Morgunblaðið - 03.02.1972, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐ EÐ, FIMMTUDAGUR 3. FHRRÚAR 1972
Oítigofandl ht Ánrákur, nrayToJavfk
Piíamlcvaemdastjóri HaraWur Svefnsson.
Rimsítjáj'ar Matíhías Johannessen, ,
Eýjóltfur Konráð Jórisson.
Aðstoðarrítstjórf Stywnlr Gunnarsson.
R'ftstjómanfdtoó! Þtorbjðnn Guðmundsson.
Fréttastjórl Bjöín Jólhannsson.
AuglýsingáatjOrf Árrri Gtaröar Krlstinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstraatl 6, sími 1Ö-100.
Auglýsingaj Aðalstr'æti 6, sími 22-4-80.
Asicriftargjatd 220,00 kr é mámiði innainlandis
I fausasöTu 16,00 ikr eintakið
STAÐA SJÁLFSTÆÐISFLOKKS-
INS f STJÓRNARANDSTÖÐU
UST

WLENDIS
Líf með Ernest
FYRIR nokkru kom út í Englandi
heimildabók um Ernest Heming-
way eftir Carlos Baker. Cyril
Connolly, hinn þekkti brezki rit-
höfundur skrifaði þessa grein í til-
efni bókarinnar. Cyril Connolly
er einn þekktasti höfundur brezkr
ar samtíffar og vel heima í skálda
kynnum aldarinnar beggja vegna
Atlantshafsins.
SJÖ HUNDRUÐ blaðsiður af ósviknum
Hemingway, um 100 kíló á þyngd, blóð-
þrýstmgur eftir atvikum, óteljandi sótt-
ir og Slys, fjórair eiginkonur, þrír skiln-
aðir, barizt í þrem styrjöldum, hús und-
ir pálmum og furutrjám, linnulaus elt-
ingaleikur við dýr og fugla, fiska og
óvættir á sjó og landi (aðeins hvaiur-
inn Slapp); um tuttugu bækur, ótelj-
andi greinar, mairgar illdeilur, tíð áflog,
bardagiar, árásir, mjög áhjrifarík nær-
vera, gamansögur á hraðbergi um allt
og alla í hálfa öld og hvernig væri að
fá sér amnan?
Þrír „Skotar“ fyrir miait, tequila við
stýrið, daiquiris í Háurn, hrímuðum glös-
um, 6 bjórar, gott rauðvín í morgun-
verð (komið með 6 bjóra í viðbót), anis
piseo, kínvienskt vín og blóðmaríur á
jóladagsmorgnum. „Segiði ekkert,
mannsknaittar?" Fleiri orð en Flaubert,
betri sala en „Gone with the Wind“,
skotið á hákarlana, boxhanzkar fyrir
krítíkera. „Árieiðanlega hugrakkasti
maður, sem ég hiefi nokkurn tíma
kynnzt, bæði í stríði og friði,“ sagði
Lanfoaim yfirhiershöfðingi.
Hann lýsti veiðum sfnum f Karabfska
hafinu ogr gortaði af því að hafa sofið hjá öll
um þeim konum, sem hann langraði f og
nokkrum sem hann gaf skít f. Hann sagði að
hatrið, sem hann bar til móður sinnar hefði
staðið utan fræða Freuds gamla; að sö
ffamla hefði verið algjört hræ. Fyrsfca mikia
áfallið í lífi hans var, þegrar hann komst
að þvf að faðir hans var ragrgreit.»,Sér-
hver maður, sem leyfir sjálfum sér að þjást
vegrna kvenna,*4 sagrði Ernest, „grengrur með
sjúkdóm, sem er eins ólæknandi og krabba-
mein ... . .“ „maður ætti að skjóta þá
konu, sem hann ætlaði að fara frá, jafnvel
þótt það sendi hann sjálfan í sniiruna.
Áhrifaminni lausn væri etv. að forða sér
þangrað sem engrinn næði til, en um það leyti
er maður venjulegra dauður.** Skáldsögrur
hans voru betri en flestir hafa skrifað til
þessa.......„er að reyna að koma herra
Shakespeare fyrir kattarnef ....**
Ekki býst ég við að neinn ljúki þesa-
uui sjö hundruð síðum bókairinnar án
vaxandi ógieðs á Hemingway sem
manni. Hver atburðurinn rekur annian
á fjörutíu ára þroskaferli og jafnvel
þótt sumar sögurnar séu hversdagsleg-
ar og aðrar rangfærðar, þá hlýtur nið-
urstaðan að verða: Hann var ekki góð-
ur drengur. En það er bara ekki svona
einfalt: í augum fjölmargina og um lanig-
air tíðir var hann tilbeðinn sem hálfguð.
