Morgunblaðið - 21.03.1973, Blaðsíða 21

MORGIJNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 21. MARZ 1973
'Zl
kvenna
Lambakjöt
og minnimáttarkennd
Hamborgarar í matinn
Ef til viU þykir svo'kallaður
haimborgari ekki neinn sérstak
ur hátíðamatur, en ýmislegt má
gera til að færa hann í sparibún-
irug. Á myndinni sjáum við 12
miisimunandi vegu við að bera
fram hamborgara úr hökkuðu
nautakjöti.
Efsta röð frá vinstri:
1) Tómatar, ferskir eða niður
soðnir, settir ofan á, síðan o®t-
ur, ansjósur og óliifur þar ofan
á, sett inn i ofn þar tiil osturinn
bráðnar.
2) Avocado-sneið sett ofan á,
sltrónusafi, salt og pipar sett á.
Hálfur tómatur, sem innmatur-
fain hefur verið tekinn úr, settur
ofan á og síðan fylltur með
,,lauk-dýfu“, (tilbúin úr pakka).
Steinselja sett á og „láme“-sneið.
3) Þykkar, siteiktar laufcsneið
ar settar ofan á og þykk sneið
af osti, Dálítið ef dhiM-S'ósu sett
á, og þetta sett inn í ofn þar til
ositurinn bráðnar.
4) Ofan á kjötið sett sneið af
ananas, (má vera brugðið á
pönnu áður). Þar ofan á eru
settar soðnar gulrótarsneiðar,
sem aðeins eru soðnar í olMu,
bætt i ananassafa, soya-sósu og
sykri eftir smefck. Sósan sett yf
ir kjötið ásamt steiktu baconi og
„pickles".
Miðröð:
1) Soðnar gulrætur, sem að-
eins hefur verið brugðið á
pömmu, settar ofan á, ,,thyme“
Ekið inn í
bílskúrinn
SUMIR eiga erfitt með að aka
þnáð'beimt inn i bílskúrinn,
þeim ti'l armæðu og erfiðleika,
sem næstir þurfa að „bakka"
út.
Við heyrðum um gott ráð.
AnnaShvort má mála rendur
á gólfið, þar sem hjólin eiga
að vera eða þá að gera hringi
á vegginm, á móti hurðinni,
þannig að ljósin á bílmum faMi
beint á hringina, ef bífai-
um er rétt lagt.
Ekki svo slæm hugmiynd,
finnst okkur?
kryddi stráð yfir, graslauki þar
ofan á.
2) Framskar kartöflur, heitar,
settar ofan á, laukhringur, sem
steiktur er eims og kartöflum-
ar, síðan heit „barbecue“-sósa
sett ofan á.
3) Grænn piparhringur steikt
ur í olíu, settur á kjötið, inn i
hringinn settir steifetir sveppir
og rauður pipar.
4) Karrý-hrísgrjónum og græn
um baunum blandað saman, sett
ofam á kjötið, skreytt með
„chutney" og rifnum appel'sínu-
berki.
Neðsta röð:
1) Heitar belgbaunir, litlir hvít
ir laukar settir ofan á, kryddað
eftiT smekk, ristaðar möndlur
má einnig setja ofan á, papriku
stráð yfir.
2) Agúrkusneiðar (afhýddar
ef vill) edik og sykur að smekk
látið standa dágóða stund áður
en sett er á kjötið. Majones sett
yfir og ef til vill nöfckrar rækj
ur og sítrónusneið.
3) Sýrður rjómi með kúmeni
í settur yfir, gerð dæld í kjöt-
sneiðina. Skreytt með radísu-
srneið, þegar þær eru fáaniegar.
4) Köld kartöflustappa
krydduð með salti, pipar og sinn
epi. Gerðar kökur aðeins minni
en kjötsneiðarnar, velt upp úr
saxaðri steinseljunni og sett á
kjötið. Skreytt með „pickles" og
radísu.
MIKIÐ hefur mér oft gramizt,
þegar ég heyri fólk tala með lít-
ilsvirðingu um lambakjötið okk-
ar ágæta. Það er engu líkara en
ýrnisum þeim, sem farið hafa
nokkrar ferðir til annarra
landa og forframazt, finnist
lambakjöt ákafléga lítilfjörlegur
matur á eftir. Þeir hinir sömu
tala þá af mikilli hrifningu um
nautasteikur og annað góðgæti i
útlandinu og ergja sig yfir að
geta ekki fengið það samia hér.
