Morgunblaðið - 15.02.1972, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐLÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRÚAR 1972
Nýi bókabíllinn.
Nýr bókabíll
í Reykjavík
— I draumalandi
Framhald af bls. 15
nm, sem eina konu mega prýða,
öðrum en þeim, sem þegar hafa
verið nefndir, og yrði snöggt um
oí langt mál að telja þá upp hér
og nú.
1 ljúfu samræmi við það, sem
nú hefur verið sagt, aðhyllist
Ingibjörg hið gamla konunglega
sjónarmið í bygging skáldsagna:
Efst tróna tvær aðalpersónur,
stúlkan og mannsefnið, sem bera
af öllum öðrum persónum sög-
unnar. Síðan fara söguhetjum-
ar stiglækkandi, allt niður
í óhappamanneskjur ýmiss kon-
ar, og eru þær jafnan háðar
miskunn góða fólksins, og þá
einkum aðalsöguhetjanna —
hinna fuHkomnu goðumlíku
elskenda.
Þá leggur Ingibjörg mikið upp
úr kristilegu hugarfari og líf-
emi. Engin söguhetja kemst
upp í efstu tröppu í manngildis-
stiga skáldsagna hennar, nema
hún sé hvort tveggja, sanntrú-
uð í sinni og nánast heilög í líf-
emi. Ingibjörg hallast líka að
þeirri gömlu réttlsetishugsjón að
umbuna góðu fólki við sögulok
og láta breysku manneskjurnar
hreppa fyrst einhver málagjöld
misgerða sinna (fremur mild),
en taka að lokum sinnaskiptum
fyrir fortölur og tilstuðlan góða
fólksins, hafi þeim ekki verið
stjakað þegjandi og hljóðalaust
út úr sögunni áður.
Ekki er hætta á, að Ingibjörg
ofbjóði velsæmi nokkurs les-
anda. Persónur hennar standa
jafnan alklæddar á sögusviðinu,
höfundur fyrirbýður þeim hvers
konar flangs og kelerí, að ekki
sé talað um það, sem meira er.
Elskendurnir í þessari sögu, svo
dæmi sé tekið, kyssast einu sinni
eða tvisvar, eftir að tryggt má
telja, að þau verði hjón, en þó
harla formlega og hátíðlega.
Einni persónunni í þessari
sögu, vinkonu og jafnöldru
Hrafnhildar, verður reikað út á
háian is freistinganna, og eru
þær hörmungar útmálaðar með
mörgum orðum og hástemmdum.
Stúlkan fær sér í glas á böllum
og kýs sér félaga í samrsemi við
það, og þá er ekki að sökum að
spyrja — ósköpin dynja yfir, hún
verður ólétt og veit ekkert með
hverjum og er upp frá því háð
hjálp Hrafnhildar. Allt er það
ósköp raunalegt. En niður i þá
undirheima, þangað sem hún
sækir þunga sinn, er aldrei lýst.
Lesandanum er hlift við slíkum
og þvilíkum ósóma.
Sniðfastar eru persónur Ingi-
bjargar í tali og háttum. Ungir
sem gamlir haga orðum sinum
settlega, og allir eins, þannig að
í þeim efnum gætir hún sömu
hófstillingar og nærgætni við
veleðla lesendur. Svo mikið fær
Ist Ingibjörg í fang á einum
stað, að hún semur ræðustúf
fyrir prestinn sinn, hann séra
Guðbjart, og lætur hann flytja.
Gerir hún hann að predikara
ágætum, og mun líklega einhver
segja sem svo, að það sé vel af
sér vikið af leikum að vinda sér
svo sköruiega inn í lærðs manns
hlutverk.
—★—
En sem sagt — hvað sem sagt
er um þessa umrædda skáld-
sögu og aðrar sögur Ingibjargar
og hvemig sem þær eru metn-
ar og vegnar, mun staðreyndin
sú, að hér sé á ferðinni fimm-
tánda bók sins höfundar; skrá-
in gegnt titilblaðinu segir það
að minnsta kosti. >að er hreint
ekki svo lítið, og allra sizt, ef
hiiðsjón er höfð af, að sumir
höfundar, sem nú eru taldir bera
hæst meða 1 íslenzkra skáld-
sagnahöfunda, eru tæpast hálf-
drættingar á við hana, hvað töl-
una snertir.
