Morgunblaðið - 27.02.1972, Blaðsíða 11

MÐRGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. FEBRÚAR 1972 X 1
Þmsa ljósmynd tók Björn Pálsson, flugrmaóur 31. janúar s.l. Neðst á myndinni sést ósinn þar
sem allt vatn fiskiræktarstöðvarinnar fer um á leið sinni til sjávar. Til liægri handar er hið
mikla sandrif, sem myndazt he fur eftir að Lárós var stíflaður með hinum 300 metra garði úr
grjóti og öðrum jarðvegi. Flóðgáttin þ.e. útrennslið úr innra lóninn sést til vinstri við ytrí
enda garðsins, en þar eru grindabúrin, sem laxinn gengiir inn
í innra ióninu. Milli stífiugarðs ins og sandrifsins er ytra lón
Jón Sveinsson:
Herferðin gegn
Lárósstöðinni
Getsakir um veiði í sjó hraktar
Laugardaginn 12. febrúar bjrt-
ist hér i biaðinu grein með yí-
irskriftinni Laxveiði i sjó
við Lárós ög átti að vera grein-
argerð frá stangarveiðifélög-
um á Heilissandi og Óiafsvi'k
ag fiskiræktarfélagin'u Fróðá á
SnæfeMsnesi. Annað mark er
ekki á greininni, en þess
má geta að höfundur bennar er,
að dómi undirritaðs Jakób Haf-
stein.
HERFERÐ GEGN LÁRÓSI
Eins og ýmsum lesendum Mbl.
er vafaiaust kunn'ugt um, hefur
að undanförnu staðið yfir ein-
kenniieg herferð í dagbl. Timan-
um gegn fiskiræktarstöðinni
í Lárósi. Þessi herferð er fyrst
og fremst byggð á röngum for-
sendum þar sem því hefur bein-
Knis verið haidið fram, að veiði-
skapur í Lárósi s.l. sumar hafi
verið stundaður í sjó við strönd
ina, sbr. fyrirsögn greinarinnar
bér i biaðinu. Inn i þessi biaða-
skrif hefur biandað sér Indriði
G. Þorsteinsson, ritstjóri, beeði
sem ritstjóri Timans og „Svart-
böfði".
Nú hefur Jakob Hafstein kos-
ið að færa út vettvang sinn í
þessu máli með greininni í Mbl.
og ætiar með þvi væntanlega að
draga athygli frá „Svarthöfða"
vini sinum, hvort sem sú björg-
omarstarfsemi ber prangur eða
ekki. En þess má geta í þessu
sambandi að beðið hefur birting
ar í Timanum lokasvar mitt, sér-
stakiega tileinkað I.G.Þ., rit-
stjóra. Lokasvar þetta var af-
hent Tímanum fimmtudaginn 10.
þ.m., en í þvi er Vikið að því,
að „Svarthöfði" hafi í pistli sín
*m fyrra laugardag talið sjálf-
sagt að umgetin greinargerð
hefði verið send hinum dagblöð-
unuim. Er sagt að það sé nú ekki
visat og eitt sé öruggt, hin blöð-
in hafi ekki enn birt hana. Yrði
þvi að draga þé ályktun af orða-
lagi Indriða „sjálfsagt" að hann
vissi betur og væri að reyna að
viila um fyrir iesendum Tímans,
þ.e. draga athygli frá þætti hans
sjáifs í máli þessu.
Ekki létu afleiðingar þessara
'ummæia minna í enn óbirtu loka
svari á sér standa. Um það vitn
ar greinin í Mbl., sem er sami
skx'ipaieikurinn og kom í Tíman-
otm, að viðbættum inngangi og
iiokaorð'um höfundar.
Þar sem ég tel rnig knúinn til
þess að verja hendur okkar Lár-
ósmanna eftir þessa síðiistu ár-
ás í Mbl. og ég veit að ritstjórn
biaðsins vill hafa það, sem sann-
ara reynist, bið ég birtingar á
grein þessari.
