Morgunblaðið - 26.02.1971, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1971
Sóknaraðgerðir Suður-Víet-
nama í Laos hafa sætt vax-
andi gagnrýni í Bandarikjun
um eftir því sem erfiðleikar
sóknarherjanna hafa komið
hetur í ljós, en í heild hafa
þær raunar vakið minni mót-
mæli en fyrri stóraðgerðir í
striðinu í Indókína. Nú síð-
ast er gagnrýnd sú ráðstöfun
Nixons forseta vegna erfið-
leika sóknarinnar að færa út
lofthemaðinn að nýju með
árásum á skotmörk i Norður-
Víetnam eins og hann hafði
áður varað við á blaðamanna
fundi. En fyrst og fremst er
gagnrýnt, að sóknaraðgerð-
irnar geti stofnað í hættu
þeirri stefnu Nixons að láta
Suður-Víetnama taka auk-
inn þátt i stríðsrekstrinum,
svokallaðri víetnamíseringu,
til þess að flýta fyrir heim-
kvaðningu bandaríska herliðs
ins frá Suður-Víetnam.
Enn verður ekki séð hvort
aðgerðimar bera árangur eða
ekki og heldur ekki hvað
Bandarískir skriðdrekar skam mt frá landamærum I-aos
Agreiningurinn um
aðgerðirnar í Laos
VANTBÚ A ÁRANGIIB
Gagnrýnin á aðgerðirnar í
Laos hefur þvi fyrst og
fremst komið fram í vantrú á
árangur og ugg um, að þær
verði til þess að seinka brott
flutningi bandaríska herliðs-
ins frá Víetnam. Bent er á, að
þyrlutjón Bandarikjamanna
sé meira en dæmi er til um í
Indókínastríðinu. Að minnsta
kosti 50 þyrlum hefur verið
grandað, enda eru þær auð-
veld skotmörk. Suður-víet-
nömsku hermennirnir eru
dreifðir á þunnri og veikri
víglínu, sem enginn liðsfor-
ingi mundi mæla með á óvina
svæði. Veður á þessum slóð-
um er slæmt um þetta leyti
árs og hamlar loftárásum á
stórskotastöðvar Norður-Viet
nama í fjöllunum, þar sem
þær sjást varla. Sókn Suður-
Víetnama hefur lítið sem ekk
ert miðað áfram, og þeir hafa
orðið fyrir miklu mannfalli.
Miðað við aðgerðirnar í Kam
bódíu í fyrra hefur lítið fund
izt af vopnabirgðum.
1 fyrstu var aðaláhyggju-
efnið, að norður-víetnömsku
hermennirnir létu ekki sjá
sig. Síðan olli hörð andspyrna
þeirra áhyggjum, en nú virð
ist hafa dregið úr henni aft-
ur. Um tíma leit helzt út fyr
ir, að Norður-Víetnamar
mundu ekkert aðhafast vegna
sóknaraðgerða Suður-Viet-
nama heldur bíða átekta og
velja sjálfir vígvöll við sitt
hæfi, er kæmi Suður-Vietnöm
um illa. Fyrst í stað gerðu
Norður-Víetnamar aðeins
skæruárásir og fallbyssuskot
hæft er í þeirri gagnrýni,
sem komið hefur fram þess
efnis, að andstaðan í Laos
hafi verið vanmetin. En vafa
lítið er hér um að ræða ein-
hverjar þýðingarmestu hern-
aðaraðgerðir Indókína-stríðs-
ins, (í’g Nixon forseti hefur
sjálfur kallað þær prófstein
á stefnu stjórnarinnar í Indó-
kína. Sjaldan hefur verið eins
mikið í húfi, sjaldan tekin
eins mikil áhætta og sjaldan
eins óvíst hvort hemaðarað-
gerðir beri árangur eða fari
út um þúfur. Ef aðgerðirnar
bera árangur, verður það mik
ilúsigur fyrir Nixon, en fari
þær út um þúfur, verður það
mikið áfall fyrir stefnu hans
um vietnamíseringu og rök-
semdirnar fyrir brottflutningi
bandaríska herliðsins.
MABKMIf)
AflGEBÐANNA
Rök Nixons fyrir aðgerðun
um í Laos eru svipuð rök-
semdunum fyrir aðgerðunum i
Kambódíu í fyrrasumar. Því
er haldið fram, að aðgerðim
ar veiti Suður-Víetnömum
aukið ráðrúm til þess að
vinna að uppbyggingarstarf-
semi í landi sínu og Saigon-
stjórnin fái tækifæri tii þess
að treysta pólitísk áhrif sín.
Um leið verði komið í veg
fyrir, að Norður-Víetnamar
myndi bandalag með búdda-
trúarmönnum og ýmsum öðr-
um óánægðum öflum í Suður
Víetnam, er stofnað gæti Sai-
gon-stjóminni í hættu. Þar
sem birgðaflutningar valdi
Norður-Víetnömum miklum
erfiðleikum, muni þeir erfið-
leikar aukast ef aðgerðirnar í
Laos beri árangur. Um leið
verði seinkað til muna hugsan
legum stórárásum Norður-Ví-
etnama í Kambódiu, Laos eða
Suður'-Víetnam. Sagt er, að
þótt aðgerðirnar takist ekki,
muni Suður-Víetnamar ekki
standa verr að vígi en áður.
Tilgangurinn sé að reka
kommúnista á flótta og rjúfa

