Morgunblaðið - 10.03.1971, Qupperneq 18

r
18
MGRGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16 MARZ 1971
80 ára í dag:
Salóme Kristjánsdóttir
í DAG, miðvikudaginn 10. marz,
á ein af merkiskonum þessarar
aidar 80 ára afmæli. Það er
Salóme Kristjánisdóttir frá
Sveimstöðum í Dalasýsiliu, nú til
heimilis að Auisturbrún 6 í
Rey^; aivík. Alduirinn verður ekki
aliltaf af utliti ráðinn. Þannig er
þvi íarið með Salóme á Sveins-
stöðum, eins og hún var jafnan
köliuö á heimasióðum síniuim í
Daiasýslu. Þrátt fyrir aldurinn,
er hún erun bein í baki og kvik á
fæti og glaðieg og hress í tali, svo
sem hún hefur alitaf verið. Sal-
óme á uppruna sinn í Dalasýsliu
og átiti þar heima nærfeilt 60 ár,
en hefuir dvalið tvo síðustu ára-
tugina í Reykjavík.
Hún er fædd á Breiðabólstað
á Fellssírönd. Systkinin voru
ellefu taisins, tvær systur og níu
bræður, aliit mannvænJegt dugn-
aðarfóik.
Árið 1917 giftist Salóme Sveini
Hailgrímssyni frá Túngarði á
Feii'sströnd, og hófu þau búskap í
Köidukinn, en fluttu síðan að
Dagverðarnessel i í Klofn.n'gs-
hreppi. Báðar þessar jarðir hafa
nú um alillangt skeið verið í eyði
og munu ávalit hafa þótt freimnr
kostarýr ábýli. Slíkar jarðir
voru hins vegar heízta athvarf
fruimbýlinga á þeim árum, er
Sveinn og Salóme hófu búskap.
Um skeið bjuggu þau í Stóra-
Galtardal, en fluititu vorið 1932
að Kvennhóli í Klofningshreppi,
og þar átti Salóme heima þar
til hún fiuttist tiil Reykjavíkur.
Mikil viðbrigði hljóta það að
hafa verið að flytja að Kvenn-
hóli. Þar má heiita að landar-
eignin öll sé umvafin grasi.
Ofan við bæinn er vinaleg fjaiils-
hlíðin með brekku móti suðri og
veitir skjól fyri-r napri norðan-
ábtinni. Þaðan er útsýni fagurt
yfir eyjar og sund í mynni
Hvammsfjarðar. Lengra gnæfa
við himin hvassbrýndar eggjar
SnæfeiEsnesgjal'ligarðs með jök-
ulinn yzt við sjóndeildarhring.
Á Kvennhóli búnaðist þeim
var frábær gestrisni, heimilis-
bragur ákaflega viðfelldinn og
léttleiki og glaðværð rílkjandi.
Þetta amdrúmisloft áttu húsfreyj-
an og börnin í sameiningu þátt
í að móta.
Syst’kinin frá S'veinBstöðum eru
fyrir löngiu orðiin fuilllitíða fólk.
Þau hafa reynzt góðir þagnar.
Þau bera enn svipmót þess um-
hverfis, og þeirra áhrifa sem
þau uirðu fyrir i uppvextinum
undir handleiðsliu húsíreyjuinmar,
sem nú er áttræð í dag.
Systkiniahópurinn frá Sveiras-
stöðuim hefur að vísu dneiifzt eins
og við er að búast. Hann mun
þó sameinast í dag á heimili
Salóme og taka þátit í gleði
heninar á þessum merkisdegi.
í þanin hóp er eitt skarð. Elzti
sonuriran, Friðgeir. lézt af slys-
förum rúmilega þrítugur að aidri.
Hanin var þá þegar þjóðkunnur
maður fyrir afskipti sín af fé-
iagsmáliuim og stjórnmóilum. Þar
fél fyrir aldur fram góður
drengur gædduir miklium hæfi-
leikum.
Það var aldrei ætlunin að
þetta yrði annað og meira en
örstuitt afmæl'iskveðja.
