Morgunblaðið - 08.06.1974, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. JUNI 1974
Velía SIS rúmir
11 milljarðar 1973
Stjórn sjómannadagsráds 1974, f.v. Guðmundur Oddsson, Tómas Guójónsson, Hilmar Jónsson og
Pétur Sigurósson formaóur. Ritari stjórnarinnar, Kristens Sigurósson, var fjarverandi vegna
veikinda, þegar mvndin var tekin. (Ljósm. Mbl. Sv. Þorm.)
Sjómannadagurinn:
Hátíðarhöldin í Nauthólsvík
AÐALFUNDI Sambands ís-
lenzkra samvinnufélaga lauk um
hádegisbil f gær, en hann hófst á
fimmtudaginn. Fundurinn var að
þessu sinni haldinn að Bifröst, og
sóttu hann um 100 fulltrúar frá
rúmlega 40 sambandsfélögum,
auk stjórnar SlS, framkvæmda-
stjórnar og allmargra gesta.
Formaður Sambandsstjórnar,
Jakob Frímannsson, setti fundinn
og minntist í upphafi forvígis-
manna samvinnuhreyfingarinn-
ar, sem létust á síðastliðnu ári.
Fundarstjóri var kjörinn Ágúst
Þorvaldsson, og Ólafur Sverrisson
til vara og fundarritarar þeir Jó-
hann Hermannsson og Gunnlaug-
ur P. Kristinsson.
Jakob Frimannsson flutti síðan
skýrslu stjórnar og skýrði frá
helztu viðfangsefnum hennar á
liðnu ári. Að því loknu flutti Er-
lendur Einarsson forstjóri ýtar-
lega yfirlitsskýrslu um rekstur-
inn árið 1973. Kom þar meðal
annars fram, að miðað við aðstæð-
ur reyndist árið hagstætt fyrir
Sambandið rekstrarlega séð. Um-
setning jókst mikið vegna þenslu
í efnahagslífinu. I heild varð
reksturinn mun betri en árið á
undan.
Tekjuafgangur ársins varð 174
millj. króna. Er þá búið að færa
til gjalda opinber gjöld að fjár-
SA.VITÖK frjálslyndra- og vinstri
manna í V'estmannaevjum hafa
lýst yfir fullum stuðningi við
Iramboð Alþýðuflokksins f Suð-
urlandskjördæmi, jafnframt sem
hörmuð er sú stefna, er tekin var
á síðasta flokksstjórnarfundi
SFV, „þar sem gengið var til sam-
sturfs við glundroðaöf! úr öðrum
flokkum. en áframhaldandi sam-
Fengu
undanþágu
fyrir allt
nema kíttið!
SAMKVÆMT ákvæðunum um
25% innborgunarskylduna
áttu hráefni til iðnaðar að vera
undanskilin gjaldinu. Ekki
standast þau ákvæði að öllu
leyti, t.d. í sambandi við fram-
leiðslu á einangrunargleri.
Fyrirtækið Cudogler hf. notar
þrjú meginefni í framleiðslu
sfna, gler, állista og þéttikftti.
Undanþága fékkst fyrir glerið
og állistana, en blátt nei við
kíttinu! Þetta nei við kfttinu
hefur f för með sér, að fyrir-
tækið verður að leggja fram
1500 þúsund krónur í geymslu-
fé þá þrjá mánuði, sem inn-
borgunarskyldan á að giida.
„Ég get ómögulega skilið
hvers vegna kíttið fékk ekki
undanþágu," sagði Hilmar Vil-
hjálmsson framkvæmdastjóri
Cudoglers hf. við Mbl. í gær.
