Morgunblaðið - 15.02.1972, Blaðsíða 14

14
MOHGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. FBBRÚAR 1972
Oígefandi hf. Árvalcur, R'&ykijavíik
Fram'k,v aam da stj ór i Harafdur Sveinsson.
RiitSitjórar M,at1ihías Johannessen,
Eyjólifur Konráð Jónsson
Aðstoðarritstjóri Sityrmir Gunnarsson.
Rits,tjóm,arfiulltrúi Þorbljörn Guðmundsson
Fréttastjóri Björn Jó'hanrvsson.
Augiliýsingastjöri Ámi Garðar Kristinsson
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sfmi 1Ö-100.
■Augirýsingar Aðalstraati 6, sfmi 22-4-80
Ásikriftargjafd 228,00 kr á 'miáiniuði innanlarvds
l fiausasðifu 16,00 kr eintakið
DRÁTTUR Á AFGREIÐSLU
SKATTALAGA
ERLEND
TÍÐINDll
KINAFOR
NIXONS
Síðari grein
Eftirfarandi grein er bygigð að nokkru
á skrifuim bandaniska blaðamannsins
Julians Sdhumans, en hann var i Peking
í fyrra mánuði, og hefur oift áður verið
í Kína.
„Vísir menn geta velt vöngum yfir
því, hvaða árangur kunni að verða af
fundum Nixons Bandaríkjaforseta og
kínverskra leiðtoga. En á því leikur eng-
inn vafi, að hvernig sem allt snýst þarf
Nixon naumast að búast við að meeta
óvild hins almenna kínverska borgara.
Nixon á beiskar endurminningar um
reiða fólksmergð sem hrópaði að hon-
um „Nixon, farðu heim,“ þegar hann
fór í reisu um Suður Ameríku. Þeir sem
hvað gleggst hafa fylgzt með fram-
vindu mála eru sannfærðir um, að Nix-
on verði mun öruggari í Peking, Hang-
show og Shanghai en í nokkurri borg í
Bandaríkjunum," segir Schuman.
Það kom fram í fyrri greininni, að
kínver.skur almúgi er reiðubúinn að
taka vel á móti Nixon Bandaríkjafor-
seta oig svo virðiist sem álhugi sé fyrir
hendi að auka samskipti þessara stór-
þjóða. Þróunin hefur verið sú undanfar
in tvö ár eins og rakið hefur verið
jafnóðum hér í blaðinu, að þiðan í
skiptum Bandaríkjamanna og Kínverja
hefur verið að gerast haegt og rólega,
þar hafa engar stökkbreytingar orð-
ið og Kínaferð Nixons er í rauninni í
rökréttu framhaldi af því, sem hefur
verið að gerast á sl. árum.
Það hefur tekið bandariska ráðamenn
langan tíma að ná svona langt, segir
Sdhiuman, — og þess er naumast að
vænta að einhverjar stórbreytingar
verði á. En mestu máli skiptir kannski,
að kínverska þjóðin er reiðubúin að
auka sambandið og treysta tengsl við
Bandaríkin. Einangrun Kínverja hefur
verið rofin og varla verður nú aftur
snúið.
Vegna þeirrar afstöðu, sem Banda-
ríkjamenn tóku frá upphafi til komm-
únistastjórnar Kína svo og vegna
stuðnings við stjórn Ohiang
Kai-sheks á Pormósu, hefur Kínverj-
um síðustu áratugina verið uppá lagt
að hata ráðamenn í Bandaníkjunum.
Styrjöldin i Kóreu og Víetnam hefur að
sjálfsögðu ekki orðið til að draga úr
þessari heift.
En þrátt fyrir þetta hefur hatrið sjálf
sagt í minnstum mæli beinzt að banda-
rísku þjóðinni. Frá stofnun Kínverska
alþýðulýðveidisins hefur alþýða manna
dregið skýra línu milli bandariskrar al-
þýðu annars vegar og bandariskra stjóm
valda hins vegar. Nú hafa kínversk stjórn
völd orðið að kúvenda til þess að geta
tekið vel á móti háttsettum bandarisk-
um gestum, sem koma til Klna. Hin fast-
mótaða ag margrómaða kínverska kurt-
eisi mun einnig auðvelda leiðtogunum
í Peking að taka vel og virðulega á
móti Nixon.
Schuman segir síðan að um þennan
afstöðumun kínversku þjóðarinnar í
garð Bandaríkjanna geti hann talað af
eigin raun, þvi að hann hafi verið í
Shanghai í febrúar 1950, þegar Chiang
Kai-shek lét gera sprengjuárásir á borg
ina með flugvélum sem hann hafði feng
ið að gjöf frá bandarísku stjórninni.
