Morgunblaðið - 28.10.1972, Blaðsíða 16

16
MORGUJNBL.AÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 1972

Oitgefendi W Árv«l<w, ffeyíqwlk
Priewkve&mdafttjóri HairaWur Svafnaaon.
fOtwtfó-rsr Mouihfas JohðmvMtan,
Eyfóftfur Konríð Jónsaon.
A9afeSarrk«tjóri Styrmir Gurvrwaaon.
Rlt*tjttr«rerMttrOi Þíorbjforn Guömundaaon
Eréttastjóri BJ&rn Jóiham»a«n.
Auglýairvgaatjóri Arrti Goröar Krl«tinMO<t.
Rítstjórn og afgrsiðsla Aðolstrsati 8, sfcrH 1Ö-100.
Autfíýsingar Aðafetreati 8, afnvi 22-4-80
Áakr'rftargjaid 225,00 kr i 'ménuði irvnanlamfe
I teusaaöTu 15,00 ikr eintakið
eins magnast og ekki yrði við
neitt ráðið.
8. Æskilegt er að endur-
skoða vísitölugrundvöllinn og
hafa hliðsjón af framkvæmd
kaupgreiðsluvísitölu í ná-
grannalöndum. Athuga verð-
ur vel, hvort réttmætt er, að
hækkanir á vissum liðum,
sem ekki snerta brýnustu
framfærslu almennings eigi
að valda hækkun á kaup-
greiðsluvísitölu.
9. Þessi leið er ófær, nema
um hana náist samkomulag
við verkalýðshreyfinguna.“
ar um það, er þeir voru innt-
ir eftir skoðunum sínum á
Alþingi.
En ýmislegt er nú að at-
huga við þessa níu-liða-leið.
Og þá fyrst og fremst það,
að hún boðar stórfelldari
kjaraskerðingu en nokkurn
hefði órað fyrir. Ef eingöngu
á að halda áfram „núverandi
niðurgreiðslum“, en samt að
binda vísitöluna í 117 stig-
um, verða menn að bera þær
miklu verðhækkanir, sem
stöðugt eiga sér stað, og þá
verðlagssprengingu, sem
TTmmæli forsætisráðherra á
Alþingi sl. miðvikudag
um efnahagsmálin, hafa að
vonum vakið geysimikla at-
hygli og nú hefur Tíminn
hnykkt á þeim með forustu-
grein, þar sem blaðið rekur
í eftirfarandi 9 liðum skoð-
anir forsætisráðherrans:
FORSÆTISRÁÐHERRA
„1. Verðstöðvun framlengd
út árið 1973.
2. Afla yrði 800—1000 millj.
króna til að halda áfram nú-
verandi niðurgreiðslum.
3. Vísitölunni yrði haldið
fastri í 117 stigum eins og
hún er nú.
4. Beinir skattar yrðu ekki
hækkaðir.
BOÐAR STÓRFELLDA
KJARASKERÐINGU
5. Verðlagsmálum yrði
haldið í sömu skipan og nú,
þ.e. að allir verðlagsnefndar-
rnenn yrði að vera sammála
um þær hækkanir, sem
leyfðar yrðu á árinu 1973.
6. Verðhækkanir yrðu að-
eins Teyfðar tvisvar á árinu
þ. e. á 6 mánaða fresti.
7. Algert skilyrði þess, að
un-nt sé að fara þessa leið og
halda verðbólgu í skefjum er
sú, að þeir óbeinu skattar,
sem til yrði gripið til að
halda vísitölunui í skefjum
færu ekki inn í vísitöluna,
því gerðu þeir það, mundi
vandinn, sem leysa ætti, að-
Síðan segir Tíminn: „Þetta
er sú leið, sem forsætisráð-
herrann vill fara.“ Og úr því
að þetta er það, sem forsæt-
isráðherrann vill, þá mætti
ætla, að eftir því yrði farið,
þótt aðrir ráðherrar í ríkis-
stjórninni hafi að vísu ekki
fengizt til að gefa yfirlýsing-
verður um áramótin, bóta-
laust, sjálfsagt ekki minna
en ein 5 stig.
Síðan er sagt, að það sé
„algjört skilyrði“, að verð-
hækkanir vegna nýs sölu-
skatts fari ekki inn í vísi-
töluna. Þær hækkanir á fólk-
ið einnig að bera bótalaust.
