Morgunblaðið - 06.05.1972, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. MAl 1972
21
Tvær konur
PEARL Buck skrifaði skáldsöguna
Drekakyn 1942 —• sjö árum eftir
að hún sneri alkomin heim til Banda-
ríkjanna eftir um þriggja áratuga
divöl sína í Kína. Foreildrar
hennar voru trúboðar og fluttust
skömmu eftir fœðingu hennar til
Clien-chiang i Kína. Þar ólst hún
upp, en stundaði þó háskólanám i
Bandaríkjunum. Að því búnu sneri
hún aftur til Kína, þar sem hún gift-
ist trúboða og gerðist háskólakenn-
ari í Nanking.
Um þetta leyti tóku að birtast eft-
ir hana sögur og greinar um daglegt
líf í Kína í bandariskum blöðum og
tímaritum, og vöktu þær nokkra at-
hygli á henni. En með sögunni The
Good Earth 1931 vakti hún á sér
heimsathygli en þar lýsir hún bar-
áttu kínversks bónda fyrir yfirráð-
um yfir réttmætu landi sínu. Fyrir
þessa sögu hlaut hún Pulitzerverð-
launin ári síðar, og sennilega hefur
hún vegið þyngst á metaskálunum,
þegar henni voru veitt Nóbelsverð-
launin 1938.
Hollywood lét auðvitað ekki svo
lofað efni framhjá sér fara, og litlu
síðar var gerð kvikmynd eftir sög-
unni með Paul Muni í aðalhlutverki.
Kvikmyndin þótti takast mjög vel,
og sennilega hefur Hollywood ætlað
að leika sama leikinn með Dreka-
kyni. Á sama hátt og Muni var í
fararbroddi karlleikara í Hollywood,
er The Good Earth var gerð, var
Katharine Hepburn fengin í aðal-
hlutverk þessarar myndar, enda
mátti hún þá teljast ein skærasta
kvenstjarna þar í borg. Og þótt
Drekakyn hafi jafnan þótt talsverð-
ur eftirbátur The Good Earth, stend-
ur Hepburn alltaf fyrir sínu, og vafa
laust á hún enn marga aðdáendur
hér.
Hepburn er enn í fullu fjöri, bæði
í kvikmyndum og á leiksviði, og
mundi enginn trúa því, sem hana
sæi nú, að þar færi kona á sjötugs-
aldri. Á löngum ferli sínum getur
hún sennilega státað af fleiri góð-
myndum en flestar leikkonur aðrar,
enda ér hún enn ein um það að eiga
þrjár Öskarsstyttur í fórum sínum.
Fyrsta mynd hennar var A Bill og
Divorcement (1932) en þar lék hún
á-móti John Barrymore. Fyrir þriðju
mynd sína Moming Glory hlaut hún
Óskarsverðlaunin I fyrsta sinn og
síðan hafa fylgt í kjölfarið myndir
eins og Little Woman, Stage Door
Holiday, Keeper of the Flame og
The African Queen, þar sem hún lék
á móti Humphrey Bogart. t>á er löngu
frægt hið nána samband hennar og
Spencer Tracy en þau léku saman
í níu myndum — síðast í Gestur til
miðdegisverðar, sem Stjörnubíó
sýndi fyrir skömmu. Hepburn hefur
jafnan þótt sjálfstæð kona og átti
ekki alltaf upp á pallborðið hjá kvik-
myndafrömuðum í Hollywood. Þann
ig var henni sparkað frá Hollywood
1938 og töldu flestir að ferli hennar
væri þar með lokið. Þá kom til sög-
unnar rithöfundur að nafni Philip
Barry og samdi sérstaklega fyrir
hana The Philadephia Story, sem
var sýnt 417 sinnum á leiksviði á
Broadway, og hún fylgdi þessum leik
sigri eftir með því að snúa til Holly-
wood og leika þar í kvikmyndinni,
sem gerð var eftir þessu verki. Upp
frá því hefur Hepburn venjulega haft
sitt fram.
Ingunn Bjarnadóttir
Hveragerði Minning
Fædd 25. niarz 1905.
Dáin 29. apríl 1972.
Það var seint í septembermán
uði haustið 1970, að leið mín lá
austur yfir fjall til Hveragerðis,
en þar hafði ég þá ákveðið að
kenna nokkra tíma á viku
hverri skólaárið sem i hönd fór.
