Morgunblaðið - 20.03.1973, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. MARZ 1973

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsinffastióri
Ritstjóri og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 300,00 kr.
I lausasðlu
hf. Árvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Biörn Jóhannsson.
Arni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
18,00 kr. eintakið.
í skýrslu, sem unnin hefur
verið af fiskirannsóknar-
stöðinni í Löwestoft á vegum
brezka sj ávarútvegsráðuneyt-
isins kemur fram sú niður-
staða vísindamanna þessarar
stofnunar, að hrygningarstofn
þorsks í Norðaustur-Atlants-
hafi væri nú aðeins um
fimmti hluti þess, sem var á
árunum 1950-—1959 og fari
enn minnkandi. Afleiðingin
hljóti að verða sú, að afli
muni fara minnkandi á þessu
svæði öllu og takmarkalaus-
ar veiðar utan 12 mílna
marka óhugsandi.
Um svipað leyti og brezka
sjávarútvegsmálaráðuneytið
hefur þessar upplýsingar í
höndum frá brezkum vísinda-
mönnum, senda brezkir út-
gerðarmenn togara sína til
veiða innan 50 mílna mark-
anna og brezk stjórnvöld
sertda dráttarbáta á miðin,
setn þverbrjóta allar siglinga-
reglur og reyna að sigla á ís-
lenzku varðskipin. Bretar
hafa hingað til neitað þeim
fullyrðingum íslenzkra vís-
indamanna, að þorskstofninn
væri í hættu en nú, þegar
fyrir liggja niðurstöður
þeirra eigin vísindamanna,
sem sýna, hversu alvarlega
hefur verið gengið á þorsk-
stofninn við íslandsstrendur,
er það ekkert minna en til-
ræði við lífshagsmuni ís-
lenzku þjóðarinnar að halda
þessum veiðum áfram innan
50 mílna markanna.
En þótt brezka stórveldið
telji sig ekki þurfa að hugsa
um hagsmuni íslenzku þjóð-
arinnar meðan togarar þess
ausa upp fiski af miðunum
við Island, sem vísindamenn
þess segja, að séu að ganga
til þurrðar, er það okkur
fagnaðarefni, að óvæntur
skilningur á okkar málstað
kemur fram hjá öðrum. Á
fundi þingmanna EBE^ríkj-
anna fyrir síðustu helgi gerðu
tveir þingmenn frá Frakk-
landi og Ítalíu harða hríð að
sir Christopher Soames,
vegna afstöðu Breta til samn-
ings þess. sem ísland hefur
gert við EBE. ítalski þing-
maðurinn sagði, að líta bæri á
útfærslu íslenzku fiskveiði-
takmarkanna sem innanrík-
mál íslendinga og franski
þingmaðurinn, sem er fyrr-
verandi upplýsingamálaráð-
herra Frakka, lagði á það á-
herzlu, að Efnahagsbandalag-
ið mætti ekki beita valdi sínu
gagnvart Tslandi og að gildis-
taka FBF-samninganna ætti
ekki að vera háð velþóknun
stjórna einstakra aðildarríkja
EBE.
Þessi drengilegi stuðningur
þingmannanna tveggja er
þakkarverður og sýnir, að
víða á íslenzkur málstaður
hauka í horni. Enginn vafi
leikur á því, að stuðningur
af þessu tagi væri mun al-
mennari, ef þannig hefði ver-
ið haldið á okkar málum, að
fullur sómi væri að fyrir ís-
lenzku þjóðina. Ekki þýðir
að sýta það, að svo hefur
ekki verið. Þýðingarmeira er,
að framvegis verði þannig á
málum íslands haldið, að sér-
hvert tækifæri verði notað
til þess að vinna málstað
okkar í landhelgismálinu
gagn. Nú bendir allt til þess,
að ákveðið verði að senda
fulltrúa til Haag, þrátt fyrir
það að tveir stjórnarflokk-
anna séu því andvígir, þar
sem ætla verður nú, að þing-
meirihluti sé fyrir þeirri
stefnu og ríkisstjórnin verð-
ur að hlýta vilja þingsins.
Jafnframt því, sem ákvörð-
un verður tekin um að mæta
í Haag er eðlilegt að gera um
það kröfu af íslands hálfu,
að brezkir togarar færi sig
út fyrir 50 mílna mörkin á
grundvelli samkomulagsins
frá 1961. Þegar það var lagt
fyrir Alþingi á sínum tíma
var þeim skilningi lýst af
tveimur þáverandi ráðherr-
um, að Bretum væri óheim-
ilt að veiða innan nýrra fisk-
veiðitakmarka, meðan al-
þjóðadómstóll fjallaði um
málið. Þessum skilningi ís-
lendinga hafa Bretar aldrei
mótmælt og nú er full
ástæða til að láta þá standa
við sín orð að þessu leyti,
þegar formleg ákvörðun hef-
ur verið tekin um að mæta
í Haag.
