Morgunblaðið - 13.02.1972, Blaðsíða 10

10
MORGU'NBLA.ÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. FEBRÚAP. 1972
og kærleikur
Rómantík
Spjallað við Nírm Björk Árna-
dóttur um ljóðagerð og leikritun
ur er í sama mund að hefja
æfingar á nýju leikriti eftir
hana,
Nina fæddist á Þóreyjamúpi
í V Húnavat.nssýslu, rétt út
við Vesturhópið. f>ar er ættar-
óðalið og býr nú bróðir henn-
ar á þessum bæ. Nína fluttist
þó aðeins eins árs til fóstur-
foreldra sinna vestur í ögur,
en sex ára fór hún tii Reykja-
víkur, þar sem hún hefur bú-
ið síðan. Hins vegar var hún
jafnan i sveit í Húnavatns-
sýsiu ú sumrin, „og lít alltaf
á mig sem sveitabam; var
einmitt ægilega sveitó setn
krakki," eins og hún segir
sjálf. Hún á Ijóðafólk í báð-
um ættum, „og svo átti ég
góðan fóstra, Gísla Sæmunds-
son í Ögri. Hann kenndi mér
mikið af visum og kvæðum,
var reyndar ágætur hagyrð-
ingur sjálfur og kenndi mér
að gera vísur þegar ég var
#01,“ segir hún. „Núna er ég
búin að brjóta og týna . . .
það hefur orðið Útið um
vísnagerð hjá mér. Ég hef
ekki ræktað hana nógu vel, en
mér finnst alltaf feikigaman
að góðum vísum, þó að mér
finnist þær fremur skemmti-
efni en alvarlegur skáldskap-
ur.“
Áhugi á ljóðlistinni kvikn-
aði því snemma. Barn að aldri
var hún byrjuð að setja sam-
an vísur, og um það leyti sem
hún varð tvítug birtist fyrsta
ljóð hennar á prenti í Morg-
unblaðinu; minningarljóð um
Snæbjörn Aðils. Fáeinum ár-
um síðar kom út fyrsta ljóða-
bókin, Ung ljóð, sem Ragnar
í Smára gaf út, og um 4 ár-
um síðar gaf Almenna bóka-
félagið út Undarlegt er að
spyrja mennina. Ljóð Ninu í
þessum tveimur fyrstu bók-
um eru hugljúf, gjaman lof-
gjörð til ástar og fegurðar og
oft með natúralísku ívafi. 1
hugum ýmissa urðu Ijóð
hennar ímynd kvenieikans,
enda þótt sjálfri sé henni
meínilla við þá skilgreiningu.
En með Börnunum í garðin-
um kveður við annan tón.
Nína skiptir bókinni i þrjá
meginkafla: Persónuleg ljóð,
sem eru skyldust fyrri ljóðum
hennar, Borgaralegar athuga-
serndir og Og hann kom og
sýndi mér, en í þessum köfl-
um leitar hún á áður ókönnuð
svið,
„Ljóðin í fyrri bókunum
eru senniiega rómantískari,“
segir Nína, þegar við berum
breytinguna upp á hana
„Ekki það að ég sé hætt að
vera rómantásk, heldur er það
svo ótal margt fleira, sem við
verðum að huga að.“
1 Borgaralegum athuga-
serndum segir Nína á einum
stað: Já þakka þér fyrir
kannski tíu dropa já ég
ætla bara að Iáta verkfræð-
inginn fara já fara sagði
ég á götuna? varðar mig
um það? ég hélt að þetta
væri eitthvað þegar þetta kom
frá Þýzkalandi ja menntað-
ur það er hann náttúrlega
en ekki kann hann að fara
með peninga það er ég
löngu búinn að sjá já ég er
ekki heimskur já ég marg-
bauð honurn að útvega hon-
um lán svo segir þessi kona
hans við mig að þeim gangi
svo vel í bönkunum nei
þetta er bara kjaftháttur við
mig stend ég ekki við það
sem ég lofa EKKI VAR
ÞAÐ SKRIFLEGT nú svo
fæ ég mann sem borgar í
dollurum . . .
