Morgunblaðið - 06.10.1970, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. OKTÓBER 1970
Rangfærslur Þór-
arins Þórarinssonar
SUNNUDAGINN 27. september
sl. skrifar Þórarinn Þórariinsson
(Þ.Þ.) ritstjóri uim landhelgls-
málið í þættiinum Menn og miál-
efni í Tímanum. Ritstjórinn
kiallar ritsmíð sína „Nauðunig-
arsamninig’u rinn 1961“. Hann
hælist þar an af afrekum
vinistri stjórmiarinmiar 1 land-
helgismálimi, þegar fiskveiði-
lögsagan vair færð út í 12 sjó-
mílur 1. september 1958. Grein
sinni skiptir hann í 9 kafla. Hér
verður fj allað um 5. kafla
henniar. Fimm fyrstu toaflarnir
heita: „Ómetanlegt verk vinistri
'Stjórnar", „Ofbeldið sigrað",
„Sigur snýst 1 ósigur“, „Hrá-
skinnisleikiur Mbl.“ og „Það var
búið að sigra". Gefa þeissi heiti
viitnieskju um röksemdafærslu
Þ.Þ.
RANGFÆRSLURNAR
í fimimta kaflamum „Það var
búið að sigra" fer Þ.Þ. með
slíkar ramgfærslur, að það er
ekki unnt að láta þeim ósvarað.
1 kaflanium segir svo:
„Það er ekki fullyrðinig, sem
er varpað fram hér út í bláinm,
að íslendirugar voru raunrveru-
liega búnir að vinna fullan sig-
uir í landhelgisdeilunni við
Breta, þegar ríkisstjómin hóf
að ræða við þá suimariS 1960.
Bjiami Benedi'ktsson leit þannig
á málið, þegar hanin lét um-
mælt í efri deild 27. okt. 1960
á eftirfarandi hátt:
„Það hefur verið sagt: Land-
helgismélið er leysit, 12 mílum-
ar hafa sigrað. Það er rétt.“
Nofckrum dögum síðar, eða
7. nóv. 1960, fórust bonum enn
þamnig orð í þimgræðU:
„Svo sem fram hefur komið
fyrr í þesisum umræðum, vedð-
ur ekki lenigur um það deilt, að
12 mílnia fiskveiðdlögsiaiga er sú,
sem í framtíðinni mun hafa alls-
herjargildi: Við erum þeas
vegna búndr að sigra í megin-
miálinu, því að frá 12 máinia fisk
veiðilögsögu verður aldrei horf-
ið framiar við Island. Sú orr-
uista, sem mátti virðast nokkuð
vafasöm um skeið, er þess
vegnia þegar unnin ... Við
skulum minnaist þesis, að í þess-
ari dieilu erum við niú þegar
búnir að sigra að meginstefnu
til.“
Þannig var þjóðin raumiveru-
lega búin að sigra í dieilunni,
eins og rakið er hér að framan,
áður en óheillasamnimigurinn
við Breta var gerðiur 1961.“
Rangfærslur Þ.Þ. í fraanan-
greindum kafla eru tvenns
kioniar. 1 fyrsta lagi befur hann
rangt eftir Bjarna Beniedikts-
syni og slítur orð hans úr öllu
saimhengi. í öðru lagi reynir
hann að nota skoðamir Bjama
Benediktssonar sjálfum sér til
framdráttar við tilraun síma til
að ófræigjia samkomulagið við
Breta frá 1961 emin eimu sinni.
Öllum þeim, sem til þekkja,
ihlýtur að hrjósa huigur við slík-
um vinjnuibrögðúim, því að vitað
er, að Bj'ami Benediktsson var
einm helzti hvatamaður þess, að
þetta samkomiulaig var gert.
Verður hér á eftir sýnt fram á
rangfærslux Þ.Þ.
RANGT HAFT EFTIR
Umræður þær í efri deild
Alþmgis, sem Þ.Þ. vitnar til,
fóru fram um Frumvarp til laga
um laigagildi reglugerðar um
fiskveiðilandihelgi íslands, en
frumvarpíð fluttu þingmienm
Framsókraarflokkisims og Al-
þýðubandaiagsins í efri deáld og
var því útbýtt þar 12. okitóber
1960. Frumvarpið var aldnei tek
ið raema til 1. umræðu í deild-
inni og var á dagskrá af og til
á tírraabilirau frá 18. okt. til 14.
nóv. 1960. Umræðan var all
snörp á köflum eámis ag fram
kiemiur í Alþimgistíðindum
(AJlþt.) 1960 C-dieild dálfci (dl.)
585 til dl. 747.
