Morgunblaðið - 18.04.1971, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - 18.04.1971, Blaðsíða 17
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. APRlL 1971 17 Skólanemar við fiskvinnslu Oft hefur það borið við, eink- um sunnanlands, að skólanem- ar hafa fengið frí frá námi nokkurn tíma til að aðstoða við fiskvinnslu, þegar miklar afla- hrotur hefur gért. Á þessari vertíð hefur enn ekki boxizt svo mikill afli á land, að veru- legum erfiðleikum hafi valdið við vinnsluna, þótt vonandi eigi enn eftir að koma afla- hrota. Hins vegar hefur afli að undanförnu verið með ágætum nyrðra, og þar hefur sums stað- ar verið gripið til skólafólksins, sem hefur fengið leyfi til að að- stoða við fiskvinnsluna. Mikið hefur síðustu vikur og mánuði verið rætt um akóla- mál og þá m.a. verið sett fram þau sjónarmið, að mjög þyrfti að lengja skólatímann. Bréfrit- ari er þeirrar skoðunar, að í því efni beri að fara varlega. Námsárangur mundi áreiðan- lega ekki aukast í sama hlut- falli og lenging námstíma, og meiri hætta yrði á námsleiða, ef börn og unglingar væru bundin í skólum langmestan hluta ársins. Hitt er þó aðalat- riðið, að unglingar þurfa að læra að vinna, og vissulega er æskilegast, að þeir kynnist sem flestum greinum íslenzks at- vinnulífs. Þetta á ekki aíður við um þá, sem langskólanám hyggjast stunda, því að mennta menn eiga að deila kjörum með öðrum þjóðfélagsþegnum, þekkja hag alþýðu og kunna að meta þýðingu annarra starfa en þeirra, sem unnin eru af þeim, sem skólaveginn hafa gengið. Þegar svo ber undir, að afla- hrota stendur alllangan tíma og þörf er á skólafólki til fisk- vinnslu, virðist hins vegar sjálf sagt að lengja námið fram eftir vorinu sem nemur nokkum veg inn þeim tíma, sem fer forgörð um við námið vegna vinnunn- ar, en hliðsjón má þó hafa af því, að vafalaust koma ungling arnir frískari til námsins eftir nokkurra daga fiskvinnu og af kasta meiru, heldur en þegar deyfð er yfir þeim eftir lang- varandi skólasetu. Bretar og landgrunnið Nýlega ákváðu Bretar að færa út yfirráðasvæði sitt yfir land- grunninu umfram það sem áður hafði verið gert, með einhliða ráðstöfun. Þannig fetar brezka stjórnin í kjölfar annarra, sem lýsa yfir eignarráðum sínum á landgrunnssvæðum, en aldar- fjórðungur er nú liðinn síðan Truman, Bandaríkjaforseti lýsti yfir eignarráðum Bandaríkj- anna á öllu landgrunni út frá ströndum þess ríkis. Stórblaðið The New York Times vakti nýlega athygli á því, að með þessari ráðstöfun Bandaríkjaforseta hefði verið boðið heim þeirri þróun, að strandríki lýsti ekki einungis yfir eignarrétti á landgrunninu, heldur einnig á hafsvæðunum yfir því og auðæfum þess. Þró- un alþjóðaréttar í þessu efni hefur síðan orðið mjög ör, og vafalítið verður að telja, að það sé nú alþjóðleg regla, að atrandríki geti einhliða lýst yf- ir eignarráðum á landgrunni sínu. Þegar svo er komið, að þjóð- arréttur viðurkennir, að ríkin eigi hafsbotninn undan strönd- um siínum, svo langt sem talizt geti landgrunn, hlýtur þróunin að verða sú, að fleiri og fleiri viðurkenni einnig, að auðæfi þau, sem