Til þess að þetta mætti tak-
ast, þurfti ég að eiga einhvern
samastað austan heiðar þann
Muta vikunnar, sem ég gegndi
þar starfi mínu. Og það réðst
svo, að ég fókk húsaskjól og að-
hlynningu í Laufskógum 4, hjá
Ingunni Bjarnadóttur.
Þessir vetrardagar urðu mér
góðir dagar — góðir eins
og bezt verður kosið til handa
þeim, sem dvelst fjarri eigin
heimili.
Ég er í daglegum háttum sjálf
sagt ekki mjög frábrugðinn
venjulagu fólki. Þó er ég fús að
játa, að ég eignast hvergi sama-
stað annars staðar en þar, sem
ég kalla sjálfur, að vel sé að
mér búið.
Ingunni hafði ég aðeins einu
sinni séð áður. Þá kom ég á
heimili þeirra hjóna, hennar og
Hróðmars Sigurðssonar og var
þar vel tekið.
Þótt Hróðmar væri horfinn af
sviðinu og Ingunn gengi van-
heil til móts við þennan vetrar
gest, var sama hlýja viðmótið og
fyrr. — Og á því varð enigin
breyting, þótt dögunum fjölgaði
og þeir yrðu að vikurn og vik-
urnar að mánuðum. Og þannig
kvaddi hún mig á vordögium fyr
ir tæpu ári.
— Mótmæli
Framhald af bls. 11.
leysisreglur, setn þessum stofn-
unum hafa verið settar. Hefir
þar borið hæst svokallaða „rit-
höfunda" og meðlimi vinstri
flokka í útvarpsráði, ásamt
„specialistum" í kommúnistísk-
um fræðum. Þá vill fundurinn
sérstaklega mótmæla þeirri leiðu
og ógeðfelldu framagimi vinstri
útvarpsráðsmanna sem lýsir sér
í því, að þröngva sér inn í fjöl-
miðlana við hvert tækifæri, sem
þeir geta sjálfir skapað sér, þótt
segja megi að þeir séu ekki öf-
undsverðir af vinn-ukonuhlutverk
inu hjá kommúnistum, og fátt
sýni betur þeirra eigin andlegu
„reisn“.
Loks skorar fundurinn á all-
an almenninig að fylgjast vel með
þessum málum og mótmæla
kröftuglega öllum tilburðum of-
stækismanna í þá átt, sem þeir
stefna, að leiða yfir þjóðina her-
nám hugarfarsins í hverri mynd
og hvar sem það birtist.
En nú er myndin breytt þar
eystra. Ingunn er horfin af svið
inu — gengin á vit þess ó-
þekkta, sem henni var mikið á-
hugaefni, ekki sízt síðan Hróð-
mar fór.
Mér fannst stundum þegar
hún minntist á sambúð þeirra
hjóna, að ekki væri svo auðvelt
að finna, hvort í hlut átti látinn
maður, eða sá, sem brugðið hafði
sér frá um stundarsakir.
Ég þekki ek'ki lífssögu Ing-
unnar Bjarnadóttur til hlítar.
Henni var annað gjarnara en að
vera sjálf miðdepill umræðunn-
ar, þeigar við hana var talað.
Hún var Hornfirðingur að
ætt, giftist þar fyrri manni sín-
um, en þau slitu samvistum.
Seinni maður hennar var Hróð-
mar Sigurðsson kennari, og ég
held að fullyrða megi, að þrátt
fyrir takmarkaðan veraldarfjár-
afla, hafi lýst heimili þeirra sá
innri eldur, sem gerði bjart og
hlýtt í kringuim þá, sem þar
áttu athvarf. Bæði voru þau
bókhneigð, lj'óðeisk og söngnæm,
og mér er næst að halda, að
þeigar svo rúmt var um hendur,
að eitthvað var afgangs brýn-
usitu þörfum fjölskyl'dunnar,
þá hafi þvi verið varið til að
afla einhverra þeirra verðmæta,
sem glætt gátu andlega víðsýni
og orðið til persónulegra mann-
bóta.
Ég hef litið svo til, að bóka-
safnið hennar Ingunnar verði
dýrmætur fjársjóður þeim sem
nj'óta og kunna með að fara. Og
án efa hefur hún á raunastund-
um sótt þangað orkugjafa, svo
að hún gat hugrórri mætt öidu
íjöiium erfiðleikanna.
