Morgunblaðið - 11.11.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1971
Jómfrúræða Qlafs G. Einarssonar:
Ríkissjóður beri út-
svarsf rádrátt sjómanna
1 I MBÆÐI M í neðri deild Al-
þtogris i gær var til fyrstu um-
ræðu tiilaera, sem Karvel Pálma-
son (SFV) flytur um breytingru
& löifum nr. 51/1964, um tekju-
stofna sveitarfélagra. Tillaga
þessi er þess efnis, að úthlutað
verði úr Jöfnunarsjóði sveitar-
félagra til þeirra sveitarfélaga,
sem fá iægri útsvör í sjóði sína
em önnur, vegna sérstaks út-
svarsfrádráttar sjómanna skv.
14. grr. laga um tekju- ogr eigrnar-
slkatt. Ólafur G. Einarsson, sem
var þriðji maður á lista Sjálf-
stæðisflokksins i Reykjaneskjör-
dæmi i Alþingiskosningunum >
vor og hlaut sæti sem 11. lands-
kjörinn þingrmaður, héit við um-
ræðu þessa jómfrúræðu sína á
Ailþingi. Fer ræðan í heiid hér á
eftir:
Frumvarp það, sem hér liggur
fyrir, gerir ráð fyrir, að reglum
um skiptingu framlaga úr jöfn-
unarsjóði sveitarfélaga verði
breytt að því er tekur til lands-
útsvara og söluskatts. Háttvirtur
flutningsmaður leggur til, að
áfram standi sú regla, að f jórð-
ungur landsútsvara, sem til falla
í hverju sveitarfélagi, komi í
hlut þess. Hins vegar flerir flutn-
ingsmaður ráð fyrir, að % hlut-
ar landsútsvara ásamt söluskatti
samkvæmt 16. gr. tekjusstofna-
laga, a-Iiðar, skuli skipt á milli
sveitarfélaganna þannig, eins og
segir í frv., að fyrst skuli úthlut-
að til hvers sveitarfélags fé, er
svari til þess, sem útsvör þess
verða lægri en þau ella hefðu
orðið vegna sérstaks frádráttar
sjómanna samkvæmt 14. gr. 1
um tekjuskatt og eignarskatt.
Því, sem þá verður eftir, skuli
siðan skipta á milli sveitarfélag-
anna í réttu hlutfalli við íbúa-
tölu hvers sveitarfélags hinn 1.
desember árið á undan og síðan
greinin óbreytt. Breytingin er
því sú, að fyrst skuli úthlutað
úr sjóðnum til þeirra sveitar-
félaga, sem hafa sjómenn meðal
sinna íbúa og þau munu vera
nokkuð mörg. Það, sem kemur
mér til að standa hér upp, er sá
vafli, sem mér þykir leika á þvi,
hvort hér sé farið inn á rétta
braut. Ég tek hins vegar skýrt
fram, að ég er ekki í neinum
vafa um nauðsyn þess, að réttur
verði hlutur sjómanna. Einn þátt-
urinn í þeirri viðleitni er íviln-
un í greiðslum opinberra gjalda
og liggja nú fyrir hinu háa AI-
þtogi tvö frumvörp, sem ganga
í þá átt. Skattfríðindi til handa
sjómönnum hefur löggjafarvald-
ið fyrir löngu viðurkennt, en al-
mennt er nú líka viðurkennt, að
ekki sé nóg að gert, og því muni
ganga erfiðlega að manna báta-
flotann. Hér verður því að finna
færa ieið. Með frumvarpi því,
sem hér er til umræðu, er iagt
tii, að hinn sérstaki sjómannafrá-
dráttur verði borinn af þjóðar-
heiidtoni án tillits til atvinnu-
skiptingar I hverju sveitarfélagi
eins og segir í greinargerð með
frumvarpinu, Á þessa skoðun
fellst ég. Hins vegar bendi ég á,
að tekjustofna sveitarfélaganna
má ekki skerða, Jöfnunarsjóður
var þeim kærkominn tekjustofn
og það væri illa farið, ef hann
yrði skertur, þótt óbeint sé. I
samræmi við þá skoðun, að hinn
sérstaki sjómannafrádráttur
væri borinn af þjóðarheildtoni,
tel ég réttara, að rikissjóður
fremur en jöfnunarsjóður beri
þennan kostnað. Ég vil einnig
benda á, að tekjuþörf hinna ein-
stöku sveitarfélaga er mjög mis-
jöfn. Til eru hreto landbúnaðar-
sveitarfélög, sem verða að leggja
útsvar á með álagi á útsvars-
stiga, til þess að endar náist
saman. Það eru einnig til sjáv-
arpláss, sem virðast hafa efni á
því, að veita afslátt frá útsvars-
stiga. Ég hef ekki skýrslur undir
höndum yfir álagningu ársins
1971, en ég hef farið í gegnum
skýrslur frá árinu 1970 og þar
má greinilega sjá þetta, og þar
á meðal másjá Bolungarvík, sem
hér var minnzt á áðan, sem hef-
ur veitt 5% afslátt það ár frá út-
svarsstiga. Ég vil spyrja t.d.,
hvað sveitarstjórnir I landbúnað-
arhéruðum segja, ef jöfnunar-
sjóðsframlag þeirra er skert til
þess að staðið verði undir kostn-
aði við að halda uppi nauðsyn-
legri þjónustu í sjávarþorpum.