Þeáir eru áreiðainilega m'argir
vinirnir og kunningjarnár, seim
vilja taka í höndima á henmi
Saióme í dag, áma henmi
heilla og þakka fyrir gömu'l og
góð kyrani. Sumir geta þetta ekki
vegna þess, að þeir búa víðs-
fjarri höfu'ðborgirani. Þeir verða
að láta sé,r nægja að senda hug-
s'keyti.
Við getum hinis vegar heilsað
upp á Salórrae. Hún miun taka á
rraóti gesturn í Bo’holti 4 efiir kl.
8 í kvöld Þax'f e-kki að efa, að
þar verður raiargt uim manninini.
Að síðustu óska ég þór Sailóme
mín al'lra heiilla á þeim merka
aldursáfanga, sem þú hefur náð
og þakka góð og gömul kynni.
Kr. Ben.
80 ára í dag:
60 áraídag:
Agnar Sigurðsson
HANN á afmæli í dag. Fæddist
10. marz 1911 að Sýruparti, sem
var lítill bær mitt í hverfi sjáv-
arútvegsathafna hér á Akranesi.
Foreldrar hans voru Sigurður
Jóhannesson, formaður og út-
vegsbóndi og Guðrún Þórðar-
dóttir kona hans.
Það ólust margir knálegir
afla- og athafnamenn upp á
„Pörtunum“, en svo var þetta
hverfi kallað. Starf Agnars hef-
ir alla tíð verið bundið við sjáv-
arútveg og verzlun. Fyrstu
starfsárin við að sólþurrka salt-
fisk á „Géllu-klettunum“ og
öðrum fiskreitum, þar sem
unglingar þeirra tíma slitu sín-
um fyrstu heimagerðu skóm.
Verzlunarstörfiin hófust hjá hin-
um velþekkta kaupmanni Böðv-
ari Þorvaldssyni í „Böðvars-
búð“. En allt frá því merka ári
1930 hefir hann starfað á skrif-
stofu Haralds Böðvarssonar &
Co, eða í 40 ár. Á þeim árum
hefir hann afgreitt marga verka
konur- og menn með vínnulaun
og aflahluti, sem nema of hárri
upphæð fyrir mína reiknivél.
Agnar hefir verið léttur í
lund og lipur viðskiptamaður,
þrátt fyrir fótamein, sem hefur
angrað hann í mörg ár.
Sextíu ár eru ekki langur
tími á eilífðarmælikvarða, raun-
ar lætur Agnar ekki á sjá, þótt
hann hafi gerzt lítið eitt þéttari
og þyngri á sér í seinmi tíð.
Vinir og viðskiptamenn af-
mælisbarnsins hugsa hlýtt og
senda sterkar óskir um framtíð-
arheill því til handa.
Júlíus Þórðarson.
Sveini og Saióme vel. Árið 1935
ráðast þau í það stórvirki, að
fiytja bæimn og reáisa nýbýli í
landi jarðariranar suininar og
neðar, nær þjóðveginum, sem á
þessuim áruim miun hafa verið
lagður um sveit na. Þetta var
mikið fyrirtæki fyrir efnalítið
íólk og þurfti stórhug og kjank
til að ráðast í sWkar fram-
kvæmdir. Hvort tveggja var
hins vagar fyrir hendi hjá þeim
Kveranhólshjónium.
En eimmitt þegar þessar
framkvæmdir standa sem hæst,
deyr Sveinn heitinn í blóma líf's-
inis og Salóme stendux uppi með
skuildarbagga vegna kostnaðar
við byggingar og ræktun á liirau
nýja býli og tíu börin, 'pá flest
korniung.
Oft er það þannig, að þegar
mótlæti og enfiðleikar knýja
dyra koma beztu eigiraleikar
emstaklingsinis í ljós. Húsfreyjan
á Sveinsstöðum, en það nafn
hlaut hið nýja býli, brotnaði
ekki né bognaði þóbt erfiðieik-
arnir væru miklir. Með þraut-
seigju og eirabeitni tókst henni
að koma barraahópnum siraum
stóra til manndóms og þroska.
Ittu heilli var þá hvorki um
að ræða ekkjubætur né bamalíf-
eyri til að létta þyngstu byrð-
arnar.
Mér er minnistætt frá umgl-
ingsárum míraum hve gaman var
að koma að Sveirasstöðum, þar
Dani rændi falibyssu-
bátunum í Cherbourg
Kaupmannahöfn, 8. marz.
