Morgunblaðið - 24.02.1971, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. FEBRÚAR 1971
5
ÆmmEsm.
Þingsályktunartillaga Vestf jarðaþingmanna:
Aukning vatnsaflsvirkjana
á samveitusvæði Vestfjarða hið fyrsta
ALLIR þiinigmenn Vestíjairöa-
kjördæmiis hafa laigt fraim á sam-
einiuðu þimigi tiíllögu till þings-
álykbunar uim rafor*kumál Vest-
fjarða. TiiRaiga þinigmanmamnia sex
er svohljóðandi:
Alþimigi ályktar a@ skora á rílk-
isstjórmina að taika hið fyrsba
ákvörðun um aiuknimgu vatns-
afhsvirkjaina á samveitusvaeði
Veotfjairða og stefna aið því, að
fraimkvaemdiir verði hatfmiar eims
fljófct og fraimast er aiuðið.
Stærð fyrirhiuigaðra vitrkjana
verði miðuð við, að niægileg orka
fáiist frá vatnisiatflsviirkjunium t>il
þess að fullnægja raforkuiþörf
á oirkusrvæðimu, og þá tekið tillit
til senniegr’a'r aiukniingair á ratf-
orkuþörf næstu tíu ár og jatfn-
fraimt séð fyriir nægiegri natforku
tá'l upphitiunar húsa.
Jatfnfhliða þessum aithuguiniuim
verði kammaðar óskiir sveitairfe-
laiga um þátttöku f virkjunair-
fraimlkvæmdum með það fyrir
aiuguim að stofna siameigniairfyrir-
tæki ríkilsínis og sveiltaríélaganna
á samveitiusvæðiniu.
f greiiniangerð mieð tillögumnii er
bemit á að á Vestfjörðum sé sam-
veiituisvæði frá Bolungairvik til
Patreksfjarðair. Stairfi þar tvær
ratfveitur sveitaríélaiga, Rafveita
fsatfjarðar og Eyrairhrepps, og
Raifvei'ta Patreksihrepps, _og svo
Rafrruaignisveiitur rikisins. íbúair á
samveiitusvæð'imiu eru nú um
7500 manms, og atf þeim búa á
orkuveitusvæðum sveitairfélag-
anmia um 4100 en um 3400 á
orkuveitusvæði Raifmaignsveitna
ríkiisims. Síðan segk í greitraair-
gerðimini:
„Orkuöflun er i höndutm sömu
aðila, og hafa orkuver sveitair-
félaganna samtais um 2300 kw
atfl, en Rafmagnsveituir ríkiisiins
3700 kw. í vatnsorkuverum er
um 4000 kw afl, en dísilafl um
2000 kw. Orkuvinnsila var 19,4
gwh árið 1969, af þvi 2,0 gwh
framleitt með dísilvélium. Síðaisit-
liðið ár var orkuvininsllan 20,9
gw*h, atf því 3,4 gwh frá dísil-
vélum. Aukniinigin 1969 var 7,6%,
mdðað við árið á umdam, en 1970
var hún 7,7%. Aulkninig orfcu-
vininisliu með dísfflvélum varð
hins vegair 76% og olíukostroaður
með núverandi olíuverði ytfir 5
mdlffljóniir ki-ónia.
Skortur á vatnisorku er þammdg
orðimm verulegur, og verðuir að
mæta nær allri auknimgu ratf-
orkunotkunar með keyrsflu dísi'l-
vélia. Er auteniingin a. m. k. 1,5
gwh á ári, og vex þá olíukostn-
aður um 2,5 millj. kr. á ámi,
verður þá á næsta ári um 10
miflllj. kr., og því tffl viðbótaæ
kemur kositniaður við auknimgu
dísilvél'a. Athuigamik til undirbún-
imgs virkj ana á Vestfjörðum
hatfa farið fram undamtfarim
ár. Ratfvæðiniganniefnd Vestur-
Ban’ðastrandarsýslu og Rafveita
Patrekshrepps hafa látið gera
áætlun um 600 kw virkjum við
Víðivaitn, summian Paitreksíjarðar,
og tvær virkjamiir samtafls 2400
kw í Suðuríossá á Rauðaisandi.
