Morgunblaðið - 06.02.1972, Side 16

Morgunblaðið - 06.02.1972, Side 16
16 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1972 0*g®fandl hí. Árvialkui', R’&yToJavfk FVia'rríkvæmda&tjórí HaraWur Svein&son, Riöatjój-ar Matfiías Johannassen, Eýjólifur Konráö Jórisson. Aðstoöarrrtstjórt Sjtymnlr Gunnarsson. Ritstjórnarfulltiríil ÞorbSörm Guðmundsson. Fréttastjórl Bjarn Jóhannsson. Augliýsingia&tjörl ÁTnl Garðar Kristinsspn. Ritstjórn og afgreiösia Aöalstrætt 6, sími 1Ö-100. Augiýsingar Aöalstrsati ©, sínií 22-4-SO. Aslkdftargjatd 225,00 kr 6 miSirtuði innaniands I (laiusasðiru 15,00 Ikr eintakiö. BLEKKINGARTILRAUN LÚÐVÍKS Mynd þessi var tekin í Dunsgiven á Norðnr-írlandi fyrir nokkrum dögum, þegar farin var hóp ganga með 13 krossa til þess að mótmæla atburðunum í Londonderry sl. sunnudag, er 13 manns biðu bana. St j órnskipan N-írlands 17'iðskipti ríkisstjórnarinnar * við BSRB hafa varpað ljósi á viðhorf stjómarinnar til launþegasamtaka og dreg- ið fram í dagsljósið sérstæð- ar hliðar á samskiptum ráð- herranna. Þegar ríkisstjórn Ólafs Jóhannessonar neitaði að taka upp viðræður við BSRB í kjölfar þeirra kjara- samninga, sem gerðir hafa verið á hinum almenna vinnu markaði, bar sú neitun auð- vitað vitni um mikinn hroka gagnvart launþegum. Starfs- menn ríkisins áttu kröfu á því, að við þá væri rætt, hitt var svo allt annað mál, hver yrði afstaða ríkisstjórnarinn- ar til kröfugerðarinnar. Á fjölmennum fundi, sem BSRB efndi til fyrir nokkr- um dögum brá hins vegar svo við, að einn ráðherra í ríkisstjórninni, Lúðvík Jós- epsson, sjávarútvegsráðherra, kannaðist ekki við, að stjómin hefði neitað BSRB um viðræður. Hann komst svo að orði á fundinum, að það hefði „hreinlega komið yfir sig eins og vatnsgusa að ríkisstjórnin hefði neitað BSRB um viðræður" og kvaðst hann ekkert kannast við það. Þessi ummæli Lúð- víks Jósepssonar vöktu að vonum mikla athygli á fund- inum, ekki sízt vegna þess, að skömmu áður hafði Ólaf- ur Jóhannesson, forsætisráð- herra, viðurkennt í þingræðu, að ríkisstjómin hefði ekki viljað ræða við BSRB en gaf á því svofellda skýringu: C’n Lúðvík Jósepsson gerði meira á fundi BSRB en að reyna að blekkja ríkis- starfsmenn. Hann reyndi líka að slá sig til riddara í augum ríkisstarfsmanna á kostnað samstarfsmanns síns í ríkis- stjóminni, Halldórs E. Sig- urðssonar. Á fundinum í Há- skólabíói sagði hann einnig: „Samningagerðin fellur ekki undir mig og ég játa að ég hef ekki fylgzt með málinu eins og ef til vill hefði verið rétt að ég gerði. í starfi eins og mínu er við ýmislegt að fást.“ Við þessi furðulegu ummæli bætti hann svo þeim orðum, að hann væri sannfærður um, að sam- komulagsgrundvöllur væri fyrir hendi, „ef gengið er að slíkum samnineum með full- „Það er vegna þess, að ef slíkar viðræður hefðu verið teknar upp, þá hefði það ver- ið óbein viðurkenning á því, að skilyrði væm fyrir hendi til endurskoðunar á þessum samningi. En svar ríkisstjóm arinnar var skýrt, hún taldf að skilyrði væra ekki fyrir hendi til endurskoðunar.