Gia skarö
Burma V'J
SOKNIN INN I
LAOS
Kina
VIET
N
Bon Koroi skard
NAM
23
vBan Rovinq skard

)*3X0',
■““DongHaX^
S-VÍETNAM
Tchepone
AOS
Khe
anh
S-Vietnam
Muong Pmne^

aðflutningsleiðir þeirra til
þess að koma í veg fyrir stóf
árásir meðan á brottflutningi
bandariska herliðsins stendur.
Svokölluð stigmögnun er því
talin nauðsynleg til þess að
greiða fyrir brottflutningi.
Andstæðingar Nixons viður
Frá þyrluaðgerðum Bantlarí kjamanna í Laos.
Kortið sýnir vígstöðuna i Laos
kenna að þessi rök vegi
þungt á metunum þótt þeir
séu ekki sannfærðir. Hernað-
arlegai' röksemdir aðgerðanna
hafa yfirleitt ekki verið
dregnar í efa. Ekki er dreg-
ið í efa, að æskilegt sé að
stöðva birgðaflutninga frá
Norður-Víetnam, ef það reyn
ist unnt á skömmum tíma.
Andstæðingar Nixons játa, að
hann hafi farið að minnsta
kosti eftir bókstaf svokallaðr
ar Cooper-Church-breytingai-
tillögu, sem samþykkt var á
Bandaríkjaþingi eftir aðgerð-
irnar í Kambódíu í fyrrasum-
ar þess efnis að óheimilt sé
að senda bandaríska her-
menn inn í Laos eða Kamb-
ódíu. Þjóðréttarlega er ekki
dregið í efa, að heimilt sé að
ráðast inn í hlutlaust land i
sjálfsvörn, ef stjóm viðkom-
andi lands getur ekki haldið í
skefjum hættulegum hernað-
araðgerðum annars stríðs-
aðila. Því hefur heldur ekki
verið haldið fram, að Banda-
ríkjastjórn hafi brotið gegn
samningnum frá 1962 um hlut
leysi Laos, þar sem Norður-
Víetnamar hafi ekki staðið
við ákvæði samningsins um
brottflutning alls erlends her
liðs frá landinu.
hríð á svokallaða leið 9, sem
Suður-Víetnamar sækja um,
en síðan hafa þeir sótt suður
á bóginn og Suður-Víetnamar
hafa aðeins notið stuðnings
bandarískra flugvéla og stór-
skotaliðs á hæðunum um-
hverfis Khe Sanh í Suður-
Víetnam, töluvert langt í
burtu. Nú er spurningin,
hvort Suður-Víetnamar biði
ósigur á vígvellinum með af-
drifaríkum afieiðingum.
AÐALLEIÐUM LOKAfl
Ráðunautar Nixons forseta
hafa lagt sig í lima við að
fullvissa þingleiðtoga um, að
aðgerðirnar séu árangursrík-
ar. Nú síðast hefur aðalráðu-
nautur Nixons i þjóðarörygg-
ismálum, Henry Kissinger,
haldið þvi fram, að verið sé
að ná þeim megintilgangi að
rjúfa aðalflutningsleiðirnar.
Að sögn hans hafa þrjár af
aðalaðdráttarleiðunum frá
Norður-Víetnam í Suður-Laos
verið rofnar og auk þess
tvær bensínleiðslur er liggja
frá Norður-Víetnam til Laos
og sjá flutningabifreiðum fyr
ir eldsneyti. Hann og aðrir
talsmenn bandarisku stjórnar
innar hafa neitað því, að
sóknaraðgerðirnar hafi stöðv
azt, og hann heldur því fram,
Framhald á bls. 19