Morgunblaðið - 28.10.1972, Blaðsíða 14

14
MORG U'NBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. OKTÖBER 1972
Lárus Jónsson:
Verða efnahagsmálatillögur
ríkisstj órnarinnar birtar fyr-
ir ASÍ-þing?
- Það er skýlaus krafa þjóðarinnar
Lárus Jónsson spurðist íyrir
um það á Alþingi í fyrradag,
hvort ekld væri í bráð að vænta
heildartillagna ríkisstjómarinn-
ar við þeim vanda í efnahags-
málunum, sem nú væri við að
glíma. Spurði Lárus um það,
hvort tillögumar yrðu ekki
komnar fram fyrir 15. nóvember,
en nauðsynlegt væri að þær
I STUTTU MALI
kæmu fram fyrir þann tinia, svo
að þing Alþýðusambands ís-
lands gæti gert sér grein fyrir
þeim og hvernig búið yrði að
launþegunum í landinu næsta
ár. I>ing A.S.Í. kemur saman
hinn 20. nóvember.
Lárus Jónsson taLdi það ský-
lausa kröfu þingheims og þjóð-
arinnar að fá nú þegar í stað
yfirlýsingu um það hvort ríkis-
stjórnin ætlaði að skýra frá þvi,
hvenær heildartíllagna hennar
væri að vænta eða hvort hún ætl-
aði áfram að láta þann huliðp-
hjúp vera um þessar tillögur
sem verið hefði yfir þessum mál-
um, fjárLagafirumvarpinu og
efnahagsmálunum almennt.
Ljóst væri að gera þyrfti mjöig
mi'klar ráðsitafanir til þess að
leysa vandamn, jafnvel þótt afla
vonir glæddust þann tima sem
eftir væri til áramóta.
Fjáriagafruimvarpið væri mið-
að við óbreytta visitölu allt
ne^sta ár. Það væri máðað við
glæfralega tekjuáætlun, sem
Leiddi til þess að innfLutningur
vara og þjónustu þyrfti að vera
svo geigvænlegur á tveimur ár-
uim, að halLi yrði á viðskipta-
jöfnuði við útlönd um 6 til 8 þús
und milljónir króna. Einnig vgesri
miðað við 1.300 málíl'jón króna
tekjuskattshækkun hjá einstakl
ingum — alllt kæmi þetta fyrir
ekki og á vantaði ótilgreindar
milljónaþúsundir til þess að end
ar næðu saman. Glæfralegasta
tekjuáætliun sögunnar nægði
okkur ekki og heldur ekM á-
framihaidandi tekjuskattspining-
arstefna.
Undi lok ræðu sinnar spurði
þingmaður fjármálairáðlherra
hvort tiltagnanna væri að vænta
fyrir 15. nóvemiber. Ef hann
skirrtist við að svara, sagðiist
Lárus Jónsson væn.ta Liðsinnis
hæstvirts samgiönguráðlherra,
fyirrverandi forseta Allþýðusam-
bands Islands.
1 ræðu sinni svaraði Lárus
einnig ræðu fjármálaráðherra,
þar sem hann hafði talað um að
tekjustofnalög sveitarfélaganna
hefðu ekki orðið þess valdandi
að skattar í þéttbýli hefðu hækk
að á einstakLingum. Hefði fjár-
málaráðherra tilgreint dæmi frá
Akureyri til þess að styðja sitt
Samkeppnisaðstaða
skipasmíðaiðnaðar
miál. Lárus, sem er bæjarstjórn-
armaður á Akureyri kvaðst
verða að skýra þetta rniáL
Á Akureyri væri mikiM atvinnu
rekandi, Saimiband isilenakra sam
vinnufélaga, sem ekki greiddi
útisvar. Þetta fyrirtæki ætti hínis
vegar gifurlegar fa'steignir, sem
með hinum nýju reglium um fast
eignaskatta þyrfti að greiða tölu
verðar fjárhæðir i því skyni til
bæjarins. Það væri þvi hagstæð-
ara fyrir Afcureyri að geta lagt
fasteiignaskatta á þessa eigmir,
heldur en að fá etoki útsvör frá
þessu mikla fyrirtæki. Hins veg
ar kvað hann u:m 600 nýja gjald
endur hafa bætzt við á útsvars-
skrá á síðastliiðnu ári — allt
lágtekjufólk, sem ekki hefði ver
ið á útsvarsskrá hefði verið laigt
á samkvæmit öðrum Höiguim.