Hann var fædduir leiðtogi, skjótráður
í vanda, persónutöfrar drógu fólk að
honum, hann var sannfærandi og gædd-
ur ómótstæðilegum sjairma, sem aflaði
honium fylgispektar hjá þeim, sem her-
foringi myndi kalla menn sína, en þar
sem hann var ekki herforingi, átti þetta
við konur hans, byssumenn, burðar-
karla, fylgdarmenn, ökuþóra, allar teg-
undir þjóna, önglasmiði, byssusmiði,
Hemingway í giervi striffsfréttaritarans
aff fara um borff í orrustuflugvél 1944.
flugmenn, dýrastoppaira, ræðara hans
og svo ' fraimvegis, en með nokkrum
undantekningum, svo sem útgiefendur
hans, ritstjóra, klæðskera, rithöfunda,
eiginkonur, syni og jafmvel vini hans.
Vinátta hang hélzt fnekast með þeim,
sem stóðu honum framar á tilteknu
sviði og hainn dáði.
Þegar samkeppnin var einu sinni
komin til sögunnar, eyðilagði hún ævin-
lega vináttuna, sérstaklega þegar í hlut
áttu sportmenn og aðrir rithöfundar
(Fitzgerald, Dos Paasos, Sherwood And-
erson, MacLeish), en hann gait verið art-
arlegur langitímum saman við yngri og
auðsveipnairi aðdáendur eins og t.d.
Hotchner.
Nær væri að segja: Ekki góður
drengur og allra sízt á efri árum, en
þegar hann vildi sjálfur: Alveg ómót-
stæðifegur. Hann gieislaði af heilbrigði
og fyndni eins og Don Giovanmi. Sem
barn vi’ldi hann verða kónguir og vissu-
lega varð hann kóngur, sveipaður þeim
dulairhjúp, sem fylgir konungum í út-
legð, gtaðráðinn í að skara fram úr í
Framhald á bls. 23

F*rá því að lýðveldi var
l1 stofnað á íslandi 1944
hefur Sjálfstæðisflokkurinn
átt aðild að stjórn landsins
nær samfleytt, að undanskild
um tveimur og hálfu ári á
tíma vinstri stjórnarinnar
1956—1958 og frá miðju ári
1971, er hin nýja vinstri
stjórn var mynduð. Á þessu
aldarfjórðungs tímabili hef-
ur Sjálfstæðisflokkurinn
fyrst og fremst haft forystu
um tvennt. í fyrsta lagi átti
flokkurinn og forystumenn
hans meginþátt í að móta og
berjast fyrir þeirri stefnu í
utanríkis- og öryggismálum,
sem fylgt hefur verið nær
allt þetta tímaskeið. í öðru
lagi hefur Sjálfstæðisflokk-
urinn haft meginforystu á
hendi um uppbyggingu at-
vinnulífsins og þess efna-
hagskerfis, sem leitt hefur til
mikillar hagsældar fyrir meg
in þorra landsmanna.
Nú er Sjálfstæðisflokkur-
inn í stjórnarandstöðu og
skal engu um það spáð, hvort
sú verður staða hans um
lengri eða skemmri tíma.
Tíminn á eftir að leiða það í
Ijós. Hitt er ljóst, að stjórn-
arandstaðan gefur Sjálfstæð-
ísflokknum tækifæri til að
takast á við margvísleg verk-
efni, sem óhjákvæmilega hafa
orðið að víkja fyrir öðrum á
undanförnum árum, þegar
ábyrgð á stjórn landsins
hlaut að sitja í fyrirrúmi.
Viðgangur Sjálfstæðisflokks-
ins á komandi árum mun að
verulegu leyti byggjast á
því, hversu til tekst að standa
að þessum viðfangsefnum.
En hver eru þau?
Grundvallarstefnan hefur
jafnan verið ljós, og hún er
eins mikils virði í dag og
hún var fyrir rúmlega fjór-
um áratugum, þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn var stofn-
aður. Hún er sú, að varð-
veita og tryggja sjálfstæði
og frelsi íslands og standa
vörð um tungu, bókmenntir
og annan menningararf ís-
lendinga, að treysta lýðræði
og þingræði, vinna að víð-
sýnni og þjóðlegri umbóta-
stefnu á grundvelli einstakl-
Ingsfrelsis og athafnafrelsis,
með hagsmuni allra stétta
fyrir augum, að beita nú-
tíma þekkingu og tækni, svo
að auðlindir landsins verði
hagnýttar í þágu þjóðarinn-
ar og skapa öllum lands-
mönnum félagslegt öryggi.
En á þessum trausta grund-
velli er vissulega ástæða til
að skoða á ný margt í stefnu
Sjálfstæðisflokksins, eins og
hún hefur verið framkvæmd
og túlkuð í dægurbaráttu
stjórnmálanna.