Þ.Þ. vitrnar til ræðu Bjanraa
Benediktssoraar, sem hann flutti
í efri dieild 27. okt. og segir
hainm hafa saigt:
„Það hefur verið sagt: Land-
helgiismálið er leyst, 12 mílurn-
ar hafa sigrað. Það er rétt.“
í 34. línu að ofan í dl. 605 í
Alþt. C-deild 1960 er þessd kafli
úr ræðu Bjama Benediktsson-
ar svohljólðandi:
„Það hefur verið saigt: Land-
helgismálið er leyst. 12 mílum-
ar er búið að vinraa. — Það er
Þ.Þ. notar orðin „hafa sigrað"
í stað orðanina „er búið að
viraraa“, og auk þesa sleppir
hann þankastriki, sem að sjálf-
sögðu skiptir máli varðandi
framhaldið, eins og fram kemur
hér að neðan.
Seirani tilviitnunina brenglar
Þ.Þ. svo, að rýmið nægir vart
til leiðréttiraga. Hann sleragir
saman setningum, sleppir orð-
um og breytir uim orð.
Fyrsta setning tilvitnunarinn-
ar eru upphafsorð ræðu Bjarraa
Beraedifctssiaraar 7. nóv. 1960
sbr. dl. 660 í C-dieild Alþt. 1960.
Hún er þammáig höfð eftir
Bjanraa Ben'ediktsisyni í Alþt.:
„Svo sem fram hefur komið
fyrr í þetssiuim umr., verður ekki
lengur um það deilt, að 12
mílraa fisfcveiðilögsaga er sú
regla, siem í framtfðiinini mun
verða talin hafa allsherjar-
gildi.“
í tilvitrauin sirani sleppir Þ.Þ.
orðinu „regla“ og orðunum
„verða talin". Haran bætir auk
'þess tvípunkti aftara við setn-
inguna, sem þar á ekki að vera,
ag allra sízt frarraan við þá setn-
iiragu, sem haon tekur næst, en
á milli þeirra eru Ii5 líraur í
Alþt.
Þ.Þ. sleppir greiraaskilum
milli tveggja raæsitu sietraimga í
tilvitnuin sirand, þ.e. setningar-
iraraar, sem lýfcur með orðunum
„við íslajnid", og seitniragarinnar,
sem hef st á orðuiraum „sú orr-
uista“. f síðari sietniragunni not-
ar Þ.Þ. orðið „skieið" í stað
orðsins „tíma“ sem Bjarni
Beraediktsson notar.
Þ.Þ. notar pumktalínu í setn-
inigu sirani, en bún mætti vera
nokkru lienigri, því að orðin „er
þess vegna þegar unrain“ eru í
19. lírau að meðan í dl. 660 í
Aliþt., en orðiira „við skulum
miraraaist þasis" í 4. línu að nieðan
í dl. 663. Hér ramgfærir Þ.Þ.
eiranig á þann hátt, að bann
lætur setninlgunia byrj a á orð-
irau „við“. Þ.Þ. tefcuæ þessa til-
viitnun úr svohljólðamidi setndnigu
í ræðu Bjarraa Beraediktssonar,
sem hefst í 5. lírau að raeðan í
dl. 663 í Alþt.: „Það er náttúr-
lega eftir því, hvar menn eru
staddir í heimiinuim, og við skul-
um miinnasf þesis, að í þesisari
dieilu erum við nú þegar búnir
að sigra að megirastefrau til.“
SKOÐANIR RANGFÆRÐAR
Þ.Þ. ranigfærir skoðanir
Bjarraa Beniediktssoraar á lausn
laradbelgisdeilumraar við Breta.
Hér á eftir verður leiitazt við að
sarania þetta mieð tilvitnunum í
ræður Bjarna B'enediktssonar
um iairadhelgdsmálið frá haiust-
inu 1960 og vorinu 1961. Fyrst
verður tekinn kafli úr ræðu
hans frá 27. október 1960, en í
þessuim kafla kioma orðin, sem
Þ.Þ. vitraár til í upphafi, í réttu
sambemgi. Verða þau feitletruð
til áréttingar. Bjami Benedikts-
son sagðd (sbr. Alþt. 1960 C-
deild dl. 605 4. líraa að ofan og
áfram):
„Það tjáir ekki að raeita því,
að deilan við Breta er fyrir
heradi. Það má segja, að fram-
búðartryggirag 12 mílnia fisk-
veíðilögsögu uimhverfis allt Is-
íand sé nú þegar fyrir hendi.
Það er sá mikli sigur, sem uran-
iran er. Við getum sfcamimað
hver arnnara fyrir það, hvemig
á málimu hefur verið baldið,
eða við getuim hælzt um yfir
þeim mikla sigri, sem unndmn
hafi verið. Það er eftir þvi, í
hvaðá skapi við erum, eftir því,
hvort við viljum gera hlut hvor
araniars og sjálfra okfcar sem
mirarastam eða sem mestan. Og
einihvem tíma hefði þáð þótt
fonsögn, að þó þyrfti ekki
leragri tíma en þann, sem lið-
inn er, til þesis að virania þeraraan
mi'kla frambúðarsiigur.
