Morgunblaðið - 12.07.1974, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. JULI 1974
27
Lilja Ólafsdóttir
í Króki ’Minning
F. 27.8. 1892.
D. 30.6. 1974.
Tilvera okkar er undarlegt
ferðalag.
Við erum gestir og hótel
okkarer jörðin.
Einir fara og aðrir kom
í dag,
þvf alltaf bætast nýri hópar
í skörðin.
Þessar ljóðlínur Tómasar koma
mér í hug þegar ég byrja að hripa
niður nokkur fátækleg minn-
ingarorð um mína ágætu ná-
grannakonu, Lilju í Króki.
Hvað er það, sem orkar sterkast
á líf okkar á þessu rölti okkar um
hótel jörð?
Hvað er það, sem skiptir mest-
um sköpum um auðnu eða auðnu-
Ieysi?
Hér kemur margt til greina.
Lífsþráður hvers manns er spunn-
inn úr svo mörgum þáttum, og
vindar blása úr ýmsum áttum. En
eitt af því, sem hér ræður mestu
um, er hversu heppnir við erum
með samferðafólk á lifsleiðinni.
Hvað mér viðvfkur hef ég ekki
undan neinu að kvarta, en að öll-
um öðrum ólöstuðum hafa fáir
orkað eins á mig til andlegrar
vellíðunar og uppbyggingar sem
Lilja í Króki.
Lilja Ölafsdóttir var fædd í
Garðbæ á Eyrarbakka 27. ágúst
1892. Foreldrar hennar voru
hjónin Helga Marfa, dóttir
Þorvarðs prests Jónssonar, síðast
á Prestbakka á Síðu, og þriðju
konu hans, Valgerðar Bjarnadótt-
Afmælis- og
minningar-
greinar
ATHYGLI skal vakin á þvf,
að afmælis- og minningar-
greinar verða að berast blað-
inu fyrr en áður var. Þannig
verður grein, sem birtast á í
miðvikudagsblaði, að berast
f sfðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag, og hliðstætt með
greinar aðra daga. — Grein-
arnar verða að vera vélritað-
ar ineð góðu linubili.
ur prests Gíslasonar á Söndum í
Dýrafirði, og Ólafur Bjarnason,
sonur hjónanna Þuríðar Ólafs-
dóttur og Bjarna bónda Gissurar-
sonar á Efri-Steinsmýri í Meðal-
landi.
Lilja ólst upp hjá hjónunum
Guðrúnu Sigurðardóttur og
Bjarna Arnasyni, kom til þeirra á
þriðja ári að Haugi í Gaulverja-
bæjarhreppi, en fluttist með þeim
að Króki í sömu sveit 1898 og átti
heima þar sfðan. Hún giftist 8.
júlí 1916 Halldóri Bjarnasyni frá
Túni í Hraungerðishrepp. Halldór
er bráðvel gefinn og fjölhæfur
maður; hann lifir konu sína.
Lilja og Halldór eignuðust tíu
börn; þau eru: Stefán Helgi,
gjaldkeri hjá Rafveitu Hafnar-
fjarðar, Bjarni (eldri), skólastjóri
og bóndi á Skúmsstöðum í Vestur-
Landeyjum, Ólafur, handrita-
fræðingur við Arnastofnun, býr í
Hafnarfirði, Ingibjörg, húsmóðir
á Selfossi, Guðfinna, húsmóðir á
Efri-Brúnavöllum á Skeiðum,
Bjarni (yngri), dó f blóma lífsins,
mikill efnismaður, Páll Axel,
bóndi f Syðri-Gróf í Villingaholts-
hreppi, Gfsli, bóndi í Króki,
Guðmundur, járnsmiður á Sel-
fossi, og Helga María, húsmóðir í
Hveragerði. Öll eru þessi systkini
vel gefin og gerðarfólk.
Hvert hús, hver bær á sína sál.
Um leið og maður kom inn fyrir
húsdyr í Króki fann maður and-
blæ friðar og festu, og voru þau
hjónin, Lilja og Halldór, mjög
samhent f að skapa þann anda,
sem þar ríkti.
Krókur er næsti bær við æsku-
heimili mitt. Þar af leiðandi hef
ég þekkt Lilju frá því ég var barn
að aldri. Móðir mín og hún voru
jafnaldra, og var með þeim vin-
átta, sem aldrei bar skugga á.
Þar sem ég hef haft heldur lítið
fyrir stafni um dagana kom ég oft
að Króki, þegar ég átti heima fyr-
ir austan Fjall, þótt ferðum mfn-
um þangað hafi fækkað eftir að
ég settist að vestan heiðar. Alltaf
tók Lilja á móti mér með sama
hlýja brosinu; hún hafði sérstaka
hýru í augunum, sem ég man ekki
eftir að hafa séð annars staðar.