Hér talar Nína fyrir munn
reykviskra leigudrottna og
húseigenda og engum blöðum
er um það að fletta hvað hún
er að fara. Ef til vill byggir
hún á eigin reynslu og kynn-
um úr fjölbýlishúsi og borg-
aralegt verðmætamat vekur
ekki hrifningu hennar. „Húsa-
rápið hér í Reykjavík er
skelfilegt," segir hún. „Fólk
er að hnýsast inn á heimilá
náunigans, kannski til að gá
hvaða mublu hann hafi feng-
ið sér núna — allt vegna sam-
keppninnar." Sjálf flýr Nina
borgina með fyrstu vorboð-
unum. Hún og maður hennar
hafa nýlega fest kaup á litlu
húsi i Flatey á Breiðafirði,
og unir hún sér sumarlangt
í kyrrðinni og fámenninu
ásamt tveimur litlum sonum
sínum. Þá tekur borgarlífið
við að nýju.
Síðasti kafli nýju ljóðabók-
arinnar hefst á tilvitnunum í
fyrstu bók Móses og Opinber-
unarbókina. Strax við lestur
fyrsta ljóðsins rennur upp
fyrir lesandanum hvers eðlis
þessi ljóð eru. „Já, trúarljóð.
Ég orti þau vegna þess að ég
er afar trúuð,“ segir Nína.
Upphaflega var ætlunin að
þessi ljóðaflokkur yrði flutt-
ur af Litla leikfélaginu i lát-
bragðsleik. Nína segist sjálf-
sagt hafa breytt honum
meira, ef af þessum flutningi
hefði orðið, og viðurkennir að
hún sé ekki nógu ánægð með
hann. „Hefði átt að vinna
hann betur og hafa hann
lengri. Ég held, að þetta hefði
verið tilvalið fyrir látbragðs-
leik, og eins hefði mátt tjá
þau með dansi,“ segir Nína og
má glöggt finna að henni
finnst lakara að af þessu gat
ekki orðið.
Mörg ljóð Nínu eiga það
sameiginlegt hversu þáttur
barna er stór í þeim. Hún
yrkir til þeirra, lýsir leikjum
þeirra og tilfinningum. „Já,
ég er óskaplega hrifin af
börnum,“ viðurkennir hún, „en
þá ekki síður af unglingum.“
Nína hefur undanfarið feng-
ið gott tækifæri tiil að kynnast
unglingum, þar eð hún leið-
beinir ungu áhugafólki um
leiklist hjá Gagnfræðaskóla
Austurbæjar. „Ég er sannast
sagna alveg hissa hvað ung-
lingarnir eru stórkostlegir.
Þetta er svo miklu opnara og
ófeimnara fólk en þegar ég
var unglingur. Það á betra
með að tjá sig, mér virðist
það hugsa meira og leggja sig
fram um að taka afstöðu til
málanna.“
Þá er tímabært orðið að
víkja að leikritun Nínu. Frum
raun hennar á því sviði voru
tveir einþátitungar, sem flutt-
ir voru hjá Litla leikfélaginu
fyrir fáeinum árum, í kvöld
fáum við svo að sjá fyrsta
verk hennar fyrir sjónvarp —
barnaleikrit. Þvi leikstýrir
Bríet Héðinsdóttir og Atli
Heimir samdi tónlistina við
það. „Guðbjörg Þorbjarnar-
dóttir leikur þarna eins og
engill, Wka Kristbjörg Kjeld,
Jón JúWusson og lítil stúlka,
Kristín Þorkelsdóttir,“ fræðir
Nína okkur. „Svo eru aðal-
hlutverkin, tvö börn, leikin af
alvörubörnum, þeim Elísabetu
Kristínu og IWuga.“ Leikritið
gerist að hálfu á íslenzkum
sveitabæ um aldamótin, en
seinni hlutinn á tunglinu,
„þar sem Máni karlinn býr og
vill fá að hafa tunglið sitt í
friði,“ segir Nina. Hún játar,
að þama sé laurnað inn ádeilu
á tæknikapphlaup stórveld-
anna, enda finnist henni
„fáránlegt að keppast um að
komast til tunglsins og eyða
til þess geysilegum fjármun-
um, þegar svo margt er ógert
hér á jörðinni."
Nína hefur svo nýlega lok-
ið við að skrifa leikrit í fullri
lengd, sem Leikfélag Reykja-
vikur hefur afráðið að taka til
sýninga. Stefán Baldursson
mun leikstýra verkinu og
hafa þau Nína þegar hiitzt til
þess að ræða uppsetninguna.
Nokkrar breytingar eru fyrir-
hugaðar á því með tilliti til
flutnings í Iðnó, en Nína ger-
ir ráð fyrir að æfingar hefj-
ist af krafti með vorinu og
leikritið verði væntanlega
frumsýnt næsta haust.
