Morgunblaðið - 17.02.1972, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 1972
Ég hef ekki
fundið til
aldurs fyrr
— Ég hef ekki fundið til aid-
urs fyrr en nú og raunar hef
ég ekki fundið til hans í sjálfu
sér, þvi ég er við beztu heilsu
og mér finnst ég eins og ung-
laimb enn. Þ>að voru aðeins
starfsreglur Sameinuðu þjóð-
anna, sem bentu mér á, að ég
væri kominn á aldursmörkin,
ég væiri sernsé orðinn sextug-
ur. En hvaða aldur er það í
dag hjá heilbrigðum manni?
Það er víst hálfur annar ára-
tugur síðan ég hætti að
reykja og það er allangt síð-
an ég fann að ég var búinn
með áfengisskammtinn minn,
þ.e.as. af sterkum tírykkjum.
Þetta eru kannski stærstu
þættirnir í þvi að heilsan er
góð þótt sextugur sé.
Ég leyfi mér að bæta því
við, að það mun hafa talsvert
að segja að vera vel og ham-
ingjusamlega kvæntur og
halda glaðværð sinni, eins og
ívar gerir örugglega, því
vissulega er hin glaðværa
alúð hans hin sama og áður.
Þetta viðtal var nánast tek-
ið á hlaupum. Ivar hafði hér
stutta viðdvöl og hafði mörgu
að sinna allan tímann sem
hann stóð við. Það var sim-
inn til hans og hann þurfti
að hringja til annarra svo
rabbið var stöðugt að slitna í
sundur hjá okkur. Auðvitað
var það að langmestu leyti
tengt Sameinuðu þjóðunum,
sem von er, þar sem hugur
hans hefir fyrst og siðast snú-
izt um þær síðustu 20 árin.
Þótt ekki sé hægt að segja að
við kæmumst í verulegt
„kjaftastuð", eins og það er
kallað, fór ekki hjá því að
minnzt væri aðeins á laxveið-
ar norður í Húnaþingi eða eld-
gamla ferð frá tímum Morg-
unblaðsins í lifi ívars, þar
sem glatt var á hjalla og góð-
ir féiagar. Morgunblaðið var
ekki í þá daga nein samkoma
hógværðar og skinhelgi, frek-
ar en svo oft síðar, og ævin-
týrin eru til þess að taka þátt
í þeim og freistingarnar tU að
falla fyrir þeim meðan menn
eru ungir.
En svo við komumst loks á
sporið læt ég fyrstu spurning-
una flakka og hún er auðvit-
að frá 20 ára gömlum atburði
og um það, hvort þessi stofn-
un hafi ekki verið ívari
framandleg og furðuleg þeg-
ar hann hóf það störf.
— Það er víst óhætt að
segja að fyrstu tvo mánuðina
hafi ég verið þarna eins og al-
ger álfur út úr hól. Fyrsta
fréttin, sem ég átti að skiifa,
var um það, að franski sendi-
herrann hjá Sameinuðu þjóð-
unum átti að undirrita samn-
ing, að viðstöddum aðalfor-
stjóranum, Trygve Lie. Ég
reyndi svo af fremsta megnd
að vanda þessa frétt, skrifa
hana líflega og lýsa ölliu sem
nákvæmast, er varðaðd við-
höfn þessa og viðburð. Síðan
legg ég fréttina inn til rit-
stjórans og fer. Ég er svo að
fylgjast með „teleprinturum",
hvort fréttin komi ekki fram
á þedim. Ekkert gerdist allan
daginn, en verkd mánu hafði
ég lokið fyrir hádegi. Svo und-
ir kvöld, þegar ég var að fara
heim, sá ég loks mína lang-
þráðu frétt, en heldur hafði
hún tekið stakkaskiptum.
Hún var örfáar iínur og að-
eins um einföldustu stað-
reyndir, er málið vörðuðu,
eins þurr og stutt og frekast
var unnt. Ég held nú heim og
er ekki sérlega uppburðar-
miikilíl. Ég bjó þá úti á Long
Island. Ég fór að velta því
fyrir mér hvað væri eiginlega
að. Gat ég ekki skrifað sórna-
samiega frétt. Var það tungu-
málið. Til hvers höfðu menn
fengið dýran blaðamann norð-
an af Islandi til þess að skrifa
þurrar skýrslur, sem raunar
var skýrsluvélaverk. Um
morguninn, þegar ég er á leið
til vinnunnar á ný, les ég
mína frétt í New York Times,
eða nánast frásögn, sem var
mjög svipuð minni. Ég fer nú
inn til ritstjórans og spyr
hann hvemig standi á þvi að
mín frétt hafi ekki komið á
fjölmiðlum stofnunarinnar, en
sé komin í New York Times.
