Morgunblaðið - 20.07.1974, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JULI1974
Sœmundur Brynjólfs
son Kletti - Minning
Fæddur 12. maf 1888
Dáinn 13. júlf 1974
ÞEIRRI kynslóð fækkar nú óð-
fluga, sem komin var til nokkurs
þroska um síðustu aldamót og
lifði sín manndómsár á fyrstu ára-
tugum þessarar aldar. Engin
kynslóð á Islandi hefur lifað slíka
breytinga- og umbrotatfma og
engri annarri kynslóð hefur tek-
ist að koma jafn miklu í verk.
Hún tók við fátæku og lítilsmeg-
andi þjóðfélagi, en skilaði til
okkar grundvellinum að því
tæknivædda velferðarþjóðfélagi,
sem við nú búum í. Til þess að svo
mætti verða, varð hún að vinna
hörðum höndum og ekki var dags-
verkið miðað við átta stunda
vinnudag.
I dag er kvaddur hinstu kveðju
í Gufudalskirkju í A-Barða-
strandarsýslu einn fulltrúi þess-
arar kynslóðar, en það er Sæm-
undur Brynjólfsson, bóndi og
hreppstjóri að Kletti í Kollafirði.
Sæmundur fæddist að Kleifa-
stöðum f Gufudalssveit 12. maf
1888 og lést í Sjúkrahúsi Akra-
ness 13. júlí s.l. Foreldrar hans
voru hjónin Margrét Jónsdóttir
og Brynjólfur Benjamínsson. Þau
voru bæði breiðfirskrar ættar.
Brynjólfur var sonur Benjamíns
Björnssonar í Langeyjarnesi á
Skarðsströnd, en kona Benjamíns
var Sigríður Sigmundsdóttir,
Magnússonar, Ketilssonar, sýslu-
manns í Búðardal. Margrét, kona
Brynjólfs, var dóttir Jóns Jóns-
sonar að Kothrauni I Helgafells-
t
Eiginmaður minn, faðir okkar og
sonur
RÓSENBERG JÓHANNSSON.
Smálandabraut 11,
lézt 13 þ.m
Jarðarförin fer fram frá Foss-
vogskirkju mánudaginn 22.
þ m. kl. 3 e h
Sigurbjörg Hólmgrímsdóttir og
börn.
Björg Jónsdóttir.
t
Hjartkær dóttir min og systir
okkar
'hulda g. smith,
andaðist að heimili sinu 1 6 júlf.
Jarðsett verður í Lundúnum 23.
júli.
Sigurbjörg Ámundadóttir,
Ingigerður Kr. Gisladóttir,
Ámundi R. Gfslason.
t
Eiginmaður minn,
HANS R.ÞÓRÐARSON
er látinn.
Hanna ÞórSarson.
1 Hjartkær faðir minn, ■■
VALDIMAR BJÖRN VALDIMARSSON,
frá Hnifsdal, lézt 1 8 júlí. Fyrir hönd vandamanna, Hulda Valdimarsdóttir
Útför, t SKARPHÉÐINS NJÁLSSONAR,
Meðalholti 1 3, Reykjavík.
fer fram frá Fossvogskirkju, mánudaginn 22. júlí, kl. 1 3.30. Fyrir hönd
aðstandenda. Sigrún Skarphéðinsdóttir, Vilberg Skarphéðinsson.
t Otför eiginmanns míns
LOFTSBJARNASONAR
útgerðarmanns, fer fram þriðjudaginn 23 þ m.. og minningarathöfn I Fríkirkjunni I Hafnarfirði kl. 11. f.h. Jarðsungið verður sama dag frá Hallgrímskirkju 1 Hvalfjarðarströnd kl 3. s d Vinsamlegast sendið ekki blóm hefst með Saurbae á
Solveig Sveinbjarnardóttir
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför
móður okkar,
SIGRÍÐAR GUÐRÚNAR
RÓSMUNDSDÓTTUR
Vallarbraut 9, Seltjarnarnesi.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki Vífilsstaða sjúkrahúss fyrir frábæra
hjúkrun og umönnun.
