Morgunblaðið - 25.11.1971, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1971
21
— Jómfrúræöa
Framhald af bls. 11.
hafnarinnar við Dyrhólaey
verða þar fyrir hendi öli sftcil-
yrði til þess að þar rísi fisk-
veiiða- og iðnaðarbær, sem
mundi auka mjög á jafnvsagi í
byggð Suðurlands og styrkja
veruiega landisbyggðina í h.eild.
Hér er um mjög veigamikið atr-
iði að ræða, sem seint verður
metið til f jár.
Herra forseti. Eins og ég gat
um í upphafi máls mins er hér
uim aldagamalt baráttumál að
ræða. Árið 1870 var farið fram
á það við dönsku stjórnina, að
hún léti ranmsaka hafnarstæðið
við Dyrhólaey. Stjórnin lagði
fyrir yfirmanninn á danska her
sikipinu FylHa að framkvæma
þessar rannsóknir. Lítið eða
ekkert mun hafa orðið úr þess-
um ranmsóknum, en um sv’pað
lieyti munu Vestur-Skaftfelllng-
ar hafa safnað talsverðu fé með
aknennum samskotum til hafrtar
gerðar við Dyrhólaey. Þessu fé
var svo skilað aftur nokkrum ár
um síðar, þar sem hafnarmáldð
fékik ekki byr hjá dönsku ríkis
stj. En þetta ber engu að síður
voít um þann áhuga manma þar
eýstra á þessu máli þá, og hann
hefur ekki verið minni heldur en
hann er nú.
Hafnanmálið hefur oft komið
fram á Allþ. Mér er kunnugt um
þrjár þáltillil., sem hafa verið
samþ. á Aliþ., sem al'lar miða að
því að láta fara fram rannsókn-
ir á hafmarstæði eða hafnarbót-
um við Dyrhólaey. Tild. þessa
fiu'tti Jón Gíslason þáv. alþm.
Vestur-Skaftfellinga 1947, Jón
Kjartans-son þáv. alþm. árið
1955 og aliþm. Guðlaugur Gísla-
son og Sigurður Óli Ólafsson ár
ið 1961, Einniig hafa nokkrar
fsp. verið gerðar um málið síð-
ustu árin. Alþ. hefur jafnan
sýnt þessu máli skilning og veitt
fé tU rannsókna við Dyrhólaey
um árabil. Síðustu áratugina
hefur hafnarmálaskrifstofan
haft rannsóknir á hafnarstæði
við Dyrhólaey undir höndufm.
Þessum rannsóknum hefur mið-
að sor.glega M'tið þrátt fyrir
margyfirtýstan vilja Alþ. þar
um og fyrirskipanir stjórn-
valda urn, að þær skyldu gerð-
ar.
1 dag standa málin þannig, að
nauðsynteigar undirstöðurann-
sóiknir hafa enn ekki verið gerð
ar. T.d. hafa straummæMngar
ekki verið gerðar né heldur
hafa farlð fram efnisrannsókn-
ir. Haustið 1970 var settur upp
bylgjuimælir við Dynhólaey og
það var þó ekki gert fyrr en
þáv. samgrh., Ingöiíur Jónsson,
hafði gefið skýr fyririrmæli um
það í bréfi 6. okt. 1970.
Þessar byligjumælingar stóðu
ekki nema um tveggja mánaða
skeið, þvi að mælirinn losnaði
upp og týndist. Hafa byligjumæl
ingar ekiki verið gerðar þar sið
an. í jan. s.l. fékkst vita og
'hafnarmá'Iasitjórinn loksins til
að sikipa einn af verkfræðingum
Vita- og hafnamálastofniunarinn
ar til þess að rannsaka margum-
rætt hafnarstæði, og átti hann
að hafa það að meginver'kefni á
þessu ári. Raunin varð hins veg
ar sú, að rannsóknir við Dyr-
hólaey hafa ekki orðið nema
hluti af störfum þessa verkfræð
in.gs, vegna þess að hann hefur
verið hlaðinn öðrum störfum.
