Morgunblaðið - 19.04.1972, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. APRlL Í972
SJOMANNASIÐA
í UMSJÁ ÁSGEIRS JAKOBSSONAR
HOTSPRING
THIS BOOK
Alkunn er sagan um byrjand
ann í ensku, sem átti að snúa á
þá tungu setningunni: Hver á
þessa bók. — Hann fletti upp í
orðabókinni sinni og fanm að
hver þýdidi hotspring ag hann
fletiti aftur upp cng sá að á þýddi
river. Þar með var málið leyst
að hans dómi.
Þessi skrýtla kom í hugann,
þegar mér barst í hendur bækl-
ingur ríki.sstjórnarinnar — Ice-
land and the Law of the Sea.
Áður en fjallað er um bækl-
inginn er nauðsynlegt að velta
fyrir sér orsökinni til þess að
annað eins rit getur komið
út um málefni, sem allir lands-
mienn eru sammála um að
sem mest verði að vanda mál-
flutminiginn í og eklkert megi
setgja nema það, sem fær staðizt
ströngustu gagnrýni.
Það var fyrirsjáanlegt, að nú
verandi stjómarflokkar myndu
lemda í hættulegum vandræðum,
ef þeir ætluðu sem líklegt mátti
telja að þeir gerðu að skipa
áJbyngöarstöður eingöngu föiki
úr eigin röðum.
Eftir langa stjórnarsetu til-
tölulega frjálslyndra flokka í
mannavali, voru alhr sem komn-
ir voru á þroskaaldur, bjuggu
yfir menntun eða reynslu og eitt
hwert manntak var í, jtafint vinstri
sem hægri menn, búnir að
hreiðra um sig til frambúðar í
lífvænlegum stöðum, sem þeir
myndu ófúsir á að yfirgefa, þó
að pólitískir samherjar byðu
þeim eitthvað meiri vegtyllu á
snærum stjómar með tvisýnum
lífsmætti.
1 örvæntingarfullri leit sinni
að hjálparkokkum sóttu sumir
ráðherranna inn í eldhúsin og
höfðu þaðan á brott með sér hús
mæður í miðri matseld og settu
þær niður hjá sér til að stjóma
í samgöngumálum, iðnaðarmál
um og menntamálum.
Ráðherrarnir hafa að sögn
reynzt heldur heppnir með her-
fang sitt og hinar herleiddu kon
ur plumað sig vel og þetta set-
ur vinalegan og hlýlegan eld-
húss- og mötuneytisbrag á stjóm
arráðið.
Forsætisráðherrann og sjávar
útvegsráðherrann báru hvorug-
ur gæfu til slíkrar hjástoðar.
Sjávarútvegsráðherrann varð
sér út úm leikritaskáld sem aðal
málpípu sína og gerði það að sér
legum sendimanni slnum. Forsæt
isráðherrann valdi félagsfræð-
ing fyrir blaðafulltrúa.
Valið á blaðafulltrúa ríkis-
stjórnarinnar hlaut að verða
vandaval með tilliti til þeirra
tíma, sem framundan voru. Land
helgismálið hlaut að koma til
með að mæða mikið á þessum
mamni og hann varð því að hafa
að minnsta kosti nasasjón af lög
fræðilegri hlið málsins, einnig
þeirri fiskifræðilegu, og hann
varð að vita deili á sjósökn og
veiðum ekki einungis hér við ís-
land heldur á nærliggjandi höf-
um og loks varð honum að vera
öll saga landhelginnar og land-
helgisbaráttunnar gerkunn.
Það heyr sér enginn svo viða-
mikla þekkingu á nokkrum vik-
um. Því er nú komið sem komið
er.
UTANFARIR SKÁLDSINS
Fyrst er að víkja nokkrum orð
um að utanreisum hins sériega
sendimanns Lúðvíks. Skáldið er
áreiðanlega réttur maður á rétt
um stað til að snakka við alþýðu
mann sem veit álíka mik-
ið um landihelgismálið og
hann sjálfur og honum duga þvi
skemmtilegheit og brandarar.
Auk þess, sem Jónas er eins og
gangandi auglýsingaspjald fyrir
allan okkar fiskiðnað — eat fish
and be like him — og sannar
með gjörvuleiik siinum ótviíræðan
rétt okkar Islendinga til að
halda áfram að lifa á fiski og
framleiða eggjahvitu.
