Morgunblaðið - 24.02.1971, Blaðsíða 8
8
MORGUNTBL.A.ÐIÐ, MIÖVIKUDAGUR 24. FEBRÚAR 1971
Hægt að tala heimsálfa
milli með rafreiknum
i
IBM kynnir nýja f jarskiptatöivu
Bent Rosenkranz sýnir blaðamönnum á sjónvarpsskermum,
hvernig kerfið vinnur.
ENNÞÁ styttast fjarlægðir milli
fslands og annarra landa. IBM-
umboðið á íslandi kynnti í gær
fyrir blaðamönnum nýjan mögu
leika til þess að komast í bcint
samband við hina gríðarstóru
og fjölhæfu tölvu í Kaupmanna
höfn, sem nærri samstundis skil
ar útreikningum hinna flókn-
ustu dæma. Ottó Michelsen
og tæknifræðingar hans kynntu
danska verkfræðinginn Bent
Rosenkranz, sem starfað hefur
hjtó IBM í 8 ár, og sýndi hann
síðan tölvuna í notkun. Þegar
skrifað er á reiknivélina eða
öllu heldur ritvélina, því að
tölvan skilar ekki síður frá sér
orðum en tölum, er eins og hann
sæti við sams konar vél úU í
Kaupmannahöfn. Þarf auðvitað
fyrst að ná símasambandi við
númer tölvunnar og siðan mafa
hana á spurningum, og svarið
kemur á augabragði, líklega líð
ur ekki sekúnda, þar til svar
ið kemur fram.
Allt þetta byggist á svoköll-
Nú um daginn sendi Seðla-
bankinn frá sér tilkynningu til
fjölmiðla um gjaldeyrisskil ut-
lendinga er hafa á leigu lax-
veiðiréttindi í landinu. Ekki hef
ég tölurnar við höndina enda
skipta þær ekki máli en þegar
sú viðbót, sem við fréttina var
hnýtt, að sumir hverjir úr hópi
þessarra útlendinga hefðu greitt
leiguna í ísl. krónum þá rak mig
í rogastanz. Hvaðan höfðu út-
lendingar þessir fengið ísl.
gjaldmiðil í svo stórum stíl?
Varla hafa þeir labbað sér inn
f banka og skipt sínum útlenda
gjaldmiðli í íslenzkan tiíl að
greiða með leigugjöld sín og
þaðan af síður hafa þeir komið
með ísl. krónur að heiman frá
sér. Varla er um annað að ræða
en að þessir peningar séu inn
komnir fyrir veiðileyfi, sem
menn þessir hafa selt íslending-
um.
Ef útlendingar selja veiðileyfi
hér á landi þá eru þeir farnir
að stunda atvinnurekstur, reka
fyrirtæki. Samkvæmt ísl. lögum
er það aftur á móti bannað og
varðar háum sektum að brjöta
það bann. í lögum nr. 39 1951
um rétt erlendra manna trl að
stunda atvinnu á Islandi þarf
sérstakt leyfi, atvinnurekstrar
leyfi, til að útlendir menn
megi vinna sjálfstætt eða starf-
rækja atvinnufyrirtæki og getur
félagsmálaráðherra emn veitt
það leyfi. Slík leyfi eru hreint
ekki auðfengin og ýmsum skil-
yrðum bundin t.d. verða menn
að vera heimilisfastir hér á landi
og ekki má veita leyfið til lengri
tíma en þriggja ára i senn.
Spumingin er því þessi: getur
það komið til mála að aílir þeir
útlendingar sem hafa tekið lax-
veiðiár á leigu hér á landi á
undanförnum árum hafi fengið
atvinnurekstrarleyfi. Ég leyfi
mér mjög að efast um, að slíkt
geti komið til mála.
Það má heita augljóst að þeir
útlendingar, sem greitt hafa
leigu srna í isL krónum eru að
brjóta lög. Og hvað þá um hina
sem greiða 1 útlendum gjald-
miðli. Æfli það sé vist að þeir
séu á hreinu? Það leyfi ég mér
einnig að efast um. Þau dæmi
eru kunnug þar sem útlending-
ar hafa tekið á leigu laxveiðiár
beinlínis með það fyrir augum
að endurleigja öðrum útlending-
«m og Islendingum e.t.v.
lika. Hinir útlendu veiði-
uðu APL-tungumáli, sem stend
ur fyrir „A Programmimg langu
age“, og með tilkomu þess er
nú mögulegt fyrir skrifstofur,
sjúkrahúa, rannsóknastofur,
teiknistofur o.fl. fyrirtæki að
komast í beint samband við raf
reikni á borð við IBM system
360/40, og fá á örskammri stund
eins og áður segir svör við
flóknum dæmum.