Ekki fer á milli mála, að sög-
ur Ingibjargar uppfylla lestrar-
þörf talsverðs hóps lesenda, og
er það út af fyrir sig lærdóms-
rík og giska athygiisverð stað-
reynd. Þarf þá vart að efast um,
að sá heimur, sem Ingibjörg
bregður upp í sögum sínum og
sú afstaða til lifsins, og þá eink-
um ástalífsins, sem hún setur
þar fyrir sjónir, hlýtur að vera
nokkurs konar draumsjón eða
ídeal þeirra mörgu, sem bækur
hennar lesa (en það mun eink-
um vera kvenfólk á ýmsum
aldri). Er fróðlegt að hyggja að
hvoru tveggja: í fyrsta lagi hvi-
líkir rósrauðir draumórar
geta svifið fyrir hugskotssjón-
um fullorðinnar skáldkonu, og í
öðru lagi hversu margir (eða
margar) vilja deila með henni
þvi alsæla draumalandi.
Þetta er ekki sagt til að lofa
eða lasta höfundinn Ingibjörgu
eða lesendur hennar, heldur að-
eins sem staðreynd, gefinn hlut-
ur. Það er ekkert öfugmæli að
segja, að Ingibjörg sé vandvirk-
ur höfundur — innan sinna
þröngu takmarka. Hún hef-
ur það fram yfir margan virt-
ari höfund, að hún sýnist skrifa
af ástríðu, hreinni og beinni
innlifun. Og útgefandi virðir
sögur hennar að sínu leyti með
því að vanda til útgáfu þeirra,
og væri betur, að allir útgef-
endur skemmtisagna fylgdu því
fordæmi.
Ég hygg, að þeir (ef einhverj-
ir eru), sem vilja burtreka
bókmenntir af þessu tagi, finni
þeim helzt til foráttu, að þær
komi í veg fyrir, að fjöldi fólks
velji sér annað og raunsannara
og menningarlegra lesefni. Hitt
mun þá ósannað mái — ef sögur
Ingibjargar og allar þvílík-
ar bókmenntir hyrfu af sjónar-
sviðinu, hvort þeir hinir sömu,
sem hingað til hafa notið þeirra,
mundu þá yfirhöfuð lesa nokk-
urn skapaðan hlut. Það er al-
gert álitamál.
Skáldskapur í ætt við sögur
Ingibjargar er ekki heldur nýr
af nálinni, heldur má rekja
svona nokkuð aftur um allar
aldir, auðvitað undir hinum ólík
ustu tjáningarformum. Og alltaf
verður það sama uppi á ten-
ingnum: leikir skemmta sér við
þetta, meðan það er nýtt, lærðir
kalla það þvaður og blaður, en
þegar það er orðið nokkurra
alda gamalt og allir eru búnir
að gleyma því nema grúskarar
og fræðimenn, er það aftur dreg
ið fram í dagsljósið og þá kall-
að „frumstæð alþýðulist" eða
því um likt. Það var hreint ekki
að ástæðulausu, að hinir gömlu
kváðu svo að orði, að bsekur
ættu sín örlög.
Þorkell Sigurbjörnsson
Þorkell fram-
kvæmdastjóri
Listahátíðarinnar
FRAMKVÆMDASTJÓRN Lista-
hátíðar 1 Reykjavík 1972 hefur
ráðið Þorkel Sigurbjörnsson, tón-
skáld, til þess að gegna til bráða-
birgða starfi framkvæmdastjóra
hátíðarinnar, það sem eftir er af
ráðninigartímabili Ivars Eske-
iaind, þ.e.a.s. til 15. júlí næst-
komandi.
UM ÁRAMÓTIN tók til starfa
nýr bókaibUll i Reykjavík og eru
þvi tveir bókabílar í förum frá
Borgarbókasaifnirau og út í hin
ýmsu hvertfi Reykjavifcur. Koma
SAMKVÆMT skýrslum Fiskifé-
Iags íslands höfðu 55 skip fengið
einhvem afla sl. sunnudagsfcvölð
og nam vikuaflinn 62.223 tonn-
um. Frá því að veiðar hófust
hinn 21. janúar til 13. febrúar
höfðu borizt á iand samtals
121.397 tonn.
Hér á eftir fer listi yfir loðnu-
hafnir og þau skip er fengið hafa
2 þúsund tonn eða meira:
Tonn
1. Seyðisfjörður 640
2. Neskaupstaður 1.016
3. Eskifjörður 695
4. Fásfcrúðsfj örður 1.021
— Búnaðarþing
Framhald af bls. 3
Þá vék ráðherra að fræðslumál
um bæmdastéttarimniair. Kvað
ha-nin nokkuð auknia fjárveitimgu
á þessu ári til þeirrar sitarfsemi.
