Morgunblaðið - 28.05.1974, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. MAl 1974
Minning hjóna:
Asgrímur Gíslason
Lovísa Tómasdóttir
Ásgrímur
Fæddur 31. desember 1893
Dáinn 16. maf 1974
Loufsa
Fædd 21. september 1895
Dáin 16. október 1973
Þegar mér barst til eyrna lát
Asgríms Gíslasonar bifreiðar-
stjóra og fyrrum stýrimanns,
minntist ég þess, að aðeins voru
liðnir sjö mánuðir frá andláti
konu hans, Louísu Tómasdóttur.
Þótti mér, að ekki hefði reynzt
langt milli þessara mætu hjóna í
dauða fremur en í lífi. Þau voru
bæði í heiminn borin áður en
fyrri öld var til loka gengin. Þau
urðu lífsförunautar, er fjórðung-
ur var liðinn af þessari öld, og
samfylgd þeirra varði um nær
hálfrar aldar skeið. Lífsskeið
þeirra var lffsferill alþýðufólks,
sem leggur sinn skerf af mörkum
til fegurra mannlífs, hlúir að
heimili sínu og kemur börnum
sínum til manns, en víkur sér í
engu undan þeim vanda, sem
samfélagið leggur þeim á herðar.
— Ég kynntist þeim hjónum fyrir
röskum þrem áratugum, er ég
gekk að eiga frændkonu Louísu.
Milli heimila okkar varð fljótt
traust vinátta, sem aldrei rofnaði,
þótt samfundir yrðu á stundum
færri en æskilegt var. Oft er það
svo að leiðarlokum, að manni
finnst, að vináttuna hefði mátt
betur rækja.
Louísa var fædd i Sveinsbæ við
Bakkastíg, dóttir hjónanna
Tómasar Jónssonar skipstjóra og
siðar fiskmatsmanns frá Seli i
Grímsnesi og Vilhelmínu Soffíu
Sveinsdóttur Guðmundssonar, en
kona Sveins var Þuríður
Jóhannesdóttir, bæði fæddir
Reykvikingar. Vilhelmína og
Tómas bjuggu lengst af á Bræðra-
borgarstíg 35, að undanskildum
árunum 1924—’27, er þau fluttust
til Viðeyjar vegna atvinnu Tómas-
Fæddur 9. janúar 1909.
Dáinn 25. aprfl 1974.
HANN er dáinn hann Svanberg
Magnússon. Þessi frétt barst mér
á öldum ljósvakans þann 25. apríl
sl.
Þetta virtist ótrúlegt, þar sem
við höfðum skilið kátir og hressir
nokkrum dögum áður. En svona
er lífið, að fæðast og deyja, heils-
ast og kveðjast en orðstír deyr
aldrei, hveim sér góðan getur og
roðstír þessa mæta manns deyr
aldrei. Svanberg Magnússon var
fæddur að Skarði i Skutulsfirði
við Isafjarðardjúp 9. janúar 1909.
Hann var hvers manns hugljúfi,
vandaður til orðs og æðis, hann
var mjög greindur maður og svo
var hann leikinn í höndunum, að
manni virtist hann geta allt, völ-
undur eins og sagt er og
verknaðurinn eftir þvi á aðra
hluti.
Ég undirritaður kynntist Svan-
berg ekki fyrr en fyrir rúmum
tveimur árum, er ég gerðist sam-
verkamaður hans í því fyrirtæki,
sem ég er deildarstjóri í, Kaup-
félagi Hafnfirðinga. Svanberg
hér, Svanberg þar, Svanberg alls
staðar, það var segin saga. Hann
málaði, dittaði að brotnum hlut-
um, hann skúraði og hreinsaði
allt til með hinni elskulegu konu
sinni Guðrúnu Sigfúsdóttur.
Ef eitthvað fór úrskeiðis annars
staðar hjá fyrirtækinu var Svan-
berg sóttur þangað þótt dagur
væri að kveldi kominn eða
sunnudagur, ekki var andað á
móti, „sjálfsagt”. Svona var þessi
elskulegi maður, sem nú er
kvaddur, boðinn og búinn til alls
góðs fyrir aðra. *
ar, en þar voru þá mikil umsvif
Kárafélagsins og talsvert þorp
austast í eynni. Louísa var því
Reykvíkingur og sannur vestur-
bæingur, þvf á þeim slóðum ólst
hún upp í foreldrahúsum og bjó
siðan allan sinn aldur. Hún var
fríð og handhög myndarkona, sem
ekki var horft fram hjá, félags-
lynd og hafði áhuga á félagsmál-
um, einkum goodtepmlararegl-
unni og Reykvíkingafélaginu, en í
því var hún heiðursfélagi siðustu
árin.
