Morgunblaðið - 23.05.1971, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐH), SUNNUDAGUR 23. MAl 1971
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Rilstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjómarfulltrúi þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstraeti 6, sími 10-100
Auglýsingar Aðalstraeii 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 196,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 12,00 kr. eintakið.
AFSTAÐA SJÓMANNA
OG ÚTGERÐARMANNA
T rúma tvo áratugi hafa Is-
lendingar háð markvissa
baráttu fyrir yfirráðum yfir
landgrunninu öllu og haf-
svæðinu þar yfir. Þannig hef-
ur útfærsla fiskveiðilögsög-
unnar jafnan verið eitt af
brýnustu hagsmunamálum
þjóðarinnar og á liðnum vetri
kómst þetta málefni enn á
nýtt stig. Illu heilli hafa
stj ómarandstöðuflokkamir
þó reynt að blása upp ágrein-
ing vegna alþingiskosning-
anna, sem nú fara í hönd. En
augljóst er, að þeim verður
ekki kápan úr því klæðinu.
Það má glöggt merkja á sam-
stöðu þeirra aðila, sem gerst
þekkja til á þessu sviði, út-
gerðarmanna og sjómanna.
Þannig samþykkti stjórn
Landssambands íslenzkra út-
vegsmanna svofellda ályktun
í apríl sl.: „Stjóm LÍÚ telur
að leita eigi eftir samkomu-
lagi við aðrar þjóðir um út-
færslu fiskveiðilögsögunnar
og bíða beri með einhliða að-
gerðir þar til séð verður,
hvort samkomulag tekst eða
ekki á fyrirhugaðri hafréttar-
ráðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna um hver réttur þjóða
skuli vera til víðáttu fisk-
veiðilögsögu. Þegar að út-
færslu fiskveiðilögsögunnar
kemur má hún ekki ná skem-
ur að áliti LÍÚ en að 400
metra dýptarlínu, sem mun í
framkvæmd leiða til 60—70
mílna fiskveiðilögsögu við
Vesturland og um 50 mílna
annars staðar. Jafnframt
hvetur stjóm LÍÚ til þess, að
svo fljótt sem hægt er, verði
gerðar nauðsynlegar ráðstaf-
anir til verndar ungfiski fyr-
ir öllum veiðum á land-
grunnssvæðinu, þar sem við-
urkennt er, að helztu uppeld-
isstöðvar ungfisks séu.“
Sams konar afstaða kemur
fram í ályktun aðalfundar
Sjómannafélags Reykjavíkur,
en þar segir m.a.: „Fundurinn
fagnar ákvörðun Sameinuðu
þjóðanna um sérstaka haf-
réttarráðstefnu, sem fjalli
um hver réttur þjóða skuli
vera til víðáttu fiskveiðilög-
sögu sinnar, um nýtingu hafs-
botnsins, mengun sjávar o.fl.
Telur fundurinn, að fyrir
forgöngu og baráttu íslend-
inga fyrir hafréttarráðstefn-
unni og mjög jákvæðrar þró-
unar þessara mála á alþjóða
vettvangi, beri að bíða með
einhliða aðgerðir, þar til séð
verður, hvort samkomulag
tekst eða ekki, nema að um
svo aukna ásókn erlendra
fiskiskipa verði að ræða á
landgrunnsmiðin, að í út-
færslu fiskveiðilögsögunnar
verði þegar að fara á þessu
eða næsta ári. Það er álit
fundarins, að þegar að út-
færsluni komi megi hún ekki
ná skemmra en að 400 metra
dýptarlínunni. í framkvæmd
muni þessi regla leiða til
60—70 mílna fiskveiðilögsögu
við Vesturland og um 50
mílna annars staðar og verði
það lágmarksfj arlægð fisk-
veiðilögsögumarkanna frá
grunnlínunni og loki þannig
af firði og ála, sem meira
dýpi hafa enn sú dýptarlína,
sem kynni að verða miðað
við. Jafnframt hvetur aðal-
fundurinn til þess, að svo
fljótt sem hægt sé, verði
gerðar nauðsynlegar ráðstaf-
anir til vemdar ungfiski fyrir
öllum veiðum á landgrunns-
svæðinu, þar sem viðurkennt
er, að helztu uppeldisstöðvar
ungfisks séu.“
Af þessu má glöggt merkja,
að bæði sjómenn og útgerðar-
menn telja rétt að ákveða út-
færslu landhelginnar eftir
hafréttarráðstefnuna, nema
að sókn erlendra veiðiskipa
á íslandsmið aukizt til muna.