Þetta er samtímaleikrit í
þremur eða fjórum þáttum.
Það gerist á tveimur heimil-
um og á götu úti. Lýst er
tveimur fjöliskyldum og konu
í hjólastól, sem blandast inn
i daglegt líf þessa fólks vegna
bæklunar sinnar. Ádeila?
„Já,“ svarar Nína. „Leikritið
lýsir því, hversu erfið við er-
um í samskiptum hvert við
annað og hversu fólki hættir
til að höggva í þá, sem það
fær höggstað á.“ Boðskapur-
fiokks eins, sem skipti um
leikrit vikulega. Nína segir
þessa dvöl — ásamt leiklistar-
námiinu — hafa verið ómetan-
lega reynslu og undirbúning
undir leikritunina.
Kannski er það táknrænf,
að kaflinn Persónuleg ljóð í
síðustu Ijóðaibók hemnar hefst
á tilvitnun í leikriit J. P.
Sartre, Fangarnir í Aitona,
og gefur e.t.v. tW kynna tvi-
skiptingu hennar í listinni.
Ljóðagerðin og leikritunin
rekast þó á engan hátt á að
dómi Nínu, og fara jafnvel
prýðilega saman. „Mér finnst
ljóð eiga að vera dramaitásk
— dramatísk prédikun. Leik-
ritln geta hins vegar verið
meira nöldur — maður nöldr-
ar þar um eitthvað, sem
manni finnst afflaga fara í
þjóðfélaginu. En mér finnst
einatt mjög innspirerandi fyr-
ir ljóðin að vinna náið með
leikurum, því að þeir eru yf-
irleitt mjög frjótt fóik og op-
ið.“ Hins vegar segist hún
ekki hafa áhuga á því að auka
starfssviðið og spreyta sig
t.a.m. á skáldsagnagerð. „Það
er á einhvern hátt annars eði-
is og ég held, að ég hafi ekki
hæfileika til þess,“ segir
Nína.
Nína álítur, að öil lfet eigi
að tjá skoðanir, hvetja tW um-
bóta í þjóðfélagi og mannlífi.
Hins vegar finnst henni það
hvimleið árátta hjá fslendimg-
um að ímynda sér að pólitik
sé fólgin í metingi um það,
hvorir séu verri — Banda-
ríkjamenn eða Rússar — og
fari annar aðilinn, hljóti hinn
að koma, „og ég neita að trúa
því, að við getum ekki feng-
ið að vera einir fyrir okkur
í landi okkar.“ Lokaorðin
gætu því verið eftirfarandi til-
vitnanir i eitt ljóða hennar
Börnin í garðinum: „Ég er
að hugsa um vestanvindinn
hvernig hann þeytir blóðinu
og blóðið það stígur í línur
til himna . . .“ og „Ég er að
hugsa um austanþytinn lam-
andi og skelfingu þrunginn
línur dregur hann tW himins
glærðar ótta við hinn geig-
vænlega guð austanþyts-
ins . .
— b.v.s.

FYRIR síðustu jól kom út hjá
Bókaútgáfu Máls og memn-
ingar ljóðabók eftir unga
skáldkonu, Nínu Björk Árna-
dóttur, og er heiti bókarinnar
Börnin í garðinum. Nina er
raunar engin nýgræðingur á
sviði ljóðagerðar, því að þetta
er þriðja Ijóðabók hennar.
Verða það að teljast dágóð af-
köst hjá þrítugri konu. En
hún lætur skammt stórra
högga á miWi, því að i dag
gefst sjónvarpsáhorfendum
kostur á að sjá barnaJeikrit
hennar í barnaitíma sjónvarps-
ins, og Leikfélag Reykjavík-
inn er í fuillu samræmi við !
trú Nínu og hvatning tW meiri
kærleika í samskiptum
manna, enda segir hún það
sannfærimgu sína „að hið eina,
sem getur bjargað okkur, er
að láta kærleikann ráða.“
Það er ekki fyrir tilviljun
að Nína Björk ræðst í að
skrifa leikrit. Sem un-ga I
stúlku dreymdi hana um að
verða leikkona, og því fór hún
til náms hjá leiklfetarskóla
LR. Ásamt Valgerði Dan, lelk-
kon-u, var hún eitt sumar í
Folkstone í Englandi og fyigd-
fet þar með sýn-ingum leik-
Nína Björk og börnin í garðinum.
tJjjosm. iviDi. ív. ivi. i