Meðan Louisa var í Viðey
kynntist hún Ásgrimi Gislasyni,
sem þá var 1. stýrimaður á togar-
anum Austra. Ásgrímur var
Grindvíkingur, fæddur í Litla-
Nýjabæ i Krýsuvikurhverfi.
Hann var þannig í heiminn bor-
inn, að ekki beið hans purpura-
klædd vagga. Til tíu ára aldurs
var hann i ýmsum stöðum hjá
vandalausum, en þá tóku hann i
fóstur sæmdarhjónin Guðjón
Guðmundsson og Engilbertína
Hafliðadóttir á Hrauni í Grinda-
vik. Hjá þeim var hann langt fram
á fullorðinsár. Minntist hann
þeirra ætíð með hlýhug og leit á
þau sem foreldra sina. Á
uppvaxtarárum Ásgríms var ekki
upp á að hlaupa félagslega aðstoð
á þann veg, sem við eigum nú á að
kjósa, barnafræðsla var af skorn-
um skammti, en vinna, ráðdeild,
atorka og meðfædd greind voru
þau vopn, sem skarpast dugðu til
að verða ekki undir í lifsbarátt-
unni. Öllum þessum eiginleikum
var Ásgrímur vel búinn. Sextán
ára gamall hóf hann sjósókn og
hugði til sjómennsku sem lífs-
starfs. Til þess að verða þar vel
hlutgengur settist hann svo fljótt
sem verða mátti í Stýrimanna-
skólann og lauk þaðan prófi. En
sjómennskan er áfallasöm, og fór
Ásgrímur ekki varhluta af því.
Eins og fyrr segir, var hann orð-
inn 1. stýrimaður á togaranum
Austra árið 1926. Þá vildi svo til.
Og nú er þessi ágæti maður og
vinnufélagi horfinn yfir móðuna
miklu, kært kvaddur af vinnu-
félögum, vinum og vandamönn-
um, hartkærri eiginkonu, er
kveður nú sinn lífsförunaut,
börnum og barnabörnum og
kvaddur af mér undirrituðum
með hjartans þökk fyrir allt, allt,
sem þú varst okkur hér i Kaup-
félagi Hafnfirðinga. Vertu sæll
vinur. blessuð sé minning þín.
Aldrei er svo bjart
yfir öðlingsmanni
að eigi geti syrt eins sviplega
og nú
og aldrei svo svart
yfir sorgarranni
að eigi geti birt
fyrir eilífa trú.
M.J.
Baldvin Albertsson.
er þeir voru nýlagðir í veiðiferð,
veður vont, og stýrimaður á þil-
fari við að huga að vírnum, sem
honum þóttu ekki í lagi, að ólag
reið undir skipið. Vírarnir slitn-
uðu, slógust í stýrimann og möl-
brutu báða lærleggi, og var það
opið brot á báðum. Við slík áföll
kemur best í ljós, hvað i mannin-
um býr. Með karlmennsku og þol-
gæði, hjálp hins valinkunna
læknis, Matthiasar Einarssonar,
og ást og umhyggja Louisu, heit-
konu sinnar, tókst Ásgrimi að ná
starfsorku á ný. Tók þó langan
tima og margar aðgerðir að ná
þeim bata, sem kostur var á, og
menjar slyssins bar Ásgrimur alla
tið. Á þeim tíma urðu menn að
ráða sjálfir fram úr þeim vanda,
sem þeir hlutu af slíkum áföllum.
Þótt betur tækist til en á horfði,
var þó sýnt, að Asgrímur yrði að
leggja sjómennskuna á hilluna og
leita sér annars starfa. Árið 1929
keypti Ásgrimur vörubifreið, og
akstur slíkra bifreiða var siðan
atvinna hans, meðan starfsþrek
entist. Hann var einn af stofnend-
um vörubifreiðastöðvarinnar
Þróttar, og í þeim félagsskap, svo
sem annars staðar, ávann hann
sér traust og virðingu. Hann var
lengi í stjórn Þróttar, og um skeið
formaður, en um þetta efni mun
ég fara fljótt yfir sögu, þvi ég veit
að aðrir, mér kunnugri, munu um
það fjalla.