Mér fannst tíminn fljótur að lfða
þegar ég sát á tali við Lilju, því að
hún var kona vitur og margfróð
Kristján Sturlaugs-
son -Nokkur kveðjuorð
Hinn 22. júnf síðastliðinn var
Kristján Sturlaugsson jarðsettur
frá Siglufjarðarkirkju, en hann
lést 16. júní á sjúkrahúsi f London
rúmlega viku eftir að hann hafði
gengið undir uppskurð. Það hefur
dregist úr hófi, að ég skrifaði
nokkur kveðju- og þakkarorð, en
nú læt ég loks verða af þvf.
Við Kristján kynntumst ekki
fyrr en við báðir vorum orðnir
fullorðnir. Ég var þá að hefja
kennslustörf við Gagnfræðaskóla
Siglufjarðar, en hann hafði kennt
allmörg ár við barnaskólann þar.
Þetta var haustið 1952.
Áður en ég vfk nánar að kynn-
um okkar Kristjáns á Siglufirði,
vil ég geta nokkurra æviatriða
hans. Eins og fleiri fslenskir
alþýðumenn varð hann að þola
bæði súrt og sætt í uppvextinum,
en það er einmitt það, sem hefur
mótað persónuleika þeirra og
skoðanir og gert þá að sönnum
mönnum. Kristján Sturlaugsson
var einn þeirra.
Hann fæddist hinn 3. jan. árið
1912 á Saurum í Laxárdal í Dala-
sýslu. Foreldrar hans voru Stur-
laugur Jóhannesson og Ásta Lilja
Kristmannsdóttir, bæði af bænda-
fólki komin. Kristján var yngstur
níu systkina, en tvö þeirra dóu
ung, og tvístraðist systkinahóp-
urinn nokkuð snemma vegna
veikinda móður þeirra. Kristján
ólst að mestu leyti upp í sveitinni
til sextán ára aldurs, en var
nokkur ár í Búðardal. Hann lagði
gjörva hönd á fleira en sveita-
störf, meðal annars stundaði hann
sjó um skeið.
En Kristján langaði til að afla
sér menntunar, enda alinn upp
við lestur góðra bóka, og ljóða-
unnandi var hann einlægur.
Hann fór í Reykholtsskóla og
síðan f Kennaraskóla Islands og
útskrifaðist þaðan 1938. Hann var
einn vetur farkennari í Húna-
vatnssýslu, en réðst síðan sem
kennari til Súðavíkur og kenndi
þar f fimm ár. Auk þess gegndi
hann þar ýmsum opinberum
störfum, var meðal annars oddviti
Súðavfkurhrepps.
Árið 1940 steig Kristján mikið
gæfuspor, er hann kvæntist Elísa-
betu Guðmundsdóttur frá Litlu-
Borg í Húnavatnssýslu, en hún
lifir mann sinn. Þau hjónin
eignuðust sjö mannvænleg börn,
sem öll eru á lífi. Árið 1944
fluttist Kristján ásamt fjölskyldu
sinni til Siglufjarðar og kenndi
þar við barnaskólann f þrjátíu ár.
Kristján var með afbirgðum
starfsamur maður, svo að hann
unni sér lítillar hvíldar, hvort
sem var á vetri eða sumri. Enda
er það svo, að venjuleg kennara-
laun hrökkva skammt, þegar
börnin eru mörg. Þar fyrir utan
hlóðust á hann ýmiss konar opin-
ber störf, eftir að hann kom til
Siglufjarðar, störf, sem oft eru
lítið eða ekkert launuð. Meðal
annars sat hann oft f bæjarstjórn
fyrir Alþýðuflokkinn og var
Aldrei heyrði ég hana dæma
nokkurn mann hart; hún hafði
svo djúpan lífsskilning. Það var
eins og maður væri umvafinn ein-
hverri hlýju og öryggiskennd í
návist hennar.
Ég held, að flest börn og ungl-
ingar, sem hana umgengust, hafi
litið á hana sem sína aðra móður,
þótt vandalaus væru. Mér fannst
hún vera hið eilífa tákn móður-
innar, sem fleytir mannkyninu
fram í gegnum aldirnar.
Þetta skrif mitt hefur að mestu
verið í fyrstu persónu, því að hér
tala ég frá minni reynslu, en ég er
þess fullviss, að þeir, sem Lilju
þekktu, geta tekið undir orð mín.