Fjárveiting til B ænd asfcólanis á
Hvamneyri til stofnkostmaðar
væri þrefölduð frá því sem hún
hefur mest verið. Með þeim hætti
ætti að vera hægt að hraða
þeirri uppbygginigu, en til þeas
ber brýna þorf. Sá skóli hefur
verið í endurbyggingu nú um
motokunra ára Skeið og sé húm
komin á það stig að mikii mauð-
eym væri að herða á frtamkvæmd-
um til að nýta vel það sem komið
er og til þesis að 'komia vel fyrir
þeim máluim, sem þar þarf að
vimma að. Þá hefur verið aukim
fjárveitiing til garðyrkjuskóla í
Hveragerði og kvaðst ráðherra
gera ráð fyrir því að lokið verði
byggingu á þeim áfanga sem imú
er uminið að á þeissu ári. Fram-
hald verður á byggimigum þar
síðar, þegar lokið er þeim skuld-
bimdimgum, sem eru til staðar
vegna friairnlkværnidamma mú. >á er
á þessum fjárlögum fyrsta fjár-
veiting tH bændiaskóla á Suður-
lamdi, sem að vísu er Mtil, en er
aðeims viðurikemmSmig á því að þar
skuli skóla byggja. í samibamdi
við bændasfcólana kvaðst ráð-
herra telja að nauðsym beri til
að fella þá að því skólakerfi sem
við búum við. Með þeim hætti
mumd fleiri umgir memm sækja
bændaskólama heldur en að öðr-
um kosti og þurfi því að korna
því venki í framkvæmd að sam-
eima þetta. Þá þurfi að vimma að
því að láta hverm bæmdaskóla
fyrir sig hafa rnokkuð sérstæðu
þeir í hverfin með útlónsbækur
misoft, allt frá eimu sinni í viku
og upp í siex sinmum í þau hverifi,
þar sem mest er að gera, eins og
í Breiðboltsbverfi.
5. Stöðvarfjörður 1.184
6. Hormafjörður 4.621
7. Vestmammiaeyjar 45.058
8. Þoriákishöfm 4.505
9. Grimidavík 4.589
10. Sandgerði 6.050
11. Keflavík 11.685
12. Hafnarfjarður 8.020
13. Reykjavik 21.971
14. Akraoes 10.341
Listi yfir skip með 2000 tonm
eða meira:
Tonn
1. Eldborg GK 13 4.877
2. Grdindvíkimgur GK 606 4.544
hlutverki að gegrua. I því sam-
bamdi kvaðst ráðherra hafa hugs-
að sér, að skipa œfnd til að umd-
irbúa skólastofnum á Suðurlamdi,
með tiiliti til verkaskiptimigar hjá
bændaskólumum í landinu.
Murndi sú nefnd, áður en nokkrar
aðrar aðgerðir verða gerðar í
þeim málum, leggja grundvöll að
þeirri sérhæfingu og því starfi,
sem þessum skóla er fyrst og
fremst ætlað að gegma. Þá vék
ráðheirra aftur að Bæmdasklólamr
um á Hvanœyri, og framhalds-
deildimmi þar. Hamm eagði það
Ijóst, að það verður að vera
stefnumörkun um það að vinma
að því hvermdg þessum málum á
að ikorna fyrir. Kvaðst ráðherra
ekki draga dul á það, enda þótt
hamm vilji að eðlilegt samistarf 8é
haft við Háskóla ísiamds, að sím
skoðum sé og ásetmdmigur að efla
búmaðarmenmtum á Hvammeyri
inm á fullkamið háskólaistig. Til
þess að það megi verða þurfi til-
raumiastarfsemiin í lamdbiimaði
eiranig að vera þar samhliða. —
Ráðherra sagði sér væri ljóst að
ýmisir vísándamemm telji að silí'kt
þyrfti fyrst og fremist að vera
hér í Reykjavík, en haran kvaðst
vilja siegja, að frá félagslegu sjón
ammiði séð mumdi íslenzfcur iand-
búmaður ekki þola þá breytimgu
að fella miður starfsemima á
Hvanmeyri og flytja hana him'gað
til Reykjavíkur. Þessvegma væri
það, að eðlilegt sambamd þyrfti
auðvitað að vera í Hásfcóla Is-
lands, en framhaldið ætti að vema
það að flytja æðiri búnaðairmemmt
um að Bændaskólamum á Hvamm-
eyri. Tii að svo megi verða, þurfi
eimmig að flytja þamgað vísimda-
staxfsemimia. Halldór E. Sigurðs-
•son sagði, að sér væri ljóst að
þetta tæki sinm tima, em að þessu
Éldri bókabiliinn er stærri,
tekur 4000 bimdi i hillur, en sá
nýrri tekur ekki nema 2000 bindi
í ’hiiiur, og er hanm notaður tii
að fara í tfáimemmari hvenfi, þar
sem minna er að gera, að því
er borgarbókavörður, Eirikur
Hreimm Finnibogason, tjáði Mbl.
