Morgunblaðið - 04.12.1971, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 1971
11 *
Georg Gershwin og
Rhapsody in Blue
FJÖLDINN aUur af kvikmyndum hefur
verið gerður um ævi og feril tónskálda.
Myndir þessar hafa sjaldmast verið nein
stórvirki og tónskáldin þvi haft vafa-
saman heiður af. Má nefna myndir eins
og The Magic Bow um Paganini, The
Great Mr. Handel, La Symphonie Fant-
astique, Tsjaikovsky, Song of Love um
Schumann, The Magnificent Rebel um
Beethoven, The Young Chopin, A Song
to Remember um Strauss, Swanee Riv-
er um Stephen Foster og Song Without
End um Liszt.
1 kvöld fáum við að sjá í sjónvarpinu
mynd um ævi Georg Gershwin, eitt dáð-
asta tónskáld Bandaríkjamanna. Hann
fæddist í Brooklyn í New York árið
1898. Strax bam að aldri hóf hann
orgel- og píanónám, og þegar hann var
16 ára að aldri hóf hann að starfa hjá
dreifingarfyrirtæki fyrir dægurlög og
söngva. Á þessum tima byrjaði hann
sjálfur að semja dægurflugur og urðu
sum laga hans óhemju vinsæl. Eins fór
hann snemma að semja músik fyrir
söngleiki og revíur með prýðdlegum
árangri.
Brátt kom þó í ljós, að Gershwin átti
í harðri baráttu við sjálfan sig. Hann
hafði getið sér mikinn orðstir fyrir
dægurlög sín og auðgazt vel á þeim, en
samt hafði hann hug á þvi að spreyta
sig á alvarlegri tónlist. Þessi tvö sjón-
armið börðust um tónlistargáfu hans,
en samt sem áður tók hann aldrei af
skarið og þessi tvísikinnungur fylgdi
honum alla ævi og kemur glöggt fram
í tómsmíðum hans.
Frumraun hans á sviði alvarlegrar
tónlistar var Rhapsody in Blue, sem
frumflutt var árið 1924 í New York.
Verkið var auglýst sem sinfónískur jass,
sem er þó mjög vUlandi, þar sem hvorki
Gershwin né Ferde Grofé, sem annaðist
hljómsveitarútsetninguna, höfðu haft
bein kynni af jass, og verkið á því i
heild lítið skylt við jass. Engu að síður
telja sagnfræðingar tónlistarsögunnar
þessa tilraim Gershwins virðingarverða
I fyllsta máta og bera hana saman við
tilraunir Ravels, Stravinskys og Mil-
hauds að flétta dægurtónlist inn i alvar-
legar tónsmiðar sinar. Sagt er, að Ravel
hafi t.d. metið Gershwin mikils.
Fleiri verk mætti nefna, þar sem
Gershwin leitar fyrir sér á sviði alvar-
legrar tónlistar — þó dægurtónlistin eigi
þar jafnan sterk ítök. Til að mynda
Conserto in F, er hann samdi 1925; An
American in Paris, sem hann samdi
þremur árum síðar, en þessi tónsmíði
varð síðan hvatinn að samnefndri kvik-
mynd, þar sem tónlistin gegnir veiga-
miklu hlutverki, og loks er að geta söng-
leiksins Porgy and Bess (1935), sem
einnig hefur verið kvikmyndaður.
Gershwin lézt árið 1937.
Samsöngur í
Self osskirk j u
KIRKJUKÓRASAMBAND Ár-
nesprófastsdæmis efndi til sam-
sönigs í Selfosskirkju sunnudag-
inn 28. nóv. sl. Tilefnið var að
minnast á viðeigandi hátt 25 ára
starfs . kirkjukórasambandsim í
prófastsdæminu. — Ellefu kirkju
kórar komu fram í átta flokkum
og fluttu þeir hver um sig ýmist
tvö eða þrjú sönglög undir stjóm
sjö söngstjóra. í lokin sungu all-
ir kirkjukórarnir sameinaðir —
218 manna söngsveit —— fjögur
tónverk undir stjórn formanns
kirkjukórasambaindsins, Einars
Sigurðssoniar organista á Selfossi.