Raifveita íiS'atfjarðar hefuir unm-
ið .að aukningu vatnismiðlunar
fyrdir orkuver sitt í Emgidal, og
í aithugun er freikari aukinimg
arkuöflunar við ísiatfjörð.
Raifmaginisveiitur ríkisins hafa
gert atbugun á aukimgu miðliun-
ar fyrir Mjólkárvirkjun og við-
bótarvirkjum þar.
Veður eru hörð á Vesit'fjöirð-
uim, og háspenniulínur hafa brotm-
að og truflamir orðið á orkuiflutn-
inigi frá Mjólkárvirkjun af þeim
sökum. Veturimm 1968—1969 var
MjóHk'árvirkjun þarmiiig sam-
bandslaiuis við motenduir i 6 daga
samtfleytt vegna líroubro'ts í stór-
vilðri.“
Fluitmdinigsmenin segja enmtfrem-
ur í greinargerðinni, að veigma
l'andfræðiJegra aðstæðroa og veðr-
áttu sé því æskilegt að skipta
orkuvininislunini á fleiri orkuver,
þaraniig að veður og aðrar trutfl-
anir í eimu orkiuveri va/ldi sem
minmstum trufkimium hjá not-
endum. Iðniaður og attt dagiegt
líf maminia krefj iist ótrutflaðnar
raforkiu. Ratfmiagnsleysi sé mjög
dýrt notemdum,. óþægindi og
hætta séu því samtfara. VLrikjun
surnnam. Amairfjarðar yki veru-
lega öryggi motenda á öllu veibu-
svæðirou og sérstatelega sonmain
Armarfjarðar, en yfir fjörðinn er
9 km lamigur sæsbrenigur en öill
vaibnsorkuveriin norðan til í firð-
inium.
Flubnimigsmenn segja að næg
orka sé fáanileg úr vatrostföllium
á Vestfjörðum tffl að fuillnægja
orkulþörf til húsahitunair og iðn-
aðar um lainiga framtíð, en hefja
þurfi framlkvæmdir við mæsba
virkjunaráfanga nú þegar á
þassu ári og gera athmgainár
tffl undiirbúnimgsvirkjainia lemigi'a
fram í tímiann. Segja flutniinigs-
menm tffllögummar, að þrátt fyrir
ítrekaðiar tilraunir rafveitna
siveitarfélagainina hatfi fuilit sam-
starf til nýtimgiar orkuveramma
ekki tekizt. Hluti sveitarfélaig-
anrna í orkuverum og dreitfimigu
raforku sé svo stór, að eðlfflegaist
sé að stofna eiitt samiei.gniairfélaig
með heimilli og alla fram-
kvæmda- og fjármálastjárn á
Vestfjörðum, t. d. ísatfirði, till að
anma®t þessar grundvallarfram-
kvæmdir og þjónlustu.
— Loðskinn
Framh. af bls. 32
næði og þeissi sikinn hefðu verið
talin í fiokki beztu skinna á
Norðurlöndum og víðar, en þó
hefði verið búið að velja beztu
Skinnin úr áður en varam var
send á markað i Bretlandi og
yrðu þau skinn seld hér heima.
Taldi Hei'mann að samkvaemt
þesssu uppboði mætti búast við að
íislenzku sikinnin yrðu betri í
framitíðiinini og jiatfnvei betri en
skinin norskra minteaskiininiatfTam-
leiðenda og þá kvað hann von
á þeirri verðhækkun, sem þeir
vildu fá tií þess að verða fyffli-
lega ánægðir.
af ótryggu ástandi í Miðaustuf
löndum. Bætti hann því við að
á árunum 1969—70 hefðu þrjú
þúsund Gyðingar flutt frá Sov
étríkjunum, ýmist til Banda-
ríkjanma eða ísraels. Alllir þrár
kölluðu ráðstefnu Gyðinganna
„áróðursbragð zíónista“.
Fréttaritarar eru þeirrar skoð
unar, að það hafi ekki hvað sízt
vakið gremju í Sovétríkjunum,
að ráðstefnan skyldi hefjast 23.
febrúar, þar sem sá dagur væri
Dagur Rauða hersins í Sovét-
ríkjunum.