Sfðustu árin hafði Lilja verið
veil til heilsu. Á þessu hlýja og
yndislega voru gafst henni samt
sú gleði að geta gengið um úti f
guðsgrænni náttúrunni, og þar
lágu hennar sfðustu spor. Á þvf
fór vel; þar undi hún hag sfnum,
því að hvergi komast menn betur
í „kompaní" við allífið en innan
um blóm og grös. A einum feg-
ursta degi vorsins var henni
dæmdur mildur dauði.
Standist sú trú, sem oss var
kennd við móðurkné, hlakka ég
svo sannarlega til að hitta hana
Lilju aftur.
Blessuð sé hennar minning.
Gestur Sturluson.
SVAR M/TT
EFTIR BILLY GRAHAM
Vinsamlegast segið mér, hvernig þér getið sagt, að við
getum verið viss um eilíft lff, þegar Job talar um, að enginn
sé viss um lffið.
Job er að sjálfsögðu að tala um lífiö á þessari jörð.
Hann er alls ekki að ræða um eilíft líf. Samt getum
við lært mikið af orðum hans. Enginn getur verið
öruggur um líf sitt hér í tímanum. Þess vegna ættum
við ekki að binda hug okkar og hjarta við þá hluti,
sem eru í þessum heimi. Jesús sagði: „Safnið yður
ekki fjársjóðum á jörðu.“ Páll postuli talaði um, aö
jörðin væri ekki varanlegur dvalarstaður okkar. Lífið
getur horfið okkur á andartaki.
Annað getum við lært af þessum orðum: Að gera
eins mikið úr lífiríu og okkur er unnt, meðan það
varir. Biblían talar um, að við eigum að rísa á fætur
og vinna. Nóttin getur skollið á skyndilega. Biblían
hvetur okkur til þess að nota tímann.
Samt segir Biblían um eilífa lífið í 1. Jóhannesar-
bréfi 5,13: „Þetta hef ég skrifað yður, til þess að þér
vitið, að þér hafið eilíft líf, yður, sem trúið á nafn
Guðs sonar.“ Öll Biblían boðar, að þér getið öðlazt
örugga vissu um eilíft heimili yðar.
s-
A rni Kristjánsson
— In Memoriam
Þá er þessi öðlingur dáinn.
Hann fæddist 12. júlí 1915 á
Finnsstöðum í Köldukinn, Suður-
Þingeyjarsýslu. Hann lézt á Akur-
eyri hinn 4. júlí 1974 eftir þung
og erfið veikindi.
Ljóðið, sem mér datt í hug,
þegar ég las um andlát þessa eft-
irlætiskennara míns, var:
Það var eitt kvöld
að mér heyrðist hálfvegis barið,
ég hlustaði um stund
og tók af kertinu skarið,
ég kallaði fram
og kvöldgolan veitti mér svarið:
Hér kvaddi lífið sér dyra
og nú er það farið.
Hann kenndi okkur mennta-
skólakrökkunum í þann tíma að
hafa sem fæst orð um allt sem við
ábyrgðarmaður blaðs hans,
Neista. Kristján komst i kynni við
og tók þátt í baráttu verkalýðsins
fyrir rétti sínum og bættum kjör-
um, þegar hann var í Búðardal. I
þeirri baráttu tók hann þátt af
eldmóði æskumannsins, en þessi
eldmóður yfirgaf hann aldrei,
hann missti aldrei sjónar á
hugsjón jafnaðarstefnunnar, eins
og marga vill henda, er árin
færast yfir þá. Hann var einhver
sannasti jafnaðarmaður, sem ég
nokkru sinni hef kynnst. Það kom
fram í öllum störfum hans og alls
staðar, ekki síst í hinni frábæru
og íslensku gestrisni hans og
hinnar ágætu konu hans. I því
efni voru þau sem einn maður.
Eins og áður getur hófust kynni
okkar skömmu eftir að ég fluttist
með fjölskyldu minni til Siglu-
f jarðar, og þau hafa aldrei rofnað,
þótt leiðir skildu, er ég fluttist frá
Siglufirði J963. Heimili þeirra
vildum segja eða skrifa, með einu
augnatilliti, svipbrigði eða hreyf-
ingu var hann vanur að tjá sig —
ævintýri líkast að þess háttar
maður skyldi vera til á seinni
hluta tuttugustu aldar — og þeg-
ar hann sagði eitthvað til þess að
krydda var aldrei einu orði of-
aukið.
