Morgunblaðið - 02.07.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. JULl 1974
3
Sjálfstæðisflokkurinn
ótvíræður sigurvegari
— segir Ragnar Arnalds for-
maður Alþýðubandalagsins
„ÞAÐ lokar enginn augunu>>>
fyrir þvf, að Sjálfstæðismenn
eru sigurvegarar f kosningun-
um,“ sagði Ragnar Arnalds for-
maður Alþýðubandalagsins f
viðtali við Morgunhlaðið f gær-
kvöldi, „og Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur fengið allt það
atkvæðamagn, sem Samtökin
töpuðu f þessum kosningum.
Það er ástæðan til þess, að nú
er komin upp jafnteflisstaða á
Alþingi.**
„Ég er út af fyrir sig ánægður
með árangur Alþýðubandalags-
ins f þessum kosningum, þvf að
það hefur bætt við sig 8% kjör-
fylgi, ef miðað er víð sfðustu
alþingiskosningar og bætt við
sig nýju þingsæti. Þá er ég sér-
staklega ánægður með það, að
Alþýðubandalagið kom að
manni f Norðurlandskjördæmi
eystra og einnig nefni ég út-
komuna á Vestfjörðum, þótt
við kæmum ekki að manni
þar.“ sagði Ragnar.
„Þegar kosningatölur eru
skoðaðar,** sagði hann, „þá er
óhjákvæmilegt að virða fyrir
sér kosningatölur f tvennum
sfðustu kosningum til að átta
sig á þróun stjórnmálanna.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
tapað miklu fylgi f þeim kosn-
ingum, og hann hlaut seinast
minna fylgi en flokkurinn
hafði hlotið um langt skeið. Nú
hefur Sjálfstæðisflokkurinn
unnið upp það, sem hann hefur
tapað á s.l. áratug, og fylgi hans
nú er svípað og það var f
kosningunum 1956 og 1959. A
sama hátt verður útkoman hjá
Alþbl. að skoðast f ljósi þess, að
flokkurinn vann mikinn sigur f
seinustu kosningum og bætti
við sig tveimur þingmönnum,
þannig að flokkurinn er f
sókn.“
Um stjórnarmyndun vildi
Ragnar ekkert segja á þessu
stigi málsins, sér væri skylt að
hafa sem fæst orð um það mál,
en kosningaúrslitin segðu sfna
sögu.
Samtökin hafa fariö illa
út úr þessum kosningum
— segir Magnús Torfi Olafsson
„Það er Ijóst, að Samtökin
hafa farið illa út úr þessum
kosningum,“ sagði Magnús
Torfi Ólafsson menntamálaráð-
herra, formaður Samtaka
frjálslyndra og vinstri manna,
er Mbl. innti eftir áliti hans á
kosningaúrslitunum. Og hann
bætti við:
„En þó hafa Samtökin náð að
halda þingmönnum, þvf að inn-
viðir þeirra hafa reynzt sterk-
ari á Vestfjörðum en annars
staðar. Samtökin eru þvf enn þá
eitt af stjórnmálaöflunum f
landinu."
— Hverjar telur þú ástæð-
urnar fyrir fylgistapi Samtak-
anna? _
Framhald á bls. 29.
Það sýna örlög Samtakanna.
Hins vegar hefur Alþýðuflokk-
urinn, þrátt fyrir erfiða að-
stöðu, haldið velli.
Annars er skammt milli
skins og skúra f stjórnmálum.
