Morgunblaðið - 18.03.1973, Blaðsíða 12

A/TrvRryr7i\mT.a*vm stTTNriMTtt>anrrp 1« map? i<v7«
1Q
Vilja 200 mílna lögsögu
vegna aflabrests,
aukins innflutnings
og gjaldþrota
hjá útgerðinni
í BANDAHÍKJUMJM er starf-
andi sérstök verndunamefnd,
er nefnist The Emerg-ency
Committee To Save America’s
Marine Resources, og vinnur
að vítfærslu fiskveiðilögsög-imn-
ar og friðun fiskimiðanna við
strendur landsins. Talsmaður
nefndar þessarar, Allan J. Rist-
ori, flutti nýlega stefnuskrár-
nefnd repvíblikanaflokksins ít-
arlega skýrslu nefndarinnar,
ogr fer hún hér á eftir Iítið
stytt:
Á sama tíma og skýrsla þessi
birtist eru að minnsta kosti
650—750 stór erlend fiskiskip
að moka upp gífurlegum sjáv-
arafla á fiskimiðunum út af
ströndum Bandaríkjanna. Þess-
ir erlendu fiskiflotar (aðallega
frá járntjaldsríkjunum) hófu
komur sínar upp að ströndum
Bandaríkjanna upp úr árinu
1960 eftir að hafa þurrausið
eigin fiskimið. Frá þvi þeir
fyrst komu hefur skipunum sí-
fellt fjölgað, og nú eru i þess-
um flotum svo til eingöngu
mjög stór skip. Eru þau búin
fullkomnustu tækjum til að
finna og fanga fiskgöngur og
skelfisk.
Á undanfömum árum hefur
orðið bylting í fiskveiðum með
tilkomu fullkominna fiskleitar-
tækja. Rannsóknarskip leita
stöðugt að nýjum miðum. Er
þessari leit beint að ákveðnum
fisktegundum þar til ekki reyn
ist lengur hagkvæmt að stunda
þær veiðar. Þá er leitinni beint
að öðrum tegundum, og sagan
endurtekur sig.
Flest erlendu fiskiskipin hafa
ekki mestan áhuga á tegund-
unum sjálfum, heldur á eggja-
hvítumagninu, sem úr þeim má
vinna. Vegna uppskerubrests í
sovézkum landbúnaði, verður
að vinna upp eggjahvítuskort-
inn með fiskafurðum, og þar
sem flotarnir eru í ríkiseign,
skiptir ekki máli hve fjarlæg
miðin eru.
Hvaða þýðingu hefur þessi
innrás erlendra fiskiflota fyrir
Bandaríkin? í heild hefur hún
leitt til gifurlegrar minnkunar
fiskstofnanna á þeim miðum,
sem þessir flotar hafa stundað.
Nokkur ákveðin dæmi geta
bezt sýnt fram á hve alvar-
legar afleiðingar það hefur að
ekkert eftirlit er með þessari
ofveiði á miðum okkar.
1) Um langt skeið hafði ýs-
an verið verðmætasti bolfiskur
okkar. Hún hafði staðið undir
stöðugum og hagkvæmum fisk
veiðum á svæðinu við Georgs-
banka, um 50—100 mílum frá
strönd Massachusetts. En eins
árs ofveiði sovézka flotans þar
árið 1965 leiddi til þess að stofn
inn er nú svo til uppurinn.
Vegna mjög lítils ýsuafla hefur
verðið á henni þotið upp, svo
aðeins þeir efnameiori geta leyft
sér að kaupa hana, og fisk-
flotinn á norð-austurströnd
Bandaríkjanna er á barmi gjald
þrots.
2) Rússamir höfðu engar
áhyggjur af útrýmingu ýsunn-
ar. Árið 1966 beindu þeir flota
sínum að lýsu- og löngumiðum.
Bandarískir fiskifræðingar
höfðu jafnan talið að svo mik-
ið væri af þessum tveimur fisk
tegundum á miðunum að aldrei
gæti þar orðið um ofveiði að
ræða. Þess vegna var reiknað
með að þar væru framtíðar
birgðir af ódýru eggjahvítuefni
til að bæta upp fæðutegund-
ir með minna næringargildi.