Eins og ^fram kom í greininni,
háfði þetta mái verið rætt á að
aiíundi Landssambands stangar-
veiðimanna. Hafði því verið
varpað þar inn sem eins konar
sprengju, er skyldi springa svo
um munaði. Fáeinir fundarmenn
studdu þennán málflutning, en
flestir fuiitrúa kusu að vísa mál-
inu til athugiunar stjórnar sam-
bandsins. Atikvæði féllu þannig
að 26 fuiitrúar greiddu frávís-
un atkvæði sitt, en aðeins
5 voru á móti.
Á fyrrnefndum fundi stangar-
veiðimanna voru veittar hlut-
lægar upplýsingar um þá starf-
sémi, sem rekin hefur verið í
Lárósi og fyrrgreindar rang
færslur um sjávarveiði því
hraktar. Það gefur því ekki
þeion mönnum góðan vitnisburð,
sem þrátt fyrir þessar uppiýs-
ingar halda uppteknum hætti að
þrástagast á að um sjávarveiði
ha " ver'ð að ræða.
VEIÐI FENGIN Á
RÆIKTUNARSVÆÐI
FÉLAGSINS
Veiðiskapur sá, seni stundaður
var í Lárósi s.l. sumar, fór fram
á ræktunarsvæði stöðvarinn-
ar, í tilbúnu lóni. Frá veiðistaðn
iim er rúmlega 1000 metra vega-
lengd að sjávarósi vatnasvæðis-
íns í Látravik. En utan óssins
telst sjór, samanber skilgrein-
ingu Iaga nr. 76/1970 um lax-
og súungsveiði. Getur þiú hver
maður séð, að fyrirsögn á fyrr-
nefndri grein hér í blaðinu er
meiðandi fyrir okkur Lárósmenn
og auk þess að vera til tjóns og
skaða fyrir starfsemi fiskirækt-
arfélagsins.
200 AÐILAR í
LÁTRA VlKURFÉLA GINU
í fis'kiræktarfélaginu Látra-
vík h.f. eru rúmlega 200 félags-
menn, sem búsettir eru í öllum
landsfjórðungum, úr nær öllum
„stéttum" og starfshópum þjóð-
félagsins. Nánar tiltekið eru
þeir úr 36 starfsgreinum auk at-
vinnufyrirtækja, þar á meðal
viðiréttareiigendur og Stanga-
veiðifélag Reykjaví'kur. Allir
hafa þessir aðilar lagt fram sinn
skerf til stuðnings aukinni
fiskirækt i landinu af óeigin-
gjörntnm 'hvötum, og án sérhags
munasjónarmiða.
Veiðimálastofnunin hefur frá
byrjun fylgzt náið með fram-
vindu þessara mála og veitt oikk
ur stuðning og hvatningu. Einn-
ig höfum við notið ómetanlegs
stuðnings frá ýmsum Eyrsveit-
ungum.
UNDIRBÚNINGUR OG
FRAMKVÆMDIR
Undirbúningur að fram-
kvæmdum til fiskiræktar og
fiskhalds í Látravik hófum við
Ingólfur Bjarnason árið 1963, eft
ir að hafa athugað staðhætti og
sannfærzt um, að með stíflugerð
í Lárósi með tilheyrandi flóðgátt
og yfirfalli, væru þarna mjög
hagstæð skilyrði til fiskræktar,
bæði í fersku vatni og sjóblönd-
uðu vatni. Hinn 17. nóvember
1965 var lakið við stíflugerðina.
Mikið vatn hefur runnið til sjáv-
ar síðan og margt komið í ljós
í sambandi við tilraun þessa,
sem gagn mun verða að i fram-
tíðinni við uppbyggingu
annarra fiskræktar- og fiskhalds
stöðva hér á iandi.
Ræktunar- og uppeldissvæði
Látravíkur er um 165 hektarar
að stærð. Til viðmiðunar
má nefna Meðalfellsvatn i Kjós,
sem er að fiatarmáli um 180
hektarar.