Jú, þetta er hátturinn, sem
við höfum á þessu hér. Við
skrifum fréttir- um allt, sem
hér gerist, en þurrar og með
formföstum upplýsingum, en
svo er það blaðamannanna
frá hinum einstöku stórblöð-
um heimsins að gæða fréttirn-
ar lífi og gera þær læsilegar
og aðgengilegar fyrir almenn-
ing. Til þess hafa þeir sdna
fulltrúa hér.
— Og hverja þróun tók svo
starf þitt?
— Ég gerðist tiitölulega
fljótlega tengiliður milli skrif-
stofu aðalforstjórans og blaða
manna. Þetta fólst í því, að ég
hafði á hverjum morgni sam-
band við Andrew Cordier, sem
Ivar Guðmundsson á blaðama nnaf undi á Hótel Sögu i sl. viku.
(Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
þá var aðstoðarforstjóri, en
hann hafði aftur beint sam-
band við aðalforstjórann.
Cordier var maður ákaflega
vinnusamur og frábær starfs-
maður, en ekki margmáll og
ég man ekki til þess að hann
segði mér neina frétt af sjálfs
dáðum alla þá táð, sem við
áttum samskipti. Hann þjón-
aði bæði hjá Lie og Harnmar-
skjöld, en varð sdðan prófess-
or við Columbiáháskóla og
starfandi rektor um skeið, er
miklar óeirðir brutust út í
skólanum, og rektor skólans
varð að segja af sér, en þá
var það Cordier sem kom á
friði.
Það var föst regla, þegar ég
kom inn í Skrifstofu Cordiers
á hverjum morgni, að ég
sagði:
„Góðan daginn!" en hann
svaraði stutt og laggott:
„Nei, ekkert," og þar með
var samtalinu lokið i það
sinn. Við sátum þegjandi
drykklanga stund, en siðan
fór ég. Það skipti engu
máli þótt al'lt logaði kringum
aðalforstjórann. Það var ekk-
ert að frétta frá Cordier. Ég
hafði þvi þann háttinn á að
afla mér upplýsinganna eftir
öðrum leiðum og spyrja hann
síðan beint um hvem atburð
fyrir sig. Það er nánast að fá
staðféstingu á fréttinni hjá
honum, sem ég áður hafði afl-
að. Sjálfur kynntiist ég Trygve
Lie ekki mikið eða náið. Það
var farið að Mða á starfsferil
hans, þegar ég kom. Mér virt-
ist honum vera gert erfitt
fyrir að vinna sdn verk, vegna
þess hve alþjóðiegu samskipt-
in voru stirð í vöfum. Hann
gat Mka verið snöggur upp á
lagið og var fljótur að taka
ákvarðanir, en mér virtist
hann bera góðan hug til ís-
iands. Dag Hammarskjöld
kynntist ég nokkru meira,
enda var ég lengur í þjónustu
hans. Einnig var ég blaðafull-
trúi forseta AHsherjarþings-
ins 1960 Bolands hins írska,
sem braut islenzka fundar-
hamarinn. Hammarskjöld var
um margt merkur maður, en
það þýddi Mtið að ætia sér
að segja honum fyrir verk-
um. Sá, sem það reyndi, var
ekki lengi i þjónustu hans.
Hann gat lika verið mjög
röskur í ákvörðunum sínum,
fljótur að greina hismið frá
kjarnamum.
U Thant er Búddatrúar og
yfir honum hvilir mjög mikil
og sterk ró. Það er gott að
vera í návdst hans.
Nú spyr ég Ivar hvort hann
muni etoki eftir neinum sér-
kennilegum eða skemmtileg-
um atvikum úr starfi sínu, en
það virðist litið koma upp i
hugann, enda næðið ekki
nægilegt.
— Ég get sagt þér
frá þvi þegar ég var í
Kaupmanmahöfn og veitti
skrifstofunni þar forstöðu. Þá
kom þangað sendiinefnd, sem
var á hringferð um hnöttinn
til að Mta á allar skrifstofur
Sameinuðu þjóðanna vlðs veg-
ar um heimimn. Ég tók nefnd-
armenn með í ökuferð og auð-
vitað fórum við i gegnum Ný-
höfnina og gerði ég þá at-
hugasemd, að þetta væri hið
léttlynda hverfi bargarinnar.