Þeir, sem þekkja undirstöðu-
atriði APL-tungumálsins þurfa
nú ekki annað en hringja og fá
símasamband við tölvuna. Með
því að stimpla tölur inn á
stöð notandans (terminalinn),
sem er nauðalík venjulegri raf
magnsritvél, er hægt að láta raf
reikninn framkvæma hina flókn
ustu útreikninga, og svarið skrif
ast svo sjálfkrafa á sömu ritvél.
APL-tungumálið rné nota á
mörgum mismunandi stigum, —
í einföldustu mynd má nota
tölvuna sem borðreiknivél til að
framkvæma venjulega útreikn-
inga, en jafnframt er hægt að
menn greiða að sjálfsögðu fyrir
sin veiðileyfi með útlendum
peningum sem siðan er að hluta
skilað til Seðlabanka íslands.
Að sjálfsögðu reyna hinir út-
lendu leigutakar, sumir hverjir
að minnsta kostr, að leyna um-
svifum sínum hér og segjast að-
eins vera að leyfa vinum sínum
að renna færi og komi engin
greiðsla fyrir. Það er þó senni-
legra að fyrir komi full greiðsla
og ekki nóg með það heldur eru
þess dæmi að veiðimennirnir fái
ekki að halda veiði sinni, eins og
tíðkast víðast erlendis, en út-
lendir menn selja síðan lax í
stórum stíl til útflutnings héðan
af landinu.
Ekki nóg með þetta því örtn-
ur staðreynd blasir við í málinu.
Lögin frá 1951 sem vitnað var
til að fraxnan gera ekski ráð fyr-
ir þeim möguleika að útlending-
ar noti Isiendinga sem leppa fyr-
ir sig og láti þá að nafninu tii
reka fyrirtækin. Það mun á allra
vitorði að í fjölda tilfeíla koma
tilboð í laxveiði frá ísl. mönnum,
sem hafa útlendinga á bak við
sig og eru að ásælast hlunnindi,
sem standa þeim lokuð alls stað-
ar annars staðar í heiminum. Það
er sannarlega ekki efnilegt að
slíkt skuii vera látið viðgangast
og ekkert er nærtækara en að
hugsa sér að útlendingar geti á
þennan hátt smeygt sér inn á
á fleiri svið íslenzks atvinnu-
lífs.
Hin geysilega uppsprenging
verðs á veiðileyfurm síSustu ár
má með vissu að miklu leyti
kenna hinni miklu útlendu eft-
irspurn. Ekki er að neita því að
laxveiðin er mjög mikil
ferðamannasegull og mun er
fram líða stundir verða kóróna
þeirra landgæða, sem gera Is-
land einstakt meðal heimsins
landa, þegar aðrir eru að kafna
í reyk og skít og allt villt líf
er að deyja út. Ekki munu þó
laxveiðimenn verða nema lít-
ill hluti útlendra ferðamanna en
það eru ferðaroenn, sem gætu gef-
ið af sér góðar fúlgur í gjald-
eyri og er það hláiegt, að út-
lendir atvinnuveiðimenn fara
með þann gjaldeyri úr landi aft-
ur.
önnur vandamál gera vart við
sig í sambandi við laxveiðimál-
in, en þau snúa eingöngu að
okkur íslendingum sjálfum. Á ég
þar við þá óhæfu að einstakir
aðilar. einstakiingar eða fyr-
gera flóknustu vísinda- og tækni
útreikninga á mjög hagkvæman
hátt. Eigi hins vegar að vinna úr
miklu magni af gögnum, hentar
betur að nota venjulegt for-
skriftarkerfi.
Danmörk varð fyrst Evrópu-
landa til að taka þetta kerfi í
notkun, eða fyrir rúmu ári, en
þá voru liðin 3 ár, frá því að
kerfið var tekið í notkun 1
Bandaríkj unum.