— Spóna-
verksmiðja
Framh. af bls. 32
mundur, en hann bætti því við
að góðar horfur væru é því að
ná útflutniingi á framleiðslu
verksmiðjunnar og að því er
unnið.
Gert er ráð fyrir þvi að í sam
bandi við þessa spónaverksmiðju
sé hægt að setja upp margþætt
an tréiðnað, svo sem spónlagn
ingu þilplatna. Þá gat Guð-
mundur þess að flutningskostn
aður á framleiðsluvöru innan-
lands væri innan við % % af
söluverðmæti.
— Gyðingar
Framhald af bls. 1.
henni m.a. varaformaður sov-
ézka lögmannasambandsins, Sam
ouil Zivs, David Dragounski,
hershöfðingi og rithöfundurinn
Henrich Hoffman. Draigouinski
hershöfðingi skýrði frá þvi að
Sovétríkin gætu engan veginn
fellt sig við þá hugmynd að
sovézkir Gyðingar fengju að
flytjast til ísraels til þess að
taka síðan þátt í baráttu gegn
Egyptum. Að öðru leyti sagði
hershöfðinginn að engin vanda
mál væru fyrir hendi og þó svo
að sovézkum Gyðingum gengi
erfiðlega að fá leyfi til að fara
úr landi stafaði það einvörðungu
Stofnlán fiskiskipa
EGGERT G. Þorsteinsson sjáv-
arútvegsráðherra svaraði í gær
fyrirspurn frá Geir Gunnars-
syni o. fl. um afborganir og
vexti af stofnlánum fiskiskipa-
flotans. Þar sagði ráðherrann
m.a.:
Afborganir og vextir af stofn
lánum fiskiskipa nema á árinu
1970 af togurum 22,4 millj. kr. í
afborganir, í vexti einnig af
togurum 11,6 millj. kr. önnur
fiskiskip hafa greitt í afborgan
ir 273,6 millj. kr. og í vexti
af sama flota 152,6 millj. kr.
og skiptast þau þannig, að á
árinu 1970 var greitt af skipa
lánum í Fisltveiðasjóði íslands
af togurum í afþorganir 3,3
millj. kr., í vexti einnig af tog
urum 0,3 millj. kr. Önnur fiski
skip greiddu af lánum í fisk-
veiðasjóð á sama ári, 1970, í af
borganir 257,6 millj. kr. og
sami floti greiddi í vexti á
sama ári 150,7 millj. kr.
f öðru lagi, árgjöld 1970 af
svonefndum R-lánum vegna tog
ara, sem voru á vegum stofn-
lánadeildar sjávarútvegsins, en
eru nú í vörzlu Seðiabankans
nema 0,8 millj. kr. í afborganir
og 0,1 millj. kr. í vexti. f þriðja
lagi, áætlaðar greiðslur 1970 af
þeim stofnlánum vegna togara,
sem eru á vegum ríkisábyrgða
sjóðs nema 18,3 millj. kr. í af-
borganir og 11,2 millj. kr. í
vexti. Eru hér taldar greiðslur
af þeim lánum, sem talizt geta
virk, þ.e. greiðslur, sem falla á
útgerðaraðila skipanna og eru
meðtalin \án vegna skipa, sem
ekki eru lengur gerð út, og hafa
mörg verið tekin af skipaskrá.
4. Á árinu 1970 má ætla, að
greiðslur af lánum vegna hinna
austur-þýzku togara, sem svo
eru nefndir, öðru nafni tappa-
togarar eins og stundum hefur
heyrzt, verði sem hér segir: Af-
borganir af þeim 15,5 millj. kr.
og vextir 1,7 millj. kr. Greiðsl
ur af lánum vegna annarra fiski
skipa hjá ríkisábyrgðasjóði eru
í afborganir 0,5 millj. kr. og
vextir 0,2 millj. kr.
Greiðslur af
aflaverðmæti
EGGERT G. Þorsteinsson, sjáv
arútvegsráðherra svaraði í gær
fyrirspurn friá Geir Gunnarssyni
o.fl. um greiðslur af aflaverð-
mæti Stofnlánasjóðs fiskiskipa
og til útgerðarfyrirtækja. — í
svari ráðherrans kom fram; að
þessar greiðsiur hafa verið þann
ig:
1. f stofnfjársjóð fiskiskipa
a) til togara 132,8 millj. kr. b).
