Morgunblaðið - 16.02.1971, Blaðsíða 11

Morgunblaðið - 16.02.1971, Blaðsíða 11
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR H>71 11 BOKMENNTIR - LISTIR BÓKMENNTIR - LISTIR BÓKMENNTIR - LISTIR „Dirfstu aö lifa þar til birtir aftur“ Lárus Már Þorsteinsson: Nóvember. Almenna öókafélagið. Reykjavík 1970. Ég veit eklci, hvers vegna höf undur þessa ljóðakvers hefur vaiið því nafnið Nóvember. Helzt datt mér í huig, þegar ég hafði lesið ljóðin einum tvisvar sinn- uim, að höf'undurinn vildi tákna með því hugarástand sitt. Það getur sem sé varla myrkara ver- ið. Annars heldur enn áfram að stytta daginn, eftir að nóvember lýkur, en þess ber að gæta, að undir lok desembermánaðar fer dag að lengja: Mér fannst eiginlega hörmu- legt til þess að vita, hve emdieg líðan hins seytján, átján ára unga .'kálds er bágborin . . . En svo dettur mér þá i hug, að það sé karmski ekki eins vonlaust og ætla mætti af þessari bók, og sannarlega g’eður það hjarta mitt. Ég minnist þess, að þegar ég og sumir félagar mínir á svip uðum aldri og Lárus Már, vor- um að birta :jóð eftir okkur i Landinu og Fréttum — já, og fleiri blöðum, sem í þann tíð voru gefin út, vorum við kallaðir grát skáld og ungur og ötull kaup- sýslumaður, sem hafði yndi af bókmenntum, skrifaði grein um grátskáldin og þótti þau bera sig illa. En við létum okkur alls ekki segjast að sinni, og eins og Lárusi Má voru ástarharmar okkur næsta erfiðir. Við tókum ekkert tillit tii þess, sem Þor- steinn Erlnigsson segir: „ . . . það er góugróður, viraur minn, sem grær oft fljórt, en stendur skjald an lengi" — og ekki heldur til hins, sem reynslan sannarlega sýnir, „að alltaf má fá annað skip og annað föruneyti." Hvað á- stand mitt gat verið hörmulegt má marka af því, að ég skrifaði sögukorn, sem byrjaði svona: „Ég var að reyna að deyja í alla nótt.“ Skömmu áður hafði ég skrifað ævintýri um dreng, sem alltaf hló, þegar harmar steðj- uðu að, og þegar ég lét hinn mun eldri og þroskaðri vin minn, Freystein Gunnarsson, heyra þetta hvort tveggja, kvað hann ekki upp neinn dóm, kímdi út í annað munnvikið og mælti síðan eftir stutta þögn: ,Hagalín á heldur bágt, hans hafa meinin fjölgað skjótt, Hagalín, sem hló svo dátt hann var að reyna að deyja í nótt.“ Og ekki var ég nú verr hald- inn af lífsleiða og sviknum ást- um en það, að ég hló að vísunni og meira að segja kenndi hana félögum mínum. Sannleikurinn var líka sá, að ég og þeir gátum verið hjartanlega glaðir, þegar fundum bar saman, og við litum hreint ekki grátnum augum til framtíðarinnar, þó að í þann tima væru blikur á lofti í veröldinni, rétt eins og nú, og við vissum, að okkar biði enginn dans á rós- um, enda yfiiieitt hagir þjóðar- innar þannig, að ekki var nema tvennt til: að duga eða drepast — enginn millivegur þar! Það er sitthvað í þessari bók, sem bendir í þá átt, að höfund- ur hennar sé skáld, en mér virð- ist hann ekki geta gert hin ömur legu svartsýnisviðhorf sin svo persónuleg, að lesandinn taki þau alvarlega. Og