Morgunblaðið - 09.05.1971, Side 16
16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. MAl 1971
Legkrabbamein
hegðar sér allt öðru-
vísi en við höfum álitið
Segir dr. Per Kolstad, yfirlæknir
við Radiumhospitalet í Osló
Hér voru nýlega gestkomandi
dr. Per Kolstad, yfirlæknir við
Radiumhospitalet i Osló, ásamt
konu sinni. Dvöldust þau hér í
boSi Krabbameinsfélags Reykja-
vikur og Norræna hússins, en
þar bjuggu þau í gestaherbergj-
um þess.
Flutti yfirlæknirinn nokkra
fyrirlestra fyrir lækna á sjúkra
húsum og læknastúdenta, bæði í
Norræna húsinu og víðar.
Kann hafði þessar fréttir af
færa blaðamanni Morgunblaðs-
ins, er hann fann þau hjón að
máli.
Fjöldarannsóknir þær, sem
hafa verið framkvæmdar hafa
gefið góða raun. Hjá ykkur
hafa konur mætt vel i fyrstu
rannsókn, eða 83%. I aðra skoð-
un segir hins vegar frú Alma
Þórarinsson, læknir, að aðeins
Tæknifræðingar
BL,AÐINU hefur borizt eftir-
farandi frá Tæknifræðinga-
félagri fslands:
Tæícnifræðingafélaig Isilands ósk-
ar eftir, að ieiðrétt verði mds-
söign, sem kemur fram í frétt af
Kocfeum skipajsmáðastöðmni í
Morgunblaðinu 6. maí si., varð-
asndi námstferil Sigurðar Ingva-
sonar yfirtækn ifræðings Kock-
um skipasmíðaistöðvarinnar.
I fréttinni segir, að Sigurður
hatfi útskrifazt verkfræðingur
fná Tækniháskólanum i Kaup-
mannahöfn árið 1951. Þetta er
efldci rétt. Það sanna er, að Sig-
urður laiuk prótfi árið 1951 frá
Heteiinigör Skibstekn ikum sem
„Ihigeniör í skipstekntik" sem
heitir á íslenzfcu skipaitæfcni-
fræðingur.
Helsingör tæknifræðiskólinn
er tailinn einn sá fremsti í sinni
röð í Evrópu og þótt víðar væri
leitað. Innigöngusfcilyrði í þann
sikólla, sem og aðra tæfcnifræði-
ffcóia i Danmörtou, haifa verið
þau, að viðfcomandi hafi lókið
sveinspróifi I ákveðmum iðn-
greinum.
Sigurður laufc sveimsprótfi i
ðkipasmiði hjá Skipasmíðastöð-
inni Drötfn I Hafnarfirði, áður
en hann hóf nám í tæfcnitfræði.
Á árinu 1952 gerðist Siigurður
félagi í samtökum dansikra
tæknifræðinga „Inigeniör-Samm-
enslutnigen" og hefur verið það
síðan.
TæknifræðingaÆéiaigi Islands
er kunnugt um, að Sigurður
Ingvaison er þefcktur í skipa-
smíðaiðnaði víða um lönd fyrir
afrek sdn á sviði sfcipabygginiga,
en hann hefur m. a. hannað
mörg skip með umtaiisverðum
árangri og skipulagt eintföldun
framleiðsilu 250.000 tonna olíu-
skipa, sem Kocfcum skipasmiíða-
stöðin saníðar þar nú, en þar
srtjómar Sigurður Ingvaaon yfir-
tæknifræðingur fjölda verk- oig
tæfcnifræðinga í sitörfum að
smíði stórra og smárra sfcipa.
Með þökk fyrir birtieigu.
Tæknifræðingafélag fslands.
Göfun og endurgötun
Tek að mér götun og endurgötun fyrir fyrirtæki og stofnanir.
Upplýsíngar daglega milli klukkan 9—12.
INGA ÓSKARSDÓTTIR,
Ljósheimum 18, sím'r 30628.
NILSOL sólglerougu 1971
Hin heimsþekktu ítö.sku Nilsol sólgleraugu eru komin
í mikiu úrvali.