Undanfarið hefur verið
mjög tíðindasamt á fiskimið-
unum kringum landið. Varð-
skip hafa verið iðin við að
klippa á togvíra brezku tog-
aranna og er nú komið í ljós,
að dráttarbátarnir brezku
geta tæpast rönd við reist.
Hingað til hafa brezkir tog-
araeigendur lagzt gegn því,
að brezk herskip yrðu send
á miðin og er bersýnilegt, að
þeir hafa ýmislegt lært af
hinu fyrra þorskastríði. Vænt
anlega verður aðgerðum varð
skipanna haldið áfram, jafn-
framt því sem unnið verður
að því eftir stjórnmálaleið-
um að tryggja okkur sigur.
Stjómmálalegur sigur bygg-
ist hins vegar m. a. á sam-
stöðu. Það stuðlar ekki að
slíkri samstöðu, þegar einn
af ritstjórum Tímans tekur
upp persónulegt skítkast og
níð um andstæðingana í reiði
sinni yfir því, að sjónarmið
vfirmanna hans um Háag-
dómstólinn njóta ekki meiri
hluta stuðnings á þingi.
VIÐHORFIN í
LANDHELGISMÁLINU
iíiák, THE OBSERVER

Eftir Eric Silver
ísrael krefst skaðabóta frá A-Þýzka-
landi vegna hryðjuverka nasista
ISRAEL hefur nú með leynd í
frammi mikla viðleitni til þess að
knýja Austur-Þýzkaland til að
viðurkenna skuld Þjóðverja víð Gyð-
inga og veita fórnarlömbum Þriðja
rikisins bætur. Tilhneigingin á meðal
iýðfrjálsra ríkja nú til þess að viður-
kenna Austur-þýzka alþýðulýðveldið
og líkurnar á því, að landiinu verði
veitt upptaka í samtök Sameinuðu
þjóðanna ásamt Sambandslýðveldimi,
hafa ýtt mjög undir þessa viðleitni.
Mál þetta var til meðferðar á þjóð-
þingi Israels i byrjun þessa árs og
þar hélt utanrikisráðherrann, Abba
Eban, þvi fram, að al-lt ÞýzkaJand
bæri i heild sökina á manndrápum
nasista og eyðileggingu. Skaðabætur,
sem þegar hefðu verið greiddar af
Vestur-Þýzkalandi, gætu ekki bætt
fórnarlömbum þessara glæpa þján-
ingar þeirra, en þær væru að minnsta
kostí viðurkenning um ábyrgð.
Gideon Hausner, sem var saksókn-
arinm gegn Adolf Eichmann og er
nú kunnur þingmaður í hópi frjáls-
lyndra á þjóðþingi IsraeLs, hefur tek-
ið hákvæmar til orða og síður skafið
utan af þvi, sem hann hefur að
segja. — Eignir, sem rænt var frá
Gyðingum, segir Hausner, — fóru til
allra hluta Þýzkalands. Þetta var
þáttur i hinni „endanlegu lausn Gyð-
ingavandaimálsins", sem þýddi bæði
að myrða Gyðinga og ræna þá.
Haúsner hefur það eftir skýrslu frá
skiþtaforstjóra Hitlers yfir eignum
Gyðinga, en hún var lögð fram í
Niirnberg-réttarhöldunum, að 2000
vagnfarmar af eignum Gyðinga hafi
verið sendir frá Póllaindi til Þýzka-
lands á árinu 1942 einu saman. I
ágúst 1944 hafi embættismenn nas-
ista skýrt frá því, að í rás stríðsins
hafi 26.000 vagnfarmar eða um 1000
lestarfarmar af eignum Gyðinga ver-
ið fiuttir frá Frakkiandi og Niður-
löndum til Þýzkalands.
— Við vitum einnig, hvernig nas-
istar dreifðu þessum eignum, er enn-
fremur haft eftir Hausner. Þessum
búsióðum var dreift um allt Þriðja
ríkið. Eignir Gyðinga voru ómetan-
legar til aðstoðar Austur-Þýzkalandi,
sem fékk enga Marshaliaðstoð við
viðreisn og enduruppbyggingu lands-
ins eftir heimsstyrjöldina síðari.
Ég sé enga ástæðu til þess að leyfa
því að halda þessu öllu. Þeir, sem
illvirkin frömdu, komu frá öllum
hlutum Þýzkalands. Af hálfu Austur-
Þýzkalainds er það talið nóg að for-
dæma nasismann og fagna kommún-
ismanum tii þess að afplána sér-
hvert afbrot. Ég tel, að heimurinn
eigi ekki að leyfa því að komast upp
með slíkt, segir Hausner.
