Morgunblaðið - 01.08.1974, Síða 4

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. ÁGUST 1974
BÍLAIilGA
!0
CAR REIMTAL
n 21190 21188
LOFTLEIÐIR
BÍLALEIGAN
IEYSIR
CAR RENTAL
24460
í HVERJUM BÍL
PIONŒŒn
ÚTVARP OG STEREO
KASSETTUTÆKI
tfllllll
-Tilboð-
■ AKIÐ NÝJA ■
HRINGVEGINN
Á SÉRSTÖKU
■ AFSLÁTTARVERÐI
SHODfí
LCIGAH
CAR RENTAL
AUÐBREKKU 44, KÓPAV,
® 4-2600
Í4
HÓPFERÐA-
BÍLAR
Til leigu í lengri og skemmri ferðir
8 — 50 farþeqa bílar.
KJARTAN INGIMARSSON
Slmi 86155 og 32716
Leiguf lug - þjónustuf lug -
vöruflug-sjúkraflug-
útsýnisflug
INNANLANDS OG UTAN
__________
Sverrir Þóroddsson
/f Gamla flugturninum
—/ fc Reykjavikurflugvelli
\\ Simi28420 Allan sólarhringinn
HVER ER
SINNAR
ÆFU SMIÐUR
0 SAMVINNUBANKINN
Hverjir láta undan?
Ólafur Jóhanncsson hcfur nú
( vikutfma haft forystu um
viðræður fjögurra stjórnmála-
flokka I þvf skyni að endurreisa
vinstri stjórnina, sem þjóðin
felldi f kosningum fyrir
mánuði. Enn virðist allt á
huldu um árangur þessara við-
ræðna. Engum dylst þó, að djúp
er staðfest á milli vinstri flokk-
anna, að þvf er varnarmálin
varðar. Spurningin er aðeins
sú, hvort þeir meta ráðherra-
stólana svo mikils, að þeir séu
reiðubúnir að verzla með þá
stefnu f þessum efnum, er þeir
reisa kjörfylgi sitt á. Olafur
Jóhannesson hefur upplýst f
samtali við Morgunblaðið, að
auðvitað sé einhver ágrein-
ingur um utanrfkismálin, en
viðræðurnar séu hins vegar
ekki komnar á það stig, að séð
verði, hvort jafna megi ágrein-
inginn.
1 málgögnum Alþýðubanda-
lagsins og Alþýðuflokksihs má
hins vegar glöggt sjá, á hvaða
stigi þessar samningaumleit-
anir eru um þessar mundir.
Þjóðviljinn hefur fram til
þessa haldið þvf fram, að það sé
lágmarkskrafa Alþýðubanda-
lagsins, að undanbragðalaust
verði staðið við fyrirheit
hinnar föllnu vinstri stjórnar
að gera landið varnarlaust. Al-
þýðublaðið hefur á hinn bóginn
lýst þvf afdráttarlaust, að Al-
þýðuflokkurinn geri ekki svo
mikið sem að ræða þessa kröfu.
t forystugrein Þjóðviljans f
gær er ekki kveðið jafn fast að
orði f þessum efnum og fram til
þessa. Þar segir: „Og sfðast en
ekki sfst þarf að losa þjóðina
við allan erlendan her. Um það
eru víssulega skiptar skoðanir
meðal vinstra fólks, hvenær og
með hvaða móti losa á landið
við erlendan her og vfgvélar, en
það er vinstri stefna að vilja
frjálst og herlaust land.“ Hér
er ekki minnst á lágmarks-
kröfu, sem undanbragðalaus"
verði að standa við. Fróðlegt
verður að sjá, hvort Alþýðu-
bandalagið metur ráðherrastól-
ana svo mikils, að það sé reiðu-
búið að láta að einhverju leyti
undan f varnarmálunum.