- TÍZKU-SÓLGLERAUGU 1971 -
- POLARIZED-SÓLGLERAUGU -
- KLASSISK-SÓLGLERAUGU -
NILSOL-tízkugleraugun 1971 hafa farið sigurför um Ítalíu og
Vestur-Evrópu í vor.
Heildsölubirgðir:
HARALDUR ARNASON, heildverzlun h.f. 15683. 13266.
hafi mætt 35%, og er það ekki
gott.
Heima í Noregi höfum við að
eins rannsakað hluta ibúanna í
ýmsum byggðarlögum. Við erum
lika fleiri. En það er ekki hægt
að koma á fjöldarannsóknum
eða skylda fólk til að koma til
skoðunar, eins og gert hefur
verið með berklarannsóknir, því
að við getum ekki annað því
starfi í svo miklum mæli í rann-
sóknarstofnunum okkar.
Ef hægt væri að fá allt að
80% fólks til að taka stöðugt
þátt i þessum rannsóknum, væri
það veL
Frú Kolstad.
Sannleikurinn er sá, að ef
konur kæmu til rannsókna tvisv-
ar eða þrisvar á 2ja—3ja ára
tímabili, og læknar yrðu ekki
neins vafir hjá þeim í neinni
þeirra heimsókna í leitarstöðv-
arnar, mættu þær konur gera
sér vonir um að sleppa við
krabbamein i legi um árabil,
kannski í allt að því 10 ár:
Þær konur, sem sinna þess-
um rannsóknum og sýna sam
stárfsvilja eru yfirleitt þær, sem
tekst að bjarga. Það hefur
a.m.k. sýnt sig í Noregi, að þær,
sem deyja úr sjúkdómi þessum,
eru yfirleitt konur, sem aldrei
hafa látið skoða sig.
Það hafa læknar lært, að frá
þvi er fyrsta fruman breytist
(á fru'mstigi) þar til krabba-
meinið er orðið til, líður miklu
lengri támi, en álitið hefur verið
fram að þessu, allt að 10 ár,
eftir þvi er við fáum bezt séð.
— Er krabbamein algengara
hér en I Noregi?
— Hjá ykfcur er magakrabbi
miklu algengari en í Noregi. Ég
álít, að það eigi sér einhverja
rót í mataræði, þar vii ég nefna
möguleikana á að saltmeti, súr-
matur eða reyktur geti orsak-
að þetta ástand að einhverju
leyti. Þó er engin vissa fengin
fyrir því. Heima höfum við snú-
ið okkur meira að ferskmeti,
grænmeti og ávöxtum. Og heil-
brigðari og nýrri geymsluhátt-
um og varðveizlu á mat en við
höfðum áður.
— Á krabbamein einhverjar
rætur i drykkjuskap?
— Segja má, að krabbamein í
vélinda eigi sér rætur bæði í
reykingum og drykfcju, en með
magakrabba er ekki hægt að
halda neinu slíku fram. Sem
sagt það helzt ekfci í hendur, eft
ir því, sem við vitum bezt.
— En lifrarkrabbi. Hvað er að
segja um hann?
— Um hann er það að segja,
að hann kemur aðallega til af
tvennu: Því, að lifrin smitist frá
öðrum sýktum liffærum, eða þá
að hún sýkist vegna sníkjudýra
(parasita), óg er það algengt á
stöðum eins og í Indlandi og í
Afríku.
Til eru þær tegundir krabba-
meins, sem lánazt hefur að
lækna með lyfjum. Þar á með-
al má nefna krabba i leg-
köku og hvítblæði. Það fyrr-
nefnda er afar fágætt, kannski
4—5 tilfelli í Noregi árlega.
En þetta hefur tekizt, og það
er full ástæða til að vera von-
glaður yfir slíku.
Sumum tegundum krabba-
meins má halda í skefjum um
árabil, eins og sykursýki er
haldið I skefjum með insúlíni,
eða útbreiðsla þess stöðvuð, og
hjartasjúklingum er haldið gang
andi um skeið með meðulum. Ég
nefni þessi tilfelli aðeins vegna
þess, að það er vonarneistinn,
sem aldtaf ber að gleðjast yfir.
— Hafið þið einhverjar fleiri
og betri lækningar við þessum
sjúkdómi heima í Noregi en við
hérna?