það form, sem hann velur sér, reynist honum víðast ofviða. Hann hefur ríka tilhneigingu til að gera það myndrænt og torrætt, hyggst á Lárus Már Þorsteinsson. þann hátt — eins og fjöldi nú- tíðarhöfunda — gera hugsanir sínar og tilfinningar skáldlegri og eftirminnilegri, en er ekki enn, sem varla er og að vænta, nægilega rökvís og gagnrýninn. Þetta er þegar augljóst af fyrsta ljóðinu í bókinni. Það hefst þannig: „Þegar við hiuumst að nýju minntistu á síðustu nóttina og kvaðst harma að ást þín hefði orðið bráðkvödd skömmu síðar. En þrátt fyrir það vildirðu vekja hana upp aftur seiða hana úr gröf sinni með lokkandi orðum. Og þú vildir að ég veitti þér aðstoð við að meitla andlit draugsins 1 klettavegg sem reis undir forvitni skyhningamannsins." Hvaðan er höfundi kominn þessi skylmingamaður? Siðar í sama ijóði: „Þrúgandi myrkur sem breiddist yfir borgina og heltók hjörtu grátkvenna sem stumruðu yfir hvarfi sínu . .“ Hið háfleyga og óhætt að segja víðfleyga ljóð Myndhvörf er stutt. Það fer hér á eftir: „Sólir fljúgandi um rökkvaðan þrívíddar geim berast um fölbiáan himin. Mynda þér úthöf í auga? Fljúgandi sólir á flótta undan alheimsins dómi. Sveimandi handan hins eilífa dags. Mynda þér úthöf i auga?" Mér gengur illa að meta ann- að eins og þetta og eins er um f jölmargt fleira. Til dæmis: „Og við munum aldrei hætta að ræna hvor anr.an lífi. Nema þá aðeins: við skiptumst á augum ég og þú augum, vörum og viðjum — leggjum eld að grönnum fæti fjallsins sem skilur okkur að.“ Nú — og kvæðið Ástarljóð endar svona: „Niðurlag: allar næstu nætur munum við virða þögnina að vettugi en regnið mun njóta sannmælis enn sem fyrr jafnvel þó að dauðinn látist sitja i fyrirrúmi." Svo læt ég staðar numið með kvæðinu Morðtngi nótt, sem sýn ir sosum, hve höfundurinn er sár kvalinn: „Ó morðingi nótt. Ég finn er þú fellur á rústir mins fannhvita jarðlífs. Finn hve þitt hatur í sál mina ristir með taumlausu frumstæðu afli sín blóðugu tákn. Ég finn hve þú lýstur mig dauða ó, morðingi nótt þú ein ert miit skjól. Ég dauðvona ieita þíns fjöreggs með íífvana höndum. Ó morðingi nótt!“ Líklega fannst okkur veröldin litlu skárri, sem vorum að yrkja innan við og um tvítugt á árun- um 1917—‘20 -- það er að segja þegar við vorum búnir að setja okkur í skáldlegar stellingar og andinn átti að koma yfir okkur! En hart er það að eiga sér ekki annað skjól er; nóttina, svo iila sem Lárus Már ber henni sög- una. Hann vill auðsjáanlega fljúga hátt og skyggnast djúpt, og það er engan veginn ólíklegt af sum um Ijóðunum í þessari bók, að vilji hans og metnaður beri á- vöxt, þegar honum hefur vaxið svo þroski, að hann hafi myndað sér sjálfstætt iífsviðhorf og ieit- að til þrautar þess forms, sem honum hentar. Guðmundiir Gíslason Hagalin. Guðmundur G. Hagalín -i skrifar um 1 BÓ KM [] EN (N n riR l Tónlist: SINFÓNÍU- TÓNLEIKAR Sagan segir að Prokof jeff hafi samið „klassísku sinfóníuna" til að sanna tónsmíðakunnáttu sína í hefðbundnum stíl, á sama tíma og