Á 12 ára valdaferli við-
reisnarstjórnarinnar skip-
uðust málin svo í samstarfi
Sjálfstæðisflokks og Alþýðu-
flokks, að Sjálfstæðisflokk-
urinn bar meginábyrgð á
stjórn fjármála, efnahags-
mála og atvinnumála. Af
þessum sökum hefur ekki
verið fjallað jafn mikið og
ella um málaflokka, sem hafa
vaxandi þýðingu í þjóðfélagi
nútíðar og framtíðar og
snerta meira og minna hvert
einasta mannsbarn á landinu,
í starfi og stefnumótun
Sjálfstæðisflokksins. Hér er
átt við menntamál, trygg-
ingamál, heilbrigðismál, fé-
lagsmál hvers konar þ. á m.
málefni aldraðra og æsku-
fólks. Sú staðreynd, að Al-
þýðuflokkurinn fór með yfir-
stjóm flestra þessara mála-
flokka á viðreisnarárunum
hafði óhjákvæmilega þær
afleiðingar, að þeim var ekki
sinnt nægilega á vettvangi
Sjálfstæðisflokksins. Þó er
skylt að geta þess, að í borg-
armálum Reykjavíkur, þar
sem Sjálfstæðisflokkurinn
hefur verið og er í meiri-
hluta, hafa meiri umbætur
orðið í flestum þessum mála-
flokkum á sl. áratug en í
nokkru öðru bæjarfélagi eða
á landsmálasviðinu. Sýnir
það glöggt umbótavilja Sjálf-
stæðismanna á þessum mál-
efnasviðum, þegar þeir beina
kröftum sínum að þeim.
Aðild stjórnmálaflokks að
ríkisstjórn leiðir óumflýjan-
lega til þess, að ríkiskerfið
tekur verulegan þátt í stefnu-
mótun flokksins, og jafnframt
er hætta á, að stefnumótandi
starf innan flokksins sjálfs
fari úr skorðum og verði rýr-
ara en efni standa til. Nauð-
synlegt er fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn að horfast í augu við
þá staðreynd, að þessi hefur
einmitt orðið afleiðingin af
langvarandi stjórnarsetu
hans. Miðstjórn Sjálfstæðis-
flokksins hefur gert sér grein
fyrir þessum vanda og nauð-
syn þess að byggja upp nýtt
kerfi innan flokksins, sem
orðið geti vettvangur nýrrar
stefnumótunar og endurskoð-
unar á afstöðu flokksins til
fjölmargra mála. Fyrir
nokkru hafa margar málefna-
nefndír verið settar á stofn,
sem háfa eiga þetta verkefni
með höndum. Hér er um viða
mikið starf að ræða og þess
er ekki að vænta, að það beri
skjótan ávöxt. Meiru skiptir,
að traustur grunnur verði
lagður að þessu stefnumót-
andi starfi og þá er þess að
vænta, að árangurinn sjáist
í nýjum og ferskum málatil-
búnaði á næsta löggjafar-
þingi, sem saman kemur
haustið 1972.
Eitt stærsta viðfangsefnið,
sem Sjálfstæðisflokkurinn
stendur frammi fyrir í dag,
er afstaðan til æskunnar og
þeirra pólitísku hreyfinga,
sem verið hafa í röðum ungs
fólks á síðari árum. Það er
staðreynd, sem horfast verð-
ur í augu við, að ungt fólk
hefur á síðari árum hneigzt
til fylgis við vinstri sinnaða
stjórnmálaflokka í vaxandi
mæli, enda þótt þær pólitísku
hugmyndir, sem mestum
hljómgrunni eiga að fagna
meðal æskunnar, standi í
nánari skyldleika við grund-
vallarviðhorf Sjálfstæðis-
stefnunnar en sjónarmið
vinstri flokkanna. Sú starf-
semi Sjálfstæðisflokksins,
sem beinist að ungu fólki,
hefur ekki megnað að vekja
áhuga þess á þeim boðskap,
sem Sjálfstæðisflokkurinn
vill koma á framfæri, og
raunar er það mikið efamál
á breyttum tímum, að hefð-
bundin félagsstarfsemi ungs
fólks innan Sjálfstæðisflokks-
ins geti orðið vettvangur fyr-
ir þá þjóðfélagsumræðu,
sem nú fer fram meðal upp-
vaxandi kynslóðar. Hér er
verk að vinna, sem taka
verður föstum tökum.
Morgunblaðið hefur jafnan
stutt og verið málsvari þeirra
meginhugsjóna, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur barizt
fyrir. Morgunblaðið telur
nauðsynlegt, að jafnframt
öflugu innra starfi að þeim
viðfangsefnum, sem hér hef-
ur verið drepið á, fari fram
opnar umræður um stöðu
Sjálfstæðisflokksins í stjórn-
arandstöðu og endumýjun
á afstöðu flokksins og við-
horfum til þeirra málefna,
sem mestu munu skipta á
næstu árum. Morgunblaðið
er reiðubúið til þess að
tryggja vettvang fyrir slíkar
umræður, svo að þau tæki-
færi, sem stjórnarandstaðan
skapar Sjálfstæðisflokknum,
verði hagnýtt til fulis og að
hann megi áfram verða sú
kjölfesta og það forystuafl í
þjóðmálum íslendinga, sem
flokkurinn hefur verið um
áratuga skeið.