yfir þessu grunni eru, þ.e.a.s. auðæfi hafsins, séu einn ig í eigu strandríkisins, eins og hið merka blað vakti athygli á. Þau sjónarmið styðjast einnig við óumdeildan rétt ríkjanna til lofthelgi yfir landi sínu. Auðvitað fagna íslendingar því, að Bretar skuli eins og aðr ir lýsa yfir eignarrétti sínum á landgrunninu, enda er þeim full þörf á því að leitast við að hag nýta auðæfi þess. Þessi stefna þeirra hlýtur líka að leiða til þess, að þeir gera sér gleggri Skólafólk í frystihúst. Reykjavíkurbréf —--— Laugardagur 17. apríl- grein fyrir því en áður, að okk ur íslendingum er sama nauð- syn á því að hagnýta auðæfin yfir landgrunninu, þ.e.a.s. fisk- inn, eins og þeim er á því að hagnýta olíu og gas í sínu land- grunni. Hvaða tímamörk? Við afgreiðslu landhelgistil- lagnanna á Alþingi var megin- ágreiningurinn um það milli rík isstjórnarinnar og stjórnarand- stöðunnar, hvaða tímamörk við íslendingar ættum að setja okk- ur varðandi útfærslu fiskveiði- lögsögunnar. Stjórnarflokkarnir töldu ekki tímabært að ákveða dagsetningu slíkra aðgerða, en stjórnarandstaðan taldi rétt að setja þetta mark eftir 114 ár. Engin skýring hefur á því feng- izt, hvers vegna þetta tímamark var valið, en ljóst ætti þó að vera, að þessi langi frestur hef- ur verið ákveðinn fyrir áhrif þeirra, sem gerðu sér grein fyr- ir því, að ekki er heppilegt að rjúka til og færa fiskveiðitak- mörkin út, meðan fulltrúar þeirra þjóða, sem við höfum samstöðu við í þessum efnum, ræðast við og bera saman bæk- ur sinar um það, hvernig bezt sé að ná miklum árangri. Er það út af fyrir sig þakkar- vert, að þessi öfl í röðum stjórn arandstöðunnar skyldu ráða ferðinni að þessu leyti. Eins og vikið var að hér að framan og öllum ætti að vera ljóst, vinnur tíminn með okkur í landhelgismálunum. ör þró- un er í þá átt, að alþjóðareglur viðurkenni stöðugt víðtækari heimildir strandríkja til að hag nýta auðæfi hafsbotnsins og verðmæti hafsins, samhliða því, sem þau taka sér lögsögu t.d. að því er mengunarráðstafanir varð ar. Þessa þróun hljótum við fs lendingar að hagnýta okkur út í yztu æsar, en þó ekki að fara okkur hraðar en svo, að við sé um öruggir um að þurfa ekki að gefast upp við framkvæmd þeirra ráðstafana, sem við á- kveðum að gera. Ef málum væri þannig háttað í heiminum, að útlit væri fyrir, að þróun alþjóðaréttar gengi gegn olckar málstað, væri sjálf- sagt að gera tilraun til að ná hinum ýtrasta rétti, jafnvel þótt teflt væri á tæpt vað. En þegar allir eru sammála um, að þróun in sé okkur í vil, er engu hætt, þótt dokað sé við og valin hin bezta vigstaða, sem hugsazt get ur í samráði við þá, sem sömu hagsmuna hafa að gæta og við. Þessi staðreynd er stjórnar- andstæðingum jafnljós og stuðn ingsmönnuin ríkisstjórnarinnar, og ber ákvörðunin um það, að aðhafast ekkert í friðunarmál- um í 1% ár, þess vitni, því að ella hefðu stjórnarandstæðingar að sjálfsögðu gert ráð fyrir þvi í tillögu sinni, að friðunarráð- stafanir yrðu gerðar miklu fyrr, t.d. síðar á þessu ári. Hins veg- ar stóðust þeir ekki þá freist- ingu að efna til ágreinings í