Mikil nautn hlýtur það að vera
að fá að starfa við það, sem hjart-
anu er næst, hafi Árni ekki notið
sín af hjartans lyst sem kennari,
þá hefur hann verið mikill blekk-
ingameistari. Það veit ég, að hann
var ekki, vissulega galdramaður f
kennslu og auk þess daglegri um-
gengni; oft hafði ég það á tilfinn-
ingunni, að honum þætti óskap-
lega gaman að vera til, allavega
hafði hann þannig áhrif á okkur
nemendur sína, sem vorum að
hjóna stóð mér og fjölskyldu
minni alltaf opið, og ég hef á fá
heimili komið, þar sem mér hefur
fundist ég vera eins heima hjá
mér. Við þökkum honum og fjöl-
skyldu hans hjartanlega fyrir
ógleymanlegar samverustundir á
liðnum árum.
Mér hefur jafnan fundist, að
viðhorf manna til barna og
hvernig þeir umgangast þau, segi
allvel til um það, hvern mann þeir
hafa að geyma. Þessu til
áréttingar ætla ég að vitna í
meistarann mikla, sem bað um að
leyfa börnunum að koma til sín.
Sé þessi skoðun mín rétt, þarf
Kristján ekki að kvíða neinum
dómi neins staðar. Slíkur var
hann við börn. Enda ætti enginn
að taka að sér að kenna börnum,
nema hann hafi yndi af þeim, vilji
skilja þau og vera félagi þeirra og
leiðbeinandi í senn.
Kristján mun hafa kennt
hjartasjúkdóms í nokkur ár, þótt
hann bæri hann karlmannlega og
léti lítið á bera. Hann fór til
rannsóknar seinni hluta liðins
vetrar, og þá hittum við hjónin
hann síðast. Þá hvarflaði ekki að
okkur, að hverju dró. Hann fór
síðan til London í byrjun júní-
mánaðar, þar sem hann var lagð-
ur inn á sjúkrahús og skorinn
upp, eins og ég gat um áður.
Sigurlaug, elsta dóttir hans, kom
frá Bandaríkjunum og fylgdi hon-
um út og var hjá honum, uns yfir
lauk. Einhver sfðustu orð hans
voru: „Nú er ég kominn til Siglu-
fjarðar." Þessi orð hans sýna vel,
hvar hugur hans dvaldi jafnan.
Ég og fjölskylda mín vottum
eiginkonu hans, börnum og öðr-
um ástvinum dýpstu samúð.
Flosi Sigurbjörnsson.
sniglast í kring um hann fyrir og
eftir stúdentspróf.
Mikil gæfa er það ungu fólki að
fá að kynnast slíkum öðling sem
Arna og njóta hans sem kennara,
að ég nú ekki tali um sem vinar,
þar sem jákvæð lífsspeki er í fyr-
irrúmi, þar sem augnablikið er
gripið á lofti og þess notið, þannig
fannst mér alltaf heimili Árna og
Frfðu.
Hinn 15. júní 1946 kvæntist
Árni eftirlifandi konu sinni,
Hólmfríði Jónsdóttur, þau eiga 5
börn, Kristján, Jón, Knút, Sigríði
og Valgerði.
Ég held, að aðeins eitt hafi stað-
ið hjarta Árna nær en Mennta-
skólinn á Akureyri, það var Fríða
og börnin, enda hjónin býsna lík,
glöð og kát, jákvæð og hlý hvort
við annað.
Um leið og ég kveð eftirlætis-
kennara og vin minn Árna
Kristjánsson í hinzta sinn, votta
ég Fríðu og börnunum samúð
mfna. Nokkur huggun hlýtur að
vera, að með Arna gengur maður
til feðra sinna, sem skilur eftir sig
skíra og góða minningu, og sterk,
jákvæð áhrif í hugum margra
nemenda sinna, minningu, sem
bundin er við fáein dýrmæt
augnablik í lífi hvers þeirra fyrir
sig.
Eignastu frið góði vinur.
Knútur Bruun.
Vinur okkar, Arni Kristjánsson
frá Finnsstöðum, er dáinn. Á hlýj-
um dögum sumarsins er hann
kaldur nár, en hugur hans og vin-
átta býr áfram með okkur. Lífið
er ekki langt. Heljartak dauðans
er fast. Undanfarin misseri hefur
þetta tak verið að herðast. Nú
hefur friður dauðans linað alla
þjáningu, en koma hans er samt
ávallt hrottaleg, þvf ævin er svo
óumræðilega stutt, og það er svo
margt, sem ógert er og ósagt.
Við eigum Árna þökk að gjalda,
og gott var að eiga hann að vini.
Fríðu og börnum þeirra Árna
sendum við dýpstu samúðarkveðj-
ur. Þrátt fyrir friðinn býr með
okkur sorg eftir góðan vin. Hann
er hættur að finna til — og lifa.
Blessuð sé minning hans.
Tryggvi og Gréta.