Ekkert styrkir fremur rétt-
mæti þeirrar- stefnu, er Al-
þingi hefur nú markað, en
stuðningur sjómanna og út-
gerðarmanna.
Eimskipafélag íslands
T/fikill vöxtur er nú í starfi
■*■’■"■ Eimskipafélags íslands.
Fyrir nokkrum dögum kom
til landsins nýtt skip í eigu
félagsins, en það þykir jafn-
an nokkrum tíðindum sæta,
þegar nýr farkostur bætist
við skipastól landsmanna. Á
aðalfundi félagsins, sem hald-
inn var sl. föstudag, kom m.a.
fram, að velta þess á sl. ári
var um 1200 millj. kr. og
rékstrarhagnaður varð tæp-
lega 19,5 millj. kr.
Á árinu 1970 voru 53 skip
í förum á vegum Eimskipa-
félagsins og fóru þau samtals
223 ferðir milli íslands og ann
arra landa. Eigin skip félags-
ins, sem voru 13 að tölu þá,
fóru 146 ferðir milli landa
eða 10 ferðum fleira en árið
þar áður. Leiguskipin voru
40 talsins og fóru 77 ferðir og
er það 19 ferðum fleira en
áður var. Vöruflutningar
með skipum félagsins jukust
á árinu 1970 úr 383 þúsund
tonnum í 433 þúsund tonn.
Fjárfesting félagsins á árinu
nam alls um 800 millj. kr., en
verðmæti tveggja nýrra skipa
nam um 610 millj. kr.
Þetta sýnir mikinn vöxt og
Það (nun, að dómi þeirra, sem um-
ferðarmálum borgarinnar stjórna hafa
verið knýjandi nauðsyn að ráðast á
Stjórnarráðsblettinn, þessa vin í mal-
biki Miðbæjarins, sem raun ber vitni,
til þess að tryggja greiða umferð um
Lækjartorg.
Spurningin sem er ofarlega í huga
fólks, varðandi þessar stórfram-
kvæmdir, er þessi: Raskast. nú ekki öll
hlutföl-1 Lækjartorgs? Hvernig^ verður
umhorfs þar, þegar öllu þessu mikla
umróti er lökið og búið er að flytja
stytturnar af Kristjáni IX og Hannesi
Hafstein svona miklu nær Stjórnarráð-
inu en verið hefur? Já, hvernig verð-
ur umhorfs á Lækjartorgi? Ég minnist
þess ekki að hafa heyrt um eða séð út-
Mtsteiknimgar af Lækjartorgi í hinum
nýja búningi. Oft hefur þó vissulega af
minna tilefni verið efnt til blaðamanna
funda.
★
Spurning þessu viðkomandi,
er svaraverð: Verður hin gamla
Stjórnarráðsgirðing rifin og eyðilögð,
eða er gert ráð fyrir að flytja hana,
eins og Danir gerðu, við sendiráð sitt
við Hverfisgötu, er sneið var tekin af
lóð sendiráðsins ?
Þá lét sendiherrann endurreisa gömlu
jámrimlagdrðinguna eins og hún hafði
áður verið.
Nú getur vel verið að skipulagsmenn
Reykjavíkur og borgaryfirvöld vilji
alls ekki gera þetta, jafnvel þótt sanna
megi, að girðingin sé altént söguleg.
Því er nauðsynlegt að þeim sem stjórna
framkvæmdunum við Stjórnarráðið
verði gefin um það ákveðin fyrirmæli
að þeir taki járngrindverkið niður án
þess að það verði eyðilagt. Sá dagur
kann að vera nær en marga grunar, að
þeir sem hafa yfirumsjón með þessu
öllu verði spurðir, ef girðingin verður
eyðilögð: Var endilega nauðsynlegt að
gera það þótt nauðsynlegt væri
að flytja girðinguna? Hvað á þá
að gera? Kemur kannski éinhver ljótur
og leiðinlegur steinsteypuveggur um-
hverfis Stjórnarráðsblettinn ? Eða verð-
ur gerð falleg og smekkleg steinhleðsla,
eitthvað i likingu við þá sem gerð
var við lóð ökkar gamla Menntaskóla
við Lækjargötu? Ég vil nota
tækifærið og lýsa algerri vanþókn-
un minni á steinsteyptum vegg. Skerð-
ingin sjálf á Stjórnarráðsblettinum er
Vissulega nógu mikil fórn. Það er
skýlda borgaryfirvaida að taka málið
til endurskoðunar og nýrrar yfirveg-
unar áður en ráðizt verður i það að gera
einhverja girðingu eða garð i stað þeirr
ar gomlu, sem enginn hefur neitt á
móti. Láta þær hugsanlegu teikn-
ingar sem jafnvei hafa legið árum sam
an á teikiniborðum skipulagsins bíða.