Hann hefur nú sagt upp störf
um hjá hafnamálastofnuninni,
eins og fram kemur i grg.
Á fjárt. ársins 1971 voru veitt
ar kr. 1 millj. 90 þús. til hafnar-
ranmsókna. Ráðgert hafði verið,
að unnið yrði bæði að hafnar-
rannsóknum við Dyrhólaey og
Þjórsárós. Með bréfi dags. 28.
jan. 1971 tilikynnti vita- og hafn
armálastjóri samgrn., að þessi
fjárhæð mundi ekki duga til
rannsókna á báðum stöðurn.
Þáv. samgrh. taidi þá rétt að
nota þetta fé til að hailda áfram
og ljúka rannsóknum við Dyr-
hólaey.
Á s.l. sumri fóru svo fram
dýptarmælingar á rannsókna-
svæðinu. Áður höfðu þær verið
gerðar á árumum 1957 og 1963.
Millili þessara rannsókna hefur
liðið aillit of lang'Ur tími. Vitað
er, að miklir og tíðir efnisfiutn-
inigar eiga sér stað meðfram suð
urströndinni ailiri, einungis er
vitað um dýpi á rannsókna-
svæðinu, eins og það var, þeigar
mælingarnar voru gerðar á ár-
unium 1957, 1963 og 1971, en
engin vitneskja er fyrir hendi
um dýpið, hvernig það hafi ver-
ið þess á miilli eða hvaða breyt-
inigar þar kunna að hafa orðið
á frá ári til árs. Eins og ég hef
r&kið hér að framan, eru undir-
stöðurannsóknir við Dyrhólæy
ýmist ekki hafnar eða skammt á
v@g komnar þrátt fyrir yfirlýs-
ingar vitamálasitjóra um, að þær
skyldu gerðar löngu fyrr, m.a. á
árunum 1965 og 1966. Ekkert út-
lit er fyrir, að framkvæmda-
hraði verði meiri á komandi ár-
um en verið hefur. Þess vegna
tel ég, að 2. Mður tilJ. þessarar
sé nauðsynlegur til þess að
tryggja framgang málsins.
Ég vil að lokum geta þess, að
á árinu 1963 va,r sérfræðingur á
sviði hafnarrannsókna, prófess
or Bruun frá Florida, fieng-
inn til þess að gera athuganir
á hafnarstæðinu og sandfiutn-
ingi á suðurströndinni frá Þjórs
árósi og austur að íngólfshöfða.
Prófessor Bruun gerði skýrsiu
um þessar athuganir og í henni
kemur fram, að hann teliur, að viS
Dyrhólaey séu langbezt skMyrði
til hafnargerðar á þessu svæði.
Þar er mun styttra út á 16 metra
dýpi, sem er talið hæíilegt. fyrir
hafnarmynni en annars staðar á
svæðinú. Lega og dýptariínur
eru einnig betri, og fyrir utan
er straumur, sem Mklegt er, að
hindri, að sandur berist i hafn-
armynnið.
Herra forseti. 100 ár eru nú
liðin síðan fyrst voru gefin fyr-
irmæli um, að rannsóknir á
hafnarstæði við Dyrhólaey
skyldu gerðar. Hér er ekki ein-
ungis um mái sýslnanna, sem
liggja að Dyrhóiaey, Rangár-
valilasýsiu og Skaf tafellssýslu,
að ræða, heldur er hér um stór-
mál þjóðarinnar allrar aðræða.
Þess vegna tei ég orðið tíma
bært, að þessum rannsókmum
fari senn að l'júka. Qg að iokum
er það von mín, að hv. Alþ.
veiti þessu málli lið og samþykki
tiil.
— Arabar
FramhaJd af bls. 1
merki eru gefin, verður svo sam
stundis að slökkva öil ljós.