1.5 MILLJÓNIR SEIÐA
SETTAR ÚT
Þeim til glöggvunar, sem
áhuga hafa á laxfiskaræktun,
skal í stórum dráttum drepið á
það helzta í starfsemi félagsins
hvað útsetningu snertir á laxa-
seiðum:
Á árunum 1964 til 1970 voru
alls settar út 1,5 milljónir laxa-
seiða af ýmsum stærðum: kvið-
pokaseiði, sumaralin seiði og sjö-
gönguseiði. Vorið 1970 voru t.d.
sett út 550 þúsund kviðpokaseiði
úr eigin klaki ag s.l. sumar voru
sett út 400 þúsund kviðpoka-
seiði (eigið klak).
Engar tödur um útsetningu
laxaseiða á vatnasvæði þeirra fé-
laganna hafa verið birtar. Við
höfum því orðið að afla okkur
uppiýsinga um það eftir öðrum
ieiðum.
4 ÞÚSUND FULLVAXNIR
LAXAR ENDÚRHEIMTIR
Varðandi endurheimtur á
laxi, hefur lax endurveiðzt, sem
hér segir: 1966 2 laxar, 1967 230
laxar, 1968 320 laxar, 1969 311
laxar, 1970 620 laxar og s.l. sum-
ar 2564 laxar. Alls eru þetta
rúmlega f jögur þúsund laxar.
Þyngstu laxarnir 1969 voru 18
pund en 1970 voru þeir 22 pund
og 1971 26 pund.
Nakkru af endurheimta lax-
inum var sleppt til frjálsrar
hrygningar í vatninu, en auk
þess hefur alltaf sloppið
eitthvað af ótöldum laxi inn í
vatnið. Langmestum hluta lax-
ins var þó varið til klaks og
uppbyggingar stofninum.
Nú er í klakhúsi Látravíkur
nokkuð á aðra milljón laxa-
hragna, auk blei'kjuhrogna og
hrogna úr vatnalaxi, sem virð-
ist dafna vel í Lárvatni.
HVER NÝTUR HVERS?
Svo aftur sé vi'kið að máiflutn
iingi Jakobs Hafstein varðandi
það, að stangarveiðimenn á Snæ
fellsnesi missi áhugann fyrir
fiskiræktarstarfsemi vegna
starfsins í Lárósi, vil ég segja
þetta: Er ólíklegt að þessir
ágætu menn á þessum stöðum
sem nú eru að hefja fiskirækt á
sínum heimaslóðum leggi í raun
og veru trúnað á þennan lævis-
lega áróður. Mumi þeir vafa-
laust sjá innan ekki langs tíma
hvar fiskur lig'gur undir steini
og átta sig vonandi á því, hvern-
ig þeir hafa verið blekktir til
samfylgdar um tillögu Jakobs
og málatilbúnað allan.
Hins vegar vil ég nota þetta
tækifæri og upplýsa Jakob um
þau sannindi að laxinn er eink-
ar rati is og átthagatryggur og
þess vegna kennir hann til með
að skila sér í sína á og sitt
vatnasvæði uni það bil 90%. —
Bkki er vitað til að lax hafi
komið i Lárós fyrr en eftir að
við hófum fiskirækt þar enda
laxveiðihlunnindi aldrei tai-
in fylgja neinni jörðinni. —
Þetta leiðir af sér að fáir fiskar
villast, ef svo má segja, í önn-
ur vatnasvæðí og .auðvitað eru
það fieiri fiskar eftir því, sem
útsettur seiðafjöldi er meiri.
