Morgunblaðið - 24.11.1973, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. NÖVEMBER 1973
21
Litla félagið
í Olafsvík,
sem hafnaði
styrktar-
félögum
A UNDANFÖRNUM árum hef-
ir félag nokkurt með löngu
nafni, Landgræðslu- ' og
náttúruverndarfélag Ólafsvfk-
ur og nágrennis, vakið all-mikla
athygli héraðsbúa fyrir
starfsemi sína, sem segja má, að
nái nú til allra íbúa Ólafsvíkur
og raunar fjölda íbúa á utan-
verðu Snæfellsnesi.
Fimmtudaginn 1. nóv. sl. var
aðalfundur félagsins hér í
Safnaðarheimilinu, var hann
vel sóttur og vakti nokkra
athygli vegna mála, sem þar
komu fram. Af því tilefni átti
fréttamaður blaðsins tal við for-
mann félagsins, Stefán Þor-
steinsson, sem er kunnugur
vegna blaðagreina og útvarps-
erinda, og leitaði frétta um
starfsemi þessa félags.
—Það er rétt að taka það
Frá Ólafsvík
Ætla að skapa útivistarsvæði, skóg-
ræktarland og fólkvangálö hekturum
strax fram, sagði Stefán, að
starfsemi þessa litla félags
okkar miðast fyrst og fremst
við Ólafsvík og nágrenni. Þó má
kannski segja, að þessi
starfsemi okkar hafi „smitað út
frá sér“ hér um slóðir og er
okkur sérstakt gleðiefni að
hafa getað greitt fyrir allfjöl-
mennu og ötulu félagi burt-
fluttra Fróðárhreppinga og
Stapabúa en á báðum þessum
stöðum er hafin all umfangs-
mikil landgræðsla. Þá hafa leit-
að til okkar kvenfélög og sér-
samtök, bæði í Grundaifirði og
Staðarsveit og hafa a.m.k. verið
mjög þakklát fyrir örlitla að-
stoð.
—Þú talar um lítið félag, mér
finnst einmitt, að allur fjöldinn
hér í kauptúninu hafitekið þátt
í störfum ykkar og ,,leikjum“,
landgræðslu á vorin, náttúru-
skoðunarferðum á sumrin og
t.d. skemmti- og kynningar-
fundum ykkar á veturna, sem
hafa verið mjög vinsælir.
—Þetta er alveg rétt hjá þér,
og það er mér sérstök ánægja
að gera örstutta grein fyr-
ir þessu en verð þá að-
eins að stikla á því
helzta: Félagið var stofnað
16. jan. 1970 og voru stotnenu-
ur um 30. Við tókum það strax
fram, að við óskuðum ekki eftir
neinum styrktarfélögum svo-
kölluðum, aðeins „virkum“ og
kenndi þar kannski nokkurs
yfirlætis í upphafi en Ólafs-
vikurbúar hafa þá a.m.k. ekki
tekið það illa upp hjá okkur,
þvf svo sannarlega hafa þeir
starfað með okkur í blíðu og
stríðu þótt sannast að segja hafi
fæstir þeirra gerzt „skrásettir“
féíagar, enn sem kornið er, en
það verður of langt mál að
koma inn á það allt saman, sem
f heild er þessum góðu íbúum
til sóma. Og við höfum staðið í
nánum tengslum við félögin á
staðnum, Rotarj'-félagið, kven-
félagið, ungmennafélagið,
Lionsklúbburinn og fleiri. Bók-
staflega hver einasti vörubíl-
sUóri a staðnum hefirávalltver-
io boðinn og búinn að hlaupa
undir bagga og eru þeir þó
sannarlega störfum hlaðnir á
vorin. I upphafi var ég náttúru-
fræðikennari hér við skólann
og þá komu heilu bekkirnir
með og ég er á því, að samvistir
okkar út í náttúrunni á kvöldin
og sumrin hafi verið á við
marga innilokaða vetratíma,
sem á vissan hátt virðast oft
miðaðir við að fjarlægja
nemandann töfraheimi hinnar
fsl. náttúru.