Fleiri Phantom-þotur
Öldungadeild bandariska þings
ins samþykkti í gær með yfir-
gnæfandi meirihluta að skora á
Nixon forseta, að láta ísraels-
mönnum í té fleiri Phantom-þot-
ur, hið bráðasta. Öldungadeildin
samþykkti og að veita ísrael 500
milljón dollara lán með mjög
hagstæðum kjörum, til kaupa á
hergögnum, og er gert ráð fyrir
að helmingi þeirrar upphæðar
verði varið til kaupa á þotum.
Golda Meir, forsætisráðherra
ísraels, kemur i heimsókn til
Washington fyrsta desember nk.
og verða þotukaupin sjálfsagt
helzta mál á dagskrá.
ísraelar reiðir
Israelar eru litið hrifnir af
striðsyfirlýsingum Sadats for-
seta og annarra Arabaleiðtoga.
Abba Eban, utanríkisráðherra,
sagði að yfiriýsingar forsetans
væru mjög óábyrgar, og skoraði
á þjóðir heims að fordæma þær.
Hann sagði að ísrael myndi
fram á síðustu stundu reyna að
finna friðsamlega lausn á deil-
unni, Hinsvegar ráðlagði hann
Sadat að hugsa sig um tvisvar
áður en hann legði út í stríð við
Israel. Aðrir ísraelskir ráðamenn
hafa tekið i sáma streng, og
segja að ef Arabar hefji strið,
verði það verst fyrir þá sjálfa. Og
í óskalagaiþætti i útvarpinu í Tel
Aviv, fengu Arabaríkin kveðju
með laginu „Come and Get It“.
ísafold gefur
út rímnasafn
— Sigurðar Breiðf jörðs
í tveimur bindum
ISAFOLDARPRENTSMUFW \
hefur gefið út Rímnasafn Sig'-
— Alþingi fái
Framhald af bls. 23.
þessum gögmum, sem þó væru í
höndum 300 maruns.
Ég mun ieggja á það höfuð-
áherzlu, að gögnin liggi fyrir,
sagð'i hanin, Við eigum kröfu til
að sjá þau gögn, sem fyrir liggja
um mál, sem við eigum að taka af
stöðu til. Það er skýlaus skylda
rSkisstjórtniar að dylja' Alþingi
einiskis í þessu efni vegna þeirra
tveggja frumvarpa, sem lögð
hefðu verið fram. Þess vegna
bæiri henni að leggja útreikninig-
ania fr'am við alþimgismenin sem
trúiniaðairmái.
Guðlaugur Gíslason (S) benti
á, að í málefniasamningi ríids-
stjónniarininair væri í 8 töluliðum
talin upp ýmiis atriði, sem sn'eirtu
atvioniuvegina og að útiiokað
væri aninað, en að fullar upplýs-
ingar lægju fyriir um þá nú fyrir
saminingania. Um þessi atriði
ætti Alþingi að vita, áður en til
verkfalla kæmi.
urðar Breiðfjörðs í tveimur bind
um. Sveinbjörn Beinteinsson sá
um útgáfuna. Allmargar toikn-
ingar prýða bækurnar og eru
þær eftir Jóhann Briem.
Fyrra bindi rímnasafnsins
geymir Rímur af Högna og
Héðni. Rímur af Þórði hræðu og
Rímur af Fertrám og Plató. Það
er 230 blaðsiður að stærð. Rhn
urnar í fyrra bindinu kvað Sig-
urður á árunum 1819-1922.
Stuttur formáli er fyrir bóki.r.ni
og aftan við rímurnar eru nokkr
ar aihugasemdir, heimildaskrá
og nafnaskrá.
Síðara bindið hefúr að geyna
Svoldarrimur, Jómsvíkingarim-
ur og Rímur af Indriða ilbreiða.
Efnið í rimunum er allt sótt í
Noregskonun.gasögur. Tveir
fyrri rímnabálkarnir eru ortir
1842 o@ 1826, en sá síðasti 1841.
Síðara bindið er 257 blaðsíð-
ur að stærð. Því fyligir formáli
eftir Sveinbjörn Beinteinsson,
nokkrar skýringar og nafna-
skrá.