Lambakjöt þykir jaftnvel sums
staðar varla nógu góður matur
til að bera fyrir gesti.
Nú er svo sem á boðstólum
annað kjöt hér og margt ágætt.
Kjúklingar hér standa áreiðan-
lega ekki að baki slíkum mat
annars staðar, þó að ekki sé um
ýkja langa reynslu í ræktun
þeirra að ræða.
Einhvem tíma verður kannski
á boðstólum hér fyrsta flokks
nautakjöt, sem aldrei svíkur þau
fyrirhe t um gæði, sem lofað er.
Við eigum áreiðanlega ekki völ
á ljúffengara kjöti en lambakjöti
í bili. Það hefUT þó orðið ögn
hversdagslegri matur i margra
augum en efni standa til. Má þar
áreiðanlega um kenna áhugaleysi
framleiðenda á kynningu, einhæf
um sfcurði og sundurtekningu, og
oft of mikilli fitu. Og svo er það
auðvitað þessi landlæga minni-
máttarkennd okkar, svona ramm
íslenzkur matur getur ekki verið
fínn matur.
U
Hvernig „ropar
barnið?
ALLIR hliutir eru athugaðir
nú til dags og er það eflaust
gott.
Dr. Milton M. Berger, vel
þekktur sálfræðingur í New
York, álítur eftir langvarandi
athuganir, að með því að fylgj
ast með hvemig ungbamið
„ropar“ megi segja til um viss
an þátt í skapgerð þess sem
fuliltíða manns.
Þau böm, sem eru treg til
að „ropa“ en gera það svo all
myndarlega þegar það kem-
ur, álítur hann að sýni á-
kveðni og styrk, og séu vel
failim til forystu. Hin sem
gera þetta með minni hávaða,
róilegar og sjaldnar álítur
hann verða framtaksminni og
hikandi.
Ef til vill er eitthvað til í
þessu. Reyndar þekkjum við
hér á landi þá trú að ráða
megi af gráti smábarna hvem
ig skapferli þeirra verður.
I fyrrasumar b!w%*.t i tímiariti
hér viðtal við þekktan hótel-
stjóra, þar sem hann sagði: „Við
eigum ekki alltaf að vera með
þetta lambakjöt.“ Kvað hann
ferðamenn jafnvel kvarta undan
því.
Á sama tima komu hér hópar
brðzkra kvenna, meðlimir í Kven
félagasambandi Bretlands og
dvöldust hér í vikutíma á hóteli
i borglnni. Sumar þessara
kvenna höföu ferðazt mjög víða
um lönd á vegum sambandsins.
Eftir 4—5 daga dvöl hér kvört-
uðu konurnar mjög yfir því að
fá ekki að bragða íslenzkan mat.
Matseðillinn var ákveðinn fyrir
hópinn, val tveggja rétta hvert
sinn. Það sem þeim var boðið
upp á þessa daga var nautakjöt
með frönskum kartöflum, Wien
arsnitzel með frönskum kartöfl-
um o. fl. með frönskuim kartöfl-
um. Sögðu þær sem satt var að
sJíkan mat gætu þær fengið í
hverri „kaffiteriu" í heimalandi
sínu. Lelðinleg mistök skipuleggj
anda ferðarinnar eða þeirra, sem
matseðli ráða. En vegna þess að
þær kvörtuðu fengu þær lamba-
kjöt og fisk og urðu gilaðar mjög.
Nei, við þurfum síður en svo
að bera kinnroða fyrir lamba-
kjötið okkar (á það reyndar við
um fleira af mat okkar) en við
þurfum að læra að matbúa það á
fleiri vegu, gera tilraunir með
nýja rétti og matbúa á nýjan
hátt.
Þe'.r, sem kaupa hállfa eða
heila skrokka í einu geta sagt til
um og ráðið skurði að vild.
