Morgunblaðið - 23.03.1974, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. MARZ 1974
23
Fordstofnunin styrkir
Bamamúsikskólann
0 Svo sem fram hefur komið f Morgunblaðinu hefur
Fordstofnunin í Bandaríkjunum veitt Barnamúsíkskól-
anum f Reykjavík styrk til endurskipulagningar á tón-
listarnámi innan skólans með það fyrir augum, að það
nýtist síðar meir til eflingar almennri undirstöðumennt-
un á þessu sviði, fyrst í tóniistarskólum landsins og síðar
meir væntanlega íhinu almenna skólakerfi.
# Styrkur þessi nemur 20.000 doliurum á ári í tvö ár,
eða samtals um 3.5 millj. kr. miðað við núverandi gengi,
en hugsanlegt er, að styrkurinn verði veittur þriðja árið
einnig. Miðað er við, að verkefnið verði unnið í sam-
vinnu við bandaríska kennara og námsefnishöfunda og
að árangurinn verði nýttur bæði á tslandi og í Banda-
ríkjunum. Er þetta í fyrsta sinn, sem Fordstofnunin
veitir fslenzkri stofnun styrk, en áður hafa íslenzkir
einstaklingar hlotið þar styrki.
Skólastjóri Barnamúsikskólans,
Stefán Edelstein, og bandaríski
hljómsveitarstjórinn, Richard
Kapp, skýrðu blaðamönnum í gær
frá tildrögum þessa máls og mark-
miðum starfsins, sem styrkurinn
er veittur ti. Kapp, sem hér hefur
verið á hljómleikaferð ásamt
konu sinni, Nancy Deering, svo
sem kunnugt er, starfar hjá
Menningar- og listadeild
Fordstofnunarinnar, samhliða
tónlistarstörfum. Má rekja styrk-
veitingu þessa til þess áhuga, er
hann fékk á starfi Barnamúsik-
skólans, sem Stefán Edelstein
hafði skýrt stofnuninni frá bréf-
lega.
Arið 1972 fékk Stefán ferða-
styrk frá stofnuninni til að kynna
sér tónlistarmál í Bandaríkjun-
um, aðallega kennslu tónmennta i
almenna skólakerfinu og í sér-
skólum, m.a. í undirbúningsdeild-
um tónlistarháskóla og tónlistar-
háskólunum sjálfum. Einnig
kynnti hann sér nýjungar í náms-
efnisgerð í sambandi við tónlist-
arkennslu. Hann komst að raun
um, að fræðsla I tónmennt var
afar mismunandi í bandaríska
skólakerfinu og víðast háð fram-
taki og menntun einstakra kenn-
ara og fjárframlögum einstakl-
inga og foreldra til skólanna
hvers um sig. Hann fékk mikinn
áhuga á því að reyna að setja
saman marklýsingu á tónlistar-
námi og þróa námsefni fyrir und-
irbúningsdeildir að æðra tónlist-
arnámi þ.e. fyrir aldurinn 5—15
ára, eða þar um bil. Hann sótti um
styrk frá stofn-uninni f þessu
skyni og var hann veittur í
september sl.
Samkvæmt skilyrðum stofnun-
arinnar og skilgreiningu verk-
efnisins á að verja styrknum til að
greiða laun íslenzkra og banda-
rískra kennara, sem vinna sam-
eiginlega að gerð námsefnisins,
styrkja þá til ferðalaga hér og í
Bandarfkjunum, gréiða fyrir til-
raunakennslu og standa straum
af ýmsum öðrum kostnaðarliðum.
Gert er ráð fyrir, að kennararnir,
sem að þessu vinna, 4 íslenzkir og
3 bandarískir, komi saman tvisvar
á ári til að bera saman hugmyndir
sfnar, til skiptis á Islandi og í
Bandaríkjunum.
Undirbúningsstarf hófst þegar í
október sl. og hefur, að sögn Ste-
fáns Edelstein, verið lögð talsverð
vinna í marklýsingar. Miði verk-
efninu vel, má búast við, að náms-
skrá fyrir tónmennt liggi fyrir
eftir 2—3 ár, en tilraunakennslu í
hluta kennsluefnisins innan
ramma hennar ætti að vera hægt
að hefja eftir eitt ár. Stefán vildi
þó fara varlega í að fullyrða um
niðurstöður og árangur þessa
verkefnis, sagði, að það væri sein-
unnið þar sem það væri í eðli sfnu
nýjung og skipti miklu, að vel
væri á því haldið frá upphafi.
Sömuleiðis færi framvinda þess
mjög eftir aðstæðum og benti
hann á í því sambandi, að Barna-
músíkskólinn væri nú bókstaflega
að kafna f núverandi húsnæði
sínu og væri ekki sjáanleg nein
lausn á því ástandi. Því hefði það
nú gerzt, að meðan skólinn fengi
viðurkenningu erlendis frá og
möguleika til að endurnýja inn-
tak kennslunnar, skorti hann ytri
aðstöðu hér heima til að geta inn-
leitt og nýtt þessar nýjungar, þeg-
ar þær skapast.