Eins og áður greinir hafa ver-
ið settar i Láró® um 1,5 miilljónir
laxaseiða af ýmsum stærðum á
síðustu sex árum. Sé aftur á
móti litið tii þeirra straumvatna,
sem eru á norðamverðu Snæíells
nesi, og fyrrnefndir stangaveiði
menn eiga aðild að, má segja að
hér sé um litlar ár að ræða og
útsetning seiða hafi verið sára-
lítil í þær miðað við útsetningu
í Lárós, varla meiri en 5—10
þúsund sjógönguseiði. Gefur því
auga leið, að meiri líkur ern fyr
Ir þ\l að aðilar, sem minna setja
út af seiðuni, njóti útsetningar
frekar frá þeim, se«i niiklu
magni seiða hafa sleppt hjá sér
á Snæfellsnesi. I þessu tilviki er
hlutfallið liklega 0,7 á nióti 100
(Lárós). Mun þykja forvitniiegt,
að fyrir nokkrum árum voru
merkt á vegiim Veiðimálastofn-
unar nokkur hundriið laxaseiði
af sjógöngustærð og þau sett út
í Lárós. Ári síðar (1967) komu
7 þessara laxa kynþroska úr sjó
í Lárósstöðina, en þrír veiddust
í Tungiiósi, sem er á Snæfells-
nesi skamnit utan við Lárós, og
sá ellefti veiddist í Bugsvatni,
sem er fast við ósinn á Fróðá.
Þetta kom heim við þá vitneskju
að lax varð vart viða á Snæ-
fellsnesi þar sem hann hafði
ekki komið áður, eftir að fiski-
ræktin í Lárósi hófst, og sani-
tímis að endurheimtiir á
laxi komu til sögunnar í stöð-
inni í Lárösi. — I Dalaánuni hef-
ur aldrei verið eins mikil veiði
og s.I. tvö ár.
Svo á að heita að allur mála-
tilbúnaður Jakabs Hafstein í
þessu efni sé til kominn vegna
ieyfisveitingar Ingólfs Jónsson-
ar iandbúnaðarráðherra s.l.
sumar til handa Lárósstöðinni
að taka lax með ádrætti á svæði
sínu. En sem kunnugt er. þarf
í, þegar vatnsmagn er eðlilegt
Fiskiræktarstöðvarinnar.
leyfi til ádráttar, enda þótt
veitt sé á féiagssvæði. En menn
vita befcur um tilgang Jakohs, og
að hverju hann stefnir. Um það
vitna Ijóst lokaorð í greinargerð
inni í Morgunblaðinu. Lesendur
biaðsins vita af fvrri ofstæfc-
isskrifum þessa manns, hvern
hug hann ber til veiðimálastjóra
og auðvitað er þeim ijóta ieik
haldið áfram núna, vegna þess
að veiðimáiastjóri mælti með
sjáifsagðri, fyrrnefndri leyfis-
veitingu Landbúnaðarráðuneytis-
ins.
Ljóst er af framansögðu að við
Lárósmenn getum ekki lengur
unað við það, að haldið sé uppi
stöðugum rangfærsium úr einu
blaði yfir í annað um veiðiskap-
inn hjá akkur s.l. siumar. Ég hefi
ástæðu til að ætla, að óvilhallir,
ábyrgir menn verði látnir meta
og úrskurða, hvar ós sé í sjó við
Lárós og fagna ég þeirri iausn
málsins.
BLEKKINGAR
Að iakum vil ég segja það, að
ég harma það að reynt er að
gera starf akkar í Fiskiræktar-
stöðinni í Lárósi tortryggilegt og
skaða um ieið fiskiræktarmálin
hér á landi aimennt með biekk-
ingarskrifum á borð við þau,
sem birtust hér í blaðinu laug-
ardaginn 12. febrúar og hafa
verið gerð að umtalsefni í grein
þessari.
Fjh. Fiskiræktarfélagsins
Látravík h.f.
H afnarfjörður
Bílarafmagn — Rafmótoraviðgerðir
Tek að mér dynamo-, startara- og alterna-
toraviðgerðir. Einnig mótorvindingar.
Rafvélaverkstæði Páls Þorkelssonar,
Álfaskeiði 31, Hafnarfirði.
Simi 51027.