Þó fór svo að á fyrsta veiðiár-
inu veiddi sovézki flotinn 96,2
þúsund tonn af lýsu og 25,7 þús
und tonn af löngu. Gekk þetta
svo nærri stofninum, að á
næsta ári minnkaði afli sov-
ézka flotans niður í 23 þúsund
tonm af lýsu og 14,9 þúsund tonn
af löngu.
3) Á árunum frá 1952 til
1960 nam afli bandarískra skipa
á miðunum út af norðaustur-
ströndinni að meðaltali um 320
þúsund tonnum á ári, og var
það um 99% heildaraflans á
þessum miðum. Árið 1969 var
KROSSGATA SJONVARPSINS
Sendandi.
Hér birtmn við krossgátuformið — en krossgátiiþátturinn verður
á dagskrá í sjón varpinu í kvöld.
afli bandarísku skipanna á
þessum miðum kominn niður i
190 þúsund tonn, og var aðeins
25% heildaraflans á miðunum.
Það ár veiddi sovézki flotinn
hins vegar 380 þúsund tonn á
þessum miðum, eða um helm-
ing heildaraflans.
4) Sérfræðingar bandaríska
fiskifélagsins álíta að síldar-
stofninn í Norður-Atlantshafi
hafi rýrnað um allt að 95% á
tveimur árum vegna ofveiði er-
lendra fiskiskipa.
5) 1 april 1966 hófu Rússar
karfa- og flyðruveiðar á Kyrra-
hafinu við strendur Oregon og
Washington ríkja. Síðan hefur
afli bandaríska veiðiflotans á
þessum miðum minnkað úr
6.100 tonnum af karfa árið
1965 í 410 tonn árið 1971, og
Flyðruaflinn hafði minnkað á
sama tima úr 1.040 tonnum í
225 tonn.
6) Árið 1957 veiddu banda-
rísk skip 67% þess fiskmetis,
sem neytt var innanlands. Ár-
ið 1967 hafði sú hlutfallstala
9) Sunnudagskvöldið 6. febrú
ar í fyrra sigldi Howard Bog-
en skipstjóri báti sínum Jam-
aica til veiða frá Brielle,
skammt frá New York borg. Á
leiðinni á miðin sá hann allt í
einu í um 10 mílna fjarlægð
ljósadýrð, sem helzt minnti á
skýjakljúfana í New York.
Ljósin voru hins vegar um 16
mllur frá landi, og Bogen skip
stjóri vissi að þama voru
þekkt fiskimið, sem ganga und-
ir nafninu „Mud Hole“, eða
forar-pytturinn. Við nánari at-
hugun kom í ljós að þarna voru
32 stór rússnesk fiskiskip að
veiðum — sovézk borg aðeins
16 mílur frá landi.
10) Ekki má gleyma örygg-
ishlið þessa máls, og því rétt
að benda á að þessi stóru og
vel búnu skip geta óáreitt fisk-
að upp að 12 milna mörkunum.
Eina eftirlitið með þeim er flug
véla strandgæzlunnar tvisvar i
viku, sem oft falla niðurvegna
veðurs. En það eitt að reyna að
vernda bandariska fiskibáta
THE REAS0N THE PRICE
0F SEAF00D IS"0UT 0F SIGHT"
IS BECAUSE THEY'RE CATCHING
EVERYTHINGIN SIGHT...
THE S0VIET FISHING FLEET
Vesnel lypo: Tuna Long Linor Numberinerew: 11
Longlh overall: 178'. This vessel can eorry about
100 lons o( (rozen (ish products.
Vessellype: Rofrigeraled Transport Numberinei
Lenglh overall: 515’.Thisvesselcnncarry about
7,250 lons o( (rozen fish.
Vesseltype: SternTrawler Number in crew: 232
Length overall: 423". Thls is the targost stern bawler
ever built. Also is a factory ship.
Vessel type: Base Shlp Numbor in crow:
Lenglh ovorall: 532'. Cnrrios 12boats (or plck up ol nels and
calches. Factory capable of canning, (reeving
and storage ol up to 50,000 casea ol (Ish.
Vessel type: Molher Ship Number in crew: 1M
Length ovorall: 377'. Slx calchor t eats are carríedon
dcck. Alsoserves as factory ship.
Vessel lype: SideTrawler Numberlner
Length overalt: 242*. This vessel can earry about
830 tons of lish products.

