Morgunblaðið - 22.02.1974, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. FEBRUAR 1974

ég þóttist greina sumt. Einar var
kominn heim — til hjálpar þeim
sem voru hjálpar þurfi. Þar var
hans rétta eðli — eins og
foreldranna fyrrum.
Það var mikið slys er Einar
hvarf okkur um daginn, langt um
aldur fram. Hann Var á leið í
vinnu, að morgni. Það fannst mér
táknrænt, árröðull í fari hans til
hinzta dags. Enginn vissi betur en
hann hver þörfin er á lækni í
afskekktu héraði. En gamlir
skólabræður, sem deildu með Ein-
ari kreppu og styrjaldarárum,
vita hvað þeir hafa misst. Með
Einari hverfur dýrmætur hluti af
lífi þeirra úr þessum heimi. Megi
vonir Einars og þroski gefa börn-
um hans, móður og öðrum venzla-
mönnum styrk á þessari þung-
bæru stund. Kannski að landið
hans góða fyrirfinnist einhvers
staðar.
Einar Pálsson.
Einar Helgason læknir látinn.
Hniginn svo fljótt. Fluttur úr
jarðvist á annað tilverusvið. Að
kvöldi glaður og hress. Eftir mið-
næturskeið er tjaldið fallið og
næsta lífssvið tekið við. Sál hans
flogin, líkaminn lifvana. Svo
skjótt skipar tilvera okkar manna
mörkum milli heims og hels.
Við hjónin, ég og Asta Sighvats-
dóttir urðum þeirrar gæfu aðnjót-
andi að eignast vináttu Einars,
sem myndaðist mæstum samtímis
og hann kynntist konu sinni, Mar-
gréti, dóttur séra Jóns M. Guð-
jónssonar og frú Lilju Pálsdóttur,
konu hans, að Kirkjuhvoli á Akra-
nesi. Fjölskyldur okkar beggja,
mín og sr. Jóns, fluttust til Akra-
ness, með aðeins eins árs bili. —
árin 1946 og 1947 og voru heimili
okkar sem eitt væri. Það er að
visu önnur saga, en fléttast þó
hvor inn í aðra.
Sorg Margrétar og fjölskyldu
hennar vérður því einnig okkar.
Orð eru oft fánýt, en hugsanir
þess meira virði. Svo verður einn-
ig nú. Við hjónin nutum þó mest
og bezt bæði vináttu Einars og
læknisþekkingar, þegar kona
mín var ósjálfbjarga flutt í
Sjúkrahús Akraness til hans og
hugðu þá fáir hana eiga aftur-
kvæmt þaðan. Mörgum hafði
Einar hjálpað undir hinum'erfið-
ustu sjúkdómskringumstæðum og
naut hann því trausts svo margra,
sem töldú sig hafa endurheimt
ástvini sína fyrir hans hjálp, —
notið hans mikilvægu læknis-
þekkingar og miklu umhyggju á
erfiðum úrslitastundum. Þær
voru margar andvökunætur Ein-
ars, þegar svo stóð á. Þá var hug-
ur hans bundinn sjúklingnum
einum. Sjálfum sér gleymdi hann.
Þetta er að sjálfsögðu ekki sér-
kenni eins læknis, heldur hinna
mörgu, sem starfinu helga sig. En
tilfinninganæmi Einars var mik-
ið.
Minningarorð þessi verða ekki
fleiri.
Við hjónin sendum hljóða bæn
til guðs, að hann veiti elskulegri
Margréti þann styrk og hugarró,
sem hún nú þarfnast og að sam-
vera og minning Einars Helgason-
ar verði henni og öllum ástvinum
hans leiðarljós framtíðarinnar.
Karl Helgason.
Hní^ þú höglega
i hafskautið mjúka,
röðull rósfagur,
og rís að morgni
frelsari, frjóvgari
fagur guðs dagur
blessaður, blessandi
blíður röðull þýður.
Svo kvað Jónas um sólsetrið.