Það eru til hretoir sveitarhrepp-
ar, sem þurfa að leggja á með
allt að 30% álagi á lögbundinn út-
svarsstiga. Það væri ekkert eðli-
legra en beiðni kæmi frá þess-
um sveitarfélögum um sérstakt
framlag úr jöfnunarsjóði með
þeim rökstuðningi, að bændur
væru svo tekjulágir, að endar
næðu ekki saman, þótt útsvör og
aðstöðugjöld væru lögð á eins og
lög framast heimila. Ég mælist
því eindregið til þess, að mád
þetta verði athugað vandlega og
fordómalaust og niðurstaða fáist,
sem hin óiíku sveitarfélög geti
sætt sig við. Annars liggur það
nú í loftinu, að vænta megi um-
fangsmikilia breytinga á skatta-
og tekjustofnalögum, ef vænta
má frumvarpa um þau efni á
næstunni, hlýtur að vera skyn-
samlegt að bíða með afgreiðslu
þessa máls, þar til þau frumvörp
hafa séð dagsins Ijós.
Stjórnarfrumvarp:
Heimild til lán-
töku innanlands
FRAM er komið á Alþingi stjórn
arfrnmvarp til laga um heimild
fyrir rikisstjórnína til að taka
innlent lán. Er i frumvarpinu
gert ráð fyrir heimild fyrir rik-
isstjómina tii að gefa út til sölu
innanlands ríkisskuldabréf eða
spariskírteini að uppliæð allt að
200 miilj. króna.
1 greinargerð segir:
1 frumvarpi þessu er farið
fram á heimild tl að gefa út
til sölu innanlands ríkisskulda-
bréf eða spariskírteini að fjár-
hæð allt að 200 miilj. kr. Er
frumvarpið efnislega að mestu
samhljóða lagaheimildum, sem
gefnar hafa verið á undanförn-
um árum til útgáfu spariskír-
teina. Þó er sú breyting gerð,
að skuldabréfin og spariskírtein-
in eru gerð nafnskráð, en retl-
azt er til, að þau njóti sams kori -
ar skattfrelsis og undanþágu frá
framtalsskyldu og fyrri útgáf-
ur slíkra bréfa. Að Öðru leyti
þarfnast einstakar greinar ekki
skýringa.
Spariskírtetai rikissjóðs hafa
áunnið sér góðan markað, og
hafa siðustu útgáfur sýnt, að
miikii og almenn eftirspum er
eftir þeim. Telur ríkisstjórnin,
að skilyrði séu nú hagstæð til
útgáfu verulegra viðbótarfjár-
hæða í ríkisskuldabréfum, þar
sem tekjur aimenninigs eru mikl
ar, eins og skýrt hefur komið
fram í mjög auknum innflutn-
ingi og hækkandi verði á fast-
eignamarkaði. Með því að gefa
almenninigi nú kost á að kaupa
spariskírteini með hagstæðum
kjörum, vill ríkisstjórnin reyna
að stuðla að þvi, að meira af
ráðstöfunarfé þjóðarinnar verði
bundið sem sparnaður, sem stað
ið geti undir nauðsynlegri efna-
hagslegri uppbyggingu.