Annars voru bókstaflega allir
með frá upphafi og ég hef
stundum strítt vinkonum mín-
um, „ffnu frúnum" hér, á því,
að þær væru fyrstar á vettvang,
hefðu auðsjáanl. mesta þörf
fyrir náttúruna" okkar, sem
hér um slóðir er kannski sú
fegursta og unaðslegasta i víðri
veröld, þegar fólkið fer að
kynnast henni og skilja. Það er
ótrúlegt hve margir innfæddir
Ólafsvíkurbúar hafa komið á
marga dásamlegustu staðina í
næsta nágrenni.
Ég má ekki gleyma hrepps-
nefndinni okkar, sem kom
óbeðinn með alla þá fyrir-
greiðslu, sem hún hefur getað
látið okkur f té, og kannski er-
um við stoltastir af þeirri viður-
kenningu, en slíkar nefndir
þykja oft íhaldsamar og
skammsýnar. Það getum við
ekki sagt um okkar hrepps-
nefnd.
—Já, hvernig er það, er hún
ekki að láta ykkur fá einhver
ósköp af hreppslandinu til að
ráðskast meðí framtíðinni?
—Þetta mál má ekki mis-
skilja og þarf skýringar við, en
ég hef orðið var við, að önnur
hreppsfélög fylgjast náið með
þessum aðgerðum, sem væntan-
legar eru í þessum efnum. — 1
stuttu máli: Hreppsnefndin
hefir samþykkt og tilkynnt okk-
ur með bréfi, að láta okkur í té
um það bil 16 hektara úr landi
sínu, við svonefnt Tvífossagil
sem útivistarsvæði, skóg-
ræktarland og fólkvang f>TÍr
Ólafsvíkurbúa framtiðarinnar
til 50 ára skv. væntanlegum
samningi. Tilgangur félagsins
er, að sem flest félög og raunar
allir kauptúnsbúar vinni að og
njóti þessa framtíðarútivistar-
svæðis en félagið hafi for-
ustuna um að byggja upp slíkt
samstarf frá grunni. Sérstak-
lega vill félagið taka fram, að
framkvæmdstjóri Skógræktar-
félags Islands Snorri Sigurðs-
son hefur verið sérstakur ráðu-
nautur félagsins um þessi mál,
komið hingað vestur og lagt
geysilega vinnu í að undirbúa
jarðveginn og vinna að þessum
málum fyrir félagið, og fáum
við honum það aldrei full-
þakkað. Einnig má nefna
Gunnar Finnbogason, skógar-
vörð í Eyjafirði, sem einnig hef-
ir komið hingað og lagt okkur
mjög gott til málanna, þannig
að allt ætti að vera vel undir-
búið frá okkar hendi í þessum
efnum til ánægju og velfarnað-
ar fyrir Ölafsvíkurbúa framtið-
arinnar, en geta má þess að
Ólafsvík er að verða lang
stærsta kauptún á Snæfellsnesi
og aðeins timaspursmál um að
ræða hvenær hún öðlast kaup-
staðarréttindi, en það er mál út
af f yrir sig.
Ekki má gleyma einum
skógræktarmanninum, sem
hefur verið félagi voru mjög
innan handar og tíður gestur
undanfarin sumur. Er það
Ilaukur Ragnarsson, tilrauna-
stjóri Skógræktarinnar á Mó-
gilsá, sem þegar hefur unnið
hér merkilegt starf við undir-
búning og ræktun skjólbeltis í
Geirakoti í Fróðárhreppi, fjxir
tilstuðlan félagsins og
ábúndans Bjarna Ólafssonar,
sem að sjálfsögðu er hinn raun-
verulegi eigandi þessa viðfegna
skógarbeltis, sem er hið fyrsta í
þessum landshluta.
—Hvað getui ðu sagt mér um
kynningar og náttúruskoðunar-
ferðir félagsins?
Of langt mál yrði að koma inn
á þá starfsemi okkar. Við höf-
um farið út og suður hér um
nesið, með unga og aldna, inn-
lenda og útlenda, en allir eru
hjartanlega velkomnir f þessa
túra okkar, og sannast að segja.
ég held að allir hafi verið
ánægðir og ég held að vart
verði um það deilt að við höfum
getað kynnt marga af dásam-
legustu stöðum þessa lands.