“ Hvernig má það vera, að forsætisráðherra gefi slíka yfirlýsingu í þingsölum en sjávarútvegsráðherra lætur svo á almennum fundi, að honum sé ekki kunnugt um, að ríkisstjómin hafi neitað um þessar viðræður? Er skýr ingin sú, að Lúðvík Jóseps- son hafi verið fjarstaddur, þegar þessi ákvörðun var tekin í ríkisstjórninni? Hafi hann verið fjarstaddur vakn- ar auðvitað sú spuming, hvort hann hafi engar fregn- ir haft af þessari neitun síð- an. Sannleikurinn er auðvit- að sá, að hvort sem Lúðvík Jósepsson hefur setið þann ráðherrafund, sem um mál- ið fjallaði upphaflega eða ekki, er ljóst, að honum var fullkunnugt um þessa ákvörð un ríkisstjórnarinnar. Ræða hans á fundi BSRB er ein- kennileg tilraun til blekk- inga, svo að ekki sé meira sagt. En tæplega er hægt að treysta orðum ráðherra 1 öðrum málefnum, sem gerir svo augljósa tilraun til þess að snúa við staðreyndum og blekkja ríkisstarfsmenn eins og Lúðvík Jósepsson hefur reynt að gera í þessu máli. um vilja af beggja hálfu.“ Og Lúðvík Jósepsson tók það fram, að með þessum orðum vildi hann ekki undanskilja ríkisstjómina. Ekki er hægt að skilja orð sjávarútvegsráðherra öðru vísi en svo, að hann hafi ver- ið að veita fjármálaráðherra opinberar ákúrur og gefa í skyn, að Halldór E. Sigurðs- son hafi ekki haft „fullan vilja“ í þessu máli. Tæpast getur slík yfirlýsing talizt drengskapur í garð samráð- herra. En sjávarútvegsráð- herrann gekk lengra. Hann kvaðst ekki hafa fylgzt nægi- lega vel með störfum fjár- málaráðherra og taldi ber- sýnilega, að málin hefðu snú- izt á annan veg, hefði hann gert það. Líklega eru yfir- ÞEGAR brezka þingið tók endanlega ákvörðnn um það árið 1920, að skipta frlandi í tvö írsk ríki, lá þar að baki aldagömul saga bióðugra átaka. Sjálfstæðisbarátta fra átti hvergi harðari andstæð- inga en í Ulster — þar sem mörgum öldum fyrr var hvað harðast barizt gegn yfirráð- um Breta. Ekki sízt á 17. öld, þegar þeir gengu ötulleg- ast fram í því að fiytja til landsins skozka menn og brezka, er lögðu undir sig beztu landsvæðin og ýttu írsk- um ibúum miskunnarlaust niður samféiagsstigann. Norður-lrland tekur yfir verulegan hluta hins gamla Ulsters; héruðin Antriim, Ar- magh, Down, Fermanagh, Londonderry og Tyrone, auk borgarsvæðanna Londonderry og Belfast. Með lögunum um stjóm lr- lands árið 1920 voru gerðar sérstakar ráðstafanir til þess að Norður-lrland fengi nokkra sjálfsstjórn í eigin málum, jafnframt því sem tryggt var, að það kæmist ekki undir meirihlutastjóm írskra kaþólikka — og þegar lýðveldið írska varð til árið 1949 hélt Norður-lrland áfram nánu sambandi við Bretland. Þá samþykkti brezka þingið sérstök frlandslög, þar sem skýrt var kveðið á um, að Norður-írland væri hluti Stóra-Bretlands, lyti stjórn þess og undir engum kringum stæðum skyldi nokkur hluti þess hætta að lúta yfirráðum brezku krúnunnar, án sam- þykkis þings Norður-frlands. xxx Stjórnarfar á Norður-ír- landi hefur síðan verið með þeim hætti, að þar hefur ver- ið h'eimastjórn og heimaþing, sem hefur haft yfirráð í ýms- um innanríkismálum, en lotið stjóm Breta í veigamiklum lýsingar af þessu tagi eins- dæmi í samstarfi milli ein- stakra ráðherra og ólíkra stjórnmálaflokka í ríkis- atriðum, svo sem öllum mál- um er lúta að yfirráðum og erfðum krúnunnar, ölium mál um er varða herþjónustu, stríð og frið, málum er varða samskipti við eriend ríki, þar á meðal lönd innan brezka samveldisins, heiðurstitla, landráð og útlegð, innflytjend- ur, póstþjónustu, urnsjón siglinga- og fluguimferðar. Skattalög gilda hin sömu um Norður-íriand og Bretland og renna skattagreiðslur til brezka fjármálaráðuneytisins, sem sér síðan um dreifingu fjárins til ýmissa þátta þjóð- lífsins undir umsjón sérstakr- ar nefndar beggja aðila. íbúar Norður-írlands eru nú um það bii hálf önnur miiijón talsins. Tveir þriðju hlutar þeirra eru mótmælend- ur, þar af flestir Presbyteri- anar, rúmiega 400.000 — og tilheyrandi írsku kirkjunni u.