Mörg seinni ár ævinnar var
Framhald á bls. 23.
— Alþingi
Lárus
Framhald af bls. 14.
virkjun á sínum tíma, heldur um
samninginn við álverið. Forsenda
þess, að samið
yrði við erlend-
an aðila, ætti að
vera sú, að við
ættum eða eign
uðumst meiri-
hiuta í því fyrir
tæki, sem ork-
una keypti!
Ráðherra taldi,
að í sambandi
við dreifingu raforkunnar væri
komið til móts við tiilögur Sjáltf-
stæðismanma. Þá sagði hann, að
hin mikla dreifing raforkunnar
væri meiri en í nokkru öðru jaifn
strj álbýlu landi og mættum við
vera hreyknir af henni
Ráðherra sagði, að það mætti
vel vera, að hann hefði ’laigt of
mikið upp úr ályktun Laxárvirkj
unarstjórnar. Eigi að siður fæl-
ist i henni rnikill stuðningur við
stefmu sina.
VATNALAGANEFNDIX
LÖGÐ NIÐUR
Olafur Jóhannesson forsætis-
iáðherra sagði, að þegar ákvörð
uniin um að leggja þá nefnd nið
ur, sem hefði endurskoðun vatna
laganma með höndum, hefði verið
tekin, hefðu allmörg málafierld ris
ið um „princip“-mál í sambandi
við efni vatnalaga og skilning á
ýmsum ákvæðum þeirra. Hainn
hefði því tafflð rétt að efna ekki
til endurskoðunar, fyrr en fyrir
iægi úrskurður dómstóla um
þessd atriði.
Guðlaugur Gíslason (S) ítrek
aði, að það væri rangt lijá ráð-
herra, að með tillögum hans
væri komið tii móts við tiilögur
sjálfstæðismanna fyrr í vetur,
en þar hefði verið lagt til, að
i'andshlutasamtök sveitarféiiag-
anna tækju við því hlutverki,
siem Rafmagnsveitur ríkisins
hefðu nú, í sambandi við dreif-
ingu raforkunnar. Hann sagði,
að þau ummæli Magnúsar Kjart
anssonar, að hann viidi hafa gott
samband við sveitarstjórnirnair,
kærmu undarlega fyxnr þegair
þess væri gætt, að hann hefði
gengið fram hjá þeim i sambandi
við þá nefnd, sem hefði undirbú
ið og samið þLngsályktunartillög
una.
Magnús Kjartansson iðnaðar
ráðherra sagði, að þedr, sem sæti
hefðu átt i þeirri nefind, sem til-
löguna hefði samið, væru allir
saimmála þei.rri stefnu, sem þar
kæmi fram. Ennfremur sagði
bann tidiöguna flutta af aidri rik
isstjórninni.
Ráðherra sagði ennfremur, að
í tiilögumini fælist engin byl'ting
ar.stefna, heldur væri hún í eöli-
legu samhengi við þróunina sið-
asta aldairfjórðunginn. — Hann
lagði áherzlu á, að Alþingi af-
gireiddi málið í vor.
Lárus Jónsson kvaðst ekki
.skilja, hvemiig ráðherrann kæmi
því heim og saman ályktun
Laxárvirkjunarstjórnar og
stefnu ráðherra í heild. Sagði
hann, að þótt stefnt væri að
landshlutafyrirtækjum í orku-
vininislu, væri hægt að haga öðr-
um þáttum í skipulagi raforku-
málannia á aitlt annan veg en gert
væri ráð fyrir í tillögunni. —'
Það kæmi mjög til álita, hvort
ekki væri rétt að fela sveitarfé-
lögunum í einstöku.m liandshlut-
um í sameiign þeirra eða sam-
staii-fi að reka dreifiveitur t.d. —
Það er ekkert, sem kemur í veg
íyrir það, þó að um það sé að
ræða að stoírjuð séu orkuvinnslu
íyrirtæki ríkisins og sveitarfélag
anna í hinum ýmsu landshlutum.