Annars langar mig aðeins til að
vitna I þá Steindór Steindórs-
son, Arna Óla og Lúðvík
Kristjánsson og hvað þeir hafa
sagt um Snæfellsnesið, hver á
sinn hátt en allir á eitt sáttir
um að það sé einn mesti furðu-
heimur á landi hér.
—Eruð þið ekki I Land-
vernd ?
—Við erum meðal stofnaðila
Landverndar og höfum öðlazt
talsverða lífsreynslu á þeim
vettvangi. Auk þess erum við í
tengslum við náttúruverndar-
samtökin bæði á Norðurlandi
og Austurlandi og vildum
gjarnan mega hafa nánari sam-
starf við þau. Þá höfum við
verið í nokkuð nánu. sambandi
við náttúruverndarsamtök í
Norður-Noregi okkur til
Framhald á bls. 18
Sigurður H. Jónsson, hjúkrunarnemi:
LAUN HKIMSINS
Fáein orð um stofnun námsbrautar í
hjúkrun við Háskóla Islands
Allt frá árinu 1898 hafa konur
með hjúkrunarmenntun stundað
hjúkrunarstörf á íslandi. Ekki
ætla ég hér að tekja sögu hjúkr-
unarmála á íslandi, en hollt er að
hugleiða. hvaða umbun þær kon-
ur hafa hlotið, sem við frumstæð
skilyrði og vinnuþrælkun, hafa
haldið lífinu í þjóðinni í þrjá ald-
arfjórðunga.
Hjúkrunarkonur hafa allt fram
á þennan dag háð óslitna baráttu
við þröngsýni og skilningsleysi og
þurft að þola nánasarhátt og van-
þakklæti af ríkisvaldinu, þegar
þær hafa krafist sanngjarnra
launa. Það er auðvelt að sanna
að Ujúkrunarfélag Islands hefur
aldrei gert óhóflegar launakröfur
og aldrei látið kjarabaráttu bitna
á skjólstæðingum sfnum. Þess
hafa þær Iíka goldið dýru verði.
Fyrir nokkruin árum báru
hjúkrunarkonur fram þá hóg-
væru ósk, að þeim yrði gert kleift
að bæta við menntun sína svo að
þær gætu veitt sjúklingum sínum
betri þjónustu og staðið jafnfætis
starfssystrum sínum í öðrum vel-
ferðar- og menningarríkjum.
Þessi krafa var svo sjálfsögð, að
ekki einu sinni ríkisvaldið gat
neitað þeim um liðsinni og þann
1.11.1970 skipaðimenntamálaráðu-
neytið nefnd til að kanna rnögu-
leika á hjúkrunarnámi á háskóla-
stigi hér á landi. Iljúkrunai'stétt-
in gladdist, sem vonlegt var, enda
var látið í veðri vaka, að nú gæti
hún litið björtum augum til fram-
tíðarinnar. Það virtist nú eðlilegt,
að hjúkrunarkonur tilnefndu
leiðtoga sinn og félagsformann,
Maríu Pétursdóttur, sem fulltrúa
sinn í nefndinni, enda treystu
þær ekki öðruin betur til að gæta
hagsmuna sinna. Auk þess er
María merkiskona, sem hefur
haldið ræður í útlöndum og orðið
aðnjótandi margs konar sóma.
Nefnd þessi lauk svo störfum
siðari hluta ársins 1971 og sendi
frá sér greinargerð til mennta-
málaráðuneytisins, sem hafði
málið til athugunar uin nokkurt
skeið, en siðan var skipuð önnur
nefnd, sem ætlað var að komast
til botns í þessu sameiginlega
áhugamáli hjúkrunarkvenna og
menntamálaráðherra. Að sjálf-
sögðu sat Maria Pétursdóttir í
þessari nefnd fyrir hönd hjúkr-
unarkvenna. Það er skemmst frá
að segja að nefndin sökkti sér svo
niður í störf, að henni gafst ekki
tími til að skýra hjúkrunarstétt-
inni frá því, þegar málið tók
óvænta stefnubreytingu. Það leið
semsé ekki á löngu þar til nefndin
komst að þeirri niðurstöðu að
óþarft væri að elta ólar við kvabb
hjúkrunarkvenna, betra væri að
láta þessa vesölu stétt róa og búa
til almennilegar hjúkrunarkonur,
sem gætu gengið til kjarasamn-
inga með akademiskri reisn og
lyft líknarhugtakinu upp f þær
hæðir, sem þvi ber í hugum allra
góðra manna og á launaskýrslum
ríkissjóðs.