Síðan samniongurinn um skaðabæt-
ur var gerður við Vestur-Þýzkaland
árið 1952, hefur Bonnstjór'nin greitt
Israel i bætur upphæð, sem nemur
420 millj. sterlingspunda og 6.600
millj. pund til einstakra Gyðinga, sem
lifðu stríðið af, en um þriðjunigur
þeirra er búsettur í Israel. Hafa Vest-
ur-Þjóðverjar greitt Gyðingum
beggja vegina járntjaldsins bætur.
Þar að auki hefur Sambandsdýð-
veldið veitt ísraeí um 18 millj. sterl-
ingspunda lán á ári sl. áratug til
framkvæmda með mjög hagkvæmum
kjörum. Þessu fé hefur verið varið
til meiri háttar opinberra fram-
kvæmda, svo sem til endurbóta á
þjóðveginum milli Tel Aviv og Jerú-
salem, stækkunar á Lod-flugvelli og
endurbóta á talsímakerfinu.
Engin upphæð hefur verið nefnd
sem inntökugjaid fyrir Austur-Þýzka-
land í samfélag þjóðanna, en i samn-
ingnum frá 1952 er lagt til, að það
greiði um % af heildargreiðslu Vest-
ur-Þýzkalands.
Austur-Þýzkaland heifur áunnið sér
reiði Gyðinga með tvennum hætti.
Walter Ulbricht og eftirmenn létu sér
ekki nægja að sverja af sér hvers
konar ábyrgð vegna striðsglæpanna,
heldur hafa þeir verið óbilgjörnustu
aindstæðingar ísráels á meðal aðildar-
landa Varsjárbandalagsins. Alfred
Norden, sem sæti á í forsætisnefnd
austur-þýzka kommúnistaflokksins
(það viil svo til, að hann er sjálfur
Gyðingur), sagði á fundi með frétta-
mönnum 1960: — Gagnstætt Vestur-
Þýzkalandi, þar sem fasismi rikir,
hefur Austur-Þýzkaland upprætt fas-
ismann. Tryggingin fyrir þvi að fá
að lifa i friði er mikilvægari en
nokkrar bætur.
Fimm árum siðar sagði anner tals-
maður flokksins, að Austur-Þýzka-
land væri hvorki reiðubúið til að
greiða Gyðingum né Israel bætur,
sökurn þess, að Israel væri stökkpall-
ur heimsvaldástefnunnar og því beint
gegn réttindum arabísku þjóðanna og
baráttu þeirra fyrir frelsi.
Austur-Þýzkaland er eina landið aí
fylgiríkjum Sovétrikjanma, sem
aldrei hefur haft stjórnmáiatengsi
við fsrael. Austur-Þjóðverjar aðstoð-
uðu Gamal Adel Nasser við að skipu-
leggja leyniiögreg'lu Egyptalands.
Þeir tóku opinberlega við sendinefnd
frá A1 Fatah, áður en Sovéts'tjórnim
viðurkemndi skæruliðahreyfimgar
Palestínu-A raba.
Málaleitanir Israelsimanna til rikis-
stjóma Norður-Ameríku og Vestur-
Evxrópu hafa tii þessa látið lítið yfir
sér. Sendiherrar Israels hafa leitað
fyrir sér í utanrikisráðuneytunum.
Abba Eban ræddi þetta mál í við-
ræðum símum nýlega við sir Alex
Douglas-Home, utanrikisiráðherra
Bretlands. Engar kröfur hafa ver-
ið lagðar fram. Israelsstjóm hef-
ur einfaldiega farið þess á leit við
vinveitt riki, sem n.ú eiga í viðræð-
um við Austur-Þýzkaland um stjóm-
málasamband, að þau geri kröfuna
um bætur að einu af skilyrðunum
fyrir imngöngu Austur-ÞýzkaJands í
samfélag þjóðamma.
1 einkaiviðtölium hafa emnbættis-
menn i Israel saigt, að það hatfi kom-
ið þeím ánægjuiega á óvart, eins og
haft var eftir einum þeiira, — hve
viðbixigðin hefðu verið jákvæð á
margan hátt. Ekkert lamd hefði orð-
ið til þess að segja „nei4*.
Þau rfki eru mörg, sem að undan-
fömu hafa verið að ihuga það að
viðurkenna A ustur-Þýzkaland. 1 hópi
Vestur-veldanna hafa Bandaríkin og
Bretland verið að samræma aðgerðir
sínar. Frakkar vita um viðihorf
þeirra, en hafa minni áhuga á sam-
eiginleg’um aðgerðum. ÓlíkJegt er, að
umsókn Austur-Þýzkalands um aðild
að Sameinuðu þjóðunum verði sam-
þykkt fyrir næsta haust.