Morgunblaðið - 17.02.1972, Blaðsíða 1

32 SIÐUR
39. tbl. 59. árg.
FIMMTUBAGUR 17. FEBRUAR 1972
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Útfærslan and-
stæð þjóðarétti
Viðbrögð Breta og Vestur-
Þjóðverja við ályktun
Alþingis um landhelgina
Myncl þessi var tekin á þriðjudag, er togaranum Bjama Benedik tssyni var hleypt af stokkunum í
Pasajes de San Juan á Spáni. Skipið er 1200 tonna skuttogari og er eigandi hans Bæjarúlgerð
Reykjavíkur.
London, 16. febrúar — NTB
SÉRHVER einhliða útfærsla
íslenzku landhelginnar er
andstæð þjóðarétti. Var
þessu haldið fram af hálfu
brezkra stjórnvalda í dag
eftir ákvörðun Alþingis ís-
lendinga um að færa út land-
helgina í 50 mílur 1. septem-
ber nk.
Frá sjónai'hóli Bretlands er
ekki unnt að segja upp samn-
ingnum mdiii Bretlands og fs-
lands frá 1961 einhliða. Ef annað
hvort ríkið óskar eiftir útfærslu
landhelginnar, verður það að
Heath hótar afsögn
— fáist ekki meirihluti fyrir EBE-aðild
Loindon, 16. febrúar, AP, NTB.
EDWABD Heath, forsætisráð-
lierra Bretiands, hefur varað
flokksmenn sína við því, að
stjóm hans mnni segja af sér, ef
hún bíður ósigur í hinni mikil-
vægu atkvæðagreiðslu um inn-
göngn Bretlands í Efnahagsbanda
Bag Evrópu. Atkvæðagreiðslan á
að fara fram á fimmtudagskvöld
í lok þriggja daga umræðna í
Neðri deiid þingsins. Ef ríkis-
stjóm Heaths segði af sér, hefði
það óhjákvæmilega í för með sér,
að efnt yrði til almennra þing-
kosninga, þar sem leiðtogi stjóm-
arandstöðunnar, Harold Wilson,
og Verkamannaflokkiir hans
ættu mikla möguleika á kosn-
ingasigri með andstöðu við Efna-
hagsbandalagið á stefnnskrá
sinni.
íhaldsflokkurinm hefur 26 sæta
meiri hluta í Neðri deildinni, em
sá meiri hiuti gæti senmilega
mimmlkað veæulega vegma upp-
reiisnarmiamma á meðal þimg-
mianma fh aldsflokksinis, sem eru
amdvigir yfiriýstri stefrni Heaths
um aðild að EBE.
Er sagt, að forsæt isiráðherirantn
hafi pemsónulega aðvarað fjóra
þingmenm, sem staðið hafa í far-
auibroddi fyrir andstöðumini við
EBE-aðiid iinmam íhaldsflokksinB,
um að hamm mymdi senda hemtnaæ
hátign, Elísabetu drottnimgu,
lausmiarbeiðni sína og etjómaæ
sininaæ, ef hamm biði ósigur í at-
kvæðagreiðslun ni á fimmtudags-
kvöld.
Síðastliðið haust fékk stjórm
Heaths 112 atkvæða meiri hluta
í atkvæðagreiðslu í Neðri deild-
immi um aðild að EBE, en þá
Tyrkneskur her við-
búinn andspænis Kýpur
Speiman á eynni fer ört vaxandi
Ankara, 16. febrúar — NTB-AP
MARGAR herdeildir í öðrum
tyrkneska hernum hafa fengið
ffyrirmæli um að vera viöbúnar
á suðurströndinni gegnt Kýpur.
Aff opinberri hálffu í Tyrklandi
beffur ekkert verið um þetta
eagt, en almennt er litið svo á,
að' fyrirmæli stjórnarinnar standi
í sambandi við þróunina á Kýp-
rar undanfarna daga, en mikil
deila er komin upp milli Maka-
riosar erkibiskups og grfsku
stjórnarinnar.
Er talið, að kröfur grisku
stjórnarinnar þess efnis, að
Makarios Kýpurforseti endur-
sMpuIeggi stjórn sína og skili
afhtr skotvopnum sem nýlega
vom keypt til Kýpur frá Tékkó-
sióvaUtu geti leitt tU þess að
Makarios leiti eftir aðstoð Rússa
þótt þ\í sé neitað af opinberri
SiáJfu i Nikósiu.
Georg Papadopolous forsætis-
rláðherra hefur samkvæmt óstað
fiest'Um fréttium, sem bornar eru
til baka, farið þess á 3eit við
Malkarios að hamrt legigi niður
vöid til þess að tryiggja framtið
landsins. Papadopolous fór fram
á að vopnin frá Tékkósióvakíu
yrðu afhent friðargæzluliði Sam-
einuðu þjóðanna og að mynduð
yrði þjóðareiningarstjórn, en án
þátttöku annarra en grískra
eyjarskeggja.
Blaðafréttir frá Nikósíu herma
að Makarios hafi þegar hafnað
kröfum grisku stjóænarinnar, en
það hefur ekki verið staðfest og
beðið er í ofvæni frétta af svari
Makariosar. Vaxandi sundrung-
ar hefur gætt upp á síðkastið i
röðum griskra eyjarskegigja, og
i Aþenu er óttazt að vopnin frá
Tékkósióvakiu verði notuð gegn
mótherjum Makariosar eða
tyrkneskumæiandi eyjarskeggj-
um.