Rósbjörg Jónatansdóttir, Elln Jónatansdóttir,
Guðjón Jónatansson, Jóhann Jónatansson.
sveit á Snæfellsnesi. Brynjólfur
og Margrét áttu fimm börn og
voru tvær systur eldri en Sæm-
undur, Kristín og Ragnheiður,
sem báðar eru látnar, yngri en
Sæmundur voru Guðrún og Bryn-
jólfur, sem bæði eru á lffi komin
yfir áttrætt.
Þegar Sæmundur var tveggja
ára gamall fluttust foreldrar hans
að Kleppustöðum í Staðardal í
Steingrímsfirði. Hann tók við búi
foreldra sinna árið 1913, áður
hafði hann þó gerst aðalforsvari
og fyrirvinna heimilisins, en faðir
hans missti sjónina, þegar Sæm-
undur var 14 ára gamall, og hefur
það verið erfitt hlutskipti ungl-
ingi. Árið 1919 kvæntist Sæm-
undur eftirlifandi konu sinni,
Soffíu Ólafsdóttur, ættaðri úr
Grunnavíkurhreppi. Þau bjuggu
á Kleppustöðum til ársins 1921, er
þau fluttust að Stað í Steingríms-
firði. Þar bjuggu þau í sex ár, eða
til ársins 1927, er þau fluttust að
Kletti í Gufudalssveit og bjuggu
þar uns þau seldu búið í hendur
Haraldi syni sínum fyrir örfáum
árum.
Þau Sæmundur og Soffía eign-
uðust sjö börn: Matthías, lést 14
ára, og var hann foreldrum sínum
mikill harmdauði, enda mikið
mannsefni, Sigurbjörg, gift Óla
Ananfassyni, fyrrum bónda að
Hamarlandi, Margrét, ógift,
talsímakona í Reykjavík, Ólfna,
gift Vikari Davfðssyni, skrifstofu-
manni í Reykjavfk, Brynhildur,
gift Ásgeiri Benediktssyni,
múrara í Keflavík, Haraldur,
bóndi og hreppstjóri á Kletti,
kvæntur Jóhönnu Jóhannes-
dóttur og Brynjólfur, búnaðar-
ráðunautur á Hólmavík, kvæntur
Erlu Þorgeirsdóttur.
Þannig er í fáum orðum lífssaga
þessa mæta manns, en sú saga
segir ekki mikið um mannkosta-
manninn Sæmund Brynjólfsson.
HINN 21. febrúar s.l. lézt á
sjúkrahúsi í Winnipeg (Health
Sciences Centre General) Hjálm-
ur F. Daníelsson, ættaður frá
Hólmlátri á Skógarströnd, 91 árs
að aldri, einn hinn gagnmerkasti
maður í hópi vestur-íslenzkra for-
vígismanna á þessari öid. Var
hann víðkunnur meðal Vesturls-
lendinga og annarra þjóða manna
í Vestur-Kanada og Bandarfkjun-
um fyrir störf sín; og hið ágætasta
orð gat sér einnig fyrir störf sín
eftirlifandi kona hans, Hólm-
fríður, ættuð frá Kaldrana f
Húnavatnssýslu, en störf beggja
voru mikil, ekki sfzt á sviði þjóð-
ræknis- og félagsmála.
Hjálmur fluttist til Kanada með
foreldrum sínum 1894. Hann
gekk menntaveginn og lauk
B.Sc.A-prófi frá Manitoba háskóla
1915, en gekk þá f kanadíska her-
deild og gengdi störfum í henni í
3 ár eða til styrjaldarloka (fyrri
heimsstyrjaldar). Þegar hann var
kominn vestur til Kanada á ný
(1919) gerðist hann starfsmaður
kanadísku sambandsstjórnar-
innar og hafði með höndum yfir-
stjórn starfsemi þeirrar, sem þá
var hafin til þess að aðstoða heim-
Við nútímafólk gerum okkur
kannski ekki alltaf ljóst, hversu
erfið lífsbarátta einyrkja bóndans
var á fyrstu áratugum þessarar
aldar, allra síst þeirra, er bjuggu f
afskekktum, fámennum sveitum.