Jónas stóð sig vel á Aberdeen
fundinum og gerði það eina, sem
hægt var að gera. Honum voru
kannski ekki alveg nægjanlega
tiltækar allar okkar röksemdir
í fiskveiðimálunum til að geta
svarað snöfuriega og samstund-
is, enda hefði það komið fyrir lít
ið, því að hann var klumskjapt-
aður með hájvaða og látium en
hann gerði hið eina, sem rétt
var — lagði sig bara.
Þar sem hann lá hálfflatur í
stól með fjarræna draumslykju
skáldsins í hálflokuðum augun-
um, síbrosandi við fjarstæðu-
kenndustu skömmum, sem á hom
um dundu, minnti hann helzt á
miðil, sem er fallinn í trans og
kominn í gott samband við for-
kláraða engla hinumegin og læt
ur illindi og hamagang þessa
heims sig engu skipta lengur.
Hinar fleygu setningar, þegar
úrskeiðis gekk — leave it to us,
that is our problem — voru líka
rétt mátuleg svör við rakalaus-
um kjafthætti Bretanna.
Sendiferðir Jónasar á brezka
grund voru algeriega ranghugs
aður áróður — þetta brölt hlaut
að hafa neikvæðar verkanir.
Þegar átök verða milli þjóða,
þá er alkunna og það á ekki sízt
við um Breta, að aimennimgur
lætur þjóðerniskenndina ráða
og hlustar ekki á rök andstæð-
inganna. Þeirra áróður þjappar
fólki saman í andstöðu við hinn
erienda andstæðing. Við síkulum
hugsa okkur, að Skotar væru að
reka Vestmannæyinga af miðum
sinum sem þeir teldu sér lífs-
nauðsyn að stunda, og þeir væru
svo vitlausir að senda upp skozk
an manm til að telja um fyrir
Vestmannaeyingum. Ég er sann
færður um, að ef það hefði fund
izt einhver sála hlynnt skozka
málstaðnum í Eyjum, þá hefði
hún sinúizt öndverð við honum
um leið og hinn erlendi maður
steig á land.
Jafnvel þótt hinn erlendi
maður komist að með þátt eða
viðtal inn í fjölmiðil, þá hefur
það ekki aðrar verkanir en
vekja upp tíu fyrir emn í móti
— og þá er erngum vörnum hægt
við að koma, hvernig sem snúið
er útúr og hártogað. Ef þetta
snatt Jónasar hefur einhver á-
hrif á annað borð, þá er það þau
ein, að magna alm-enfninigsá'iitið í
Bretlamdi gegn okkur.
Mér er tiltækt dæmi, sem
RIVER
gæti sýnt hin neikvæðu áhrif
af ferðum Jónasar, án þess þó
að ég vilji fullyrða að svo sé.
Um tilviljun gæti verið að ræða.
Vikublaðið Fishing News hefur
látið landhelgisdeiluna að mestu
afskiptalausa nema birt um hana
hlutlausar fréttir. Aðalritstjóri
blaðsins, Peter Hjul, hefur jafn
am verið okkur Islendingum
hlynntur, en nú bregður allt í
einu svo við, um þær mundir,
sem Jónas er í seinni utanferð-
inni til fiskibæjanma, kemur heill
leiðari í blaðinu algerlega and-
smúinn okkur og í næsta tölu-
blaði er sagt með stórri fyrir-
sögn frá því, að brezkir togara-
eigendur í Fleetwood hafi ekki
viljað tala við hann og honum
verið mjög kuldalega tekið í
Fleetwood. Jónas fær svo fjórar
smáleturslínur fyrir sinn mál-
skreyttan áróðursbækling um
landhelgisdeiluna í nafni ríkis-
stjórnarinnar, en að því er virð-
ist að öðru leyti algerlega upp
á eigin spýtur. Þess er ekki get
ið að neimm hafi aðstoðað hanm
eða lesið yfir bæklingimn nema
þá sjávarútvegsráðherra eða ut-
anríkisráðherra og þó langlíkast
báðir tveir, þar sem málið heyrði
undir þá og vafalaust báðum
ljóst að vel þyrffi að vanda verk
ið. Ég heiid, að það hl'jöti þó ail-
ir að vona, að þeir hafi ekki les
ið yfir bæklinginn áður en hann
var sendur á stað. Svo bölvað
sem það er að búa við algeriega
fáfróðam blaðafulltrúa í þessu
lifshagsmunamáli, væri hitt þó
hálfu örlagarikara ef ráðherr-
arnir, sem málið heyrir undir,
reyndust svo þekkingarlitlir að
sjá ekki að bæklingurinn var
yfirfulliur af staðleysum og
hreinum vitleysum.