hann var í óða önn að finna sinn eiginn tón í verkum sínum. sem á þeim tíma voru langt frá því að geta talizt hefðbundin, og víst er að þar tókst honum sérlega vel upp. Klassíska sin- fónían er gott dæmi um það, hve sinfóníur geta verið bráð- skemmíilegar — þegar flutning- ur er góður — enda sennilega oftast leikin af öllum þeim sin- fóníum, sem samdar hafa verið á þessari öld. Hún er skýr í formi og aðgengileg hverjum þeim sem hefur sæmilegt eyra, kímin og spennandi. „Orkestra- sjónin" er mjög gegnsæ, sem veldur því, að hver hrukka og hnökri í flutningi kemur mjög greinilega í ljós, og því miður var allt of mikið af slíku á tón- leikum Sinfóníuhljómsveitar- innar s.l. fimmtudagskvöld. 1 þetta sinn var „hin klassíska" ekki sú skemmtun, sem hún ætti að vera, og virðist Wodiczko engan veginn hafa þau tök á hljómsveitinni nú, eins og oft áður. Ljósi punktur kvöldsins var einleikur Halldórs Haraldssonar í þriðja pianókonserti Bartoks, en þar vann hann eftirminnileg- an sigur. Þeir, sem fylgzt hafa með ferli Halldórs uiradanfarin ár, dyist ekki að hann er greini- lega vaxandi i list sinni, sem má eiginlega merkilegt telja, þegar haft er í huga hve sárasjaldan heyrist til hans. Hún gefur í engu eftir sumum þeim rándýru útlendu virtuósum, sem hingað eru fluttir inn, og mætti beina þeirri ósk til forráðamanna Sin- fóníuhljómsveitarinnar og Tón- listarfélagsins einnig i fullri al- vöru að nýta betur jafn ágæt- an listamann og Halldór er. En eins og Haildór lék vel, af vandvirkni, tæknilegu öryggi og innlifun, verður hlutur hljóm sveitarinnar þveröfugur, og var langt frá því að geta talizt við- unandi. Tónleikunum lauk með „Iberia" svítu spænska píanist- ans Albéniz í hljómsveitarbún- ingi Arbos. Músík, sem hefur Halldór Haraldsson. sinn sjarma, en innihaldið frem- ur fátækiegt, og oft mikill háv- aði af litlu tilefni. Það er langt síðan Sinfóníuhljómsveit íslands hefur átt jafn slæman dag. Egill R. Friðleifsson. NauðungaruppboÖ sem auglýst var í 64., 66. og 68. tbl. Lögbirtingabíaðsins 1970 á jörðinni Hrauni Hofshreppi þinglýst eign Árna Jóhannssonar, fer fram eftir kröfu Búnaðarbanka íslands í sýsluskrifstofunni Víðigrund 5 Sauðárkróki þriðjudaginn 23. febrúar 1971 kl. 14. Sýslumaðurinn í Skagafjarðarsýslu. Nauðungaruppboð sem auglýst var i 63., 64. og 65. tbl. Lögbirtingablaðs 1970 á hluta í Skeifunni 5, þingl. eign Egils Óskarssonar, fer fram eftir kröfu Borgarskrifstofanna á eigninni sjálfri, föstudaginn 19. febrúar 1971, kl. 14,30. Borgarfógetaembættið i Reykjavik. Húsnœði óskast 1000—1200 fermetra húsnæði óskast til kaups eða leigu. Má vera á tveimur hæðum. Tilboð merkt: ,,Húsnæði — 6690" leggist inn á afgreiðslu blaðsins fyrir 18. þessa mánaðar. . ■ ■■ ■ “f w mm .. r yt* - 2.5s,»> ,:.V: yW ,..f | . J Til fjölmorgra hluta Nytsamlegar -ÓDÝRflR - H BRIGGS&STRATTON MILWAUKEE, WIS , U S A I Fjórgengis bensínvélar Stærðir 3-14 hö. Bezt að auglýsa í Morgunblaðinu

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.