„Þessi þrjú efni eru öll uppi-
stöðuþættir f framleiðslunni,
og ef eitthvað þeirra vantar,
stöðvast framleiðsan.“
Hilmar sagði ennfremur, að
framleiðslan gæti stöðvazt dag
Framhald á bls. 18
hæð 79 millj. króna, vexti 217
miflj. króna og afskriftir eigna
145 millj. króna. Tekjuafgangi er
ráðstafað þannig, að 37 millj.
króna eru endurgreiddar til kaup-
félaga og frystihúsa, 17 millj.
króna eru greiddar kaupfélögun-
um sem vextir af stofnsjóði, en 31
millj. kr. er færð á höfuðstól sem
söluverð eigna umfram bókfært
verð. Endanleg niðurstaða rekstr-
arreiknings verður þá hagnaður
að fjárhæð 89 millj. króna.
Rekstrarkostnaður hækkaði
mikið á árinu, að nokkru vegna
aukinna umsvifa í rekstrinum, en
þó fyrst og fremst vegna þeirra
miklu hækkana, sem urðu á svo
til öllum rekstrarliðum. Stærstu
liðir i rekstrarkostnaðinum eru
laun, vextir og opinber gjöld.
Laun hækkuðu um 28.6%, vaxta-
greiðslu um 47.7% og opinber
gjöld um 38.6%.
Heildarvélta Sambandsins 1973
nam 11.253 millj. kr. og jókst um
3.744 millj. frá árinu á undan eða
49.9%. Er það mesta aukning á
umsetningu, sem orðið hefur und-
anfarin ár. Velta skiptist þannig
niður á einstakar deildir Sam-
bandsins: Búvörudeild 2.096
millj., Sjávarafurðadeild 3.624
millj., Innflutningsdeild 2.549
millj., Véladeild 1.046 milli..
vinnu og samstarfi við Alþýðu-
flokkinn var hafnað“, eins og seg-
ir f fréttatilkvnningu frá SFV í
Vestmannae.vjuni.
I tilkvnningu þessari segir
annars. að á fundi. sem haldinn
var I SFV i Vestmannaeyjum sl.
miðvikudag hafi verið samþykkt-
ar tvær tillögur — önnur um af-
stiiðu SFV í E.vjum lil alþingis-
kosninganna og bre.vtt viðhorf í
stjórnmálum. en hin tillagan
varðar útgáfu Þjóðmála. sem upp-
haflega voru gefin út í Vest-
inannaevjafélaginu.
Fvrri tillagan er svohljóðandi:
„Samtök frjálsl.vndra og vinsti
manna í Vestmannaevjuin harma
þá stefnu. sem tekin var á siðasta
flokksstjórnarfundi SFV. þar sem
gangið var til samstarfs víð giund-
roðaöfl úr öðrum flokkum. en
áframhaldandi samvinnu og sam-
starfi við Alþýðuflokkinn var
hafnað.
Fundurinn telur. að með
þessari stefnu.vfirlýsingu hafi
flokksstjörnarfundurinn alger-
lega brugðist í sameiningarmál-
inu. sem SFV og Alþýðuflokkur-
inn hafa unnið að undanfarin ár.
Vegna þeirra breyttu viðhorfa,
sem nú hafa skapast f íslenzkum
stjórnmálum og þess pólitíska rót-
leysis. sem Samtökin hafa stuðlað
að, með því að bregðast í sam-
einingarmálinu, lýsa Samtök
frjálsl.vndra og vinstri manna í
Vestmannaeyjum fullum stuðn-
ingi við framboð Alþýðuflokksins
í kjördæminu."
I síðari tillögunni koma fram
mótmæli SFV í E.vjum vegna
ákvörðunar framkvæmdastjórnar
SFV að leggja niður ritnefnd
Þjóðmála f.vrirvaralaust. skipa
síðan aðra og halda útgáfu blaðs-
ins áfram án nokkurs samráðs við
Vestmannae.vjafélagið. er upphaf-
lega gaf blaðið út. Kemur fram í
fréttatilkynningunni. að Samtök-
in i Vestmannaeyjum hafa nú aft-
Að morgni sjómannadagsins
verður fvrsta skóflustungan tekin
að væntanlegu dvalarheimili
fvrir aldraða sjómenn á mörkum
Garðahrepps og Hafnarfjarðar.