Þar eru nokkur stig til við-
bótar.
Auk þess er boðuð endur-
skoðun vísitölunnar og gefið
í skyn, að ekki sé rétt, að
hækkanir á þeim liðum „sem
ekki snerta brýnustu lífs-
framfærslu almennings“
verki til hækkunar, með
öðrum orðum, að margvís-
legar verðhækkanir eigi að
taka út úr vísitölunni.
Fljótt á litið virðast þær
kjaraskerðingar, sem forsæt-
isráðherrann boðar, vera
eitthvað nálægt 10%, og er
víst óhætt að segja, að þá
væru foknar út í veður og
vind allar þær kjarabætur,
sem gumað hefur verið af,
þegar hliðsjón er höfð af hin-
um þungu sköttum.
En forsætisráðherra gerir
sér þó grein fyrir því, að
erfiðlega muni ganga að
framkvæma þessa stefnu, og
9. liðurinn hljóðar því svo:
„Þessi leið er ófær, nema um
hana náist samkomulag við
verkalýðshreyfinguna.“
Málið er nú farið að ein-
faldast. Forsætisráðherra
spyr þing Alþýðusambands
íslands: Viljið þið samþykkja
u.þ.b. 10% kjaraskerðingu?
Hann fetar í fótspor fyrir-
rennara síns, forsætisráð-
herrans í fyrri vinstri stjórn,
sem bað um að 17 vísitölu-
stig yrðu gefin eftir, og var
neitað um þá málaleitan.
Hvað gerist nú?
Nixon forseti og
risablásararnir
ATLANTA. Kosnin.gaferð Nixoms
forseta til Atlanta í Georgíuríki á
dögunum var mikil sigurför og
ágætis sjónvarpsefni. Kosningafund-
ur hans þar var meistaraverk af því
hann var snilldarlega skipulagður
og hafði fyrsta flokks áróðursgildi.
Stuðningsmenn forsetans unnu
verk sitt með miklum ágætum.
Skólabörnin voru á götun-um. Starfs-
fólkið í fyrirtækjunum var í matar-
hléi og fyllti aðalgötuma. Skóla-
lúðrasveitir voru mættar svo tugum
skipti ásamt dixielandhljómsveitum
með lubhaiegum umgum mönnum
með stráhatta og í skræpóttum jökk-
um. Lögreglam og stjómmálamenn-
irnir sögðu að 750.000 manns hefðu
safnazt meðfram leiðinmi, sem for-
setinn ók um, og það er talsverður
fjöldi þótt pólitískir útreikningar
séu ekki óskeikulir.
En forsetinn ávarpaði ekki mann-
fjöldann. Það er gamaldags. Hann
talaði á fumdi með floklksbroddum
repúblikana frá Suðu'rrikjumum, og
yfirlýsingum hans var endurvarpað
til blaðamanmia niðri í kjallara.
Þetta var nefnilega nútímaleg
stjórnmálasýning, sem var ekki
fyrst og fremst ætluð fólkinu í
Atlanta, sem voru nokkurs konar
ielkarar á sýningunni, heldur starfs-
mönnium fiokksins og áhorfendum
kvölddagskrárinnar í sjónvarpinu,
og áhrifin voru stórkostleg.
Hafa Ameríkumenn lítinn áhuga á
kosningabaráttumni? Sé það svo, er
minnsta kosti hægt að láta líta
út fyrir að þeir hafi áhuga. Mynd-
imar á s-j ónvarpsskerm in um sögðu
sína sögu eða var það ekki? Lituð-
um bréfmiðum í tonnatali rigndi yfir
forsetann og hinn gífurlega mikla
mannfjölda í giampandi sólskini. En
þama voru ekki að verki frá sér
Nixoit.
numdir repúblikanar, sem rifu
Atlanta Journal í sundur og fleygðu
út um glugga skýjakljúfanna.
Sannleikurinn er sá, að miðarnir
komu aðallega úr risavélum, eins
konar blásurum, sem bókstaflega
blésu bréfmiðum ofan af byggingun-
um við aðalgötuna og næstum
drekktu forsetanum og konu hans
þegar þau námu ®taðar á fyrirfram
ákveðnium stað milli Lane Bryant
Building og Regency Hyatt House.
Hvað með það? Er eitthvað at-
hugavert við þetta? Alls ekiki.