„Léttlynda,“ sagði þá brezki
fuMfrúimn. „Hvað er það, sem
þér nefnið léttlyndi?" „Létt-
lyndar konur, drykkjuskap
og svall.“ Þá sagði Bretinn
mjög alvariegur í bragði:
„Ég hef nú aldrei vitað til
þess, að drykkjuskapur teld-
ist til léttlymdis. Ég veit ekki
betur en að hann sé háalvar-
iegt mál.“
— Ég hef stundum sagt um
Sameinuðu þjóðimar, segir
Ivar, — að þær þyldu ekki
sterka vél, eins og svo má
orða það. Ef t.d. yfirstjórn er
skipuð mjög athafnasömum
og ötulum mönnum. Ég segi
stundum söguna um gamla
Selfoss, þegar ég er spurður
um þetta mál. Ég held Mka að
neitunarvaldið sé nauðsyn-
legt. Það heldur mjög and-
stæðum öflum i skefjum. Já,
en sagan um Selfoss gamla
var svona: Það var hið arg-
asta óveður og menn óttuðust
um mörg skip hér við strend-
ur landsins. Einna lengst
hafði Selfoss verið úti. Ég
þekkti Bjama skipstjóra og
snaraðist um borð, þegar Sel-
foss sniglaðist inn á höfnina
hér, sambandslaus við um-
heiminn, því að fjarskipta-
tæki hans voru biluð. „Jæja,
ég var nú farinn að óttast
um ykkur, Bjami minn,“ segi
ég, þegar við höfum heilsazt.
„Nei, það er engin hætta
með okkur," svarar Bjarni,
— „við höfum ekki nógu
sterka vél tiil að geta siglt
okkur í kaf.“
Kannski er þetta einmitt
hin sterka hlið Sameinuðu
þjóðanna.
— Fjármál Sameinuðu þjóð-
anna eru smávægilegur kryt-
ur, póMtiskur að eðdi og upp-
runa. S.Þ. kosta eldd nema
sem svarar hálfu slökkviMði
New York-borgar og álika
mikið og sorphreinsun borg-
arinnar. Þetta slökikvilið
heimsins er því ekki nema
hálfdrættingur við New York-
liðið.
Ég leyfði mér nú að skjóta
þvi að, að ef til viH væri ár-
angurimn í samræmi við það.
Ivar segir, að auðvitað sé
tækifæri tii að rifja upp ým-
is spaugileg, kjánaleg og
skringileg aitvik, en það verði
að biða betri ttena. Við end-
um með frásögninni um það,
þegar Boland, forseti Alisherj-
arþingsins, braut íslenzka
fundarhamarinn.
„Gjöf Isdands var fundar-
hamar, sem Ásmundur Sveins
son, myndhöggvari, gerði úr
kjörviði. Vakti hamar þessi
athygte og var stundum í
garnni nefndur „Þórshamar",
sennilega í virðingarskyni við
Thor Thors, sendiherra, sem
afhenti gjöfina. „Þórshamar-
inn“ átti eftir að verða heims-
frægur, þegar irski sendiherr-
ann, Fredrick Boland, sem
var forseti Allsherjarþingsins
1960, braut hamarinn í reiði,
er hann tók orðið af fuHtrúa
Rúmeníu, sem hafði móðgað
forsetann í ræðu. Þetta var á
órólegum og sögulegum fundi
þingsins, þegar það bar til tíð-
inda, að Nikita Krúsjeff,
stjómarformaður Sovétrlkj-
anna, tók af sér annan skó-
inn og barði með honum í
borðið í mótmælaskyni við
ræðu, sem honum Mkaði ekki.
En það kornst ekki í hámæM
að flisazt hafði úr „Þórshamr-
inum“ fyrr en frú Pandit-
Nerhu var forseti ABsherjar-
þingsins. Það gerðist, er frú-
in tök orðið af landa sinum,
Krishna Menon, og sendi
hann i sæti hans. — Ásmund-
ur gerði annan hamar, sem
ísland bætti þann brotna
með.“
Hér látum við rabbinu við
ívar lokið að sinni, en von-
umst til að sjá hann sem
fyrst hressan og kátan, en
hann mun vinna áfram fyrir
Sameinuðu þjóðirnar, þótt
það verði á lausum samningi.
— vig.
*
Rætt við Ivar Guðmundsson hjá Sameinuðu þjóðunum