Morgunblaðið - 24.02.1971, Síða 15
MORGUNBLAÐIÐ, MIÍ>VIKUDAGUR 24. FEBRÚAR 1971
15
íslendingar verða að byggja
upp nýja atvinnuvegi
- óháða duttlungum náttúrunnar
- sagði Erlendur Einarsson í ræðu
hjá Verzlunarráði Lundúna
í RÆÐU, sem Erlendur
Einarsson, forstjóri Sam-
bands ísl. samvinnufélaga,
flutti á aðalfundi Norður-
Evrópudeildar Verzlunar-
ráðs Lundúnaborgar í
gær, sagði hann, að íslend-
ingar yrðu að byggja upp
nýja atvinnuvegi, óháða
duttlungum náttúrunnar,
til þess að sporna gegn
þeirri hættu, sem því væri
samf, -a að byggja um of á
einhæfri útflutningsfram-
leiðslu.
Erlendur Einarsson sagði, að
efnahagsbandalögin í Evrópu,
EFTA og EBE hefðu stofnað
iðnaðaruppbyggingu á Islandi I
hættu og þess vegna hefði Is-
land sótt um aðild að EFTA og
gerzt fullgildur meðlimur 1.
marz 1970. Augljóst er, að ís-
land gerðist ekki aðili að EFT
A til þess að fá skjóttekinn
gróða á grundvelli núverandi
útflutningsframleiðslu, sagði
Erlendur Einarsson, heldur til
þess að breyta henni með þvi
að koma upp nýjum iðngrein-
um, en til þess þurfa Islend-
ingar að hafa aðgang að stór-
um markaði á jafnréttisgrund-
velli.
Forstjóri SlS sagði m.a. að
reynsla Islendinga af EFTA
væri of stutt til þess, að unnt
væri að dæma um árangurinn.
>að liggur þó Ijóst fyrir, sagði
Erlendur Einarsson, að EFTA-
aðild hjálpar ekki Islendingum,
nema þeir geti haldið verðbólgu
í skefjum og samkeppnisað-
staða þeirra versni ekki i hlut-
falli við aðrar EFTA-þjóðir.
Framleðislukostnaður hækkaði
almennt mikið á fslandi á s.l.
ári og elti þannig þá verðhækk
un, sem varð á fiskafurðum.
Verðstöðvunarlög, sem sett
voru í nóvember s.l. og gilda
til ágústloka hefðu trúlega
þurft að vera fyrr á ferðinni.
Síðan sagði Erlendur Einars-
son: ,,En nú, þegar fsland er
komið í EFTA, bendir margt til
þess, að Bretland sé að ganga
úr því og fara í Efnahagsbanda
lagið. Sjálfsagt getur stórveldi
eins og Bretland gengið í það
og haldið sínum hlut, en smá-
ríki eins og ísland getur það
ekki. Það getur ekki veitt öðr-
um þjóðum ótakmörkuð réttindi
til atvinnurekstrar í landi sínu
og látið af hendi þá þætti full-
veldis síns, sem Rómarsamning-
urinn krefst. Það gætu orðið
endalok sjálfstæðs ríkis á ís-
landi. Ef Bretar ganga í EBE
hljóta íslendingar að
leggja mikið upp úr
þvi, að reynt verði að
tryggja hagsmuni þeírra rikja
í EFTA, sem ekki treysta sér
til að ganga í EBE. Fyrst væri
þá um það að ræða, að sú frí-
verzlun, sem komin er á milli
íslands og þeirra EFTA-þjóða,
sem ganga inn í EBE, falli ekki
niður við það. Heldur þyrfti nú
að reyna að stækka fríverzlun
arsvæði EFTA, þannig að það
næði einnig til EBE-landanna.
í þessu sambandi er það einnig
mikið hagsmunamál Islendinga,
að stefna EBE í fiskveiðimálum
og fiskverzlun verði ekki
ákveðin þannig, að íslendingar
geti ekki haldið áfram að veiða
og verka fisk fyrir fólkið í
Evrópu, en það hefur verið
hlutverk þeirra um ár og ald-
ir.“
IÐNVÆÐING
í ræðu sinni fjallaði Erlend-
ur Einarsson nokkuð um þá iðn
væðingu, sem hann taldi nauð-
synlega á íslandi. Hann sagði,
að gera þyrfti stórt átak í fisk
iðnaði. Mikið af fiskafurðum
væri flutt úr landi, sem hráefni
eða hálf unnið. Mest af fryst-
um fiski fer nú á Bandaríkja-
markað, en þar hafa tvö aðal-
útflutningssamtök komið sér
upp verksmiðjum, sem vinna úr
fiskblokkum, fiskstauta og
Erlendur Einarsson.
ýmsa aðra fiskrétti. Þetta hefur
ekki verið hægt að gera á ís-
landi m.a. vegna tollastefnunn
ar í innkaupalöndunum.
Erlendur Einarsson sagði,
ennfremur að niðursuðuiðnað-
ur hefði ekki náð að þróast á
Islandi, sem skyldi, sama máli
gegndi um landbúnaðarafurðir,
en þar væri fyrst og fremst að
ræða um sjávarafurðir. Ullar-
og skinnaiðnaður er nú í örum
vexti í Iandinu og er nú meira
en helmingur, sem til fellur af
ull og lambaskinnum unninn I
landinu.