Klækjarefir stjórnm'álanna eru æva-
gamlir og sígildir. Eini gallinn er sá,
að pólitískar blekkingar vé'lvæðast
nú í vaxandi maeli með tölvum og
sjónvarpsmyndavélum, og nú upp á
Eftir
James Reston
síðkastið hafa bætzt við risablásar-
ar. En þetta gerir ekkert til, ef menn
trúa ekki ölilu sem þeir sjá og gleypa
ekki alit.
Gallinn er, að þessi núttmalega
stjórnmálatækni er notuð í skugga-
legri tilgangi, eklki til þess að út-
breiða sannleilkann heldur til þess
að kæfa hann, ekiki til þess að styrkja
lýðræðiskerfið heldur til þess að af-
skræima það, ekki til þess að fræða
fólkið um gruindvallarspurningar
kosninganna heldur til þess að nota
fólk fyrir leikara í sýningu.
Hér er eklki aðeins um það að ræða,
að list kynningar og auglýsinga sé
notuð i pólitísku skyni — það hefur
alltaf verið gert — heldur að skugga-
legri listgrein, njósnum og skemmd-
arverkum, er nú beitt til þess að
rugla fólk í ríminu og valda glund-
roða meðal andstæðinganna.
Þetta, var eitt sinn algengt í götu-
ræsapólitík stórborgaflokksvéla demó
krata. Það nýja er, að nú eru það
menn í þjónustu forseta Bandaríkj-
anna, sem skipuleggja þetta og vél-
væða og breyta í nýja tegund sál-
fræðilegs og pólitísks hemaðar.
Til þess að sjá afturförina í póli-
tísku siðgæði þarf aðeins að fletta
upp í ,Cheoker.s“-raeðu Richard Nix-
ons 1952 um svokallaðan ,,leyinisjóð“,
sem hann var sagður ráða yfir. ,,Ég
hef þá kenningu," sagði hann þá,
„að bezta svarið og ein,a svarið við
rógi eða heiðarlegum misskilningi á
staðreyndum sé að segja sanmleik-
ann . . . Ég er viss um, að þið hafið
lesið um þá ásökun að ég, Nixon öld-
ungadeildarmaður, hafi þegið 18.000
dollara frá hópi stuðningsmanna
minna. En var nú þetta ranigt?“
Hann lagði áherzlu á, að þetta
væri siðgæðismál en ekki lagalegt.
„Af þvi,“ sagði hann, „þetta er ekki
spurning um, hvort þetta hafi verið
löglegt eða ólöglegt. Það er ekki nóg.
Spurningin er, var þetta siðferðilega
rangt?“
En nú eru ekki aðeins bomar fram
ásakanir heldur lagðar fram sann-
anir um, að leynisjóðir, sem skipta
hundruðum þúsunda dollara, séu
fluttir um Mexíkó til aðalstöðva
landstjórnar Repúblikamaflokksins,
að útsendarar landstjórnarinnar
brjótist inn í aðalstöðvar demókrata
og hleri samtöl þar, að fölsuð bréf
séu skrifuð á skrifpappír Ed Muskies
til þess að láta iíta út fyrir að hann
sé uppfuillur af hleypidómum, að
ókunnugir menn hringi í síma á næt-
urlagi til hvítra kjósenda og biðji
þá að kjósa demókrata af því að
demófcratar hafi verið góðir við
svertingja.
Þetta er ekki bara göturæsapólitík
heldur sikæruhernaður, og þetta er
ekki bara rangt heldur ólöglegt. En
Nixon forseti fer ekki eftir kenni-
setninigum Nixons öldungadeildar-
manns í Checkers-ræðunni. Og meira
að segja er flugherinm ræðst á Hanoi
og sprengir í loft upp skrifstofur
frönsku utanríkisþjónustunnar, þeg-
ar friðarviðræðurnar í París eru á
mjög viðkvæmu og erfiðu stigi, eins
og forsetinn kemst að orði, fær þjóð-
in ekki einu sinni skýringu, heldur
dylgjur frá landvarnaráðherranum
um, að kannski hafi Norður-Víetnam-
ar átt sökima.
Og það sem verra er: þessar niður-
brjótandi aðferðir eru af mörgum
taldar „mjög sniðugar", og ekki einm
einasti áhrifamaður í hinu gamla
„virðulega valdakerfi repúblikana“
hefur opinberlega beðið forsetann að
hefja upp raust sína fyrir æru flokks-
ins og iýðveldisins.