þ.b. 350.000. Þriðjungur íbú- anna er kaþólskur. XXX Þing Norður-íriands, Stor- mont, er að skipan svij>að brezka þinginu. í neðri mál- stofu siitja 52 þingmenn, sem kjömir eru i einmennings- kjördæmum og 26 skipa öld- ungadieild, 24, sem kosnir eru hiut faillskosn i n gum, en einn ig sitja þar borgarstjórarnir í Belfast og Londonderry. — Málsmeðferð er svipuð og í brezka þinginu, en þegar lög hafa verið samþykkt þar, eru þau lögð fyrir brezka lands- stjórann til staðfestingar. Þar fyrir utan kjósa Norð- ur-lrar 12 þingmenn á brezka þingið. Mikil óánægja hefur ríkt meðal kaþólskra manna á fr- landi með það misrétti, sem þeir hafa verið beittir við kosningar, einkum við bæjar- og sveitarstjórnakosningar, þar sem kosninigaréttur var stjórn. Og varla hefur Hall- dóri E. Sigurðssyni verið þakklæti í hug, meðan sam- ráðherra hans gerði það sem til skamms tíma a.m.k. háður sitöðu og eignum. Einhverjar úrbætur munu hafa verið gerðar í þeim efnum á síðustu þingum til þess að reyna að draga úr ólgunni 1 landinu. En kaþólskir menn hafa einnig deilt hart á kjördæma- skipunina i landinu. Að þvi er brezka blaðið „The Sunday Times" segir, mun ástandið í þeim efnum hvað verst í Londonderry. Þar eru til dæmis 14.325 kaþólskir menn á kjörskrá og 9.235 mótmæi- endur, en kjördæmin eru þannig skipulögð, að mótmæl- endur geta fengið meirihluta í nægilega mörgum þeirra til þess að ráða lögum og lofum í borgarstjóminni. Þetta misrétti gengur svo áfram í stöðuveitingum I borgarstjórnum. f borgarskrif stofunum í Londonderry eru allir deildarstjórar mótrnæl- endur og af 177 starfsmönn- um eru 145 mótmælendur með saimtals um 124.400 sterlingspunda tekjur, en 32 kaþólskir menn með samtals um 20.400 sterlingspund. Helztu stjómmálaflokkar á írlandi eru: Sambandsflokk- urinn, sem fylgir svipaðri stefnu og brezki íhaldsflokk- urinn. Hann fékk í síðustu kosningum 36 menn í neðri málstofuna og 14 í öldunga- deiíldina. — Flokkur sósíal- demókrata og verkamanna er róttækur flokkur, sem stefnir að sameiningu við frska lýð- veldið. Hann fékk I síðustu kosningum 6 menn kjöma í neðri málstofu og 1 mann í hina. — Þjóðernissinnar eru hlynntir sameiningu við írska lýðveldið. Þeir fengu 4 menn kjörna í hvora deild. Þá er hægri fiokkur mótmæl- enda og sambandssinna — flokkur Ians Paisleys. Harrn fékk tvö þingsæti í neðri mál- stofuna í síðustu kosningum. Kaþólskur ráðherm hafði aldrei átt sæti i heimastjóm Norður-írlands fyrr en sl. haust, er fyrsti fulltrúi ka- þólikka var skipaður í stjórn- ina — valinn utan þings. unnt var til þess að auð- mýkja hann opinberlega. Ber er hver að baki, Halldór, nema sér bróður eigi. Ber er hver að baki, Halldór nema sér bróður eigi

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.