Ekki eru nema sjö ár sfðan
Alþýðuflokkurinn vann mikinn
kosningasigur, einkum hér f
Reykjavfk, fékk hér yfir 7000
atkvæði, og jók þingmannatölu
sfna upp f nfu. Þetta var f kosn-
ingunum 1967. Svo komu Sam
tök frjálslyndra og vinstri
manna til sögunnar og Alþýðu-
flokkurinn missti þriðjung
þingsæta sinna f sfðustu kosn-
ingum. Sameiningarviðleitnin,
sem sfðan hefur verið lögð
áherzla á, hefur ekki reynzt
flokknum til eflingar, heldur
hefur þvert á móti orðið honum
til tjóns. Nú virðast Samtökin
vera að hverfa af stjórnmála-
sviðinu, en Alþýðuflokkurinn
mun nú, með tilstyrk þeirra,
sem hafa gengið til liðs við
hann, leggja sérstaka áherzlu á
að efla starf sitt og skipulag. Þá
mun styrkur hans aukast aft-
ur,“ sagði Gylfi Þ. Gfslason. I
viðtali f útvarpinu f gærkvöldi
sagði sfðan Gylfi Þ. Gfslason, að
hann teldi útkomu Alþýðu-
flokksins f kosningunum ekki
þess eðlis að hægt væri að túlka
hana sem viljayfirlýsingu af
hálfu kjósenda um, að Alþýðu-
flokkurinn tæki sæti f næstu
rfkisstjórn og gaf þannig til
kynna, að flokkurinn myndi
verða f stjórnarandstöðu næsta
kjörtfmabil. Jafnframt lýsti
Gylfi þvf yfir, að hann teldi
eðlilegast, að sigurvegara kosn-
inganna, — Sjálfstæðisflokkn-
um yrði falið að gera tilraun til
myndunar nýrrar stjórnar.
Verður embættismanna-
stjóm að leysa sjálfhelduna?
Rabbað við Hannibal Valdimarsson
ÞOTT Hannibal Valdimarsson
drægi sig f hlé frá stjórnmála-
vafstri fyrir þessar kosningar,
þótti Morgunblaðinu forvitnilegt
að heyra álit hans á kosningaúr-
slitunum og hringdi til hans f
Selárdalinn. Tekið skal fram, að
endanlegar tölur fyrir landið allt
lágu þá ekki fyrir, þegar þetta
rabb fór fram.
„Nú, mér sýnist mestar líkur á,
að hér fáist ekki afgerandi hlut-
föll milli stjórnar og stjórnarand-
stöðu, hvað starfhæfar. þingmeiri-
hluta snertir," sagði Hannibal.
„Það eru þó ýmsir möguleikar
opnir varðandi myndun nýrrar
stjórnar — manni dettur auðvitað
fyrst í hug stjórn Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks, ný
vinstri stjórn með aðild Fram-
sóknar, Alþýðubandalags og Al-
þýðuflokks kemur einnig til
greina, svo er einnig þingræðis-
legur möguleiki á stjórn Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðubandalags.
Þetta eru þó aðeins möguleikar og
ekki nokkur leið að segja fyrir
um, hvað muni taka við. Á þess-
um úrslitum sýnast mér þó litlar
líkur á, að út úr þeim komi nokk-
ur sú heild, .sem geti ráðið við
vandann sem vofir yfir. Hugsan-
leg stjórn Sjálfstæðismanna og
Framsóknarmanna skortir til-
finnanlega tengsl við verkalýðs-
hreyfinguna í því skyni, ný
vinstri stjórn með aðild Alþýðu-
flokks hefur að vísu slík tengsl,
en mér finnst sú stjórnarmyndun
fremur ólíkleg."
Hannibal var þá spurður að því,
hvað hefði komið honum mest á
óvart í sambandi við kosningaúr-
slitin. „Ég get ekki sagt, að þau
hafi yfirhöfuð komið mér á
óvart,“ svaraði hann, „þau voru
mjög á þá lund, sem ég hafði
búizt við. Ég hafði einmitt fáein-
um dögum fyrir kosningar hitt
prófessor Ólaf Björnsson á götu
og við vorum báðir á þvi, að dæm-
ið yrði óafgert í þessum kosning-
Framhald á bls. 29.
Tap Framsóknar á Vest-
fjörðum athyglisvert
— segir Karvel Pálmason, eini kjör-
dæmakjömi þingmaður Samtakanna
KARVEL Pálmason er eini kjör-
dæmakjörni þingmaður Samtak-
anna, og hann er þess valdandi,
að Magnús Torfi ólafsson,
menntamálaráðherra, kemst nú
að sem uppbótarþingmaður.
Morgunblaðið átti sfmtal við
Karvel vestur á Bolungarvfk og
spurði hann álits á kosningaúr-
slitunum.