landhelgismálinu í von um að geta þannig unnið sér fylgi í kosningunum í vor. Þá ákvörð- un þeirra metur þjóðin, svo sem efni standa til, er hún kveður upp dóm sinn. Vandamálin í haust Eins og kunnugt er gilda verð stöðvunarráðstafanir þær, sem ríkisstjórnin beitti sér fyrir, að eins til 1. september n.k. Þess vegna er stundum spurt þeirr- ar spurningar, hvað gerast muni er verðstöðvun lýkur. Að sjálf sögðu er enginn þess umkominn að svara því nú, hvaða ráðstaf anir verði gerðar af hálfu stjórn valda til þess að tryggja áfram haldandi hagvöxt, fulla atvinnu og velmegun, einfaldlega vegna þess að enginn veit í dag, hverj ir fara muni með stjórn lands- ins að afloknum kosningum. En þótt óvissa ríki að þessu leyti, er sannarlega engin ástæða til að örvænta um það, að úr- ræði muni finnast, sem tryggt geti þau efnahagslegu takmörk, sem að er stefnt. Að þessu vék dr. Jóhannes Nordal á ársfundi Seðlabankans 7. þ.m., þar sem hann varaði eindregið við þeim hugsunar- hætti, að verðbólgualda og jafn vel gengislækkun væru fram- undan, enda væri engin ástæða til þess að ætla, að vandamálin reyndust í haust eins erfið og margir vildu nú vera láta. Þótt ráðstafanir þær, sem gerð ar hafa verið til að hindra víxl hækkanir kaupgjalds og verð- lags, gildi aðeins til 1. sept. hafa þær auðvitað borið mjög mikinn árangur og tryggt þá velgengni, sem landslýður allur býr nú við Að afloknum kosningum verður einnig gott svig- rúm fyrir þá, sem við stjórn- völdin sitja, til að undirbúa ráð stafanir í samræmi við þá þró un, sem verður í íslenzku efna hags- og atvinnulífi. Ef ábyrg öfl stjórna landinu að kosningum afstöðnum, er eng inn vafi á því, að gerðar verða nýjar ráðstafanir til að hamla gegn því, að ný verðbólga kippi stoðunum undan atvinnulífi landsmanna og hið stöðuga verð lag, sem tekizt hefur að tryggja, auðveldar þær ráðstafanir að sj álfsögðu. Þess vegna er ástæða til að undirstrika þau orð Seðlabanka stjórans, að ástæðulaust sé að óttast einhvern óyfirstíganleg- an vanda, er fram á árið kem- ur, enda eru spádómarnir um nýja verðbólgu til þess fallnir — og kannski til þess gerðir — að ýta undir spákaupmennsku, sem gæti gert erfiðari nauðsyn- legar efnahagsráðstafanir. Þingið 1970-1971 Eins og mönnum er í fersku minni óskuðu Sjálfstæðismenn eftir því við samstarfsflokk sinn á liðnu sumri, að þing yrði rof- ið og efnt til haustkosninga. — Sjálfstæðismenn viðurkenndu, að staða flokks þeirra væri erf- ið og óskuðu eftir nýju umboði þjóðarinnar til að ráða fram úr miklum vanda, sem við blasti, eða þá að kjósendur fælu öðr- um að glíma við þau vandamál, ef þeir ekki treystu Sjálfstæðis- flokknum til þess. Menn voru óneitanlega kvíðn ir fyrir því þinghaldi, sem fram undan var, enda ætíð erfitt að glíma við vandamálin, er kosn- ingar eru framundan. En á sl. hausti var vandinn, sem við var að glíma, á margan hátt mikill. Nú þegar þinginu er lokið, hljóta menn að gleðjast yfir því, hve farsællega hefur verið ráðið til lykta þeim málum, sem við var að fást, enda býr þjóð in nú við fulla atvinnu og mikla og vaxandi