Þegar þessv* verki er lokið, — breikk-
un götunnar og flutningi þeirra
Hannesar og Kristjáns — og menn hafa
verksummerki fyrir augunum, er þá
ekki rétt að gripa tækifærið og hressa
upp á sjálft Lækjartorg? Fegurðarsér-
fræðingar kaila það andlitslyftingu á
sínu máli, þegar þeir taka eldri konur
og hressa upp á útlit þeirra. Þetta
finnst mér tímabært varðandi Lækjar-
torg og ég er viss um, að bezta og ár-
angursríkasta aðferðin við þessa and-
litslyftingu væri sú að borgaryfirvöld
létu fara fram samkeppni meðal skipu-
lagsfrömuða og arkitekta um það, hvern
ig Lækjartorg framtiðarinnar skuli
verða. Framtiðarskipulag Lækjartorgs
og Stjórnarráðsblettsins er þannig
stórmál, sem borgaryfirvöldin verða að
ihuga rólega. Það væri sterk
ur leikur af þeirra hálifu að segja eitt-
hvað á þessa leið: Nú stokkum við upp
ráðagerðir okkar og áætlanir og leitum
samstarfs við alla þá skipulagisfrömuði
og arkitekta sem vilja með okkur vinna
við að leysa framtiðarskipulags'mál að-
altorgs Reykjavikur. — Efnum til sam
keppni milli þessara sérmenntuðu
manna og stefnum að því að Lækjar-
torg verði komið í sinn framtiðarbún-
ing þjóðhátiðarsumarið 1974 með
Stjórnarráðsblettinn sem órjúfan-
legan hluta þeirrar heildar og þá á vel
við hið fornkveðna: Að fortíð skal
hyggja ef frumlegt skal byggja.
Lækjartorg og Stjórnarráðsbletturinn,
^QHÍHÍHÍHÍHÍHÍHÍHtiÍHÍHÍHiHby
milllllli
árolti....’«►
....... '.MlHIIII* ... .. ...
Forsætisráðherra
fundur í júní
FORSÆTISRÁÐHERRAR Norð-
urlanda koma saman til fundar
í Osió, hinn 8. júní næstkomandi,
til að ræða þann góða árang.ir,
sem náðst hefur í viðræðum
grósku í ' tiglingum kaup-
skipa, enda gegna þau vax-
andi hlutverki í atvinnulífi
landsmanna með síaukinni
efnahagssamvinnu og við-
skiptum við aðrar þjóðir.
Bretlands við EBE um aðild að
EBE. Það er Trygve Brattelie,
forsætisráðherra Noregs, sem
boðar til fundarins.
Hilmar Baunsgaard, forsætis-
ráðherra Dana, sagði við frétta-
menn þegar hann fékk boðið, að
nú þegar náðst hefði svona góð-
ur árangur í viðræðum Bret-
lands við EBE, væri sýnt að
ei/nnig þyrfti að herða á samn-
ingaviðræðum Danmerkur og
Noregs við EBE til að þeim gæti
iokið um leið og viðræðum Bret-
lands við EBE. Danmörk og
Noregur hefja aftur samminga-
viðræðuir við EBE í júní og á
ráðheirafundinum verður m.a.
rætt um hvort breyta eigi áætl-
unum fyrir fundinm, t. d. breikka
viðræðugrundvöllinn.
Jóharm Hafstei-n, forsætisráð-
herra, sagði Mbl. að hamm hefði
tjáð Bratteli að enginn íslenzkur
ráðherra gæti komið til fundar-
inis ef hanin yrði haldinin á ofan-
greindum tíma. Hina vegar taldi
forsætisráðherra að íslenzkir
embættismenm yrðu sendir utan
til að fylgjast með umræðum á
fundinum.