Louisa og Ásgrímur gengu í
hjónaband árið 1927. Bjuggu þau
lengi að Framnesvegi 42 og síðar
á Öldugötu 54. Þangað var gott að
koma og njóta gestrisni húsráð-
enda og hlýleika heimilisins.
Duldist engum, að samstaða
þeirra og ástúð var slik sem þau
hefðu einn huga. Þau hafa nú
verið lögð til hinztu hvíldar i
Fossvogskirkjugarði, en þar fór
útför Ásgríms fram í gær.
Börn Louísu og Ásgríms eru
Soffía og Engilbertína, báðar gift-
ar og búsettar í Bandaríkjunum,
Asgeir flugvirki, kvæntur og bú-
settur i Kópavogi, og Ásdis sem
reist hefur sitt heimili í Reykja-
vik. Enn fremur ólu þau hjónin
upp tvö dótturbörn sin, sem bera
nöfn þeirra, Louisa og Asgrimur.
Þeim vil ég sérstaklega votta sam-
úð mína, þar sem þau hafa nú ung
misst á skömmum tíma aðhlynn-
ingu og handleiðslu bæði afa og
ömmu. Hluttekningu mína votta
ég börnum þeirra hjóna, tengda-
og barnabörnum og öðrum ná-
komnum ættingjum.
Hlýjustu hugsanir mínar fylgja
þeim hjónum yfir á hið ókunna
svið handan móðunnar miklu.
Jónas Jónasson.
Ekki fer það á milli mála, að
þeir menn, sem á fyrstu tugum
þessarar aldar skipuðu sér i sveit
meðal verkafólks til sjós og lands,
og eru nú óóum að hverfa, skilja
eftir sig merk spor í félagsmála-
sögu verkalýðssamtakanna, og ef
þáttur þeirra væri skráður
geymdi hann sanna mynd af því
hugarfari, er á bak við áhugann
og einbeitnina bjó.
Víst er að timabil kreppuár-
anna mótaði mjög lifsviðhorf
þessa fólks og þá ekki sist þann
hópinn er stóð i forustu. Það voru
ár mikiliar reynslu og mikill
skóli, sem að gagni kom þessu
fólki siðar í lífinu. Það er þvi
næsta eðlilegt, að margir úr þess-
um hópi hafi gjarnan annað mat á
hínum ýmsu viðfangsefnum, sem
við er að fást, en hinir yngri, sem
vinna að þessum málum í dag.
Ásgrfmur Gíslason vöru-
bifreiðastjóri, sem var til moldar
borinn í gær, var einn þeirra
manna, sem þekktu mæta vel
þann mismun, sem orðinn er á
kjörum fólks í þessu landi siðustu
áratugina. Það má segja, að hann
hafi staðið mitt i starfi bæði til
LAUGARDAGINN 4. mai var til
moldar borin frá Breiðabólsstað-
arkirkju mágkona mín Guðný
Guðjónsdóttir. Hún andaðist á
Landspítalanum að morgni sum-
ardagsins fyrsta.
Barn vorsins var hún frá vöggu
til grafar, hún var fædd 4. maf
1905 á Brekkum i Hvolhreppi,
dóttir heiðurshjónanna Guðbjarg-
ar Guðnadóttur og Guðjóns Jón-
geirs'sonar, sem þar bjuggu á
fimmta áratug.
Guðnú var sú fimmta í röóinni
af níu börnum þeirra hjóna.
Það má með sanni segja, að
þessi hjón máttu ekki vamm sitt
vita í neinu. Þarna undir brekk-
unni var æskuheimili Guðnýjar,
og þar ríkti sá andi, sem þún sótti
sina lífsnæringu i meðan ævin
entist.
Ég minnist þess, að þegar ég
kom fyrst á æskuheimili Guðnýj-
ar, hvað mér fannst hún vera
glæsileg á íslenzka búningnum
sínum, krýnd hinu mikla jarpa
hári, sem uppsett tók henni i belt-
isstað. En ég sá fljótt, að vtra útlit
Guðnýjar var litið borið saman
við manngildi hennar. Hún tók að
erfðum frá foreldrum sinum þá
eðliskosti, sem eru gulli dýrri,
trúmennsku og heiðarleika, sem
fylgdu henni til hinstu stundar.
Á leið sinni i gegnum lífið
ávann hún sér alls staðar traust
og virðingu. Aldrei lagói hún öðru
fólki misjafnt tii, en vildi létta
byrðar samferðamanna sinna eft-
ir getu. Ekkert særði hana þvi
eins djúpt og varanlega, eins og ef
henni fannst komið ódrengilega
fram, hvort heldur var í orði eða
athöfn.