Áður sendum við ykkur flesta
okkar sjúklinga, en með til-
komu kóbalt tækisins okkar á
þess ekki að þurfa?
— Ég segi ekki, að við eig-
um nein betri tæki, en kóbalt
tækið ykkar, en við eigum
kannski fleiri tæki, þannig að
einbeita megi sér betur að hverj
um einstökum stað eftir legu
meinsins.
— Hvað er framundan í
krabbameinslækninigum?
•— Við höfum lifað undur
skurðlækninganna, en þau
komu til gegn þessum vágesti.
Byggingarlóð
fyrir einbýlishús til sölu.
Lóðin er við Sæbraut á Seltjarnarnesi (sjávargata mót suðri).
Grunnur fljóttekinn.
Upplýsingar í síma 16290 eftir hádegi.
Erlendur Patursson
í dag klukkan 16:
FÆREYJAR —
HVERT STEFNIR í STJÓRNMÁLUM?
Allir velkomnir.
Vinsamlega mætið stundvíslega.
NORRÆNA HUSIÐ POHJOIAN TAIO NORDENS HUS
Dr. med. Per Kolstad.
Við höfum séð geislana, röntgen
og radium og síðan kóbalt, eða
hávolta eða milljónvoltalækning
ar. Nú líka iyfin. Ég veit ekki,
hvort nokkurntíma verður lækn
að krabbamein án þess að beita
skurðlækningum, þær verða
sennilega alltaf framkvæmd
ar með, en það verður sennilega
ekki nein stórbreyting á þess-
um lækningum næstu 30—40 ár-
in, þó margt geti gerzt og ég
geri ráð fyrir að árlega verði
fundin upp ný ráð til lækninga.
En við verðum líka að gera
okkur grein fyrir því í krabba-
meinslækningum, að sumir sjúkl
ingar koma svo seint til lækn-
is, að vonlítið er fyrir þá að
bjargast. Og það er þetta, sem
við viljum fyrirbyggja með
fjöldarannsóknunum: að finna
meinið, áður en það kemst á það
stig, að það verði ólæknandi.
Með f jöldarannsóknunum leit-
um við upplýsinga, og reynum
að fækka tilfellum og dauðsfðll
um. I daig erum við raunsærri
en áður, og gerum ofckur Ijóst,
að krabbameinstilfelium fækkar
kannski ekki eins og við höfð-
um vænzt o-g að krabbameinið
hegðar sér ekki eins og við áiit-
um í upphafi. Dauðsföllunum
fækkar, það er víst . . . og þró-
un krabbans tekur lengri tima,
en við álitum í fyrstu.
— Hvaða konur eru það, sem
fá helzt legkrabba?
— Það eru þær konur, sem
gifta sig ungar, eiga mörg börn,
byrja að hafa samfarir óvenju
ungar. Þar með meina ég yngri
en 18—20 ára. Sem sagt frá
14—15 ára aldri. Konur, sem búa
við erfiðari lífskjör. Og einnig
minna hreinlæti.
— Erum við Norðurlandabú-
ar þá ekki ofarlega á listanum,
eins og siðgæði okkar hefur ver
ið úthúðað? _
— Nei, svo er efcki. Hvorki
Norðmenn né Islendingar eru
ofarlega. Svíar eru hærri og
Danir einnig. En mest ber
á þessu í íátækari löndum, þar
sem fólkið er verr upplýst, s.s. I
Puerto Rico, Chiie, Indlandi,
svo að nokkuð sé nefnt.
Um lungnakrabbann vii ég
segja þetta. Hann helzt alveg í
hendur við reyMngarnaur. Heima
i Noregi er dauðatalan há og
hærri er hún i Finnlandi. Það
kemur til af þvi að Finnar
reykja sígaretturnar úr sérstök
um munnstykkjum, sem gerir
þeim það kleift að mergsjúga
allt eitur úr sígarettunni.
Og enn einu sinni vil ég segja
þetta, varðandi fjöldarannsókn-
irnar: Heima í Noregi rannsök-
uðum við hluta ibúanna í Öst-
foid. Af 100.000 íbúum sem
komu til skoðunar voru u.þ.b.
35 sjúkir. Það er ekki há tala,
en af þeim, sem efcki komu er
ómögulegt um að segja, hva
margir voru sjúkir.