Svo sem segir í frumvarpinu,
er ekki ætlazt til þess, að því
fé, sem nú verður aflað með
sölu ríkisskuldabréfa eða spari-
Framhald á bls. 17
Landhelgisumræðurnar á Alþingi:
Stjórn og stjórnarandstaða stefna
að sömu meginmarkmiðum
— sagði forsætisráðherra
UMRÆ3DURNAR um landhelgis
niálið héldu áfram á kvöldfundi
í sameinuðu þingi s.l. þriðjudags
kvöld eftir uniræður allan þann
dag, sem sagt var frá hér í blað
inu í gær. Þó að menn gTeindi
nokkuð á um smærri atriði í mál
inu kom það þó skýrt fram, að
ekki er um meiri háttar ágrein-
ing að ræða. I.ýstu ræðumenn
þeim vonum sínum, að unnt
reyndist að samræma afstöðu
stjórnarinnar og stjórnarandstöð
unnar, er niálið kemur í nefnd,
en eins og kunnugt er ganga til-
Iögur stjórnarandstöðunnar
nokkru lengra en tillögur stjórn
arinnar. Lögðu talsmenn beggja
á það rika áherzlu, að samstaða
mætti nást í landhelgismálinu.
Fyrstur hafði kvatt sér hljóðs
á kvöldfuTidinum Lúðvík Jóseps-
son, sj'ávarútvegsráðherra.
Gerði hann ræðu Gunnars Thor-
oddsen að umræðuefni og taldi,
að Gunnar hefði ekki átt að ræða
um þingsályktunartillögu sjálf-
stæðismanna undir þessum dag-
skrárlið. Kvaðst ráðherrann vilja
af því tilefni fara nokkrum orð-
um um þá tillögu. Sagði hann,
að ekki væri rétt að miða út-
færslu landhelginnar við land-
grunnið, þar sem um ýmsa erfið-
leika yrði að ræða við að draga
slíka línu. Þeir, sem viidu miða
við 400 m dýptariínu og draga
beinar línur milli yztu punkta
væru ekki að leggja til neina
smástækkun á landhelginni. T.d.
yrði landhelgin með þvi móti um
97 mílur við suð-austurhorn lands
ins.
Um þá liði í tillögu sjálfstæðis-
manna, sem gera ráð fyrir frið-
unaraðgerðum bæði innan og ut
an núverandi landhelgi, sagði ráð
herrann, að um óviðkomandi
hluti væri að ræða. Þessar til-
lögur um friðun kæmu útfærslu
landhelginnar ekkert við. Það,
sem hér skipti mestu máli væri
hið mikla baráttumál okkar að
færa út landhelgina. Eitt af því
þýðingarmesta í því sambandi
væri að segja upp samningunum
við Breta og V-Þjóðverja frá innan sveitarfélagamarkia, en
I STUTTU MÁLI
Á fundi efri deiidar í gær
| var frumvarp um mat á slát-
, urafurðum samþykkt við 3.
umræðu og vísað ril neðri
I deildar.
SVEITARFÉLÖG OG
AFRÉTTIR
Björn Fr. Björnsson (F)
mælti í efri deild fyrir frum-
varpi þess efnis, að sveitarfé-
lögum væri heimilt að ton-
heimta aðstöðugjöld af at-
vtomiureksitri í afréttum, þar
sem sveitarfélögin eiga eigin-
ar- og afinotarétt.
Sagði hann, að skýrt væri
ákveðið um það í lögum, að
afréttaríönd bæri að staðsetja
1961. Einnig væri mi'kilvægt, að
dagur útfærslunnar væri ákveð-
inn þegar.
Jón Skaftason (F) fjallaði
nokkuð um þróun þjóðréttar í
landhelgismálum og taldi þróun-
ina hafa gengið í þá átt, að sí-
fellt fleiri þjóðir vildu miða land
helgi sína við ákveðinn mílu-
fjölda frá landi fremur en land-
grunn.