Kröfurnar á hendur Makariosi
miða að því að binda enda á deil-
ur Makariosar og stuðnings-
manna hans annars vegar og
Georgs Grivasar hershöfðingja
og stuðningsmanna hams hins
vegar sem vilja sameinimgu við
Grikkland og jafnframt að gera
Makarios undirgefimn grísku
stjórninni. Stjórn Papadopoious-
ar viil bæta sambúðina við Tyrki
og til þess þarf hún að leysa
deilur griskra og tyrkmeskra
Kýpurbúa. Makarios vill ekki
gera þær tiisiakanir sem gríska
Framhald á bls. 20.
gtreiddu 69 þingmiemm Veæka-
manina flokksiins atkvæði með
stjórrn Heaths. Talið er, að marg-
iæ þessaæia þimgmanma greiði at-
ikvæði á anman veg á fimmtudags
kvöld og þá gegn stjóæmimind.
í því skymd að fá siem örugg-
aistan meiæi hluta hefux Heath
foæisætisráðherra beðið Siæ
Aiec Douglas-Home utamiríkisráð-
henra að smúa heim úæ feæðalagi
til Austur-Asdu og er talið víst,
Framhald á bls. 20.
gerasit mieð sex mánaða fyrir-
vara. Bretland hefuæ ekki fen.g-
ið neina slíka formlega tilkynn-
iragu.
Af hálfu vesturþýzku stjórn-
arinnar var sagt, að stjómvöld
Samibandsiýðveldisins jrrðu að
geta kynmt sér betur ákvörðun
íslands tid þess að geta tekið
ákvörðun um, hvort taka beri
máiið upp fyrir Alþjóðadómstóiln-
um í Haag. Sambandslýðveldið
Þýzkaland hefur áður lýst því
yfir, að það muni beita öilum
löglegum ráðum til þess að komá
i veg fyrir útfærslu landhelginn-
ar, þar sem hún sé andstæð
þjóðarétti.
Stjórnar-
myndun
mistókst
Helsingfors, 16. febrúar — NTB
TIERAUNIR til að mynda nýja
samsteypnstjórn i Finnlandi með
stnðningi meirihlnta á þingi hafa
mistekizt. Fóru tilraunirnar út
nm þúfnr í dag, þegar kommún-
istar skýrðu frá því, að þeir
tækju ekM þátt í stjórnarsam-
starfinu. Einnig varð ljóst í dag
að mikill ágreiningur ríkir milli
jafnaðarmanna og miðflokksins
varðandi landbúnaðarmál, og
virðist sanikomulag milli þeirra,
flokka útilokað í bili. Þ6 mun
viðræðum verða haldið áfríun
og taka þátt í þeim fuUtrúar
jafnaðarmanna, miðflokksins,
sænska flokksins og finnska
flokksins.
Stjórn jafnaðarmannaflokksins
hefur lýst sig samþykka tilliögu
Rafaels Paasios, fiokksformanins,
sem að undanfömu hefur verið
að reyna að ná samsitöðu um
firnm fflokka samsteypustjórn,
um hugsanlega stefnuskrá nœstu
stjórnar. Þá hefur flokksstjómin
einnig lýst þvi yfir, að hún sé
reiðubúin til að taka á sig ábyrgð
af myndun minnihlutastjórnar,
sé ekki annarra úrkosta vöL
„Dagur í lífi
Denisovitzh“
Kvikmyndin bönmið — Gæti
skaðað sambúðFinna og Rússa
Heisimgfors, 16. febr. NTB.
FINNSKA kvikmyndaeftirlit-
ið hefur bannað sýningar á
brezk-norsku kvikmyndinni
„Dagur í lífi Ivams Denisov-
itzh“, sem gerð er eftir sam-
nefndri sögu Nóbelsskáldsins
Alexanders Solzhenitsyns. —
Var myndin bönnnð á þeini
grundvelli að sýningar á
henni gætu skaðað sambúð
Ftnnlands og Sovétrikjanna.
Það tók kvikmyndaeiftiriitið
nænri þrjár vifcur að komast
að þessairi niðurstöðu, en
ákvörðuniin um bannið var
samþykkt einróma, að eögn
startfamdi fonmanns eftiiriiits-
ins, ritejórans Paavo Tuom-
ari. Segir í úrsfcurði eftiirldts-
ins að nefndairmenn teiji —
með tilvisun tii 'kvikmynda-
Ivans
iaganna frá 1965 — að það
sé ekki í .samrææni við hlut-
leysd Finmiands að heimila
sýningu á kvikmyndinni.
Tuomari segir að frá iist-
rænu sjónanmiði sé myndin
góð, en einniig hlutdræg, og
hún geti vakið gremju í Finn-
lamdi. Kvifcmyndin var tekin
í Röros í Noregi á vegum
Norsk Fiilm A/S og brezks
kvikmyndafélags. Stjómandi
er Finndnn Caspar Wæede, og
aðaihiutverk leiikur brezki
leikarinn Tom Courtnay. Fylig
ir myndin nákvæmlega þræð-
inum i sögu Solzhenitsyns, og
segir frá lifinu í þræílabúOum
StaJíns.