I MS
Vessel lypo: ResearchShlp Number In crew: 1M
Length overall: 337'. Probably has more oeeanographl*
gear than any ship afloat. Has hwllcoptee
londlng platform. 16 seicntlfie
iaboratoriee.
Vessel lype: Factöry Shlp Numher in crew: 510
Length overall: 715'. No (ishing gear. but stern chute tohaul whales sboard. World’s largest
whaling ship. Will carry 18,000 fons el whole oil, 1,800 tons ol Irozon whaíe mea
Can handle 65 wholes per day.
200MILELIMITNOW.ee
THE SOVIET F4SHING FLEET IS 12 miles off
our coast and sucking up everything that swims,
cra wls, or hides in the sand... .They leave nothlng.
...They put back nothing....We must have legis-
lation now to control our Continental Shelf and
regulate foreign fishing fleet calches. We must
start by pushing our present 12 mile llmlt to 200
miles, wliich will take the great pressure off of
our most valuable marine resources, our fish. If
we do not act now. in the very near future we can
allforget fish...
Please write today for Fish Tomorrow.
Write your Senator
and Congressman today
and ask them to support
200 mile legislation...
200 MILE LIMITNOW
Pimtlng counasy ul: Ih« En-.»f*»ncy Commlttee to S»vo Am»rte»'» RMeucce*. 110 Ctiartott* Ptoee, Engtowood Cllft». Nm t»tuy 07692.
Áróðursspjald bandarísku verndunarnefndarinnar, þar sem
kjósendur eru livattir til að skora á þingmenn sína að niæla
með 200 mílna lögsögu.
lækkað niður í 29%, og hún
fer enn lækkandi.
7) Það er ekki aðeins að
rússneskir togarar veiði mikið
af verðmætum humri við strend
ur Bandaríkjanna, heldur toga
þeir iðulega yfir vel merkt
veiöisvæði bandariskra humar-
veiðibáta og valda miklum
spjöllum á veiðarfærum þeirra.
8) Mjög algengt er orðið að
sjómenn á litlum bandarískum
fiskibátum allt frá norð-aust-
urströndinni vestur til Alaska
kvarti undan yfirgangi stórra
erlendra fiskiskipa á miðunum.
Sem dæmi má nefna að 4. júní
í fyrra sökk 86 feta dragnóta-
bátur, Rosanne Maria frá Glo-
ucester í . Massachusetts, við
eyjuna Isle of Shoals eftir að
214 feta austuir-þýzkur togari
Brandenburg hafði siglt á bát-
inn. Rosanne Maria lá við ekk-
eri undir fullum ljósum, en
engu að síður sendi austur-
þýzki togarinn strandgæzlunni
kvörtun og hélt þvi fram að
báturinn hefði átt sök á ásigl-
inigunni.
gegn yfirgangi erlendra fiski-
skipa kostar strandgæzluna
milljónir dollaira árlega.
11) Á sama tima og fiskveið-
ar flestra þjóða hafa stórauk-
izt vegna tæknilegra framfara,
minnkaði afli bandarískra
fiskiskipa á árunum milli 1960
og 1970 þótt sum fengsælustu
miðin, sem vitað er um, séu
hér rétt undan ströndinni. Af-
leiðingin er sú að fiskverð hef-
ur rokið upp jafnvel enn meira
en verð á kjöti, og gífurleg
aukning hefur orðið á innflutn-
ingi. Þetta hefur svo aftur leitt
til þess að viðskiptajöfnuðua-
okkar, sem ætti að vera hag-
stæður á þessu sviði vegna þess
ara auðugu fiskimiða okkar,
hefur verið mjög slæmur.
Nefna mætti ótal fleiri dæmi,
en hér hafa verið rakin, og
hvert þeirra sýndi ljóslega
hvernig gengið er á rétt allra
Bandaríkjamanna, hvort sem
þeir eru beinir aðilar að fisk-
veiðum eða aðeins venjulegir
neytendur, sem eiga erfitt með
að fylgjast með síhækkandi
flskverði. Vemdunamefndin
(The Emergency Committee
To Save America’s Marine Res-
ources) telur að yfirvöldin
verði nú þegar að láta til skar-
ar skríða til að vernda ogend-
urheimta þau auðæfi, sem svo
mjög hefuir verið níðzt á.