Alþýðublaðið lætur á hinn
bóginn engan bilbug á sér
finna. 1 forystugrein þess f gær
segir:„A slfkum tfmum eins og
þeim, sem nú eru, telur Al-
þýðuflokkurinn það vera
mikinn ábyrgðarhlut af stjórn-
málaflokkum að reyna enn á
ný að þyrla upp moldvíðri um
mál, sem engum sköpum skipta
um afkomu almennings f
landinu. Þvf fráleitara er það,
ef stjórnmálaflokkar ganga þá
til leiks með þvf mgrkmiði að
reyna að knýja fram málefni,
sem almenningur f landinu
hefur f nýafstöðnum kosn-
ingum glögglega og ótvfrætt
tekið afstöðu gegn. Slfkt
er ábyrgðarlaus hráskinna-
leikur og þeim einum ætl-
andi, sem láta sig það engu
varða, hvort almenningur f
iandinu eigi að hafa nokkra
möguleika til þess að standa af
sér þann mikla afkomuvanda,
er við blasir . . . Að setja nú
önnur mjál á oddinn — og það
mál, sem þjóðardómur hefur
verið felldur um — er hámark
ábyrgðarleysisins. Menn, sem
þannig vilja hugsa, hefur
þjóðin ekkert með að gera eins
og málum er nú háttað."
Hér er talað tæpitungu-
laust! Aður en skriður er
kominn á viðræður Alþýðu-
flokksins við fráfarandi
stjórnarflokka um endurreisn
vinstri stjórnarinnar, segir Al-
þýðublaðið hiklaust, að þjóðin
hafi ekkert við fulltrúa Alþýðu-
bandalagsins að gera haldi þeir
fast við lágmarkskröfu sfna um
brottför varnarliðsins. Ekki er
nema von, að Ölafur Jóhannes-
son geti ekki áttað sig á þvf,
hvort þennan ágreining megi
jafna. Það geta vist fæstir um
þessar mundir, enda spurt um
það, hvort menn séu reiðubúnir
til þess að selja sálu mfna.
St j órnarmy ndunarviðræður
hafa sjaldan farið fram með
opinberum hætti eins og nú
hefur átt sér stað. Þjóðin getur
þvf fylgst með þvf, sem er að
gerast f þessum efnum frá degi
til dags. Fróðlegt verður að sjá,
hvort Alþýðuflokknum tekst að
sveigja Alþýðubandalagið til
undanhalds f varnarmálunum
eða, hvort niðurstaðan verði á
hinn veginn, að Alþýðuflokkur-
inn falli að einhverju leyti frá
skýrt markaðri og afdráttar-
lausri stefnu sinni.
Þjóðarblómið
(Vicia cracca).
Við kunnum öll söguna frægu
um ástina og aldingarðinn
Eden og tildrög mannlífs á jörð-
inni. En gleymist okkur ekki,
að upphaf okkar eigin þjóðar-
sögu er um margt mjög svipað?
Við þau miklu hátíðarhöld, sem
nú fara fram, er aldrei imprað á
þessari sögu. Karlar i ræðupúlti
verða að tala um hetjudáð,
áræði, þrautseigju og vitsmuni
feðra sinna, en geta mæðra
sinna aðeins i Iikingunni við
hið eilifa smáblóm og gróandi
þjóðlíf, sem tilbiður guð sinn og
svo framvegis. Ástarsagan
sígilda, sem tengd er minningu
Helgu Arnardóttur í Hrífudal á
Fjölum i Dalsfirði, hefur verið
hálfgert feimnismál þeirra
manna, sem staðið hafa fyrir
mannfagnaði á landi hér i
ellefu hundruð ár. Nú þegar við
höfum eignazt fáeina garðbekki
og skjóllundi ætti okkur að
vera óhætt að hvíslast á um
þetta forna ástarævintýri. Það
gæti orðið til þess, að eftir
hundrað ár yrði uppistaðan í
flestum ræðum sagan af Helgu,
Leifi og syni jarls.
Við skulum hafa það fyrir
satt, „þar til annað reynist“, að
það sé upphaf þeirrar sögu, að
einn fagran sumardag i önd-
verðu brygði Helga heimasæt-
an i Hrífudal sér á birkiskóg að
lesa sér blóm i hársveig. Þar i
skóginum óx hin fagra blóm-
jurt, er umvafði birkistofnana
og bar svo fagurblá blóm, að
ekkert jafnaðist á við lit þeirra
nema skær augu ungmeyjar
með ljósgullið hár. Sextán ára
stúlkur gera sér flest að stássi.