Magnús Jónsson (S) sagði út
af þeim ummælum Magnúsar
Kj artanssonar, að aildrei framar
yrðu gerðir eins orkusöiusamn-
inigar og við álverið, þar sem er
lendi aðilinxi ætti algerlega iðn-
fyrirtækið, að þetta væri sláandi
dæmi. Stórfielidur samdráttur
hefði orðið á álsölu í heiminum
og það væri staðreynd, að Swiss
Al'uminium hefði látið keyra
þessa verksmiðju stanzlaust en
ekki . dregið úr framleiðslunni
eiiniungis vegna þess, að þeir
hefðu verið bundnir af orkusölu
samningi við okkur um að nýta
þessa orku. Með hliðsjón af þess
ari reynslu mætti bað mikið vera
eif Magnús Kjartansson hug'saði
siig ekki tviisvar um, áður en
hatnn færi að taka allt ol’ mikla
áhættu af stóráhættusömum
rekstri, sem kostaði mikið fjár-
rnaign í fjárfestingu, eins og átt
hefði sér stað með álbræösi'una,
— ef hægt væri að gera það á
annan hátt eins og hér hefði
gerzt með samningunum við
Swiss Aluiminium.
— Alþingi
Magnús
Framhald af bls. 14.
us Jónsson og iðnaðarráð-
herra greinir á um það,
hvernig beri að skilja álykt-
un Laxárvirkjunarstjórnar.
Ráðherra vill túlka hana sem
algjört jáyrði við þá hug-
mynd, sem hann hefur sett
hér fram. Ég leyfi mér að
taka undir það, sem Lárus
Jónsson sagði hér, að ég held,
að ráðherra leggi of ríkan
skilning í það, sem hér er
um að ræða. Það hefur kom-
ið þar fram velvilji, sem ég
hygg, að hvarvetna sé fyrir
hendi, ef skynsamlega er á
málum haldið.
RANGT AÐ ÞVINGA
FRAM ÁLYKTFN
Alþingismaðurinn ítrekaði,
að ekki ætti að þvinga þing-
menn til þess að taka afstöðu
í svona máli, — um grund-
vallarstefnumöi'kun til fram-
tíðarinnar á tveim til þrem
vikum, án þess að þeir gætu
farið heim í sín kjördæmi og
rætt þessa nýju hugmynd, en
ráðherra segði sjálfiur við þá
aðila, sem með orkumálin
fara, að hér væri um nýja
stefnu að ræða. —- Og ég vil
biðja hæstvirtan ráðherra í
fullri vinsemd að taka það
til ihugunar, hvort mín skoð-
un í þessu efni sé ekki rétt.
Ég er sannarlega ekki að
mæla þar i neinum fjandskap
við þær hugmyndir, sem ráð-
herra er með. En ég tel, að
það væri hreinn flumbruskap-
ur að fara að heimta það af
þinginu, að það samþykki
þær. Það getur verið, að hann
geti knúið sitt lið til þess, en
hann knýr varla aðra til þess
að samþykkja þessa þings-
ályktun. Og þá yrði niður-
staðan, að við kæmum klofn-
ir fram i máli, sem við
kannski alls ekki erum klofn-
ir í.
Á AÐ RÝRA HLUT
REYKJAVÍKUR?
Alþingismaðurinn undir-
strikaði enn frekar, hvað hér
væri um flókið mál að ræða,
með því að benda á sameign
ríkisins og Reykjavíkurborg-
ar að Landsvirkjun til við-
bótar því, sem hann hefði áð-
ur sagt um mismunandi eign-
araðild rikis og sveitarfélag-
anna að hinum ýmsu orku-
verum. Þingmaðurinn benti
á, að Landsvirkjun yrði stofn-
inn í hirmi nýju Landsvirkj-
un Islands, en samkvæmt til-
lögunni ætti ríkið að eiga
a.m.k. 50% af henni, en á
möti kæmi svo hlutur
Reykjavíkur og annax-ra sveit
arfélaga. — Á þá smám sam-
an að rýra hlut Reykjavíkur-
borgar og eignaraðild að þess-
ari virkjun? spurði þingmað-
urinn. Og með hvaða hætti á
það að gerast og hvað segir
Reykjavikurborg um það?
Lýstu fulltrúar hennar bless-
un sinni yfir þessu á fundi
Sambands rafveitna? Ég
spyr. Borgarstjóri Reykjavík-
ur á sæti hér á Alþingi og
hefði verið æskilegt, að hann
hefði getað fengið tækifæri
til þess að lýsa skoðun sinni
í því máli. Vonandi getur
hann það, áður en til loka
málsins kemur, en hér er
vissulega ekki um lítið atriði
að ræða.