Þannig fer gjarnan þeim, sem
sjálfir bera djúpa virðingu fyrir
hinum raunverulegu verðmætum
lifsins.
Guðný átti marga og góða vini
sem hún hafði yndi af að hitta og
sækja heim, og var hún nú í einni
slíkri ferð þegar kallið kom, um
að nú skyldi lagt upp í hina hinstu
för. Guðný giftist aldrei og átti
ekki börn, en hún átti þess fleiri
börn að vinum, þau fundu hlýju
umhyggjuna og löðuðust að
henni. Astæðan fyrir því, aó ég
festi þessar hugsanir mínar á
blað, er þakklæti, hjartans þakk-
læti fyrir tryggð hennar og vin-
áttu við okkur hjónin og ást henn-
ar á börnununt og tengdabörnun-
um okkar, og siðan á þeirra börn-
um.
27
sjós og lands allt mesta framfara-
tímabil i atvinnusögu þjóðar-
innar.
Eg, sem þessar linur rita, starf-
aði um mörg ár með Ásgrfmi að
sameiginlegum áhugamálum, sem
bundin voru við hagsmuni þeirra
manna, sem við störfuðum með.
Með Asgrími var gott að starfa,
hann var athugull og fróður um
marga hluti, en um fram allt var
hann skyldurækinn og fús að taka
á sig erfið viðfangsefni ef hann
taldi lausn þeirra verða stéttar-
félaginu til hagsbóta.
Ásgrímur var ávallt vinsæll
meðal stéttarbræðra sinna og var
því um áratugi einn af aðalfor-
ustumönnum vörubifr.stj. Hann
var um skeið form. Vörubílstjóra-
félagsins Þróttar og i stjórn þess
félags um langan tima. Hann var
heiðursfélagi í Þrótti og var sýnd-
ur margs konar annar sómi fyrir
margháttuð og heillarik störf. Ás-
grímur sat fjöldamörg þing Al-
þýðusambandsins og naut þess
mjög að fylgjast með framgangi
hinna margþættu verkefna, er
verkalýðshreyfingin vinnur að.
Eg kveð þennan ágæta vin minn
með miklu þakklæti fyrir náið
samstarf um áratuga skeið.
Ástvinum Ásgrims, börnum,
barnabörnum og öðru skyldfólki
eru færðar samúðarkveðjur, og
hann er kvaddur af stéttarbræðr-
um sinum með mikilli virðingu og
þökk.
E.Ö.
Minning hennar lifir í hjörtum
hennar ungu vina.
Siðustu árin dvaldi hún í Þor-
lákshöfn og eignaðist þar sem
annars staðar trausta og góða
vini. Á heimíli Sigríðar Helga-
dóttur var hún nokkur ár og að-
stoðaði hana með börnin sem þá
voru ung. Við þetta heimilí tók
hún órofa tryggð og Sigríður og
börnin hennar reyndust henni
sannir vinir æ síðan.
Á heimili Ingibjargar og Davíðs
heitins Friórikssonar var hún
einnig tii aðstoðar, þar fann hún
fljó.tt hina hlýju vináttu, sem hún
kunni svo vel að meta. En siðast
var hún á heimili hjónanna Val-
gerðar og Gunnars Snorrasonar,
þau voru henni svo góð sem væri
hún þeirra nánasti ættingi.
Eg veit, að ef hún nú mætti
mæla, þá yrði bæn hennar sú. að
guð vildi launa þessum vanda-
lausu vinum allt það, sem þeir
gerðu f.vrir hana.
Ég sat við hvílu Guðnýjar sió-
asta daginn, sem hún hafði ráð og
rænu. Þá sagði hún m.a.: Eg ótt-
ast ekki dauðann, en ég óttast að
lifa og verða öðrum til óþæginda.
Þetta lýsir best Iffsviðhorfi henn-
ar og trú. —
Hvar sem Guðný dvaldist stóð
hugurinn. alltaf heim, heim i
Rangárþing, hún átti þar alla ævi
lögheimili sitt. Og nú er Guðný, á
afmælisdegi sínum með hækk-
andi sól, komin heim að söknar-
kirkjunni sinni. þar sem hún ung
Framhald á bls. 35
Svanberg Magnússon
skipstjóri — Minning
Guðrún Guðbjörns-
dóttir — Minning