Þessi harða lífsbarátta reyndi
mikið á karlmennsku og þor og
kannski ekki síður á andlegt at-
gervi manna. Sæmundur
Brynjólfsson var velbúinn þeim
kostum, er gera menn hæfa til að
standast þá raun að smækka ekki
af erfiðleikunum, heldur vaxa og
eflast við þá.
Um karlmennsku Sæmundar og
atorku væri hægt að fara mörgum
orðum, þó hér í þessari stuttu
minningargrein verði ekki nema
lítillega á það drepið.
Meðan Sæmundur var á
Kleppustöðum í Steingrímsfirði
átti hann marga ferðina yfir
Steingrfmsfjarðarheiði. Kleppu-
staðir standa undir heióarbrún-
inni að austan og var heiðin þá
samgönguleið milli héraða. Sæm-
undur var þráfaldlega leiðsögu-
maður ferðamanna um heiðina. I
vetrarferðum reyndi oft á karl-
mennsku og þor ferðamannsins f
baráttu við ófærð og veðraham,
enda mun margur ferðalangurinn
þá hafa lagt allt sitt traust á hinn
ratvísa og ötula fylgdarmann.
Eftir að Sæmundur kom að Kletti
þurfti hann mikið að sækja til
aðdrátta um Kollafjarðarheiði að
Djúpi. Þær ferðir reyndu einnig
mikið á þolgæði og karlmennsku.
Kom sér þá, sem áður, vel, að
hann hafði ungur tamið sér að
ganga á skfðum og náð leikni í
þeirri íþrótt. Til aðdrátta þurftu
Gufdælir lika að sækja til Flat-
eyjar á Breiðafirði. I þeim ferðum
var Sæmundur heldur ekki við-
vaningur, því ungur hafði hann
stundað sjóróðra við ísafjarðar-
djúp og á Drangsnesi.
Þegar þau hjón hófu búskap á
Kletti árið 1927, var jörðin í ann-
arra eigu, öll hús illa farin og
túnið lítið og þýft og því mikið
starf framundan fyrir vinnufúsar
hendur. Sæmundur var þannig
skapi farinn, að hann undi því lítt
að eiga ekki sjálfur þá jörð, er
hann erjaði. Hann festi þvf fljót-
lega kaup á jörðinni og hófst
handa um byggingar og ræktun.
Hann tileinkaði sér jafnan tækn-
ina, eftir því sem hún hélt innreið
sína f íslenskan Iandbúnað. En
athafnaþrá Sæmundar var ekki
fullnægt með búskapnum einum.
Hann lærði snemma nokkuð til
járnsmíða, og hafði jafnan smiðju
á bæ sfnum og smíðaði þá fyrir
sjálfan sig og aðra hestajárn, ljá-
bakka og önnur búskaparáhöld og
margan morguninn mun hann
hafa verið búinn að smíða
skeifnaganginn, áður en aðrir
risu úr rekkju. Handbragði Sæm-
undar var viðbrugðið og hann
mun hafa fundið upp og smfðað
komna hermenn við að koma sér
fyrir á ný, m.a. á sviði land-
búnaðar. Vann hann þar hið
merkasta og gagnlegasta starf, og
vann að þessum málum allt til
ársins 1947, er hann lét af emb-
ætti fyrir aldurs sakir.
Hjálmur hafði mikinn áhuga á
bókmenntum og öðrum menn-
ingarmálum allt frá bernskuárum
í Lundar, Manitoba, síðar Árborg
og Winnipeg. Hann var meðal
aðalstofnenda ársfjórðungsritsins
The Icelandic Canadian og starf-
aði síðan fyrir ritið sem fram-
kvæmda og útbreiðslustjóri f sam-
fleytt 26 ár. Ahugi hans beindist
mjög að íslenzkri sögu og fræðum
og birtust greinar um þau efni
eftir hann í tímaritinu. Greinar
eftir hann birtust víðar vestra og
hér á landi.