Kapp hljómsveitarstjóri skýrði
frá þvf, að Menningar- og lista-
deild Fordstofnunarinnar hefði
hafið starfsemi sfna af fullum
krafti fyrir tólf árum og þá verið
stærsti styrktaraðili lista- og
menningar í Bandarikjunum.
Hefði sú afstaða legið að baki
þessu starfi, að listir væru samfé-
lagi manna lífsnauðsyn og starf
listamanna svo mikils virði, að
nauðsyn bæri til að skapa þeim
starfsbettvang og skilyrði.
Kapp kvað stofnunina hafa
fengið mikinnáhuga á hugmynd-
um Stefáns, meðal annars vegna
þess samræmis, sem væri í náms
efni íslenzkra skóla á skyldu-
námsstigi — en það gerði hugsan-
legt að gera hér tilraunir með
músikmennt, sem ekki yrði við
komið í Bandaríkjunum, eins og
skipan barna- og unglingafræðslu
væri þar nú. Hann sagði, að margs
konar hugmyndir væru uppi í
Bandarikjunum um það, hvernig
háttað skyldi tónlistarfræðslu, en
meginstefnurnar væru tvær. Ann-
ars vegar væru þeir, sem vildu
leggja áherzlu á þjálfun í hljóð-
færaleik og hefðbundið músik-
uppeldi; hins vegar þeir, sem
vildu umfram allt ýta
undir sköpunarþörf barna i
músik. j«,Menn gera sér ekki
Ijóst,“ sagði Kapp, „að þetta
tvennt verður að fara sam-
an; þeir síðarnefndu gera sér ekki
alltaf grein fyrir þvf, að skapandi
tónlistarstarf verður að byggjast
á tónmennt og þjálfun, og þeir
fyrrnefndu gleyma þvi gjarnan,
að markmið þjálfunarinnar er að
stuðla að sköpun. Það, sem koma
þarf, er skilningur á þvf, að
lifandi tónlistarstarfsemi bygg-
ist á almennri und-
irstöðumenntun í músik,
þar sem börn og unglingar
læra að lesa músik.hlustaá músik,
tileinka sér hana og skilja þannig,
að mat þeirra Verði byggt á eigin
þekkingu og reynslu. Rétt eins og
lifandi bókmenntastarfsemi bygg-
ist á almennri kunnáttu í lestri og
skrift.“
Tvær sýningar
Anna Sigríður Björnsdótt-
ir: Q Norræna húsið. □
Jónas E. Svafár Q og
Hrafn Helgi: □ Breiðfirð-
ingabúð.
Anna Sigriður Björnsdóttir,
sem um þessar mundir sýnir í
sýningarsölum Norræna hússins,
mun upprunalega hafa stundað
tónlistarnám, lokið prófi í píanó-
leils: og um lan'gt skeið tekið nem-
endur áður en hún fór að fást við
pentskúfinn og seinna hina vand-
meðförnu ætinál. Frúin hætti
allri kennslu fyrir 20 árum, er
fjölskylduannir urðu of viðamikl-
ar, en tók að leita athafnaþörf
sinni á listasviðinu útrásar í lín-
um og litum. Sé tilgangurinn á
bak við slíka þróun mála leikur og
afslöppun f arristri dægranna eru
málin vel skiljanleg og framtakið
vert allrar aðdáunar, en sé um að
ræða löngun til sóknar á bratt-
ann, til alvarlegrar listsköpunar
fara málin að verða flóknari fyrir
alla þá, sem þekkja af eigin raun
kröfur þær, sem myndlistin gerir
til iðkenda sinna.
Myndlistin krefst ekki síður
mikillrar tækni og þekkingar í
huglægum atriðum en tónHstin,
og jafnvel ennþá meiri, því að það
virðist vera meiri hörgull á fram-
bærilegum myndlistarmönnum
en tónlistarmönnum, þótt báðar
listgreinarnar hafi það sameigin-
legt á fáir klífa tindana. Ég nefni
þetta hér einungis vegna þess, að
sá misskilningur er algengur hér
á landi, að eigi þurfi mikið af
handföstum lærdómi til þess að
geta málað, og engir verða betur
varir við það en þeir, sem við
listkennslu og gagnrýni fást. Sé
ekki um náttúrugáfu að ræða,
sem hefur að bakhjarli vægðar-
lausa sjálfsskólun og rúman tíma,
er það algjör misskilningur að
ætla, að stopult kvöldskólanám sé
næg undirstaða til að glíma við
hin vandasamari stig myndlistar-
innar. Þannig verð ég því miður
að segja, að ég skil ekki tilgang-
inn með þessari sýningu Önnu
Sigríðar í sölum Norræna húss-
ins, því að flest málverkin, sem
eru í meirihluta á sýningunni,
bera ekki vott um djúpan skilning
á eigindum myndlistarinnar, og
skólun er vart merkjanleg i út-
færslu þeirra. Litir, lfnur, form,
ryþmi og myndbygging — allt
byltist þetta í hendi Önnu i óstýri-
látum Ieik, sem hún ræður harla
litið við, því að kjarkur er ekki
einhlftur né löngun til að sækja á
brattann, hér þarf fleira til.