Lárus Jónsson
NÝ MÁL
Matthías Á. Mathiesen og
Geir Hallgrímsson hafa fLutt til
lögu til þingsályktunar varð-
andi úrskurðarvald félagsmála-
ráðuneytisins um ályktanir sveit
arstjóma. Skuli sérstaklega
kannað, hvort ekki sé rétt og
eðli málsins samkvæmt að fela
sérstökum dómistóli að fjalla um
tiítekin ágreiningsefni inna n
sweitarstjórna og ágreiningsefni
einstakra aðila eða yfirvalda
við ríkisstjórnir, sem nú er skot
ið til annarra stjórnvaida.
Stoýrsla um athuigun þessa verði
lögð fyrir næsta Alþingi svo og
frumvörp til laga, sem athug-
unin þykir gefa tilefni til, að
samin verði.
Ragnar Amalds hefur flutt
þingsályktun artillögu um út-
gáfu lagasafns í lausblaðabroti.
Skuli það vera bundið með þeim
hætti, að áskrifendur lagasafns
ins geti framvegis fengið ný lög
og lagabreytingar, sem felldar
hafa verið inn í viðkomandi lög,
sérprentað á lausum blöðum,
svo að stöðugt verði fyrir hendi
fuiiikomið og handhægt laga-
safn fyrir lærða og leika.
Þá er Ragnar Amalds einnig
flutningsmaður þimgsáiyktunar-
tillögu um leigu og sölu íbúðar
húsnæðis. Segir þar, að Alþin.gi
sfculi álykta að skora á ríkis-
stjómina að láta undirbúa fmm
varp til laga um leigu og sölu
Sbúðarhúsnæðis og leggja það
fyrir Alþingi. 1 frumvarpinu
skuii kveðið á um hámark leigu,
sem heimta má fyrir útleigt íbúð
arhúsnæði. Jafnframt skal skipu
lag fasteignasölu í landinu tekið
til athugunar og að þvl stefnt í
ókvæðum frunwarpsins að
srtemma stigu við hömlulausum
hækkunum verðLags á íbúðar-
húsnæði.
Bragi Sigurjónsson og Pétur
Pétursson hafa fLutt þingsálykt-
unartillögu um, að öll vátrygg-
ingarstarfsemi i landinu skuli rik
isrekin og skuli rikisstjórnin láta
semja frumvarp þessa efnis, sem
toamið geti til meðferðar yfSr-
standandi þings.
KÖNNUN á sanikeppnisaðstöðu
íslenzks skipasmíðaiðnaðar gagn
vart erlendum var til umræðu í
Sameinuðu þingi á fimmtud. og
mælti Lárus Jónsson þar fyrir
þingsályktunartillögu, sem hann
er flutningsmaður að ásamt
tveimur öðrum þingTnönnum
Sjálfstæðisflokksins. 1 ræðu Lár-
usar kom fram, að fregnir
hermdu, að spánskar skipa-
smíðastöðvar töpuðu allt að 20
milij. kr. á hverjum skuttogaxa
sem þær væru að smíða fyrir
Islendinga og væru fyrir þær
sakir að komast í rekstraxþrot.