433,9
566,7
til annarra fiskiskipa
millj. kr. eða samtals
rnillj. kr.
2. Til útgerðarfyrirtækja sem
hlutdeild í almennum útgerðar
kostnaði 310,5 millj. kr.
Sjávarútvegsráðherra tók
skýrt fram, að miðað væri við
áætlað afiaverðmæti á árinu
1970 og þess vegna væri ekki
um endanlegar tölur að ræða.
daga verða lagt fyrir Alþ. frv.
um endurskoðun á lögum um
stimpilgjöld og þinglýsingargjöld.
I þriðja lagi mé gera ráð fyr-
ir því, að lagt verði fyrir Alþ
lika innan skamms tíma, þó að
það sé ekki á vegum fjármála-
ráðuneytiisins frv., sem felur í
sér almerm ákvæði um það, að
fyrst um sinn skuli viðniiðunar-
gjöld, sem ákveðin eru sérstök
prósenta af fasteignaniati breyt-
ast til samræmis við hið nýja
mat, þannlg að um raunverulega
hækkim verði ekki á þeim að
— Verkbann
Franiliald af bis. 1.
hætfcu áliti sænska heraiflans
heima og erlendis. Hann sagði,
að viðbúnaður landsins gegn ut-
anaðkoimandi árás mundi veikj-
ast vérulega þar sem um 30.000
hermenn, sem gegna hersikyldu,
yrði að senda heim þar sem eng-
inn yrði til að stjórna þeim.
Sven Andersop, landvarnaráð-
herra, saigði að allir liðstforingj-
ar í lykMstöðum, sem manna
ratsjársitöðvar, hei'sitjómarmið-
stöðvar og herútboðsþjónustu
hersins, sem telur 600.000 menn,
yrðu undanþegnir verkbanninu
og sama yrði að segja um mik-
ilvægar deilldir flughersins og
flotans aí öryggisástæðum.
Verkbannið á yfirmenn hers-
ins genigur í gffldi 4. marz og
verður þá fjöldi þeirra embætt-
ismanna og annarra ríikisstarfs-
manna, sem eru ýmist í verk-
faffli eða verkbanni, orðinn 50.
000. Þar með verður vinnudeil-
an hin umfangsmesta sem um
getur i Svíþjóð síðan 1945 þeg-
ar járn- og málimverkamenn
gerðu verkfaffl.
— Vietnam
Frainhaid af bls. 1.
höldnu til stöðva sinna. Jafn
harðar loftárásir hafa ekki ver
ið gerðar á skotmörk í Norður-
Vietnam síðan 21. nóvember.
Bandaríska herstjómin segir
að ráðizt hafi verið á skotmörk
nálægt landamærum Laos á
svæði, sem liggur 305 lyn í
norðvestur frá hlutlausa belt-
inu. Sagt er, að árásirnar hafi
verið svar við endurteknum ó-
vinaaðgerðum og eldflaugaskot
hríð að undanförnu á bandarísk
ar flugvélar er taki þátt í að-
gerðum gegn birgðaflutningum
Norður-Vietnama um Ho Chi
Minh-stíginn.
Árásirnar voru gerðar þrem
ur dögum eftir að Nixon for-
seti varaði við því að hann
mundi engar takmarkanir setja
á lofthernað Bandaríkjamanna í
Indókína.