Sagði hanm enntfremur að mægd-
leg verkefni væru fyrir báða bdi-
ama, en ástæðan fyrir þvi að
keyptur hefði verið minmi bill i
sieinma skiptið hetfði verið spam-
aður.
3. Súlan EA 300 4.411
4. Gísli Ármi RE 375 4.314
5. Jón Garðar GK 475 4.185
6. Hilmir SU 171 4.173
7. Loftur Baldvimss. EA 3.996
8. ísleifur VE 63 3.872
9. Óstoar Halldórss. RE 3.774
10. Fífill GK 54 3.622
11. Ötrfirisey RE 14 3.524
12. Óskar Magmússon AK 3.204
13. Ásgeir RE 60 2.996
14. Áslberg RE 22 2.962
15. Birtimgur NK 119 2.889
16. Þórður Jónasson EA 2.800
17. ísleifur IV. VE 2.816
18. Þorsteinm RE 303 2.767
19. Helga Guðmundsd. 2.750
20. Börkur NK 122 2.697
21. Helga II. RE 373 2.650
22. Náttfard ÞH 60. 2.616
23. Akurey RE 6 2.525
24. Seley SU 10 2.480
25. Jón Kjartarasisom 2.421
26. Ólafur Sigurðsson 2.389
27. Bergur VE 44 2.310
28. Vörður >H 4 2.243
29. Hrafm Sveinfojarimaæsan 2.231
30. Höfrungur III. 2.094
31. Magmiúis NK 72 2.080
32. Keflvíkingur KE 2.061
yrði að vinma. Getum við ekki
flutt sljkt út til landsbyggðar-
immar, værrrm við að draga lands-
byggðima samam á eimm etað, og
það verður að forðast frá félags-
legu sjómarmiði og til að tryggja
framitíð þessarar þjóðar. Kvaðst
ráðherra mumdu beita símum
kröftum til þess að efla þá þró-
um.
Fleiri miál ræddi ráðherra. Að
lokum kvaðst hamm vilja leggja
áherzlu á að nú væri í laindimu
gott árferði. Síðasta ár var
bændastéttimmi að mörgu ieyti
hagkvæmt. Enda þótt svo ®é, orki
efcki tvímælis að bændastéttin.
mun hér etftir sem himgað til
eiga við marga erfiðieika að
etja. Haldi húm reism simmi, byggi
húm á félagslegu staæfi, vimmi húm
að máli sómu á félagslegum
grundvelli, stamdi hún siamiam um
nétt sinin og heiður, takist hemmi
að laða taekmi og þekkinigu aS
símum sviðum og tiieimlfca sér via-
indi á sviði laindbúruaðar, þá
mumi íslemzkur lamdbúraaður og
íslemzk bændasitétt venða eimm af
hyimingamsteimuTn ísleneks þjóð-
félags hér eftir siem hingað til.
Þá tók til máls Sigríður Thorla
cius, formaður Kvemfélagasainai'
bamds fslamds. Húm sagði, að &
þesisu ári væru liðiin 45 ár Kíðam
Búmiaðartfélagið gerði á þimigi
sdmu ályktum um að skipuð veirðí
þriggja manmia raefnd til að mamnl
saka hvað gert hefur verið fyrir
búsmiæðnafræðslu hér á lamdi og
hvermig henmi yrði bezt fytrir fcont
ið hér á lamdi. Var kosin mefmd,
sem sfcOaði ítarlegu nefndarálití
1929. Og var það tilefni þess að
húm flytti á þimigtou ávarp að
þessu sdmmi.
Búniaðarþinigi verður haldið
átfnam í dag.
Loðnuaflinn:
55 skip með 121
þúsund tonn
Vestmannaeyjar með 45 þús. tonn