Sumarið 1968 var Hjálmi sýnd-
ur sá virðingarvottur, að honum
var boðið, ásamt konu sinni, til
mánaðardvalar hér á landi og var
það f viðurkenningarskyni fyrir
störf hans í þágu íslenzkrar
menningar. Minningin um þá
dvöl varð þeim síðar hin dýrmæt-
asta. Eignuðust þau hér marga
vini.
hleypiklifbera betri og hentugrí
en áður þekktust þar vestra.
Þegar sauðfjárgirðingin kom
þvert yfir Vestf jarðahálendið
hafði Sæmundur eftirlit og við-
hald hennar. Þetta starf rækti
hann af alúð og kostgæfni eins og
annað, sem honum var trúað
fyrir. Og til marks um hreysti
hans og harðfylgi má geta þess, að
fram á nfræðisaldur hafði hann
þennan starfa á hendi.
Sæmundur Brynjólfsson var
greindur maður og athugull, en
hann var jafnframt dulur maður
og stilltur og lítt fyrir að trana sér
fram eða hreykja sér. Þó fór ekki
hjá því, að honum væru falin
trúnaðarstörf fyrir sveit sína.
Hann átti um skeið sæti f hrepps-
nefnd Gufudalshrepps og
hreppstjóri var hann allmörg ár.
Sæmundur átti létt með að tjá
hugsun sína og tilfinningar í
bundnu máli, en meðfædd hóg-
værð og hlédrægni olli þvf, að
hann mun sjaldan eða aldrei hafa
flíkað þeirri gáfu sinni. Fastast
mun þessi hneigð hafa sótt á
hann, þegar erfiðleikar steðjuðu
að honum, og hann gat einn
gengið á vit náttúrunnar, sérstak-
lega fjallanna, sem hann átti svo
mörg spor um.
Ég held, að það hafi ekki verið
nein tilviljun, að Sæmundur valdi
sér starf bóndans að ævistarfi.
Hann unni náttúrunni heitu
hjarta. Hann unni angan og frjó-
magni gróðurmoldarinnar, hinum
víðfeðma faðmi fjallanna. Hann
unni dýrum og jurtum og öllu,
sem lffsanda dró. Annars var
Sæmundur slfkur maður, að hann
hefði rækt hvaða lffsstarf sem var
af alúð og atorku. Sæmundur var
einlægur trúmaður, og hann
fyrirvarð sig ekki fyrir að leita á
náðir skapara síns í bæn, á erfið-
leikastundum lífsins.
Sæmundur taldi sig sjálfur
gæfumann, þrátt fyrir ýmsan
mótblástur í lífinu. Mesta gæfu-
spor lífsins taldi hann vera, er
hann kvæntist sinni góðu konu.
Hún var honum traustur lffsföru-
nautur í blíðu og stríðu. Á sinn
hljóðláta, hógværa hátt bjó hún
manni sínum hlýlegt og gott
heimili, þar sem ríkti friðuf og
eining svo fágætt má teljast. I
návist þeirra hjóna var gott að
dveljast, þar ríkti alúð og hjarta-
hlýja.
Nú þegar náttúran klæðist sínu
fegursta skarti, er hinn aldni
heiðursmaður lagður til hinstu
hvíldar í faðmi þeirra fjalla og
fjarða er hann unni heitast og
fórnaði öllu sínu lífsstarfi.
Að loknum þessum fátæklegu
minningarorðum vil ég votta hon-
um virðingu mína og þakkir og
eiginkonu hans og börnum mína
dýpstu samúð.
Blessuð sé minning hans.
Vikar Davfðsson.
Hjálmur var mikill og eftir-
minnilegur persónuleiki, ljúf-
menni og prúðmenni, vinmargur
og naut virðingar allra, sem
kynntust honum.
Eftirlifandi skyldmenni, auk
ástríkrar eiginkonu, Hólmfrfðar,
sem fyrr var getið, eru: Baldur
LeRoy, sonur, þrjú barnabörn,
systir, Mrs. Salome Johnson, og
allmörg skyldmenni önnur.
Vinir Hjálms heitins hér og
Hólmfríðar, senda þeim innilegar
samúðarkveðj ur.
Kristfn Sölvadóttir.
Minning - Hjálmur F.
Daníelsson í Lundar