YFIRMAÐUR FERST
Álitið er að dauði Do Cao Tri
hershöfðingja sé mikið áfall fyr
ræða fyrr en eftir, að þau
lög hafa endanlega verið ákveð- | ir uppbyggingu víetnamska hers
in eða endurskoðuð. Ein hér | ins. Eldur kom upp í þyrlu hans
er fyrst og fremst um að ræða
ýmiss konair gjöld ti'l sveitarsjóða,
en svo sem hv. þm. er kuinmugt,
skömmu eftir flugtak frá aðal
stöðvum hans í Tay Ninh-hér-
aði skammt frú landamærum
Magnús Jónsson
— Fasteignamat
Framh. af bls. 32
ið siínu starfi. En nú standa sak-
ir þannig, að þetta miun ekki
reymaist auðið, þannig að það
mun taka a.m.k. einn mánuð og
jafnvel tvo mánuði til þess að
þessu geti orðið lokið ttl fu'lls,
þaminig að nýja fasteignamatið
mun okki taka gildi fyrr en í
fyrsta lagi 1. apríl, en mér þyk-
ir þó sennilegra 1. maí, tffl þess
að öruggt sé, að frá öfflum þeim
formsatriðum hafi verið gengið,
sem æskilegt er að ganga frá,
áður en gildistakan kemur til.
Þá spurði hv. þm. að því, hvað
liði endurslkoðun ýmiissa ákvæða,
sem snerta fasteignamatið. Um
það er það að segja, að í undir-
búnimgi eru nú viiss frv., sem
skipta málli í því sambandi, en
þetta heyrir uindiir ými's ráðun.
í fyrsta lagi hefur nú verið
’laigt fyrir Alþ. frv. til laiga um
breytinigu á lögum um tekju- og
eignarskatt miðað við nýja fast-
eignamatið og er þese vænzt, að
það frv. verði samþ. hér end-
anlega á þes®u þingi.
í öðm lagi mun nú næstn
hefur nýja fasteignamatið ekki j Laos og þyrlan steyptist til
áhrif, hvorki á faisiteignagjöld né jarðar. Auk hershöfðingjans fór
ýmsa aðra skatta til sveitarfé- j ust niu menn, þar ó meðal kunn
laga á þessu ári, vegna þess að
þeir voru á lagðir um síðustu
áramót miðað við þágffldandi fast
eignamat og koma ekki til atft-
ur fyrr en um næsfcu áramót, en
þá þarf að sjálfsögðu að vera
búið að endurskoða ÖIJ þessi
gjöld. Það er þó hugsamlegt, að
það séu einstök gjöld, sem breyt-
ist á öðrum tímum árs eða heim-
ilt sé að breyta á öðrum tímum
árs, og þesis vegna hefur þótt
æsikilegt, að setft yrði tffl öryggis
aimennt bráðabirgðaákvæði eins
<>g ég gat um, ef um slík gjöld
væri að ræða. Lög um erfða-
fjárskatt munu einnig vera til
athugunar J því ráðuneyti,
sem með þau mál hefur að gera.
Þetta hygg ég vera þau helztu
gjöld, sem eru beimlínis bundin
við fasteignamat, þannig að það
hefur verið höfð fuittkomin hlið-
sjón af nauðsynlegum breyting-
um i því efni, enda ljóst mál, að
hér er um svo geysilega haskkun
fasteignamatsins sjálfs að ræða,
að gera verður breytinigar á við-
koroaindi gjöldum. En þetta vona
ég. að sé nægfflegt svar við fyrir-
spurn hv. þm.
ur franskur fréttaritari tímarits
ins Newsweek, Francois Sully.
Talið er að bensínleki hafi vald
ið brunanum.
Tri hershöfðingi var 44 ára
gamall. Hann stjórnaði sókn S-
Víetnama í Páfagauksnefinu í
Kambódíu í fyrra og síðan yfir
maður aðgerða á 160 kílómetra
víglínu gegn stöðvum kommún
ista í Kambódíu. Hann var her
skár hershöfðingi og honum
hefur oft verið líkt við banda
ríska hershöfðingjann Patton.
Hann ætlaði í heimsókn til her
sveita sinna er hann fórst.
Um svipað leyti réðust um
300 norður-víetnamskir hermenn
á bandaríska stórskotastöð um
21 km suður af Tay Ninh og 1,6
km frá landamærum Kambódíu.
Bandaríkjamenn segjast hafa
fellt níu árásarmenn en sjálfir
misst tvo menn fallna og níu
særða. Skömmu áður en Tri
lézt, skýrðu hersveitir hans frá
því að þeir hefðu fellt 140 Norð
ur-Víetnama i fjórum bardög
um í Suður-Kambódíu, en sjálf
ir misst fjóra menn fallna og 33
særða.