„(JRSLIT kosninganna komu mér
ekki mikið á óvart,“ sagði Björn
Jónsson forseti A.S.l. og þriðji
maður á lista Alþýðuflokksins f
Reykjavfk, og hann bætti við: „Í
upphafi gerði ég mér það Ijóst, að
fyrir Alþýðuflokkinn voru kosn-
ingarnar barátta fyrir Iffi hans.
Það var ein af ástæðunum fyrir
þvf, að ég gekk í raðir Alþýðu-
flokksmanna.“
Alþýðuflokkurinn vann varnar-
sigur í þessum kosningum," sagði
Björn enn fremur, „og ég hef trú
á, að hann eigi eftir að vinna upp
sitt gamla fylgi. Sjálfstæðisflokk-
urinn er óumdeilanlega sigurveg-
ari kosninganna, og rökrétt afleið-
ing úrslitanna tel ég vera, að
Sjálfstæðisflokkurinn og Fram-
sóknarflokkurinn myndi stjórn
sarnan." „Sjálfur tel ég, að
Alþýðuflokkurinn eigi ekki að
gerast aðili að ríkisstjórn, allra
sízt þessari, sem ég ræddi um. Við
f Alþýðuflokknum skuldum eng-
um neitt og þurfum ekki að þakka
neinum nema okkur sjálfum til-
Karvel sagði, að fylgið, sem
Samtökin hlutu I Vestfjarðakjör-
dæmi hafi komið heim og saman
við það, sem hann átti von á. „Við
töldum okkur vita það svona
nokkurn veginn, hver staða okkar
væri og reiknuðum með, að það
yrði einhvers staðar á þessu bili.
En auðvitað kemur það mér frem-
Tilraunin
bar ekki
árangur
ÓLAFUR Ragnar Grímsson,
frambjóðandi F-listans á Austur-
landi og talsmaður Möðruvellinga
hafði þetta að segja um kosninga-
úrslitin:
veru okkar. Því tel ég, að höfuð-
hlutverk Alþýðuflokksins sé að
standa vörð um lifskjör vinnu-
stéttanna á þessum erfiðu tfmum
og það er bezt gert í stjórnarand-
stöðu."
ur á óvart það, sem gerist hjá
Samtökunum annars staðar."
Karvel kvaðst engu vilja spá um
framvinduna og taldi menn
naumast vera farna að átta sig á
því. Karvel var þá spurður að því,
hvort reyndin yrði sú, að hann og
Magnús Torfi mynduðu tveir
þingflokk Samtakanna á Alþingi,
en sem kunnugt fylgdi Karvel
þeim Hannibal og Birni Jónssyni,
er þeir sögðu skilið við stjórnina
Framhald á bls. 29.
— segir Ólafur
Ragnar Grímsson
„Mér finnst þessi kosningaúr-
slit fyrst og fremst sýna það, að
þær grundvallarlinur, sem hafa
verið f íslenzku flokkakerfi lengi,
hafi festst f sessi, og þær tilraun-
ir, sem gerðar hafa verið til að
skapa nýtt afl jafnaðar- og sam-
vinnumanna, sem breytti þessum
grundvelli, hafi ekki borið árang-
ur.“
— Var árangur F-listans ekki
lakari en þið bjuggust við?
„Jú, hann var heldur lakari en
ég átti von á, en þess verður að
geta, að framboð F-listans var háð
við mjög erfiðar kringumstæður."
— Hver verður framvinda mála
hjá Möðruvallahreyfingunni?
„Það get ég ekkert sagt um á
þessu stigi, við eigum eftir að
koma saman og ræða þessi mál.“
— Hvað hyggur þú, að taki nú
við í íslenzkum stjórnmálum?
„Það er mjög erfitt að segja um
það. I þessum kosningum hefur
verið nokkur hægri sveifla, en þó
ekki mjög stórvægileg, þvf þótt
Sjálfstæðisflokkurinn fái þarna
mikið fylgi, er það á því bili, sem
flokkurinn hefur verið áður. Mér
sýnist annaðhvort koma til greina
nú rfkisstjórn undir forystu Sjálf-
stæðisflokksins eða að Alþýðu-
flokkur gangi til núverandi
stjórnarsamstarfs."
Eðlileg afleiðing er
stjórn Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknar
— segir Björn Jónsson