Bæði bindin eru prentuð i ísa
foldarprentsmiðju h.f.
Sigurður Breiðf jörð
- Verkföll
Framhald af blV 32
vinnubann þessara félaga, og nær
það m.a. til dagblaðanna.
Sáttanefnd hélt í gær fund
með fulltrúum vinnuveitenda og
Alþýðusambandsins. Hófst hann
kl. 3 og stóð til kl. 7.30. Mbl. náði
tali af Björgvin Sigurðssyni,
framkvæmdastjóra Vinnuveit-
endasambandsins, og kvað hann
engar fréttir vera af þessum
fundi. Þá náði blaðið tali af Birni
Jónssyni, forseta ASl., sem
kvaðst einnig litlar fréttir geta
sagt af þessum fundi. Annar
fundur er boðaður með deiluað-
ilum kl. 2 í dag.
Jón Kristjc
- Minning
í DAG fer fram frá Fríkirkjunni
í Hafnarfirði útför Jóns Krist-
jánssonar verkamanns, en hann
lézt að heimili sínu, Vesturgötu
26A, hinn 18. nóvember sl.
Jón Kristjánsson var fæddur á
Seyðisfirði 20. febrúar 1909, son
ur hjónanna Guðrúnar Arnórs-
dóttur og Kristjáns Jónssonar.
Þau Kristján og Guðrún áttu sex
börn, þar af komust fimm til full
orðins ára, en nú eru aðeina tvær
systur á lífi, Kristín og Ólafía,
báðar búsettar í Hafnarfirði.
Árið 1925 fluttist Jón með for
eldrum sínum til Hafnarfjarðar
og átti þar ávallt heima upp frá
því. Eftiir komuna til Hafnar-
fjarðar hóf Jón fljótlega sjó-
mennsku. Var hann bátasjómað
ur i rúm 20 ár eða fram til 1947,
en þá gerðist hann starfsmaður
á Reykjayíkurflugvelli. Þar vann
hann lengst af við slökkvilið flug
vallarins. Fyrir rúmum fimm ár-
um réðst Jón tiil Vélsmiðjunnar
Kletts í Hafnarfirði sem lager-
maður og starfaði þar fram til
síðasta vors, en þá kenndi hann
sér þess meins, sem nú hefur
svo skjótlega bundið enda á líf
hans.
Þegar ég kom sem unglingur
til dvalar í Hafnarfirði á náms-
árum mínum eftir 1950, var Jón
Kristjánsson einn þeirra manna,
sem ég kynntist hvað fyrst. —
Kynni okkar hófust í Taflfélagi
Hafnarfjarðar, sem þá starfaði
með miklum blóma. Jón var á
þessum árum formaður félagsins
og einhver bezti skákmaður bæj
arins, enda taflmeistari Hafnar-
fjarðar í mörg ár. Það er oft ung
um mönnum mikil ástríða að
glíma við ofureflið og víst naut
ég þess í ríkum mæli á þessum
árum að fá tækifæri til að tefla
við svo reyndan og hugmynda-
ríkan skákmann sem Jón Krist-
jánsson. Síðan hafa kynni okkar
ávallt haldizt, og ótaldar eru skáli
irnar, sem við Jón tefldum sam
an, enda þótt kappskákir og skák
mót hafi fyrir löngu tilheyrt lið
inni tíð hjá báðum.
Jón tók á sínum tíma mikinn
þátt í ýmsum skákmótum, tefldi
meðal annars á Islandsmóti i
skák. Náði hann góðum árangri
og það svo, að árið 1958 var hann
insson
valinn í sveit íslands, sem þátt
tók í Olympíuskákmótinu í Mún
chen. Hafði hann mikla ánægju
af þeirri för.