Þennan tilkomumikla hluta
samsöngsins aðstoðaði séra Guð-
jón Guðjónsson með blæbrigða-
rikum organleik. — Kirkjukór-
arnir sungu hver um sáig án Mjóð
færaundirleiks að uhdanskildum
kirkjukórum Hveragerðis og
Kotstrandarsóknar. Þeir ffluttu
sameinaðir stærri tónverk með
píanóundirleik, ein hann annaðist
með ágætum frú Sólveig Jónsson.
— Stundiii í Selfosskirkju fyrsta
sunnudaginn í aðventu frá kl. 4
til 6 síðdegis verður mér óglejrm-
anleg. Þar ríkti kirkjulegur frið-
ur í orðsins fyllstu merkingu, að-
laðandi virðuleiki, innileg söng-
gleði kórfélaganna, djúp hrifn-
ing ábéyrenda og frábær vand-
virkni söngstjóranna.
Það er aðdáunarvert að kom-
ast í kynni við svona framúr-
skarandi tónlistarstarf utan þétt-
býlisins og finna þanoi varma
vilja, sem veitir þessu víðfeðma
menniingarstarfi forustu og sig-
urgöngu öllu byggðarlagi sínu til
sórna og vegsauka. Ég eía, að
nokkurt kirkjukórasamband hafi
flutt jafn vel unna og fjölbreytta
söngskrá og kirkjukórar Árnes-
prófastsdæmis fluttu síðastlið-
inn sunnudag, og er það vel því
á herðum þess hvílir nokkur
skylda umfrarn flest örwiur
kirkjukórasambönd gagnvart
allri þjónustu í þágu tónlistar.
Árnessýsla hefur alið og gefið
þjóð vorri af meira örlæti en flesf
önnur byggðarlög afburða tón-
listarmenn og þar af leiðandi er
ekki nema eðlilegt að til Ármes-
byggða myndist ósjálfrátt krafa
um að eitthvað gerist þar innra
rneira og stærra en meðal-
mennskunni er samboðið. —
Sönglagið — Meistarinn kemur
eftir Pálma Þ. Eyjólfsson organ-
ista við Stokkseyrarkirkju var,
flutt af kirkjukórum Gaulverja-
bæjar og Stokkseyrarsóknar und
ir stjórn höfundar. Þetta kórlag
vakti eftirtekt og gefur fyrirheit
um, að enn sé að vænta góðrar
tónlistar frá niðjum Árnesþinga.
Að þessu sinni var Selfoss-
kirkja þéttsetin áheyrendum og
vissulega voru þeir alhr hjartan-
lega þakklátir söngfólkinu, sö.ng-
stjórum, organleikurum og forrl
manni kirkjukórasambands Ár-
nesprófastsdæmis fyrir þessa
eftirtektarverðu söngprédikun,
sem snart hug og hjarta hvers
einasta manns, sem á hlýddi.
Jón ísleifsson.
Hjartanlega þakka ég bömum
mínum, tengdabömum, dótt-
urbömum, ættingjum og vin-
um fyrir stórar gjafir, blóm
og skeyti á 80 ára afmælis-
degi minum 25. nóvember.
Mér verður sá dagur ógleym-
anlegur.
Guð launi ykkur öllum og gefi
ykkur gleðileg jóL
Lifið heiL
Guðrún Ólafsdóttir,
Gullteigi 4.
Hótelstarf
Viljum ráða reglusama stúlku nú þegar.
Upplýsingar á staðnum.
CITY-HÓTEL.
Teppí á attt gólfíð
— dásamlegt!
r < : t'
I