Til þessa hefur andstaða ut-
anríkisráðuneytisins gegn út-
færslu fiskveiðilögsögunnar
byggzt á hagsmunum varnar-
mála. Ráðuneytið hefur litið
svo á að með almennri útfærslu
yrðu sumar siglingaleiðir lok-
aðar bandarískum skipum.
Þessi rök elga þó aðeins við
varðandi landhelgi, þvi fisk-
veiðilögsaga nær ekki til lög-
mætra siglinga skipa, aðeins
til veiða.
Gera verður glögg skil á
þessum hugtökum ef lausn á
að nást á fiskveiðivandamálinu.
Þar sem hugtökin tvö eiga fátt
sameiginlegt, leggja bandarísk-
ir fiskimenn mikla áherzlu á
að fá 200 mílna fiskveiðilög-
sögu, eins og lagt er til í frum-
varpi til laga nr. HR13729. Sú
lögsaga fæli ekki í sér að er-
lendum skipum væri hafið um-
hverfis Bandarikin lokað, held-
ur aðeins umhyggju.fyrir fram
tíð auðugasta forðabúrs jarð-
ar. Erlendir fiskiflotar yrðu þá
að hlita bandarískum verndun
arreglum og eftirliti, sem eng-
in ákvæði eru til um í samn-
ingum þeim, er utanrikisráðu-
neytið hefur gert við Rússa og
Pólverja.
Bandaríkin hafa sjálf gefið
fordæmi um útfærslu lögsögu
við strendurnar með Truman-
yfiriýsingunni frá 1945, þar
sem lýst var yfir eignarrétti
okkar á auðæfum hafsbotnsins
á landgrunninu. Hefði sú yfir-
lýsing aðeins einnig náð til fisk
veiðanna, ættum við í litlum
erfiðleikum í dag. Nú verðum
við að spyrja sjálf okkur hvort
hin miklu auðævi hafsins séu
okkur jafn þýðingarmikil og olí
an!
Mörg riki hafa fært út fisk-
veiðilögsögu sína á undanförn-
um árum, og málið í heiid verð
ur tekið fyrir á alþjóða hafrétt-
arráðstefnunni í Genf, sem
hefst sennilega í desember í
ár, þótt almennt sé talið að litl-
air líkur sé til þess að sam-
komulag náist þar. Nýgerður
samningur utanríkisráðuneytis-
ins við Brasilíu gæti hins veg-
ar orðið fyrirmynd að samn-
ingum við fleiri þjóðir.
Samkvæmt þvi samkomulagi
fá bandarískir rækjubátar sér-
stök leyfi brasilískra yfirvalda
til veiða innan 200 mílna fisk-
veiðilögsögunnar. Þeim er gert
að virða verndunarlögin, og
heimiia brasilískum strand-
gæzluskipum að hafa eftiriit
með veiðunum.
Telur verndunarnefndin að
að úr þvi að utanríkisráðuneyt-
inu þykir svo nauðsynlegt að
halda fast við samninginn við
Brasilíu að það greiðir brasil-
ísku strandgæzlunni 200 þús-
und doHaira á ári upp í kostn-
aðinn við eftirlitið með banda-
rísku rækjubátunum, ætti
ráðuneytið að reyna að fá svip-
aða samninga við þau ríki, er
stunda fiskveiðar við strendur
okkar, sem væru jafn hagstæð
ir bandarískum hagsmunum
og brasilíski samningurinn er
hagsmunum Brasilíu.
Vemdunarnefndin skorar á
stefnuskrárnefnd repúblikana-
flokksins að styðja lagafrum-
vörp þau, sem ýmsir þingmenn
flokksins eru meðflutnings-
menn að, er gera ýmist ráð
fyrir 200 mílna fiskveiðilögsögu
eða friðun landgrunnsins.
LEIÐRETTING
I micniniinigarginein um Ásitu
Guömumds'dóttur, siem biirtist hér
i blaðinu á föstud'aig mi'sritaðist
eitt mafm. Þóira Gyða Guninla'uigs-
dóttir tana Ámna Validimarssioin-
ar sjómælingarn'anins var sögð
Sófusdóttír. Leiðréttist það hér
mieð.