Það má líkja mannlifinu við sólar-
upprás og sólarlag. Við fæðumst
og deyjum, það er það eina, sem
staðreyndirnar sýna okkur. Arin
milii fæðingar og dauða eru okk-
ur hulin, við fetum okkur áfram,
reynum að ná einhverju ákveðnu
takmarki. Stundum heppnast
okkur það, stundum ekki. Einar
Helgasyni heppnaðist að ná sinu
takmarki. Draumar hans rættust í
þvi að hjúkra og likna öðrum. En
svo þegar sólin var hæst á lofti í
hans lífi var sem kæmi skyndi-
lega sólarlag, svo snöggt, að við,
sem þekktum hann, gátum ekki
trúað því.
Minningarnar streyma fram í
hugann, allt það góða ög
göfugmannlega, sem við, er vor-
um tengd honum, þekktum hann
af. Við fyrstu kynni féll hann inn
í systkinahópinn og varð eins og
bróðir okkar allra, sem við gátum
alltaf leitað til, og góðu ráðin hans
hjálpuðu okkur. Hjónaband hans
og Möggu stóð stutt, aðeins rúml.
2 ár. Við vitum það öll, Magga
mín, að þú varst hans hjálpar-
hella og gerðir allt, sem þú gazt til
að skapa honum fallegt heimili,
sem við dáðumst að. Eins varstu
hans hægri hönd á lækningastof-
unni fyrir norðan. Við tökum
undir með skáldinu og látum það
tala með þér Magga mín:
Hví hafa örlög
okkar beggja
skeiði þannig skipt?
Hví var mér ei leyft
lífi mínu
öllu með þér una?
Við biðjum allmáttugan Guð að
styrkja þig í sorg þinni. Hins
sama biðjum við aldraðri móður
hans, sem hann var svo góður,
börnunum hans, sem sakna góðs
föður, móðursystrum, bræðrum
og mágkonum. En fyrst og siðast
þökkum við honum allt, sem hann
gerði fyrir pabba og mömmu. Þar
var hann sannnur sonur.
Við þökkum stundirnar, sem
við áttum saman. Við söknum
Einars úr hópnum, en
minninguna um hann munum við
geyma í hjörtum okkar. Við biðj-
um honum fararheilla með orðum
skáldsins:
Flýt þér vinur, í fegra heim
krjúptu að fótum friðarboðans,
og fljúgðu á vængjum
morgunroðans.
Systkinin frá Kirkjuhvoli
Minn gamli vinur Einar
Helgason læknir lézt á Ölafsfirði
norður laugardaginn 16. febrúar,
aðeins 48 ára að aldri.
Hann fæddist í Reykjavik 13.
júní 1925, sonur hjónanna Helga
Þorkelssonar klæðskera og Ingi-
bjargar Sigurbjörnsdóttur. Hann
lauk stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum i Reykjavík vorið 1945
og settist i læknadeild. Að lækna-
prófi loknu gerðist hann héraðs-
læknir á Reykhólum, en hélt
síðan til framhaldsnáms í lyf-
læknisfræði i Greifswald i
Austur-Þýzkalandi. Eftir heim-
komuna starfaði hann lengst af
sem sérfræðingur i efnaskipta- og
hormónasjúkdómum hér i
Reykjavík, þar til hann gerðist
yfirlækriir lyflæknisdeildar við
sjúkrahúsið á Akranesi. Á
nýliðnu ári hélt hann svo no ður
yfir fjöll, gerðist héraðslæknir á
Ölafsfirði og dó þar í embætti.
Einar var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Inga Hrefna
Búadóttir hjúkrunarkona, og
eignuðust þau 4 börn: Ingibjörgu,
við háskólanám, Björn og Kjartan
við nám í menntaskóla og Ilrefnu
í gagnfræðaskóla. Fyrir hjóna-
band eignaðist Einar dóttur,
Elínu, sem er gift og býr i Karls-
ruhe í Þýzkalandi. Síðari kona
Einars var Margrét Jónsdóttir.
Þau áttu ekki börn.
Þetta er í sem allra fæstum
orðum lifshlaup Einars Helga-
sonar, en ívafið vantar, og það
vantar míkið í persónulýsingu
Einars Helgasonar, ef ekki er sagt
frá fádæma dugnaði og kunnáttu,
lipurð, hjartahlýju og natni við
sjúklinga sína og kröfuhörku við
sjálfan sig og aðra þeirra vegna.