— NTB. —
Kaupmannahafnarblaðið
Politiken skýrði frá því í dag,
að danskur kafteinn, Nud Lid-
holm Petersen, hefði skipu-
lagt og stjómað aðgerðum ísra
ela til þess að ná á sitt vald
fimm fallbyssubátum, sem
Frakkar höfðu smíðað fyrir þá
en neitað að afhenda vegna
vopnabanns er þeir höfðu sett
á ísrael, í höfninni í Cher-
bourg um jólin 1969.
Nud Lidho m Petersen, sem
er 53 ára gamatt, var hand-
tekinn í október í fyrr-a á
Ermarsundi, þar s@m hanin
hafði um borð í bát sínum tíu
Pakistana og einn Indverja,
er hann hugðist smygla til
Bretlands.
f fyrstiu blaðafréttum um
fattbysBubátamáiið sagði, að
norskir sjóiiðstforingjar hefðu
siglt báturaum út úr höfninni
í Cherbourg. Að sö'gn frétta-
ritara Poliitikeras í Rotterdam,
rrauin Petersein hafa sjálfur
skýrt frá því, að hann hafi
skipul-agt aðgerðirnaf fyrir ríf
lega þókraun er vinur, hans
hafði snúið sér til harus i Ham
borg og beðið hann að taka
þábt í aðgerðuinum. Petersen
hélt þegar til Cherbourg, þar
sem ísraelsku faillbyssubátarn-
ir lágu við fesitar með ísra-
elskum áhöf-num, en ísraelarn
ir kunrau ekke-rt fyrir sér í
sigbngafræði að sögn Peter-
sens.
Petersen segir svo frá, að
þeir hafi sparað þær elds-
neytisbirgðir, sem frörask yfir-
vö-ld úthluitu-ðiu þeim til að
halda af.-vélium bátanna gamg-
andi, og komið sér upp næg-
um birgð'uim til flóttans. Vegna
háflæðis á aðfangadagskvóld
voru aðeins tveir franskir lcVg-
regl-umeran hjá bátmnum við
höfnina. Petersen bauð þeim
um borð, hellti bá fuffla og
kom þeiim síðan x land. Ki. 20
um kvötfdið skipaði Petersen
að kveikit sky-.di á vélunum
eiras hljóðlega og unnt væri.
Hann tók við stjórnirani á ein-
um bátnum og norskur vinur
hans sem kurani siglinigatfræði,
á öðrum. Hinum þremur bát-
u-nuim var sagt að fyligja á eft-
ir, og labb-rabbtæ'ki var notað
til að hafa samband á mill’li.
Petersen sagði, að tekizt
hefði að sig’a ytfir sandritf ut-
an við höfnina, -sem frönsk
herskip gátu ekki siglit yfir tii
að veita þeim e-ftirför, en raun
ar vitnaðist ekkert um flótt-
aran. Komið var till Haifa
firram sóIarHringum síðar, 10
mínútum á eftir áætúum.
Að sögn Politikenis starfar
Pebereen sjálfetæt-t eða á veg-
um alþjóðasamtaka, sem hafa
sérhæft sig í aðge-rðum af
þesstu tagi og smygli á fóffiki,
sem flyz.t ólögiega á milii
landa. Að sögn blaðsáns er
þetta arðbær atviinmuive'guir.
Guðmundur Péturs-
son smiður
ÁTTRÆÐUR er í dag, 10. marz,
Guðmundur Pétursson, smiður,
að Barmahlíð 36 í Reykjavík.
Lítt mun honum að skapi að
lesa um sig hólgreimar í blöðum
og ekki heldur ætlun mín að
hrella hann. En úr því að ég
frétti um þennan merkisdag þá
fannst mér tilvalið, nú á tímum
,.virmuhagræðingar“, að minnast
á vinnubrögð Guðmundar Pét-
urssonar, eins þessara manna,
sem tóku við allslausu landi og
gerðu það með andlegu og lík-
amlegu atgervi sínu að því sem
í dag er kallað velferðarríki.
Við, sem fylgdumst með verk-
um Guðmundar Péturssonar,
undruðumst oft hversu hagan-
lega hann vann og lét vinna. Að
eins eitt dæmi skal nefnt: Hann
stjórnaði verkum er síldarverk-
smiðjan var byggð á Djúpavík.