Bent Rosenkranz sýndi blaða
mönnum ýmislegt í sambandi
við þetta, og fengu þeir að
leggja dæmi fyrir tölvuna, sem
hún svaraði á augabragði, og
efnin, sem um var spurt voru
hin margvíslegustu, allt frá út
reikningi á því fræga stærð-
fræði „Píi“ og til vikudags ein-
hvers fæðingardags blaðamanns.
Og þetta er ekki bundið við
Reykjavík eina, því að fólk ut
an af landi getur notað kerfið
lika, með því að hringja í tölv-
una. Ekki hefur kerfi þetta ver
ið tekið upp enn á fslandi, þótt
það hafi þegar verið prófað við
góða raun, en margir aðilar
irtæki geti eignazt heilar lax-
veiðiár en fjöldi þeirra er í
einkaeigu. Er þar aðallega um
að ræða arf frá þeim tíma þegar
menn gátu keypt þessi hlunnindi
út úr jörðunuim ein sér, og kom
ust þá ættir eða fyrirtæki yfir
góðar ár sem síðan hafa verið
lokaðar öðrum en eigendum
þeirra. Skoðun mín er sú að slík-
ir hlutir geti og eigi ekki að vera
í einkaeign og ætti hiklaust að
láta ríki eða sveitarfélög yfirtaka
veiðirétt í ám og vötnum sem svo
er háttað um. Má t.d. benda á
Rió de Janeiiró, 22. febrúar.
— AP, NTB. —
BRASILÍSKI ræðrsmaSurinn
Aloisio Dias Gomide, sem skæru-
liðar Tupamaros-hreyfingarinn-
ar í Uruguay létu lausan úr haldi
í gærkvöldi, kom í dag til Ríö
de Janeiró. Tupamaros-hrey fing-
in hafði Gomide í haldi í 7 mán-
uffi og hefur enn ekki sleppt
hrezka sendiherrannm, Geoffrey
Jackson, og bandarískum búfræð
ingi, Claude 1. Fly.
Gomide ræðismaður kom til
Rió í þotu, sem bra3iilíski flug-
herinn lét í té. Blaðamöjmum
var ekki leyft a'5 tala við hann.
Kona Gomides mun hafa kom-
ið því tiíl lieiðar að honum var
gleppt úr haldi roeð samkomu-
lagi, sem hún gerði við Tupa-
maras-memn. Óstaðfestar fréttir í
Montevideo herma að Tupamaros
hafi fengið 250.000 dollara í
lauisnargjald fyrir ræðismarai-
inm. Laeknisskoðun hefur leitt í
ljós, að Gomide er við tiltöliu-
lega góða heiisu eftir fangavist-
ina.
Jorge Pacheco Areco Uruguay-
Þrátefli (
í Finnlandi
Helsingfors, 22. febrúar, NTB.
VERKFALL málmiðnaðarmanna
í Finnlandi hefur í dag staðið r
þrjár vikur, og enn er óvíst hve-
nær raunverulegar sáttatilrauuir
hefjast. Ahti Karjalainen hefur
skýrt frá því á þingi, að stjórnin
hafi ekki í hyggju að hlutast til
um lausn deilunnar í bráð. Um
70.000 siarfsmemn máimiðnaðar-
ins eru r verkfalti, og kemur
verkfatlið þyngst niður á skipa-
smiðastöðvum, námum og véla-
verkstæðuuL.
gætu haft gagn af notkun þess,
svo sem skólar, ýmis fyrirtæki
og opinberar stofnanir við ýmsa
áætlunargerð. Kerfi þetta er
mikið notað í sambandi við
sjúkrahús í Danmörku, einkan
lega við blóðrannsóknir og ým
islegt fleiri. Eins í sambandi
við skattaútreikning. Notkun
slíks kerfis hlýtur alltaf að
verða dýrari hér, vegna fjar-
lægðarinnar, en sjálfsagt mætti
fá lækkun á símtalagjaldi, t.d.
ef „talað“ yrði á næturnar. —
fordæmi um það frá Bandaríkj-
unum.
Vikjum svo aftur að útlend-
ingunum. Hvernig má vera að
slíkt andvaraleysi hefur við-
gengizt. A.m.k. ein stofnun, emb-
ætti veiðimálastjóra, á að hafa
eftirlit með öllum slíkum málum.
