stuðning
almennings við stefnu ríkis-
stjórnarinnar í þá átt að
koma á sáttum við kommún-
istaríki Austur-Evrópu. Barz
el og þeir hagsýnni úr röð-
um forystumanna CDU hafa
gert sér grein fyrir, að kerfis
bundin andstaða við „Ostpoli
tik“ Brandts er í mótsögn
við vilja fólks i landinu nú.
Þeir telja, að Moskvusáttmál
ninn geti vissulega markað
tímamót í samskiptum Þjóð-
verja og Rússa. Þeir geta
ekki útilokað þann mögu
leika, að Rússar taki nú upp
sáttfúsari afstöðu í samninga
viðræðunum um Berlín og að
þíða komist jafnvel einnig í
samskipti beggja hluta Þýzka
lands.
Algjörlega neikvæð afstaða
gagnvart samningum við So-
vétríkin er líkleg til þess að
hafa í för með sér, að CDU ein
angrist í óvinsælli og varnar
lausri aðstöðu. Af þessari
ástæðu eru Barzel og félagar
hans þeirrar skoðunar, að
óbundin afstaða sé hagstæð
ust fyrir CDU. Kiesinger aft-
ur á móti, sem enn er bitur
yfir því að hafa misst völd-
in, hefur tekið ákvörðun um
algjöra andstöðu við samning
inn. Hann nýtur þar stuðn-
ings annarra forystumanna
CDU, sem af innanflokks-
ástæðum vilja kasta rýrð á
Barzel og grafa undan kröf-
um hans um forystu í flokkn-
um.
Einn af meginörðugleikum
CDU er sá, að enn er ekkert
ákveðið um eftirmann Kies-
ingers. Allir eru sammála um,
að yngri maður verði að
koma í stað kanslarans fyrr-
verandi fyrir næstu almennu
þingkosningar 1973, en ekki
hefur komið fram neinn, sem
án þess að valda deilum gæti
tekið við af honum. Sem leið-
■:---ý
Kurt George Kiesinger.
togi stjórnarandstöðunnar á
þingi hefur Barzel verið mjög
mikið í sviðsljósinu sl. 11
mánuði. En samt sem áður er
staða hans sem hugsanlegs
flokksformanns og kanslara-
efnis mjög umdeild innan
CDU. Gerhard Schröder, fyrr-
verandi utanríkis- og varnar
málaráðherra, sem undan-
farna mánuði hefur reynt að
taka að sér hlutverk „roskna
stjórnmálamannsins" i CDU,
hefur ekki heldur tekizt að
vekja hrifningu.
Hinir tveir aðalkeppinaut-
arnir eru Helmut Kohl, for-
sætisráðherra fylkisstjórnar-
innar í Rheinland-Pfalz og
Heinrich Köppler, sem í júní
leiddi CDU fram til sigurs í
Nordrhein-Westphalén. Veik
leiki þeirra er, að þeir eru
héraðsleiðtogar, sem fram til
þessa hefur mistekizt að
vinna sér sess á alþjóðavett-
vangi. Það er hvatvísleg for-
dæming Kiesingers á Moskvu
sáttmálanum, sem hert hefur
andstöðuna gegn honum, eink
um á meðal yngri stjórnmála
manna í CDU.
Þeirri kröfu vex stöðugt
ásmegin, að Kiesinger eigi að
fara frá og einhver annar að
koma I hans stað sem formað-
ur flokksins, áður en kjör-
tímabil hans rennur út í nóv-
ember 1971. í bók, sem gefin
var út fyrir skömmu, heldur
hópur yngri þingmanna CDU
því fram, að það væru mis-
tök að vera undantekingar-
laust í andstöðu við gerð-
ir ríkisstjórnarinnar. Til-
hneigingin til þess að ýkja
Helmut Kohl.
Næsti leiðtogi CDU?
ágreining segja þeir, að muni
aðeins hjálpa jafnaðarmönn-
um til þess að koma fram fyr
ir kjósendur sem sá flokkur,
er sé ábyrgari. Sú stefna,
sem CDU ætti að fylgja, væri
„gagnrýnin en jákvæð“
stjórnarandstaða. Eins og er,
þá sýni Kiesinger ekki
minnstu tilhneigingu til já-
kvæðrar stjórnarandstöðu.
Það eykur á örðugleika
CDU, að miklar deilur eru
innan flokksins um þá endur
skoðun á stefnuskrá hans,
sem nú stendur fyrir dyrum.
Nýja stefnuskráin var samin
af nefnd, sem Helmut Kohl var
formaður fyrir og hún ber
með sér greinilega tilhneig-
ingu til vinstri. Hægri sinn-
aðri menn innan CDU hafa
andmælt nýju stefnuskránni
á þeim forsendum, að með
henni fari flokkurinn inn á
braut, sem leiði til sósíal-
ísks efnahagsskipulags.
Það er haft eftir áreiðan-
legum heimildum, að kanslar
inn fyrrverandi kunni að
vera fús til þess að segja af
sér formennsku í CDU 6 eða
7 mánuðum, áður en for-
mannskjörtímabili hans lýk
ur. Opinberlega hefur hann
þó ekki til þessa sýnt neinn
vott þess, að hann sé fús til
þess að láta af leiðtogastöðu
sinni og fela hana í hendur
yngri manni. Eins og er
rikir óvissa innan CDU um
stefnu flokksins í framtíðinni.
Framkvæmdaráð flokksins
hefur að nokkru látið í ijós
vanþóknun á Barzel með því
að gagnrýna Moskvusáttmál-
ann sem ógnun við varnar-
bandalag vestrænna þjóða.
En samtímis lýsti fram-
kvæmdaráðið því yfir, að það
væri reiðubúið til þess að
byrja jákvæðar viðræður um
sáttmálann við ríkisstjórnina. .
„Allar leiðir standa okkur J
opnar“ sagði Kohl fyrir
skömmu, er hann var spurð-
ur um afstöðu framkvæmda-
ráðsins.
Það virðist vafasamt hvort
CDU geti endurheimt áhrif
sín í Vestur-Þýzkalandi, á
meðan núverandi glundroði
ríkir í flokknum um stefnu-
skrá og leiðtoga. Það er ekki
fyrst og fremst hættan frá at
orkusamri stjórnarandstöðu,
sem ógnar ríkisstjórn Willy
Brandts, heldur miklu frem-
ur hik stjórnarinnar í með-
ferð innanlandsmála.