Þingsályktunaxtillagan var svo-
hljóðandi:
Ailþinigi ályktaæ að ÆeLa rikis-
stjórnimni að láta gera könaiun
á siamkeppinisiaðsíböðu isQemzks
skipasmíðaiðmaöair gagmvairt er-
Lemduim, eimikum í þekn löndum,
sem nú eða í náinni framtíð smíða
fiskiskip fyrir Islemdimga. Kömm-
umdm sikai eimtoum tatoa til samnam-
buirðar á beirmi og óbeimini fyrir-
greiðsilu viðkomamdi ríkisstjónna
tii skipasmiðaiðinaðarims, saimam-
burðar á skattlagni ngu hams, mis
munandi vinmiudaunum, vimmu-
tirna, svo og þeim þátbum, sem
valda mestu um misjafmam, bein-
am og óbeinam launiaikostmað
skipasmíðastöðvamma í himrm
ýmsu löndum og enmifriemur
skal samamburðurimm ná tiá mis-
jafnrar aðstöðu tll immkaupa á
véiiuim, taskjum og eíni til smið-
amna. Niðurstaða kömmiumarimmar
verði tii leiðbeimimgar sbefmiu
Alþinigis og stjómnvalda um
nauðsyniiega fyririgreiösilu við ís-
lenzkan skipasmíðaiðnað.
1 ræðu sinmi sagði Lárus Jóns-
som m. a„ að fram beifði komið,
að ríkisstjórrmm hygðist beiba
sér fyrir raösmíði skuttogaira
immanáanids. Því miður hefði það
aldrei komið fram, með hvaða
hætti silíkt ætti að friamkvæm-
aist. Kvaðst Lárus viija sýna
fram á með eimföldu dæmi,
hvernig óeðliLeg samkeppni gæti
komið til fra erleodum skipa-
smíðasttöðvum við immlliendiar.
Sér hefði verdð tjáð af mönm-
um, sem æbbu að þekkja til, að
ríikiisstyrkir á hverm togana, sem
samið var um smíði á suður á
Spámi fyrir noktoi'um árum,
næmu um 45 miililj. kr. á skip,
en fast verð togaramma hefði átt
að vera um 150 mlilllj. kr. Þebta
mierkti, að upphaflegt tillboð
spönstou skipasmíðasitöðvanna
væri í raurn 195 millilj. kr. á hvert
skip á fösbu verði. Nú hermdu
fnegnir, að þrátt fyrir þetba töp-
uðu stöðvarmiar um 20 miflllj. kr. á
hverju skipi og væru fyrir þess-
Björn Pálsson:
ar sakir að komast í rekstrar-
þrot. Þetba þýddi, að naumvemu-
legt toostaaöarverð hvens skips
fyrir Spánverja væri um 215
rniiilj. kr.
Þau tiilboð, sem Slippstöðiin hf.
hefði giert á sínum tíma í sviipuð
skip, hefðu saimtov. lausil. athiug-
un mú mumið nálægt 200 miillj.
kr. á skip og vætri þá reiknað
með aMri vimmulaunalhæklkun.
Taldi Láirus Jómssom það for-
semdiu hsiilibrigðirar stefmiu AJ-
þimgis og ríkiisistjómmar í þessuim
máflium, að fram færi úttekt á
því, hvort mifcil bröigð væru að
viöLitoa saimkeppmisíháttum og
hanm heifði lýst.
Ekki urðu fnekarti uimræður
uim þessia þimgsállýkitumartiililögu
og var hetnmi síðam vísað till 2.
uirmræðu og atvimmiumáliamefndar.
Það er ekki hægt að hækka f járlög
og beina skatta
— Gerir tillögur um lækkun
fjárlaga um 5 milljarða króna
„Það er ekki hægt að hækka
fjárlögin, þá þarf að
hækka skatta," — sagði Bjöm
Pálsson einn af þingmönn-
um Framsóknarflokksins við 1.
umræðu fjárlaga á Alþingi síð-
astliðið þriðjudagskvöld, og
hann bætti við: „Hvað á að
hækka söluskatt? Á að hækka
dýrtíðina? Það er ekki hægt að
hækka beina skatta."