Þá sagði forstjóri SlS, að
ekki væri óeðlilegt að líta til
orkulinda landsins, fallvatna
og jarðhitans, þegar rætt væri
um iðnaðaruppbyggingu. Hann
minnti á uppbyggingu álvers-
ins, en sagði, að gallinn á þess-
ari tegund iðnaðar fyrir fé-
litla þjóð væri hinn geysimikli
stofnkostnaður. 1 þessum orku
freku iðngreinum mætti gera
ráð fyrir 70—80 þúsund sterl-
ingspunda fjárfestingu fyrir
hvert starf, sem iðngreinin skap
ar en það væri tífalt hærra en
í flestum greinum léttaiðnaðar.
En þessi orkufreki iðnaður mun
hafa verulega þýðingu í sam-
bandi við að koma upp orku-
verum, sem framleitt geta
ódýra raforku, er að hluta kem
ur til góða almennum neytend-
um raforku.
Erlendur Einarsson sagði i
ræðu sinni, að möguleiki væri
á að nota jarðvarmann til auk-
innar og fjölbreyttari ræktun-
ar, auk þess, sem nær öll hús I
Reykjavik væru hituð upp á
þann hátt. Hins vegar er svo
háþrýst jarðgufa, sem hentar
bæði til raforkuframleiðslu og
til ýmiss konar iðnaðar. Þetta
háhita varmamagn er mjög mik
ið og er talið, að það svari til
þess, sem fæst við brennslu 7
milljóna tonna af olíu á ári. Þá
ræddi Eriendur Einarsson einn
ig um ferðamannastraum og
sagði, að Islendingar gerðu sér
vonir um aukningu hans.
Loks sagði Erlendur Einars-
son í ræðu sinni: „Vegna þess,
hve f jármagnsmarkaður er lít-
ill á Islandi, er æskilegt að
finna nýjar iðngreinar, sem
ekki eru fjárfrekar. 1 þessum
efnum kemur að mínu áliti mjög
til greina að leita samvinnu við
aðrar þjóðir, bæði hvað varðar
tækniaðstoð og sölumál og einn
ig með beinni þátttöku erlendra
aðila i sjálfum rekstrinum. í
þessum efnum kemur samvinna
við Breta mjög til álita, m.a.
vegna þeirra nánu samskipta
sem ríkt hafa milli landanna í
langan tíma.“
Kynnir negra-
tónlist og
NEGRASÖNGKONAN Ruth
Keeses er komin hingað tii lands
á vegum Norræna hússins og
lieldur hér söngskemmtanir og
kynningar á ýmsum tegundum
negratónlistar og les einnig upp
úr verkum nokkurra frægra
blökkumanna.
Ruth Reese er af bandarísk-
um uppruna, gift norskum
manni og er búsett í Noregi. —
Hún hefur margsinnis komið
fnam í norska rikisútvarpiinu,
sungið í mörgum kirkjum, kom
ið fram á leiksviði og er ný-
komin úr tónleikaför í sambandi
við „Rikskonserter" í Noregi.
Einnig hefur hún ferðazt um
Norðurlöndin með tónlistarrabb
ið „Tónlistarsaga bandarískra
blökkumanna i 360 ár“ og
krrkjutóniieikaefnisskrána „Ævi
ljóð
Jesú í Ijósi negrasálma“. Hing-
að kemur Ruth með nýja efnis
skrá þar sem hún kynnir hinar
ýmsu og ólíku tegundir negra-
tónlistar og les upp úr verkum
Pauls Luarences Dunbars, Jam
es Weldons Johnsons og Lang-
stons Huges o. fl.
Ruth Reese mun rekja „Tón-
listarsögu bandarískra blökku-
manna í 360 ár“ í orðum og tón
um í Norræna húsinu fimmtu-
daginm 25. febrúar kl. 20,30.
Sunnudaginn 28. febrúar kl.
20,30 heldur Ruth Reese kirkju
tónleika í Háteigskirkju. Á efn
isskránni er „Ævi Jesú í ljósi
negrasálma". Söngkonan hefur
samið inngangsorð og skýringar
sem Gunnar Björnsson stud.
theol. mun flytja á íslenzku. —
Mánudaginn 1. marz kl. 20,30
Ruth Reese
kemur Kuth Reese fram í Iðnó.
Hún mun syngja og lesa ljóð
úr verkum þekktra blökku-
manna. Undirleikari á píanó
verður Cari Billich.
DlojS í eftir- Hverfisgötu, frd 63—125
Dldu- Laufdsveg, frd 2—57
hiirftar talin Laugaveg III, frd 114—171
Uul Udr hverfi Talið við afgreiðsluna
fólk í síma 10100
óskast lnw
Eltikar
Góð deiglögunarvél fyrir 100—150 kg af méli til sölu.
BAKARilÐ KRINGLAN
Sími 30580.
Kópavogskaupstaður
Kona óskast til starfa á leikvellinum við Hlíðargarð frá miðjum
marz nk.
Umsóknir á þar til gerð eyðublöð sendist Bæjarskrifstofum
Kópavogs fyrir 1. marz n.k. merkt: „Leikvalíarnefnd.
Umsóknareyðublöð fást hjá Bæjarskrifstofum.
Leikvallanefnd Kópavogs.
Knnttspyrnufélogið VALUR
I tilefni 60 ára afmælisins verður haldið hraðskákmót fyrir
félagsmenn laugardaginn 27. febrúar kl. 14.00 í félagsheimilinu.
Teflt verður um Vals-hrókinn.
Þátttaka tilkynnist í síma 11134 fyrir föstudagskvöld.
NEFNDIN.
Hjúkrunnrkonur óskost
Hjúkrunarkonur óskast nú þegar á Kleppsspítalann í fulla eða
hlutavinnu á kvöld- og næturvaktir.
Nánari upplýsingar gefur forstöðukona á staðnum og
í síma 38160.
Reykjavík, 22. febrúar 1971
Skrifstofa ríkisspítalanna.