Hann segist hafa verið í Kína, þegar
Kóreustyrjöldin geisaði og sömuleiðis,
þegar Víetnamstyrjöldin var í
algleymingi. Hann segir: „Ég tólk oft
menn tali, á veitingahúsum, á götuhorn-
um i strætisvötnum og jafnan var ég
inntur eftir því, hverrar þjóðar ég væri
og ég svaraði því að sjálfsögðu greið-
lega. Þó svo að viðbrögðin vœru allmis-
jöfn — allt frá undrun til yfirlýsinga
þess efnis, að það væri bandaríska
stjórnin sem væri ill, bandaríska þjóð-
in sem slík væri ágæt — hef hvorki ég
né nokkur annar Bandaríkjamaður sem
ég hef hitt talið sig „hataðan" i orðs-
ins bókstaflegu merkingu," segir Schu-
man.
Schuman segir þvi næst að hann sé
þess fullviss, að langt sé síðan kín-
verska stjórnin hafi sýnt raunhæfan
vilja á því að bæta til muna samskipt-
in við Bandaríkin, þó svo að Formósu
málið og aðild Kína að Sameinuðu þjóð-
unum virtust óleysanleg ágreiningsefni
árum saman.
Það var sumarið 1956, að Peking-
stjórnin bauð fram tveggja mánaða
vegabréfsáritun til handa átján banda-
rískum blaðamönnum. Washington-
stjórnin bannaði þeim að fara af stað.
Ári seinna samdi John Foster Dulles,
þáverandi utanrikisráðherra lista yfir
24 sérstaklega Valda blaðamenn, sem
mættu fara til Kína og gerði hann þetta
eftir mikinn þrýsting frá fjölmiðlunum.
En hann var ekki fyrr búinn að ganga
frá þessum ágæta lista, en hann
gaf þá yfirlýsingu, að hann myndi
meina kínverskum blaðamönnum að
koma til Bandaríkjanna og féll þá mál-
ið vitaskuld um sjálft sig.
Ekki er vafi á þvi að slík afstaða og
þess konar atburðir höfðu verulog
áhrif á pólitík Kína gagnvart Banda-
ríkjunum næstu fimmtán árin. Árið
1960 sögðu stjórnvöld í Feking að þau
hefðu gefið upp á bátinn að „sættast"
við bandarísk stjórnvöld. Chou En-lai
sagði við vestrænan blaðamann, að
þetta þýddi þó engan veginn að Kín-
verjar væru fjandsamlegir í garð
bandarísku þjóðarinnar.
Frá sjónarmjði Kínverja hafa Banda-
ríkjamenn ekki verið síður ósveigjan-
legir, segir Schuman. Hann bætir því
við að sögusagnir um að Kennedy og
Johnson hafi haft áhuga á Kínaferðum,
skipti í raun engu máli, þar sem hvor-
ugur hafi að því er virðist aðlhafzt neitt
í málinu og það hafi varla verið fyrr
en Nixon tók af skarið að þíða hófst í
samskiptum Bandaríkjanna og Kína.
Hvorki ráðamenn í Peking né heldur
í Washington reyna að slá ryki í aug-
un á borgurun'um. Hvorugur aðilinn hef
ur gefið yfirlýsimgu um, að búast megi
við því, að nú fálli allt í ljúfa löð. En
engu að síður getur Nixon þó vænzt þess
að vel og hjartanlega verði tekið á móti
honum. Hann gæti lika fengið nokkrar
skorinorðar, en einkar kurteislega fram
settar, yfirlýsingar frá kínverskum ráða
mönnum um viðhorfið til stefnu Banda-
ríkjamanna í utanríkismálum og þá auð
vitað alveg sérstaklega í málefnum
Suðausturasíu.
En um öryggi hans ætti ekki að þurfa
að óttast. Ofbeldi og rán eru sjaldgæf
í þeim þremur borgum sem Nixon heim-
sækir. Þar er haft á orði, að erlendir
gestir nenni ekki einu sinni að læsa hót
elherbergjum sínum. Og þó svo að Nix
on og frú hans myndiu vilja fá sér göngu
túr eftir að myrkur er skollið á, ætti
honum heldur ekki að vera hætta búin
að sögn Schumans. (h.k. tók saman)

¥ jóst er orðið, að skatta-
^ frumvörp ríkisstjórnar-
innar verða ekki afgreidd
fyrr en einhvern tíma í marz-
mánuði. Nefndarálit eru enn
ekki komin fram um frum-
vörp stjómarinnar og lítið
verið starfað í þingnefndum
að athugun þeirra. Um næstu
helgi fara ráðherrar og þing-
menn utan til Norðurlanda-
ráðsfundar og hefur verið
ákveðið að slá afgreiðslu
skattafrumvarpanna á frest
þar til Norðurlandaráðsfund-
inum er lokið.
Þetta gerist þrátt fyrir það,
að Alþingi var kvatt saman
óvenju snemma eftir áramót-
in eða í januarmánuði, fyrst
og fremst til þess að fjalla
um skattafrumvörp ríkis-
stjórnarinnar. Sannleikurinn
er nefnilega sá, að í herbúð-
um stjórnarflokkanna er hver
höndin upp á móti annarri í
skattamálum. Háværar kröf-
ur hafa komið fram inn-
an stjórnarflokkanna, m.a.
frá einstökum þingmönnum
þeirra, um að skattafrum-
vörpin verði lögð til hliðar
og álagning skatta í ár fari
fram eftir gildandi lögum.