Ræða Björns var að öðru
leyti hin skemmtilegasta, svo sem
hans var von og vísa. Þiimgmenm
skemmtu sér greinilega vel yfir
ræðu hans og hlógu suimir
hverjir dátt. Bjöm sagði að
hann áliti núverandi f jármálaráð
herra eins konar lærisvein fyrr-
verandi fjármáiaráðherra. Magm-
ús Jómssom hefði hækfcað fjár-
lög ár frá ári smátt og smátt og
Halldór E. Sigurðssom hefði
gert enn betur. „Ekki ólaglega
gert“ — sagði Bjöm, en bætti
því við að nýjum mönnum væri
hætt við að fara of geyst.
Hann líkti Halldóri við knapa,
sem aidrei fyrr hefði á hross
komið. Knapimn geystist áfram
með miklu offorsi, en gætti þess
ekki að klárinn þyxfti að blása.
Hann ræddi þvi næst um vinnu-
timastyttingu ríkisstjómarinnar
og taldi hana hina mestu vit-
leysu, sem stjórnin hefði gert
Þetta hefði jafnframt verið van-
hugsaðasti hluti málefnasamn
ings hennar. Hann sagðist hafa
varað ráðherrana Við þessu eft-
ir þvi sem hann hefði náð til
þeirra, en allt komið fyrir ekki.
Þá hefði verið flaustrað að
skattalagafrumvarpinu — betra
hefði verið að láta skatta-
lög gömlu stjórnarinnar gilda,
þá hefði ekki þurft að gefa út
bráðabirgðalög vegna gamla
fólksins og ef eitthvað hefði far
ið úrskeiðis, hefði bara mátt
kenna gömlu stjóminni um allt.
Þá kom Björn Pálsson með tii-
lögur um það, hvernig hann
vildi láta lækka niðurstöðutöl-
ur fjárlagafrumvarpsins uim 5
milljarða króna. Hann vildi láta
afnema vinnutímastyttinguna,
sem væri til hinnar mestu óþurft-
ar og almenndngur myndi bera
virðingu fyrir stjóminni, ef hún
viðurkenndi mistök sín með því
að lögleiða hana. Hann vildi og
gjörbreyta tryggingakerfinu og
taka upp sams konar kerfi og
Norðmenn byggju við. Með þess-
um tveimur ráðstöfunum sagðist
hann myndi spara ríkissjóði 4,7
milljarða króna. Síðan taldi
hann upp nofckra liði, sem hann
vildi láta fella niður. Fyrst taldi
hann fjárframlag til Sinfóniu-
hljómsveitar IsLands, rúmlega 20
milijónir. Taldi hann að engum
yrði eftirsjá að hl'jómisveitiinni,
sem stórheimskaði allan lands-
lýð með gargi sínu í útvarpL
Hann vildi láta fella niður land
græðsluistyrk á hálendinu. Til-
gangslaust væri að ausa áburði
og fræi yfir hálendið, sem allt-
af öðru hverju þefctist öskulagi
og loks vildi hainn láta fella nið-
ur fjárframlag til skógræktar.
Allir vissu að Island væri versta
skógræktarland í heimi fyrir ut-
an pólana. Sagt hefði verið að
rækta þyrfti skógarskjólbelti,
en vitað væri að enginn þyrfti
á þessum skjólbeltum að halda
nema einmitt skógamir.
Þá átaidi Björn mjög að ríkis-
stjómin keypti að vit til þess að
leysa efnahagsvandann. Átti
hann þar við svokallaða val-
kostanefnd og sagði að frumis'toil
yrði væri að ráðherrarnir sjálf-
ir hefðu vit í kollinum. Þá vildi
hann og setja um það ákvæði í
stjómarskrána að hagfræðingar,
sem lært hefðu einhverjar efna-
hagskenninigar væru hvergi láita-
ir koima nærri efnahagsmáliuim.
Fjármálavit væri ekki hægt að
læra, það væri guðsgjöf. Þá vildi
hann einnig láta fella niður
tvær „nýjar“ deildir í Háskóla
Islands, viðskiptadeiid og þjóð-
félagsdeild. Rekstur þeirra vætl
aðeins fjáraustur fyrir hið op-
inbera.