Eftir að foreldrar Jóns féllu
frá, hélt hann heimili ásamt systk
inum sínum tveimur, Kristínu og
Þorsteini. Þorsteinn lézt snemma
sumars 1969. Á siðastliðnu vori
kenndi Jón sjúkleika, en fæstir
renndu þá grun í, að svo skammt
væri að ferðalokum. Fljótlega
kom þó í ljós, hvert stefndi. Jón
gerði sér þess glögga grein sjálf
ur óg tók veikindum sínum af
mikilli karlmennsku og æðru-
leysi. Hans einasta ósk var að fá
að dveljast heima, unz yfir lyki.
Þar naut hann umönnunar og
hjúkrunar Kristínar systur sinn
ar, sem annaðist hann af ein-
stakri umhyggju allan tímann.
Jón Kristjánsson var maður
hógvær í framkomu, en þó ákveð
inn, ef því var að skipta. Hann
tók mönnum gjarnan með fyrir-
vara, en var þeim mun tryggari
vinur þeirra, sem hann stofnaði
til kynna við á annað borð. í sín
Um hópi var hann glaður og reif
ur, hafði næmt skopskyn og frjóa
hugsun. Hvergi undi hann þó bet
ur en við skákborðið í glímu við
leikfléttur hugans. Þar verður
skákmaðurinn að berjast í
sókn eða vörn til síðasta leiks.
Og nú hefur síðasti leikurinn í
lífstafli Jóns Kristjánssonar ver-
ið leikinn.
Ég votta eftirlifandi systrum
og öðrum aðstandendum mína
dýpstu samúð. Blessuð sé minn
ing þessa ágæta drengs.
Árni Grétai' Finnsson.
í dag verður gerð útför Jóns
Kristjánssonar Vesturbraut 26a
í Hafnarfirði. Hann lézt að heim
ili sínu eftir löng og þungbær
veikindi 62 ára að aldri. — For-
eldrar Jóns hófu búskap á Aust
fjörðum, en til Hafnarfjarðar lá
leiðin, og þar átti Jón heima
mestan hluta ævi sinnar.
Ungur að árum hóf hann sjó-
mennsku og stundaði hana fram
eftir árum. Hann var á ýmsum
skipum — línuveiðurum —- og
fór til dæmis oft norður til síld-
veiða. Nokkru eftir stríðið hóf
hann störf á Reykjavíkurflug-
velli og var þar í slökkviliðinu
í allmörg ár, eða þar til er hann
byrjaði að vinna i Vélsmiðjunni
Kietti i Hafnarfirði. Þar starf-
aði hann við lagerstörf allt þar
tii hann veiktist fyrir nokkrum
mánuðum.
Jón Kristjánsson var ókvænt
ur og barnlaus en bjó lengst af
með systkinum sinum þremur.
Helgi bróðir hans lézt fyrir all-
mörgum árum og Þorsteinn
kaupmaður fyrir tveimur. Nú
síðas hafði Jón heimili
með systur sinni Kristínu,
sem annaðist hann af
mikilli alúð í veikindum hans,
enda mjög kært með þeim systk-
inum.
Jón átti ekki kost á löngu
skólanámi. Hánn varð eins og
títt var á hans unglingsárum að
byrja snemma að vinna og létta
undir með heimilinu. Þrátt fyrir
það hafði hann unun af lestri
góðra bóka, og var t.d. allvel
lesinn í íslendingasögunum, sem
hann vitnaði stundum í. Hann
tók þátt í störfum Taflfé-
lags Hafnarfjarðar og var þar
vel hlutgengur. Og margar á-
nægj ustundirnár átti hann með
kunningjum sinum í ferðalögum
um landið, sem hann unni svo
heitt. Man ég eftir einni slíkri
ferð vestui’ á Snæfellsnes, þar
sem Jón var hrókur alls fagn-
aðar, enda maðurinn léttur í
lund ef þvi var að skipta. En
Mika gat harm sagt meiningu sína
hreint út og var þá ákveðinn í
skoðunum um menn og málefni.
Við gömlu félagarnir kveðjum
nú Jón hinztu kveðju og þökk-
um honum margar ánægjulegar
stundir.
Blessuð sé minning hans.
Guðm. Eylx'irsson.