Möguleikar til matargerðar eru
áreiðanlega óteljandi. Af þeim
mörgu réttum sem ég hef búið til
úr lambakjöti þó að uppskrift
hafi gefið upp kálfa- eða svina-
kjöt, hefur það sannarlega ekki
brugðizt heldur orðið fjölakyldu
og gestum til ánægju. Sj’álfsagt
hafa margir sömu sögu að segja.
Framleiðendur ættu að gera
meira af því, að kynna nýjungar
og efna jafnvel til samkeppni um
lambakjötsrétti til að kynna
ágæti þess. Það þarf enginn að
skammast sin fyrir að bera
lambakjöt á borð, jafnvel
fyrir sjálfan kónginn, ef það er
vel matreltt.
Bergljót.
Lale Anderson 1947 og 1972
„Lily Marlene44
MARGIR kannast við lagið „Lily
Marlene" sem án efa var vinsæl-
asta lagið, sem sungið var í
seinni heimsstyrjöldinni bæði af
hermönnum í herbúðunum og
ekki síður borgurunum heima
fyrir. Lagið var upphaflega
kveðjuiag útvarpsins í Belgrad,
sem þá var i höndum Þjóðverja,
em barst þaðan viða um lönd. —
Textinn var þýddur á 42 tungu-
mál, og hlaut ásamt lagi, fádæma
vinsældir.
Stúlkan, sem söng þetta lag
inn á plötu og gerði frægt, var
þýzk og hét Lale Anderson. —
Hún ritaði endurm nningar sín-
ar og kom bókin út í haust undir
nafninu „Litir himinsins eru
margir“ („The Sky Has Many
Coiours!) Lætur hún þar í ljós
undrun sína á vinsældum „Lily
Marlene". Lale Anderson lézt i
Vín í september síðastliðnum, 59
ára að aldri, rétt eftir að bók n
kom út.
Hvað hefur hún á
borðum?
MARGOT Nycop er sænsk blaða-
kona, sem er sérhæfð í því sem
viðkemur mat- og neyzluvenjum.
Hún er þekkt í Svíþjóð og víðar
vegna greima sinna í blöðunum
„Damernas Várld“, „Svensk
Femina“ og „Expressen".
Á heimili frúarinnar virðast
góðir matarsiðir hafa skapazt, og
hún verið mjög varkár í vali á
vörum. Hún segist aldrei kaupa
n ðursoðinn mat, gosdrykki, sæl-
gæti, sætar kökur, pylsur, tilbúið
álegg, mat eða drykki i duft-
formi. Frúin á þrjá uppkomna
syni, sá elzti nær þrítugur, og
hefur aldrei þurft að láta gera
við tönn.
Hér er svo smá yfirlit yfir
kaup á ýmsu til helmilis Margot
Nycops.
Sykur: Mjög lítið magn keypt,
kannski nokkux hundruð grömm
á ári, handa gestum.
Hveiti: Aldrei keypt og heldur
ekki hveitibrauð. Brauðristin var
tekin úr notkun fyrir áratug.
Hún kaup r þýzkt innflutt súr-
deigsbrauð, sænskt gróft brauð
og Ideal 4 hrökkbrauð.
Saltaður matur: Kjöt eða fisk-
ur kemur aldrei á borðið
Egg og fugla kaupir hún stund
um og þá beint frá búunum.
Græimieti og ávextir eru ríkur
þáttur í daglegri fæðu. Græn-
meti, bæði nýtt og frosið, helzt
það, sem hefur verið ræktað án
tilbúins áburðar og úðunar.
Salat, borðað daglega. Salat-
blöð, piparávextlr, tómatar, ag-
úrkur, steinselja. Kartöflur borð
aðar á sumrin og haustin og soðn
ar með hýði. Á vetuma notuð
hrisgrjón með hýði í staðinn.
Ostur. Daglega á borðum,
norskur mysuostur (salt- og syk
urlaus) og Schweizer-ostur. ör
Margot Nycop
liitið smjör. Aidrei smjörlíki.
Salt. Aldrei sett i mat, meira
notað salt með kryddi i.
Kaffl: U.þ.b. 2 bollar á dag, ann
ars ávaxtasafi.
Sólblómaolía ti'l að steikja úr,
aldrei harðsteikt, engar hveitisó*
ur eða jafningar.