En við skiulum líka minmast
þess, að oft hefur sigurvegari
slegið sigurimn úr hendi sér
með því að gera sér ekki grein
fyrir, hvernig málim lágu í raiun
og veru, rraeð því að leggja
áberzlu á aiukaiaitriði, mieð því
alð hialda uppi forraum og e.t.v.
réttmœtium fjaradiskap, í stað
þess að skoða málin einfaldlega
í ljósi þess, hvemig eigi að
tryggja það, sem áurandð er,
hrvemig eigi að komast út úr
þeim vairada, sem er því sam-
fara að hafa ummið siigurinn.
Vandinm, sem við erum í veigraa
þessara siigurviinniraga, er sá, að
deilan við Breta stendur óleyst
eran. Spumiragin er: Hvernig
eigum við að komast út úr
deilurani víð Brerha án þess að
fómia því, sem þegar er búið
að vinna í þessu raáli, heldur
í þess stað að tryggja tilvist
þess um alla framtíð?
Það hefur verið sagt: Land-
helgismálið er leyst. 12 míium-
ar er búið að vinna. — Það er
rétt. Héðan af verður ekki til
lenigdar sitaðilð á mótá því, að
12 míiur verði viðurfeenndar
sem alþjóðlega gild regla. Ég
hef talið, að hún hafi verið í
gildi allian tímaran. Ég hef
aldrei óttazt að bera það mál
undir alþjóðadómstól, þótt sum-
ir hafi virzt gera það. Ég hef
haft örugga sainmfærinigu fyrir
því, að alþjóðlegur dómatóll
mundd viðurkieraraa í seinn rétt
ofcfear og naiutðisyn. En við vit-
um, að það miuniaði aðeiinis okk-
ar eiraa atlkv. á aJlþjóðanáðsitefm-
unni í Genf, að því yrði hnýtt
aftan í, að 10 ár ákyldu veit-
aist þeim, sem áður höfðu fisk-
að á þeim miðum, siem nú áitti
að bægjia þeirn frá, til þess áð
umlþótta sig. Það er vafalauist,
eiras og ég sagðd, að hæigt er að
semja um mifclu skemimri tíma.
Það er verið að kaminia, hvort
hægt sé að semja um miklu
sbemmri tíma, með því að
tryggja íslenjdingum fiskveiðar
á þeim miklu Skemmri tíma
jafnvel eða betur en gert er
með 12 mílnia lögsögumná. Þetta
er viðfangsefndð . . .“
Þamn 25. nóvember 1960 sagði
Bjarni Beraedifctssion í útvarps-
umræðum frá Aiþingi (sbr.
Aliþt. 1960 D-deild dl. 626 15.
límia að neðan):
„Baráttunnd fyrir 12 mílna
fiskveiðilögsögu er því raú þeig-
ar hægt að ljúka með fullum
sigri um alla framtíð, ef okbur
takst aíð leiða til lykita eöa eyða
deilumni við Breta um eirahvem
umþóttunartiima þeim til hamda.
Á rneðan sú dieila stendur, njót-
um vi)ð hins vegar ekki nema
að niokkru gagmsims af sigri
okkar í aðaldeilumálinu um
sjiálfa 12 mílraa fisfeveiðilögsög-
una.“
Hinm 27. febrúar 1961 laigði
ríkisistj óm Sj álfstæðisf loikiksins
og Aliþýðufiokksins fram á Al-
þiiragi tillögu til þinigsálykturaar
um lauisn á fiiskveiðid'eilunini
við Breta. Var (hún samlþykikt
11. marz 1961. 1 samkomulag-
inu, sem gert var eftir sam-
iþykkt þinigisiá 1 y ktuiniartillög umn -
ar, var m.a. gert ráð fyrir því,
að Bretar feragju 3 ára umiþótt-
umartímia og lauik horaum 11.
rniarz 1964. Um þingsályktiun
ríkisistjórmariniraar voru útvarps
umræöur 2. miarz 1961; þar
flutti Bjiarnd Beniediiktsision ræðu
og sagði svo unidir lok hetraraar
(sbr. Lamd og lýðveldi II bls.
57, 8. lína að ofan og áfram):
„Saranleifkiurimm er sá, að við
erum búrair að vinna siigur í
deiluirani við Breta. Samkomu-
lagið, sem nú hefur verið gert,
er 'staðfestkiig á þedm sdigri, eins
og viiðurkenrat er jafrat iiraraan-
larads og uitam.