Verður það einn liður í hátfðar-
urkallað tafarlaust heimild fram-
kvæmdastjórnarinnar til útgáfu
Þjóðmála. jafnframt því sem kjör-
in var þriggja manna útgáfu
nefnd í Evjum til þess að hafa á
hendi frekari aðgerðir í þessu
máli.
höldum sjómannadagsráðs, sem
að öðru levti verða með svipuðu
sniði og undanfarin þrjú ár. Aðal-
dagskráin verður í Nauthólsvík,
en þar mun formaður sjómanna-
dagsráðs, Pétur Sigurðsson,
afhenda heiðursmerki sjómanna-
dagsins að venju og auk þess
verða þá afhent afreksbjörgunar-
laun sjómannadagsins.
Dagskrá sjómannadagsins, sem
er hinn 37. í röðinni, hefst kl. 8 á
sunnudagsmorgun með þvi að
fánar verða dregnir að hún á skip-
um í höfninni. Klukkan níu mun
Lúðrasveit Hafnarfjarðar hefja
leik á lóð væntanlegs DAS
heimilis á mörkum Garðahrepps
og Hafnarfjarðar. Síðan verða
flutt ávörp og fyrsta skóflu-
stungan tekin að hinu væntanlega
heimili.
Klukkan hálf tíu byrjar Lúðra-
sveit Reykjavíkur að leika létt lög
við Hrafnistu í Reykjavík.
Klukkan ellefu hefst svo
sjómannamessa í Dómkirkjunní,
þar sem biskup íslands, herra
Sigurbjörn Einarsson, minnst
drukknaðra sjómanna. Dómkór-
inn syngur, en einsöngvari að
þessu sinni verður Sigríður E.
Magnúsdóttir og er það í fyrsta
skipti, sem kona er einsöngvari
við sjómannamessu. Organleikari
verður Rágnar Björnsson. Þá
verður blómsveigur lagður á leiði
óþekkta sjómannsins.
Hátíðarhöldin í Nauthóls-
víkinni hefjast svo klukkan hálf
tvö með því að Lúðrasveit Reykja-
Framhald á bls. 18
Dr. Esther
Amundsen
í heimsókn
Dr. Esther Amundsen, fyrr-
verandi landheknir Dana. hefur
verið hér á landi undanfarna
daga í boði ríkisstjórnarinnar.
Hingað til lands hefur hún komið
tvfvegis áður, er hún sat lækna-
fundi hér.
Dr. Ester Amundsen lauk
doktorsprófi í læknisfræði árið
1939. A árunum 1944 — 1950
starfaði hún mikið að berkla-
varnamálum og skólalækningum.
en árið 1951 höf hún starf hjá
heilbrigðismálastjórninní, og
starfaði þar unz hún varð land-
læknir árið 1961.
Hún var í sendinefnd Dana hjá
Sameinuðu þjóðunum árin 1954,
1955 og 1957. og árin 1962 — 1974
var hún formaður dönsku sendi-
nefndarinnar á alþjóðaþingi heil-
brigðismálastofnunarinnar í
Genf. Frá 1971 hefur hún verið í
framkvæmdastjórn Alþjóðaheil-
birgðismálastofnunarinnar, en
Norðurlöndín eiga jafnan einn
fulltrúa i stjórninni.
6. júní hélt Dr. Esther
Amundsen fyrirlestur í ráð-
stefnusal Loftleiða, og fjallaði
hún um heilbrigðisþjónustu í
Danmörku eins og hún er nú og
framtíðaráform.
A fundi með fréttamönnum s.l.
fimmtudag sagðist hún vera
þeirrar skoðunar, að á næstu ár-
um m.vndi þróun heilbrigðis-
þjónustu í Danmörku einkum
verða' á sviði aukinnar skipu-
lagningar og hagræðingar, því að
Ijóst væri, að nauðsynlega þ.vrfti
að draga úr þeim mikla kostnaði,
sem nú er við þessa þjónustu. Nú
önnuðu sjúkrahús eftirspurn
eftir sjúkrarúmum, en nauðsyn-
legt væri að auka þann þátt heil-
brigðisþjónustu, sem miðast við
heimangöngu, þ.e. að sjúklingar
dveljist á heimilum sínum, en geti
sótt læknishjálp í sjúkrahúsin.