Honum þótti litið til þeirra
kollega sinna koma, sem varla
fengust til að líta á annað en
„interessant" tilfelli. Fyrir hon-
um var það fyrst og fremst
„interessant" að lækna fólk og
gera þvi lífið sem bærilegast.
— Hann gekk ævinlega heill og
óskiptur að því, sem hann gerði,
unni sér lítt hvíldar og vafalaust
er það „streitan", sem leggur
hann i gröfina svo langt um aldur
fram.
Þrátt fyrir stuttan starfsaldur
eignaðist Einar fjölda vina í
starfi, enda óþreytandi að sinna
sjúklingum. Það er gott vega-
nesti yfir landamærin að hafa
verið drengur góður og hjálpsam-
ur hér á jörðu. Ástvinum Einars
sendi ég innilegar samúðarkveðj-
ur okkar hjóna og barna okkar.
Guðni Guðmundsson.
Rey kj a víkurskákmótið
12. uinferð Reykjavíkurskák-
mótsins bauð ekki upp
á mikla spennu fyrir áhorfendur,
sem voru raunar með fæsta móti.
Einhvern veginn finnst manni
sem þetta mót sé ekki nógu
skemmtilegt, einhvem neista
virðist vanta, hvar svo sem hann
er að finna. Þetta er þeim mun
furðulegra þegar þess er gætt, að
nú hafa verið tefldar fjölinargar
skemmtilegar skákir. Kannski
veldur frainmistaða íslending-
anna mestu um, en þegar á heild-
ina er litið verður að segja, að
hún sé mun lakari nú en ásíðasta
móti. Núna hafa íslendingarnir,
að Friðrik Ólafssyni undanskild-
um, að vísu unnið fleiri skákir af
erlendu þátttakendunuin en sfð-
ast, en í öðrum skákum hefur
mótstaðan verið mun ininni.
Kannski mótast stemmningin fyr-
ir mótinu að nokkru leyti af því,
að menn telja úrslit of margra
skáka ráðin fyrirfram.
I fyrrakvöld urðu þeirForintos
og Ciocaltea fyrstir til þess að
Ijúka skák sinni og henni lauk
auðvitað með jafntefli. Forintos
hugsar auðvitað fyrst og fremst
um að tryggja sér stórmeistaratit-
ilinn og skulum við vona að hon-
um takist það, það hafa margir
skákmenn hlotið alþjóðlega titla
að minni verðleikum. Ciocaltea
virðist hins vegar vera freriiur
áhugalaus, hann getur ekki náð
einu af allra efstu sætunum héð-
an af og þá er að tryggja sér
verðlaunasæti.
Guðmundur og Smyslov urðu
næstir og er skemmst frá því að
segja að Guðmundur sá aldrei
hina minnstu glætu i þeirri skák.
Guðmundur hefur valdið aðdá-
endum sinum töluverðum von-
brigðum i þessu móti, en þá ber
þess að gæta, að þetta tímabil,
upphaf atvinnumennskunnar, er
vafalaust mjög erfitt fyrir hann.
Kristján Guðmundsson átti í
höggi við Bronstein. Kristjáni
urðu snemma á slæm mistök og
eftir það var ekki að sökum að
spyrja, Bronstein innbyrti vinn-
inginn mjög örugglega.
Skák Magnúsar og Ingvars var
býsna spennandi, Magnús virtist
fá gott tafl út úr byrjuninni, en
síðan náði Ingvar sóknarfærum,
vann peð og í endataflinu fékk
Magnús ekki við neitt ráðið.
Skák þeirra Tringovs qg Júlíusar
var lengi vel í jafnvægi, en í tíma-
hrakinu missti Júlíus tökin á stöð-
unni og vann stórmeistarinn þá
örugglega.
Freysteinn tefldi af mikilli
hörku gegn Ögaaixl og virtist
manni, sem hann væri að ná und-
irtökunum á tímabili. 1 tímahrak-
inu missti Freysteinn hins vegar
öll tök á stöðunni, sem var raunar
fullflókinn til þess að teflast á
naumuin tíma, og þá náði Norð-
maðurinn vinnandi sókn.