Spumiiragin er: Hvort viljum
við íslemdinigar heldur, að
ágreináiragur um ákvarðanir
okkar um eran rraeiri stæikkun
f isk veið ilandih'elgiranlar, jafn-
sfcjótt og við telj.uim tímabært,
vedði leiddur til lyfeta mieð miýj-
um löraduraarböniraum eða her-
Sfeipasemdimigu á íslandsmið eða
mieð únskiurð'i Alþj ó ðadóm stóls -
iiras um það, hvort við styðjuimst
við lög og rétt? Þeir, sem síð-
ari kostinium hafraa, vilja þar
rraeð skipa íslandi 1 flokk of-
beldisþjöða. Heimiskulagra til-
tæki væri trauðia hugsanlegt
fyrir þjðð, sem isjálf býr yfir
enigu afli öðru en því, sem lög
og rét'bur, hófsiemi og saninig'irni
veita hemnd.
Lanidheilgisimiálið sjálft er
þýðiiragarmikiið og verður seirat
orðum aufcið, hver raauðsyn
oklkiur er á að tryggja rétt okk-
ar í því sem allra bezt. Bran
þýðáiragarmieira er þó, að ísland
hal'di áfram að vera réttarríki.
Undir því er gæfa þjóðariinniar
komiiin, og á því igetur sjálfsitæði
hennar oltilð.
Með ’Saimfþykfct þeirr.ar til-
lögu, sem nú liggur fyrir, er allt
þetta tryggt. Siegiin er sfcjiald-
borg um lífslhagsmuini ísienzku
þjóðariimraar og fáiná laiga og
réttar, frelsig og fullveldis
hennar dneigiran að húni. Al-
þiragi Islendániga má allra sízt
'hverfa af verðiiraum, eins og
suimir báttvirtir þinigimenn
ieggja niú til, þegar svo mifeið
er í húfi. Þess vegraa kierraur
ekki til miáia, að það samiþykiki
að víkjiaist undan þeirrd ábyrgð,
sem stjóirtraarskr á Isiandis legigur
því á hierðar. Það mun ekki
sfcjóta þessu máii frá sér, beld-
ur afgnedða það löigum siam-
kvæmit og með samþykkt sirani
afla sér vidðinigar og þakklætis
þjóðariiraniar í bráð og lienigd."
VINNUBRÖGÐ Þ.Þ.
Það hlýtur að vena mikið
áhyglg'juefná, þeigar siagraaritari
ajnmiars stærsta stjómmiáia-
flokks iaradsiims og stjómmála-
ritstjóri blaðis bams umigenigat
staðreyradir mieð þeim hætti,
sem hér að fnaiman hefur ver-
ið lýst. Rairagfænsiur Þórarina
Þórarinssoniar í iþessu máli voru
svo dæomalaiusar í grein bans
27. septiemiber 1970 að við þeiirn
varð að br'eglðaist á 'þemiraan hátt,
en hairan befur vafialítdð fremur
uraraið í flýti en af vandvirkni.
1. Október, 1970.
Björn Bjarnason.
rétt.“
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 10., 12. og 13. tbl. Lögbirtingablaðs 1970
á húseign við C-götu 1, Blesugróf, þingl. eign Þorfinns Óla
Tryggvasonar, fer fram eftir kröfu Vilhjálms Árnasonar hrl.,
og Björns Sveinbjörnssonar hrl., á eigninni sjálfri, föstudaginn
9. október n.k. ki. 15,30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavik.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 35., 36. og 37. tbl. Lögbirtingablaðs 1970
á hluta í Sólheimum 23 .talinni eign Baldurs Þórðarsonar,
fer fram eftir kröfu Verzlunarbaoka Tslands h.f. á eigninni
sjálfri, föstudaginn 9. október n.k. kl. 10,30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 36., 37. og 38. tbl. Lögbirtingablaðs 1970
á Hjótum, C-gata 2 í Blesugróf, þingl. eign Guðlaugs Guð-
laugssonar, fer fram eftir kröfu Erlings Bertelssonar hdl., á
eigninni sjálfri, föstudaginn 9 .október n.k. kl. 16.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 36., 37. og 38. tbl. Lögbirtingablaðs 1970
á Dalbæ í Blesugróf, þingl. eign Magnúsar Magnússonar, fer
fram eftir kröfu Gjaldheimtunnar í Reykjavík á eigninni sjálfri,
föstudaginn 9. október n.k. kl. 16.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Skrifstofur vorar
verða lokaðar í dag kl. 13.00—15.00 vegna
jarðarfarar.
TRYGGING HF.
Laugavegi 178.
Sendisveinar
óskast
hálfan eða allan daginn.
Talið við afgreiðsluna, sími 10100.