Sú staðreynd, að þessar kröf-
ur hafa komið fram, sýnir
bezt, hvílík ringulreið hefur
skapazt í skattamálunum.
Fyrst þegar skattafrumvörp
ríkisstjómarinnar voru lögð
fram í desember-mánuði sl.
var því f jálglega lýst af ráð-
herrum og öðrum talsmönn-
um stjórnarflokkanna, hve
mikil umbót hér væri á ferð-
inni, kerfið væri gert einfald-
ara og skattbyrði á launa-
fólk mundi minnka en breiðu
bökin standa undir auknum
skattgreiðslum. Til þess að
sýna fram á þetta rakti fjár-
málaráðherra nokkur dæmi,
sem reiknuð hefðu verið út
í tölvu. Aðeins nokkrum dög-
um eftir að ríkisstiórnin hafði
lagt frumvörpin fram og ráð-
herrar höfðu nefnt dæmi og
tölur fullyrðingum sínum til
staðfestingar, voru þessi
sömu dæmi umreiknuð og
sýnt fram á það á Alþingi
og hér í Morgunblaðinu,
að útreikningar ráðherrans
væru rangir, því færi fjarri,
að skattabyrðin mundi létt-
ast á almennu launafólki,
þvert á móti mundi hún auk-
ast meira en hjá öðrum skatt-
greiðendum. Smátt og smátt
komu fram fleiri athuga-
semdir. Samband ísl. sveitar-
félaga efndi til ráðstefnu, sem
benti á nokkra veigamikla
galla í frumvarpinu um
tekjustofna sveitarfélaga,
miðstjórn Alþýðusambands
fslands hafði sínar athuga-
semdir fram að færa, samtök
vinnuveitenda sömuleiðis.
Undanfarnar vikur hafa ver-
ið nefnd fleiri og fleiri dæmi
um þávitleysu í skattamálum,
sem beinlínis mundi verða, ef
frumvörp ríkisstjórnarinnar
næðu samþykki.
Þegar sannanir og vísbend-
ingar hlóðust upp um afleið-
ingar þess, að skattafrumvörp
ríkisstjórnarinnar yrðu sam-
þykkt, urðu gagnrýnisraddir
í stjórnarherbúðunum stöð-
ugt háværari og nú, þegar
komið er fram í miðjan
febrúarmánuð hefur engin
samstaða tekizt í stjórnar-
flokkunum um afgreiðslu
málsins. Embættismenn, sem
átt hafa hlut að meðferð
þessa máls til þessa hafa vís-
að því frá sér og vilja ekki
lengur eiga aðild að því. Rík-
isstjórnin hefur kvatt til 3
nýja menn til þess að fjalla
um málin, sem ekki hafa haft
afskipti af því áður. Og nú
er ljóst, að skattafrumvörpin
verða ekki afgreidd á Alþingi
fyrr en í marz-mánuði, ef þau
verða þá afgreidd yfirleitt.
Hinn langi dráttur, sem
orðið hefur á afgreiðslu
skattafrumvarpanna, hefur
nú þegar haft alvarlegar af-
leiðingar. Skattgreiðendur
hafa ekki hugmynd um,
hvernig skattgreiðslum þeirra
verður háttað í ár. Þeir hafa
því enga möguleika á því að
gera sér grein fyrir skatt-
byrði sinni á árinu. Það þýð-
ir aftur að ákvarðanir
um fjárhagslegar ráðstafanir
verða dregnar á langinn,
bæði hjá atvinnufyrirtækjum
og einstaklingum, þar til í
ljós kemur eftir hvaða regl-
um verður lagt á. Slíkt ástand
skapar mikla óvissu í öllu
efnahags- og atvinnulífi og
er þó ekki á það bætandi, eins
og nú er komið málum.
En drátturinn, sem orðið
hefur á afgreiðslu skattamál-
anna, sýnir þó fyrst og
fremst, að núverandi ríkis-
stjórn er tæpast stjórnhæf.
Svo mikill tími fer í bak-
tjaldamakk og samningavið-
ræður milli þriggja ólíkra
flokka, sem að stjórninni
standa, að sjálf landsstjórnin
og hagsmunamál landsmanna
verða að sitja á hakanum
meðan samið er á bak við
tjöldin. Látum vera þótt
samningar um sjálfa stjórn-
armyndunina hafi tekið lang-
an tíma, en nú er komið
glögglega í ljós, að stjórnin
getur ekki tekið skjótar og
skýrar ákvarðanir. Vinnu-
tími hennar fer í innbyrðis
makk. Þess vegna missir rík-
isstjórn Ólafs Jóhannessonar
nú óðum það traust, sem sér-
hver ríkisstjóm fær í upphafi
síns ferils. Og þegar ríkis-
stjórn hefur misst traust
landsmanna og þeir ráðherr-
ar, sem í henni sitja, skapast
fljótlega óþolandi ástand í
þjóðfélaginu. Allt er látið
reka á reiðanum.