Það er margur höggstaðurinn,
sem þessi bæklingur gefur á
Oklkur, en ég ætfia ekki að ræða
nema þann ömuriegasta -- ásak
anirnar á hendur okkur sjálf-
um um ofveiði á hrygningarslóð
unum.
Meginásakanir okkar á hend-
ur Bretum hefur verið sókn
þeirra í ókynþroska fisk á upp-
eldisstöðvunum. 1 þessu efni höf
um við lagt fyrir staðreyndir,
sem Bretar geta með engu móti
mælt gegn, enda að einhverjiu
Leyti frá þeim sjálfum runnar í
samvinin'U við íslenzlka fiski'fræð-
inga. Hins vegar veit hvert
mannsbam, bæði úitflent og inn-
lent, sem eitthvað þekkir hér til
fisbveiða að við sjálifir veiðum
mest af hrygningafiskinium,
liinar mörgu gerðir íslenzk a flotans.'1
fl'utning. Það er ekki með einu
orði getið um komu hans til
Grímsbæjar og Húll, hvernig
sem á því stendur.
Við skulum sem sagt einnig
gera okkur ljóst, að ef við sjálf
ir förum að annast áróður fyrir
Okkar málstað á brezkri gr-und,
þá sláum við einnig vopnin úr
höndum áhrifamikilla vina okk-
ar þar í landi, sem verður öhægt
um vik að taka undir orð okkar.
Miklu fremur gætu þeir látið
málið til sín taka opimberlega
okkur í vil, ef við erum hvergi
nærri.
Sem sagt, hér hafa átt sér
stað mistök og þessa aðferð verð
um við að legigja af fyrir fiullt og
allt.
En það mátti búast við að
fleira færi á eftir.
Nfl SEGIR FRÁ HANNESI
BLAÐAFULLTRÚA
Það er sitt að hverjum son-
anna minna má ríkisstjórnin
segja með sanni um leikmanns-
málpípur sínar í landhelgisdeil-
unaii. Annar er eins og vél-
vana hafskip, hinn eins og stýr-
islaus hraðbátur.
BTaðafulltirúinn kvað vera
mjög framtakssamur maður, lík-
ast til helzt til framtakssamur.
Hann hefur nú gefið út mynd-
enda hrygninigastöðvamar svo
ti'ii algeriega innan 12 míiina
markanna.
Við höfiuim jaifman reynt að
tatomarka eftir getou veiðar ökk-
ar eigin manna aif umg'fiski,
enda þær veiðar langisamiega
mesti skaðvaldurinn að því er
snertir viðhald stofnsins, auk
þess, hvað það er óhaigkvæimt að
veiða fiskinn háiiivaxinn.
Bf fiskurinm Okikar fenigi að
vaxa, þyrfti ekki að óttast of-
veiði á hrygninigarstöðvunum í
bili, þar yrði nögur fislkur til að
hrygna.
Blaðafulltrúinn nefinir varla
ungfisikveiði útiemdiniganna' en
snýst þeim mum ákafar gegn
okkur.
Kaffli á b!s. 19, sem ber enska
heitið „The Need for Oonservat
ion,“ eða þörfim á vemdun,
heflst á þessari blausu:
„Viðleitni íslenzku rílkisstjóm
arinnar til að vennda fiákstofna
hefur ekki stafað eimvörðungu
af hagsmumum íslenzku þjóðar-
innar, heldur tii góða öllum
þeiim fislkvelðiiþjlóðum, sem veiða
á islenzku hailsvæði, vegna þess
að ef ísland tekur eklki frum-
kvæðið í vemdun miikilvægra
hrygningarsivæða landigrunns-
ins, sem ná 50—70 milur frá
ströndimmi, þá tapar, þegar til
lengdar lætur, ekki eimiungis Is-
land, heldiur eimmiig Bretland,
Þýzteai’iiamd, Sovét rilki n og allar
aðrar fiskveiðiþjóðir sem veiða
á íslenzku hafsvæði."