En þvi miður, hver hefur sinn
djöful að draga, og nú gerði
menntamálaráðherra nefndinni
þann grikk, að skrifa Iláskóla-
rektor bréf og reka á eftir þvi að
háskólinn veitti hjúkrunarkonum
frá Ujúkrunarsköla íslands og
Nýja hjúkrunarskólanum það
tækifæri til framhaldsmennt-
unar, sent hann hafði áður óskað
eftir. Nú voru góð ráð dýr.
Eina leiðin til að leika á
menntamálaráðherra var að
hlaupa hann af sér. Eins og mönn-
um mun kunnugt vera, er Háskól-
inn okkar síblankur, og mennta-
málaráðherra átti því síst von á
þvi, að hægt væri að bæta nýrri
námsbraut við, svona alveg i
hvelli, það yrði nú að senija við
Halldór um það. Þá var það, að
nefndinni birtist engill með hring
i miðsnesinu og rauðan kross
dinglandi í hringnum. Þarsem nú
tveir nefndarmanna, þau Maria
Pétursdóttir og Arinbjörn Kol-
beinsson áttu sæti í stjórn Rauða
kross íslands, var ekki hægt að
misskilja þetta tákn. Þau Maria
og Arinbjörn gengu nú á fund
Björns Tryggvasonar formanns
Rauða krossins og tjáðu honum
vandræði nefndarinnar. Björn er
maður brjóstgóður og tók þeirn
vel, enda sagði hann Rauða kross-
inn öðrum fremur eiga að hjálpa
bágstöddum. Eftir að hafa boðið
þeim bæði skreið og ullarteppi,
féllst Björn á að 1.5 milljón i
peningum værí auðveldari f flutn-
ingutn. og þar að auki er ágætis
mötun-eyti í Iláskólanum og húsa-
skjól gott.
Nú stóð nefndin með pálmann
(1,5 millj.) i höndunum og
menntamálaráðherra treysti sér
ekki til að lúndra stofnun náms-
brautarinnar. Ilann samþykkti
því ævintýrið með þeim fyrirvara.
að reynt yrði að gera eitthvaö
fyrir hjúkrunarkonur.
Þegar búið var að ganga frá
stofnun hinnar nýju námsbrautar
við Iláskólann. dró svo úr önnum
nefndarmanna, að þeim van'nst
tími til að skýra hjúkrunarkonum
frá, hvernig þeir hefðu ráðið bót á
öllum þeirra vanda. Nú væri ekki
langt að bíða þess að allar yfir-
hjúkrunárkonur. aðstoðar yfir-
hjúkrunarkonur. deildarhjúkrun-
arkonur. forstöðukonur. aðstoðar-
forstöðukonur o.s.frv. yrðu há-
skólamenntaðar og þá mundi
hjúkrun öðlast þann virðíngar-
sess að hverri hjúkrunarkonu
yrði það ómetanlegur sómi að fá
að starfa undir styrkri stjórn svo
föngulegs hóps. Valinn maður í
hverri stöðu. studdur af hinni
þrautseigu ómetanlegu lijúkr-
unarstétt. sem þjóðin á svo mikið
að þakka.
Nú mætti ætla, að hjúkrunar-
konur hefðu orðið harla glaðar.
Svo var þó ekki. Þær gerðu upp-
steyt og veittust nteira að segja að
Maríu. sem alltaf hefur þó borið
hag þeirra fyrir brjósti. Þær
héldu fundi, skrifuðu í blöðin.
fóru til alþingis, gengu meira að
segja svo larig't að starida saman
eins og alvöru stéttarfélag. og nú
er allt útlit fyrir að þær nuini
gera það áfram. Þær telja mælinn
vera fullan og mál til kornið að
beita venjulegtun stéttarbaráttu-
vopiium. Það má geta þess. að þau
tæp 300 hjúkrunarnema. sem nú
eru á Islandi standa einhuga að
baki hjúkrunarkonum, og eru
jafnvel herskárri en þær.
Já. laun heimsins eru vanþakk-
læti.
Sigurður ll.Jóiisson
hjúkrunarnemi.