Nú skulum við lita á viðureign
þeirra Jóns Kristinssonar og Vel-
imirovic.
Hvítt: Jón Kristinsson.
Svart: I). Velimirovic.
Kóngsindverskt tafl.
1. Rf3 — Rf6, 2. g3 — g6, 3. Bg2
— Bg7, 4. 0-0 — 0-0, 5. d3 — d6, 6.
e4.
(Hér er einnig oft leikið 6. c4, en
hvítur kýs að tefla kóngsind-
verska vörn með skiptum litum).
6. — c5, 7. Rbd2 — Rc6, 8. Hel —
Dc7, 9. a4 — b6!
(Virkasta uppbyggingin).
10. Rc4?
(Þarna stendur riddarinn illa,
betra var 10. Rfl).
10. — Bb7, 11. c3 — Had8!
(Nú byrja gallarnir við 10. leik
hvíts að koma i ljós. Svartur hótar
að leika d5 og stæði hviti riddar-
inn á fl væri alltaf hægt að svara
því með e5).
12. Db3?
(Drottningin varð að flytja sig af
skotlinu hróksins, en þarnastend-
ur hún illa, betra var 12. De2).
12. — Ba6!, 13. Bg5 — h6, 14.
Bxf6?
(Hvítur á i vandræðum með að
finna haldbæra áætlun, en þenn-
an biskup mátti hann þó alls ekki
láta af hendi. Þess vegna hefði
verið betra að hörfa til d2).
14. — Bxf6, 15. Hadl — e6, 16.
Re3 — Bg7, 17. h4 — Kh8, 18. d4
— Re7, 19. Rh2
(Hvitur hyggur á sókn á mið-
borði, en við það veikir hann
stöðu sína um of. Hér kom til
greina að leika 19. dxc5).
19. — Bb7, 20. f4 — cxd4, 21. cxd4
— e5!,
(Þvingar fram opnun stöðunn-
ar, en við það verða svörtu
biskuparnir stórveldi).
22. fxe5
(22. dxe5 — dxe5, 23. f5 var
engu betra).
22. — dxe5, 23. d5 — f5!,
(Nú hrynur hvíta staðan í fáum
leikjum)
24. exf5 — Rxf5, 25. Rxf5 — gxf5,
26. d6 — Dc5+,
(Auðvitað ekki 26. — Hxd6, 27.
Hxd6 — Dxd6, 28. Bxb7).
27. De3 — e4, 28. Dxc5 — bxc5,
29. g4
(29. He2 hefði kannski lerigt
skákina eitthvað, en trauðla hefði
það dugað til að bjarga hvítum).
29. — Bxb2, 30. gxf5 — Bc3, 31.
He2 — Bd4+, 32. Khl — Hxf5, 33.
Bxe4?
(Tapar strax, en úrslitin voru
ráðin).
33. — He5! og hvítur gafst upp.
(Áframhaldið hefði getað orð-
ið: 34. Hdel — Hxe4, 35. Hxe4 —
He8, 36. d7 — Hxe4 37. d8D+ —
He8+ og vinnur auðveldlega).
í kvöld kl. 19 verður 14. og
næstsíðasta umferðin tefld og
tefla þá saman: Guðmundur og
Friðrik, Forintos og Smyslov,
Tringov og Ciocaltea, Jón og
Bronstein, Magnús og Júlíus,
Ogaard og Velimirovic og Frey-
steinn og Ingvar.
Að loknum 12 umferðum er
staðan þessi, í sviga er sýnt hve
margar skákir viðkomandi hefur
teflt: 1. Smyslov 9'Á v. (11), 2.
Forintos 9!4 (12), 3. Friðrik 8v.
(11), 4. — 5. Bronstein og
Velimirovic 7'A (11), 6. Ögaard 7
v. (11), 7. Tringov 7 v. (12), 8.
Ciocaltea 6 v. (11), 9. — 10.
Magnús og Guðmundur 5 v. (11),
lí. Ingvar 4 v. (11), 12. — 13. Jón
og Freysteinn 'Z'A v. (11), 14.
Kristján 2'A (12), 15. Július 'A v.
(11).
Jón Þ. Þór.