Væri ekki rétt að stinga við fót-
um og hætta að leyfa útlending-
um að brjóta lög átölulaust, ekki
einasta þau lög, sem hér hafa
verlð nefnd, heldur miklu fleiri
lög s.s. skattadög og bókhaldslög.
Skúli G. Johnsen.
forseti hefur eeitað að semja við
Tupamaros og fyrirskipað um-
fangamiklar leitaraðgerðir. —
Nokkur ákvæði stjórnarslkrárin'n-
ar voru felild úr gildi í 40 daga
eftir að Jackson sendiherra var
rænt í síðasta márauði, en Fly hef
utr verið í haldi síðan í ágúst í
fyrra. Áður en Goanide var lát-
inin laus sagði Tupamaros-hreyf-
inigin í bréfi, að homun yrði
sleppt þar sem lokið væxi við-
ræðuna uim mál hans og þar sem
stjórnin hefði ákveðið að setja
aftuir í gildi mamnréttinda-
ákvæði stjórnarskrárinnar.
Til sölu
Við Bergstaðast.
5 herb. 160 fm 2. hæð ! góðu
standí.
5 herb. 2. hæð, endaíbúð, wið
Álfheima í góðu standi með
sérþwottahúsi á haeðitim. —
Twennar swadir.
4ra herb. risíbúð wið Sogaveg
3ja herb. f. hæð wið Sörtask|ól
með stórum bíl'skúr, sérhíti.
Nýleg kjörverzhin ásamt kjötiðn
aðarplássi á góðum stað t
Austurborgirtni.
Hófum kaupendur að 3ja tit 4ra
herb. hæð, heizt í Vesturbæ
með útborgun tOGO—1260 þ.
Höfum kaupendur að 5 herb.
hæð, helzt í Háoleitishwerfi
eða í Htíðunum. Útb. t200—
1400 þús.
Eiuar Sigurðsson, hdl.
Ingólfsstrætí 4.
Simi 16767.
Kwöldsími 35993.
Magnús Magnússon prófessor og
Jakob Björnsson verkfræðinguc
hafa báðir verið í Kaupmanna
höfn til að kynna sér þetta mál.
Voru forráðamenn IBM á eiroi
máli um, að margvísleg not
mætti hafa af kerfi þessu, sér
staklega vegna þess, að íslenzk
ir rafreiknar eru ekki ennþá
nógu fullkomnir.
íbúðir til sölu
3ja herb. rishæð, um 110 fm og
5 herb. ibúð, báðar á sama
stað í Laugarásnum. Útsýnts-
staður.
Fasteigna- og verðbréfasala
Laugavegi 3.
Sími 25-444.
Heimasími sölumanns 30534.
og 42309
2ja horb. góð kjallaraíbúð í fjöl-
býtishúsi í Vesturbænum.
3ja herb. kjallaraíbúð í Hlíðun-
um, sérinngangur, sérhitr.
3ja herb. íbúð á haeð í HHðun-
um,
5 herb. sérhæð í KleppsholtL
5 herb. góð íbúð við Laugarnes-
veg.
5 herb. hæð í Lækjunum.
5 herb. íbúðar- eða skrifstofu-
hæð í Miðbænum. Sanngjarnt
verð.
5 herb. sérhæð í Htíðunum í
skiptum fyrir góða 3ja herb.
íbúð.
Einbýlishús í Kópawogi, hæð og
portbyggt ris. Á hæð eru 2
stofur, svefnherb., eldhús og
bað, í risi 4 svefnherb. og
snyrtiherb.
I smíðum
4ra herb. sérhæð í Kópavogi. að
mestu tilbúin undir tréwerk.
Sanngjarnt werð. Hagstaeðir
greiðslusk i Imálar..
Höfum fjársterka
kaupendur
að íbúðum, sérhæðum og ein-
býfehúsum af ööúm stærð-
um.
IMálflutnlngs &
l f ast eig nastof a J
1 Agnar Gústafsson, hrl. 1
M Austurslræti 14 M
m Símar 22870 — 21750. ■
Hl Utan skrif.stofutíma: fl
■ — 41028. fl
G j aldey risskil
laxveiðimanna
Laus úr haldi
Tupamarosmanna