Eins og að ofan sést þá telur
höfiundurimn okkur vera að
ilæra út til að ná löigsögu yfir
hrygmiimgarsvæðunum, sem hamn
heldur að nái 50—70 milur í haf
út. Fáfróðari um fiskveiðar okk-
ar getur eimn Lslendimgur
traiuðla orðið.
Höfundur skrifar siðan út frá
þessiari klaiusu og fer hjartnæm-
uim orðum uim nauðsyn okkar á
að ná undir okkur hrygnimgar-
sítlöðvumum og vili sanma mál sitt
meðst á sömu síðu með svofelfid-
um orðum:
„Visimdlam'emn hafia glöggflega
samrnað að heildar dánartala
hrygmimgarþors'ks sé mú orðin
yfir 70% árlega og það sé að
fljiórum fimmtu hlutum veiðunum
að benna.“
Þetta er dáþokkaleg sending
frá sjálfiri riikisstjórnimmi í her-
búðir andstæðimiganma, sem öll-
um hmútum eru kumnuigir og vita
allt sem vitað verður um veiðar
og hegðun fisks hér við liamd og
þá auðvitað hivar hrygminigar-
stöðvarnar eru og hwerjir veiða
þar. Bretar búmir að stunda hér
veiðar í margar aldi og hafa
gefið út fiskilóðisbækur og fiski
kort yfir íslenzkar fiskislóðir og
samwimna verið mikil og góð h já
enskum og íslenzkuim fiskifiræð-
ingium. Það má nefna sem dæmi
um það, að þegar íslenzkir fiiski
fræðimgar vildu fara að reyna
að gera sér grein fyrir því m,eð
blóðramnsöknum, hiversu miikili
hluti svonefndis Græn!amdisfiii,sks
væri í hrygmimigarfisikinum, þá
flóru þeir út með brezku rammsökn
arskipi. Þessir aðilar hafa lílka
lengi skipzt á skýrsTum um rann
sóknir sínar.
Það verður okkur Mka máski
til lifs að Bretar vita, að þessi
fullyrðing blaðafulltrúans um
70% heildiardámartölu hrygn
inga þorsksims er skáMskapur
eiinber. Það hafa verið neflnd
60% sem hámarksdánartai’ja og
það væri við hættumarkið, en
uim oflveiði á þessum slóðum bef
ur enginn fiskifræðingur það ág
viti treyst sér til að staðlhæfla.
Hvað getur hafa rekið mamrn-
inn tii að leiða málið imn á þess-
ar brautir í bæklingi, sem átti
að vinna okkur gagn erlendis
og gefinn er út á erlendri
tungu? Og hvar voru ráð-
herrarnir, sem hielzt eiga hlut að
máli ?
Vlið getum ekki þagað þetta af
Okkur. BækMngurinn er komiinn
út og íarið að dreifa honum um
alllar jarðir. Þetta er sjórnar-
plagg; framan á hMfðarkápunni
stendur undir íslenzka skjalda-
merkinu: The Government of
Ioeland — stórum stöfuim.
Hivern skal nú upptaka,
Ólafia, það veit ég ekki, en ein-
hvem veginn verður að ómerkja
bæklimginm.
Svona getur farið, lesandi
góður, þegar gripnir eru upp
menn af handahófi til að hafa
foryztu i málum, sem krefjast
sérþekkingar ag þeir fara að
setja samam rit effiir uppsláttar-
bókum, sem þá vantar grund-
valilarþekkingiu til að nota.
VILLUR TIL AÐHLÁTURS
EN VARLA SKADA
Úr þessu get ég fiarið ffljótt
yfir sögu, því að mér er mest í
mun að vékja atihygfli ráðamanna
á stórflelilidustu mistiökum, svo að
reynt verði, þó um seinan sé
maski orðið, að koma þessuim
bækling fyrir kattamef, hvar
sem til hans næist. Hins vegar
enu nógar aðrar aflleitar skekfkj-
ur í bæblingnum til að skrifa
heila dioktorsrifigerð.
Eitt það fyrsfia, sem lesandiinn
rekur augun í, er dláilitið ámát-
teg villa, og hiún getur varia staf
að af vanþekkingu heldur fljót-
fæmi, því að hún stamgast á við
töflru, sem hiafundur birti síðast
í ritimu. Á bls. 5 er sem sagt
svohl'jióðandi stórfyrinsögn: __
Foreign Vessels take haJf of the
Catoh in Icelandic Waters. —flit
lenzk Skip veiða heliminiginn af
Framiliald á bls. 21.