velmegun. Stjórnarflokkarnir stóðu vel saman á þinginu, og gerði það gæfumuninn. En fram hjá því verður þó ekki sneitt, að þyngst hvíldi byrðin á Jóhanni Haf- stein, forsætisráðherra, sem skyndilega varð að takast á herðar ábyrgð, sem hann ekki hafði sótzt eftir. Sjálfstæðis- menn gleðjast yfir því, hve far sællega formanni þeirra hefur tekizt að stjórna, ekki sízt þeg- ar hliðsjón er af því höfð, hve viðamikil vandamálin voru á liðnu hausti. Sjaldan hefur Alþingi verið athafnasamara en einmitt nú; fjöldi mála var þar afgreiddur og margháttaðar ráðstafanir gerðar á stjórnmálasviðinu til að bæta hag lands og lýðs. Málefnaleg samstaða Um næstu helgi hefst lands- fundur Sjálfstæðisflokksins, þar sem stefna hans verður mörkuð og forusta hans valin, væntan- lega til næstu tveggja ára. And stæðingar flokksins hafa haft á orði, að mikil átök séu innan flokksins og ekki verði þar sam- staða á landsfundi. Að þessu efni vék Jóhann Hafstein, for- maður Sjálfstæðisflokksins, í viðtali við Morgunblaðið á skír dag, en í viðtalinu spyr blaða- maðurinn: „Nú er landsfundur Sjálfstæð isflokksins á næstu grösum og mikill áhugi ríkjandi um hann. Eigið þér von á því, að alvar- legur ágreiningur komi upp á þessum landsfundi?" Og Jóhann Hafstein svarar. „Ég veit ekki um neinn mál- efnaágreining innan Sjálfstæðis flokksins. Sjálfstæðisflokkurinn er eini flokkurinn hér á landi, sem í engu stímabraki hefur staðið af þeim sökum. Alþýðu- flokkurinn reyndi vinst^a sam- starf í vetur, en mistókst. Þing- flokkur Alþýðubandalagsins er þríklofinn frá síðustu kosning- um og ungir Framsóknarmenn hafa á vissan hátt sagt sig úr lögum við flokk sinn með sam- eiginlegri stjórnmálayfirlýsingu með frjálslyndum og vinstri mönnum. Hvort menn í Sjálfstæðis- flokknum hafa að einhverju leyti persónulega skiptar skoð- anir, skiptir í þessu sambandi engu máli. Það er ljóst, að landsfundur þessi verður svo fjölsóttur sem verða má eftir skipulagsreglum flokksins, ef veður og samgönguerfiðleikar hindra ekki fundarsókn. Sjálf- stæðisfólk í landinu er í sóknar hug. Það vill skipa sér þétt til samstöðu, sem er grundvöllur kosningasigurs flokksins í vor“. Með þessum orðum vekur for maður Sjálfstæðisflokksins at- hygli á þeirri staðreynd, að Sjálf stæðisflokkurinn er eini flokk urinn, þar sem málefnaleg sam staða er í öllum meginefnum, þótt auðvitað greini menn á um úrlausn minniháttar vandamála. Vinstri flokkarnir allir eru mál- efnalega klofnir, eins og gleggst hefur komið fram í öllum þeim tilburðum, sem hafðir hafa ver- ið í frammi til þess að sameina hin svokölluðu vinstri öfl, sem stöðugt sundrast þó rækilegar. Öryggi eða sundrung Á því leikur enginn vafi, að menn munu mjög hafa hliðsjón af því í kosningunum í vor, hvernig helzt verði tryggt áfrara haldandi efnahagsöryggi og traust stjórnarfar. Þá spyr hver og einn sjálfan sig, hvaða stjórn málaflokkur það sé, sem geti tryggt þjóðinni forustu. Sjálfstæðismenn munu benda á það, eins og formaður fiokks ins hefur gert, að í röðum Sjálf Framh. á bls. 18

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.