Hún var frjáls og fri og vissi af
hetjunni í skóginum við þiður-
veiði. Draumahetju allra meyja
á Fjölum, Leifi syni Hróðmars
á Hólmi. Iþróttagarpinum, sem
sjaldan geigaði bogaskot og gat
sungið til skotmáls bæði fugla
og elgi úr mörkinni. Og það gat
ekki farið hjá þvi, að veiði-
maðurinn ungi yrði fyrir töf á
för sinni um skóginn i leit hinn-
ar villtu bráðar. Helga frænd-
kona hans var heillandi fögur,
þar sem hún sat í skógarjaðrin-
um með bláan blómsveig um
gullið hár. Það var vel til vinn-
andi að sverjast í fóstbræðralag
við stirðvaxinn og fáskiptinn
bróður hennar til að tryggja sér
hana fyrir konu. Framhaldið
höfum við heimildir um frá Ara
fróða og við þekkjum söguna
um landnámið og hvernig Leif-
ur lét veiðifýsnina gabba sig til
bjarnarleitar í Dynskógum. En
um það höfum við engar
heimildir, hvað af Helgu varð
eftir að Ingólfur sótti hana í
Vestmannaeyjar og drap þar
Dufþak og fleiri þræla. Amstur
Ingólfs vegna systur sinnar er
með fádæmum.
Næsti kafli sögunnar fjallar
um það, þegar Karli þræll ræn-
ir konu og hverfur á braut og
finnst um síðir trúlega við
Villingavatn. Nafngift staðar-
ins er vísbending, sem vekur
umhugsun. Hinn trúi Vífill,
sem öndvegin fann í hvera-
víkinni gegnt Gróttu, er þá
snögglega gefið sjálfsforræði
og gott land undir bú að Vífils-
stöðum, og þjóðsagan hermir,
að hann hafi haft útveg frá
Breiðabólsstað á Álftanesi. Það
er athyglisverð saga og bendir
til, að Ingólfur hafi viljað forð-
ast örlög Leifs. Helgu er að
engu getið eftir að búseta er að
fullu ráðin i landinu. En við
getum enn I dag rekið slóð
Helgu Arnardóttur um landið
af blóminu fagra, sem hún bar
með sér til landsins. Blómi
ástarinnar, sem nú umvefur
viðast berar klappir, þar sem
áður uxu bjarkir. Það er hið
eina og sanna þjóðarblóm ís-
lands.
Irska minnismerkið afhjúpað
Akranesi, laugardaginn 27.
júlí.
I DAG var afhjúpað minnis-
merki það, sem írska stjórnin
gaf íslendingum í minningu um
landnám Ira á Akranesi. At-
höfnin hófst kl. 10,30 að Görð-
um við byggðarsafnið. Lúðra-
sveit Reykjavíkur lék nokkur
þjóðlög, síðan setti Þorvaldur
Þorvaldsson formaður þjóð-
hátiðarnefndar athöfnina,
kirkjukór Akraness söng,
biskupinn yfir Islandi, herra
Sigurbjörn Einarsson, flutti
ræðu og einnig póst- og síma-
málastjóri Ira, sem bað konu
sína að afhjúpa minnismerkið.
Magnús Torfi Ölafsson mennta-
málaráðherra flutti þar næst
ræðu og að lokum talaði Daníel
Agústínusson forseti bæjar-
stjórnar. Prófasturinn, séra Jón
M. Guömundsson, og séra Jón
Einarsson í Saurbæ stóðu
heiðursvörð við minnismerkið,
þegar það var afhjúpað. Rikis-
stjórnin bauð gestum i hádegis-
verð á Hótel Akranesi og voru
þar flutt ávörp. Formaður
hátíðarnefndar afhenti gestum
þar veggskildi að gjöf, en þeir
voru búnir til í tilefni þjóð-
hátíðar á Akranesi.
Irska minnismerkið. Séra Jón M. Guðjónsson ásamt
Ásgeiri Magnússyni konsúl Ira á Islandi.