Þá talaði Jón Árnason (S) og
kvaðst hafa þúizt við, að land-
helgismálið bæri að á þingi með
nokkuð öðrum hætti en hér væri
raunin. Á síðasta þingi hefði ver
ið kosin nefnd tli að semja laga-
frumvarp um landhelgina. Taldi
hann, að þeirri nefnd hefði átt
að gefasit kostur á að ljúka störf-
um, svo að málið hefði komið
fyrir þingið í lagafrumvarps-
formi. Þá kvaðst hann vona, að
skilningur sinn á orðum ráð-
herra þeirra, sem talað hefðu við
umræðurnar, væri réttur, að inn
Framhald á bls. 17
Átak til útrýmingar heilsuspillandi íbúðum
Á FUNDI efri deildar í gær
mæiti Oddur Ólafssom fyrir
fmmvarpi stoii þess efnis, að
veittar yrðu ailt að 300 þús. kr.
til endurbóta á eigin húsnæði
öryrkja. Sagði liann, Ofi ef það
mnál næði fram að ganga yrði
gert verulegt átak tU útrýming-
ar heilsuspUlandi húsnæði.
Frumvarpinu var vísað til 2.
urnræðu og heUbrigðis- og fé-
lagsmálanefndar,
Oddur Ólafsson (S) sagði, að
ekki væri vafi á því, að á norð-
urslóðum væri viðunandi hús-
næði hin brýnasta nauðsyn.
Mönnum hefði verið hjálpað til
þess að komast yfir eigið hús-
næði með ýmsu móti, en Siík
lánastarfsemi væri næsta tak-
mörkuð og ófullkomin hvað
snerti viðhald og endurbætur.
Launalægasta fóikið, — sem
væri í mörgum tilvikum með
skerta starfsorku, — yrði þar
verst úti.
Augljóst er, sagði alþingis-
maðurinn, að oft er unnt að
breyta heilsuspillandi íbúðum i
viðunandi húsnæði með nægi-
legu viðhaldi og endurbótum. En
ein mesta hætta fyrir heilsufar
fólks hér á landi eru slærnar
íbúðir. Með því að veitt yrðu
lán til þess að halda við og end-
urbæta gamlar ibúðir, yrði gert
verulegt átak tii þess að útrýma
heilsuspillandi húsnæði
Eggert G. Þorsteinsson (A)
Iýsti fylgi við frumvarpið, en
sagði, að slík lán yrðu jafn-
framt að ná til sjómanna, þar
sem þeir vegna langdvala frá
heimilum sínum gætu ekki hald-
ið íbúðum staum við. Hann lagði
áherzlu á, að nauðsynlegt væri
að afla meira fjár til rekstrar
Húsnæðismálastofnunarinnar.

fráleitt, að vafi igæti á þvi leiik
ið, hvair einstaklingar eða
fyrirtæki og stofnanir væru
greiðslusikyld. Benifci hainn á i
því samibaíndi, að á' Holta-
manniaafrétti væri nú uninið að
stórfel'ldum framkvæmdium
við undirbúntog stórfram-
kvæmda við Sigöldu og Hraun
eyjafoss.
Málinu var vísiað til 2. um-
ræðu og heilbriigðis- og fé-
lagismáianefndair.
FJÖS I LAXÁRÐALS-
HREPPI
Ásgeir Bjarnason (F) mælti
fyrir frumvarpi sem hanm og
Jón Ámason flytja þess efnis,
að ríikisstjómtoni sé heimilt i
að selja jörðina Fjóis í Laxár-
dalslhreppi' Frumvarpinu var
visað til 2. umræðu og land-
bún aðamefin dar.
FRÆÐSLUSTOFNUN
ALÞÝÐU
Sigurður E. Guðmundsson
mælti fyrir frumvarpi sem
hann ásamt tveiimur öðrum
þingmönnum AIþýðuflokksins
flytur um FræðSlusitofnun
alþýðu, en markmið hennar
er að jafna námsaðstöðu
fullorðtana og ungldniga, etos
og flutniinigismaður komst að
orði. Skal það sumpart gerast
með fjárstuðningi ti! einstakl-
toga, er nám vilja stunda, og
sumpart til þeirra aðila, sem
gefa almenntogi kost á sjálifs-
mennitun.