Meðan Ester Amundsen dvelst
hér heimsækir hún sjúkrahús og
ferðast til Þingvalla og Vest-
mannaeyja.
r
Askorun frá Þjóð-
hátíðarnefnd 1974
Mbl. hefur borizt áskorun frá Þjóðhátíöarnefnd
1974. Fer hún hér á eftir:
Þar sem afmælishátfðir fara að hefjast um land allt á ellefu
alda afmæli bvggðar á tslandi vill Þjóðhátfðarnefnd 1974 nota
tækifærið og þakka samstarf við hyggðanefndir um mikilsverðan
undirhúning, sem nú er að ljúka.
Fyrstu þjóðhátfðirnar hef jast 17. júnf. Þann dag verður efnt
til afmælishátíða á sjö stöðum á landinu. Hátíðirnar verða að
Varmá í Mosfellssveit, f Ólafsfjarðarkaupstað, að Laugum í
Revkjadal, Höfn f Hornafirði, Kleifum við Kirkjubæjarklaustur,
Selfossi og í Garðahreppi. Hátíðin á Selfossi stendur dagana 15.
— 17. júní, en hinar standa einn dag.
Síðan verður efnt til hátíða um hverja helgi f júnf og júlf og í
byrjun ágústmánaðar vfðs vegar um landið.
Þjóðhátíðarnefnd 1974 vill f þessu sambandi benda fólki á, að
hinar ýmsu b.vggðir hafa lagt í mikinn kostnað fyrir utan
fvrirhöfn, við undirbúning hátfðahaldanna. 1 flestum byggðum
hafa forráðamenn hátfða látið gera minjagripi, bæði til að minna
á merkan atburð í sögu byggðarinnar, og einnig til að afla fjár til
hátfðarhaldsins. Þá hefur Þjóðhátíðarnefnd 1974 gefið út minja-
gripi f sama skyni. Það er von Þjóðhátfðarnefndar 1974 að fólk
láti sér annt um að eignast þessa minjagriði, sem bæði hafa mikið
verðgildi sem söfnunargripir og auðvelda auk þess nefndum að
standa fjárhagslega undir kostnaði við hátfðarhöldin.
Þegar þjóðhátfðirnar eru að hefjast er Þjóðhátíðarnefnd 1974
þó efst í huga að þær megi fara vel fram og vera landi og þjóð til
sóma í hvívetna. Enginn undirbúningur eða góður vilji örfárra
undirbúningsaðila getur ráðið úrslitum f því efni. Þar ráða
þjóðhátfðagestirnir sjálfir mestu. Þvf heitir Þjóðhátíðarnefnd
1974 á landsmenn að taka nú höndum saman og láta hvergi koma
blett á þær hátfðir, sem fyrir dyrum standa.
Frá upphafi undirbúnings hátíðarhaldanna f landinu hefur það
verið einn og óskiptur vilji allra hátíðarnefnda að áfengis yrði
ekki neitt á þjóðhátfðunum. Þjóðhátíðarnefnd 1974 skorar þvf á
hátfðagesti um allt land, að þeir firri hátfðirnar þeim vandkvæð-
um, sem f.vlgja áfengisne.vslu, enda nógir aðrir dagar tii slfkrar
iðju.
Líf þjóðarinnar f ellefu aldir rfs hærra en svo, að hægt sé að
óvirða minninguna um það með vanhugsaðri framkomu og
dr.vkkjulátum.
Framhald á bls. 18
SFV í Vestmannaeyjum:
Hafna samstarfi „við glund-
roðaöfl úr öðrum flokkum”
Lýsa yfir stuðningi við
framboð Alþýðuflokksins