Morgunblaðið - 06.05.1971, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. MAl 1971
15
Gullnáman
á Tvldægru
Okkar föður- og formæðra-
land er að ýmsu leyti fátækt að
náttúruauðlindum. Nytjaskógar
eru hér engir til, allt timbur til
húsbygginga og iðnaðar verður
að flytja inn frá skógræktar-
löndum Skandinaviu, Rússlandi
og að nokkru leyti frá Asiulönd
um. Þó hafa án efa verið
hér stórskógar á fornaldar-
skeiði: Magnús Einarsson bisk-
up í Skálholti brann inni í Hít-
ardal þrítugasta september árið
ellefuhundruð fjörutíu og átta
ásamt 70—80 manna fylgdarliði
og heimilisfólki. Ekkert stór-
býli á þessari stórbyggingaöld
myndi hýsa slikan mannfjölda.
Á Flugumýri i Skagafirði var
húsakostur svo mikiil, að nær
tvö hundruð manns sátu að
veizlu, sem endaði með bæjar-
brennu. Engar líkur eru á því,
að stórviðir í fyrrgreinda bæi
hafi verið fluttir frá Skandi-
navíu til Islands á smáfleytum
þeirra alda. Rekatimbur hefur
að vísu verið mikið á f jörum um-
hverfis landið á þeim öldum, en
flutningatæki á stórviðum frum-
stæð og torfærur margar á öU-
um leiðum. ísland hefur verið
rányrkt á umliðnum öldum í
nauðvörn harðæra, kulda og
kramar, sem á þessari og fá-
mennu þjóð hafa dunið. Þjóðin
hefur frá fyrsta landnámi til
þessa dags, lifað að mestu leyti
á landbúnaði og fiskveiðum. En
rányrkjan heldur áfram til
lands og sjávar: Búfénaður
landsmanna lifir og fær sinn
þroska á beitarlandi,- en álykt-
anir vísindamanna telja það nú
ofnýtt til stórskemmda. Sama er
að segja um landgrunnið óhóf-
légar netalagnir koma í veg fyr
ir að fiskur nái að hrygna á
beztu klakstöðvum í norðurhöf-
um.
Tvídægru- og Arnavatnsheið-
arlönd hafa á umliðnum öldum
verið matgjöful fyrir menn og
búfénað nærliggjandi héraða:
Órækt vitni um það er lítil
tjörn á norðanverðri Tvidægru
er heitir Hjónapollur, lítil tjörn
varla meir en 5—8 m í þvermál.
Þar má sjá ævinlega á vor- og
sumardögum fjallableikju-
silunga skjótast milli holbakka.
Ung hjón í Miðfjarðardölum,
sem voru að dauða komin af
hungri og bjargarleysi í móðu-
harðindum 1783—1785, drógust
með veikum burðum fram að
þessari litlu tjörn og burgu lífi
sínu með frumstæðum veiðiskap
úr henni.
Síðla sumars árið 1939 fannst
af tilviljun kisilgúrnáma á Tvi-
dægru norðvestanverðri. Átti
þar mestan hlut að þessum námu
fundi Sigurlinni Pétursson fjöl-
menntaður áhugamaður um
land og þjóð. Náman er án efa
gamall vatnsbotn, sem að iik-
indum hefur náð yfir allan
Vatnaflóa, sem er meginhluti af
Tvídægruheiði vestanverðri.
Ásgeir Þorsteinsson verkfræð-
ingur, hinn merkasti maður
fékk sýnishorn, hér um bil 100
kílógrömm af þessu jarðefni og
hafði full not af þvi við hreins-
un á meðalalýsi.
Tómas Tryggvason jarðfræð-
ingur skoðaði þetta námusvæði
og lét svo um mælt að þar væri
opin gullnáma.
Jóhannes Áskelsson jarðfræð
ingur leit yfir námusvæðið og
fullyrti að þar væri í minnsta
lagi um 10000 teningsmetra kís-
ilmagn að ræða. Jóhannes
Áskelsson var varfærinn vís-
indamaður og ætla má, að kísil-
magnið sé margfalt méira.