Eitt af verkum þeim er hann
varð að leysa var að taka á
móti geysistórum gufukatli, er
vera skyldi aflgjafi í væntan-
legri verksmiðju. Skip hafði
dregið ketilinn til Djúpavíkur
og skilið hann eftir í fjörurani,
þar sem haran var einn morg-
uninn er við komum til vinnu.
Við, nokkrir verkamenn, vorum
að grafa fyrir vatnsleiðslu í
hliðinni fyrir ofan víkina. Þeg-
ar fjaraði sáum við Guðmund
ganga í kringum ketiliran og at-
huga þetta margra tonna ferlíki,
sem nú varð að koma strax und
an sjó og það með svo að segja
berum höndunum. Svo kom
hann upp hlíðina, leit eftir verk
inu og um leið og hann fór aft-
ur bað hann einn manninn að
koma með sér. Daginn eftir var
ketillinn kominn upp úr fjörunni
án þess að nokkur kæmi þar
nærri nema Guðmundur og
þessi eini maður, sem lét þess
getið að það hefði ekki verið
erfitt verk.
Þannig voru vinnubrögð Guð-
mundar Péturssonar; hann fór
ekki að verki fyrr en hann vissi
hvernig bann átti að fara að og
vann það þannig að hann þurfti
ekki að gera það aftur. „Ég hef
aldrei kuranað við að margir
vinni sama verkið,“ sagði hamn
eitt sin.n við mig og ég veit að
það er satt.
Ég og kona mín sendum hug-
heilar hamingjuóskir til f jöl-
skyldunnar í Barmahlíð 36 á
þessum heiðursdegi Guðmundar
Péturssonar.
Þórður Magnússon.
Veiðifélag stofnað
á vátnasvæði V-Eyfellinga
UNDIR Eyjaf jöllum, sem erein-
hver fegursta og tignarlegasta
sveit landsins, renna margar
bergvatnsár, misjafnar að vatns-
magni, en þó með stöðugu
rennsli, bugðóttar og hyljóttar,
með hólmum og umgirtar grasi
vöxnum bölum. Áhugamenn hafa
lengi séð fyrir sér, að þarna gæti
komið upp hin ákjósanlegasta
veiðiá stangaveiðimannsins, því
fegurð landslagsins er slik og
árniðurinn sannarlega ósvikinn.
Fimmtudaginn 18. febrúar sl.
var stigið fyrsta skrefið, til að
gera þennan draum að veru-
leika. Þá var haldinn stofnfund-
ur Veiðifélags Vestur-Eyfellinga
í Seljalandsskóla um árnar; Rim
húsaál, írá, Miðskálaá, Fosslæk,
Kelduál, Fitarál, Hofsá og læki
er um vatnasvæðið falla.
Mættir voru 24 ábúendur eða
umboðsmenn þeirra, með atkvæð
isrétt 25 jarða af 28 er atkvæðis-
rétt höfðu og til tfundarins höfðu
verið boðaðir. Fulltrúi veiðimáía
stjóra, Einar Hannesson, var
mættur á fundinum og rakti hann
í skilmerku erindi þau mál er
fiskirækt og veiðimál varða.
Benti hann m.a. á þá auknu
möguleika sem fram hefðu kom-
ið með seiðasleppingum og sagði
frá athyglisverðum tilraunum til-
raunastöðvarinnar í Kollafirði,
er lofuðu auknum heimtingum
laxanna á uppeldisstaði.
Mikill einhugur o.g áhugi rikti
á fundinum, er samþykkti fé-
laginu lög og kaus sér stjórn,
varastjórn og endurskoðendur.
Stjórn félagsins skipa; Einar
Sveinbjarnarson, Yzta-Skála, for-
maður, sr. Hálldór Gunnarsson,
Holti og Baldur Ólafsson, Fit.
Á fundinum kom fram að fé-
lagið hyggst leigja vatnasvæðið
til ákveðinna ára, gegn því
að leigutaki komi upp veiði í
ám vatnasvæðisins, með séiða-
sleppingum og öðrum nauðsyn-
legum framkvæmdum, er að fiski
rækt lýtur. Það mun verða gert
innan tiðar.