Þá er auðsæ tilhneiging Önnu
til að tengja tónlist við myndlist,
en hún gerir það að mfnu mati á
alrangan hátt, — táknræn yfir-
borðstákn, er kunna að vera í ætt
við tónlist, hafa í þessu sambandi
litið að segja, en hins vegar
ryþmi, tóngæði lita, dýpt og gagn-
sæi þeirra, ásamt hnitmiðuðum
tónaþrepum öllu meira. Og á eitt
vil ég leggja sérstaka áherzlu og
það er, að í ríki litarins eru ekki
einungis hnitmiðuð, greinileg
tónaþrep, heldur einnig ósjaldan
nær ómerkjanlegir yfirgangar
eða tóngæðabreytingar, sem þó
gegna mikilvægu hlutverki og eru
hliðstæða þess, sem fagmenn
nefna „glissando" í tónlist. Það
eru einnig til greinilegar hlið-
stæður í lit og tónum og hefur
enda verið visindalega kannað, en
i ytri og tilbúnum táknum eru
hliðstæðurnar stórum færri og þá
aðallega i grafískum atriðum.
Grafíkin er hér langásjálegasti
hluti sýningarinnar og kemur þar
fram ýmislegt, sem rekja má til
skyldleika við tónlistina, og þykir
mér einsýnt, að Anna Sigriður
eigi hér nokkurt erindi, því að
einmitt hér fær tónlistargáfa
hennar eðlilegan farveg. Grafík
er einnig svo viðamikil listgrein,
að verkefnin eru óþrjótandi, og
vildi ég í þessu tilviki mæla með
sáldþrykki, dúk- og tréristu til að
auka við svið málmætimyndarinn-
ar. Með þessari sýningu hefur
Anna Sigríður, að mfnum dómi,
reist sér hurðarás um öxl og eru
það leið mistök, verkin hefðu
komið betur til skila í minni sal,
en listakonan á hrós skilið fyrir,
að hún leitar ekki á náðir vin-
sælla viðfangsefna og framleiðslu
girnilegrar söluvöru, sem stað-
festir, að henni liggur ýmislegt á
hjarta og kemur til dyra svo sem
hún er klædd.
— Það er annarleg stemmning
yfir sýningu hins frun;lega skálds
Jönasar E. Svafárs og vinar hans
Hrafns Helga í vistarveru þeirra í
Breiðfirðingarbuð. Er hér um að
ræða teikningar, eða öllu heldur
eftirprentanir á teikningum
þeirra félaga, og stendur sýningin
um óákveðinn tima, sem ætti að
vera mjög til fyrirmyndar og eft-
irbreytni innan um þessar viða
miklu skyndisýningar þekktari
myndlistarmanna, sem er höfuð-
verkur okkar listrýna, því að erf-
Myndlist
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
itt er að gera þeim viðhlítandi skil
í tæka tíð. Er hér um íslenzkt
sérfyrirbæri að ræða.
Myndir þeirra félaga orka meir
á mig sem tillegg við frumleg ljóð
eða hugdettur en sem sjálfstæð
sköpunarverk, og njóta þær sin
heldur ekki svo dreifðar sem þær
eru um alla veggi. Listamennirnir
munu vera það, sem SUM-menn
nefna ,,náttúrulistamenn,“ sem er
frumlegt orð þótt óvitað sé, hve
mikil náttúra fylgir iðkendum
liststefnunnar. Nýyrðið er ágætt,
en ég held því fram, að slíkir
komi jafnvel einnig úr listaskól-
um, viðhorfið til þess, hvað skól-
un er gildirmestu og náttúrulista-
menn munu einnig þurfa á skólun
að halda, þótt hún sé annars eðlis,
ella verður viðleitni þeirra ein-
ungis kák.
— I heild fannst mér framtak
félaganna líkt og tilraun til frum-
legrar „environments" og jafnvel
framlenging af viðleitni Summ-
era í þeim efnum. Vinningur
þeirra félaga er sá, sem hér skað-
ar ekki að geta, að heilt dýrasafn
er á neðri hæðinni.
Atvinna
Vantar netagerðarmann eða mann
vanan netum.
Upplýsingar hjá verkstjóra, ekki í
síma.
Hampiðjan h.f.,
Stakkholti 4.
Logsuöumaður
Viljum ráða vanan logsuðumann
nú þegar.
Upplýsingar hjá verkstjóra.
Panelofnar h.f.,
Vífuhvammsvegi 23.
Afgreiðslustarf
Stúlka, helzt vön, óskast til
afgreiðslustarfa á veitingahúsi í
Miðborginni.
Umsóknir sendist á afgreiðslu
Morgunblaðsins merkt: „4945“ fyrir
27. þ.m.