Eyjólfur Konráð Jónsson,
sem er varaþingmaður norður-
landskjördæmis vestra er ðtull
hugsjónamaður og vill fyrir
hvern mun styðja og efla fram-
íarir og hagþróun í sínu kjör-
dæmi, gerði ferð sina norður á
námusvæðið síðastliðið sumar og
þótti sem til mikils væri að
vinna fyrir Húnvetninga og
hina fátæku islenzku þjóð. Á ný
loknu Alþingi varð Eyjólfi auð
velt að fá til liðs við sig tvo
aðra hugsjónamenn: þá Jón
Kjartansson og Pálma Jónsson.
Þessir þremenningar báru fram
á Alþingi þingsályktunartil-
lögu um rannsókn á námusvæð-
inu á Tvídægru. Samgöngumála-
ráðherra Ingólfur Jónsson hefur
mikinn áhuga á þessu máli.
Hann hefur þegar heitið þvi að
láta fara fram athugun á veg-
arstæði til námunnar. Þar I
heiðarlandinu mætti rísa á legg
væn námuvinnsla jafnt að vetri
sem sumri til. Um skamman veg
er að fara til að handsama hita
gjafa til upphitunar mannabú-
staðau, aðeins sex km leið að sjóð
andi hverasvæði á Sléttafelli.
Landlægur atvinnuskortur
hefur löngum verið sárfátækri
þjóð þungur fjÖtur um fót. Fyrr
á öldum fóru göngumenn um
landið fjölmargir og áttu óvíst
náttbói að kveldi hvers dags.
Nú eru atvinnufyrirtæki skatt-
lögð og framfærslustyrkur
greiddur atvmnuleysingjum
sem teknir eru til bænar hverju
sinní af sveitarstjómum og borg
arræðismönnum. Betur færi þó
á þvx, að vísa þeim á arðgefandi
atvinnu.
Enginn íslendingur ætti að
biðja um kjörfylgi til Alþingis-
setu, nema hann beri í brjósti
sínu hugsjónir, sem hann vill
berjast fyrir fil þrautar. „Þetta
land á ærinn auð ef menn
kunna að nota’ann." Kvað eitt
af stórskáldum landsins á þeim
tíma, sem allir gluggar virtust
byrgðir til framfara og hagsæld-
ar hinni fámennu og sárfá-
tæku islenzku þjóð.
Þrír fyrrgreindir alþingis-
menn: Eyjólfur K. Jónsson,
Pálmi Jónsson og Jón Kjartans-
son, hafa sýnt það, með tillögu-
flutningi sínum, að þeim er efst
í huga, að landsins gæði og að
sumu leyti huldir kostir verði
rannsakaðir til fullnustu og ger
nýttir til hagsældar umbjóðend-
um sínum og allri þjóðinni. Hug-
sjónir — idealisme, er frumkraft
ur allrar menningar og umbóta,
jafnt með stórum og smáum
þjóðum.
Magnús F. Jónsson.
Atthaguíélog Strandamanna
Býður öllu eldra Strandafólki til skemmtun-
ar og kaffidrykkju í Dómus Medica laugar-
daginn 9. maí kl. 3 stundvíslega.
Verið velkomin.
STJÓRNIN.
Rýmingarsala
MELISSU stendur yfir nœstu daga
að Hverfisgöfu 44
Alls konar fatnaður á konur og
börn á tœkifœrisverði
Síðustu forvöð að gera góð kaup
Lokað í hádeginu frá kl. 72.oo-7.oo
Melissa
Hverfisgötu 44
Sendibíll — Diesel
Höfum til sölu Ford Transit 1250, árg. 1967.
Bíllinn er í góðu ástandi. Hagstætt verð.
SÝNINGASALURINN
Sveinn Egilsson,
Ford-húsið, Skeifan 17.
ooooooooooooooooooooooooooo
KA UPUM HREINAR,
STÓRAR OG GÓÐAR
LÉREFTSTUSKUR
PRENTSMIÐJAN
OOOOOOOOÓOOOOOOOOOOOOOOOOOO