Morgunblaðið - 19.10.1974, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 19. OKTOBER 1974
Þorsteinn Sigurðs-
son á Vatnsleysu
Kveðja úr vesturbænum.
Það verða ekki talin ný sann-
indi, þótt ég segi, að heimilið sé
gróðurreitur einstaklingsins og
hornsteinninn í þjóðfélagsbygg-
ingunni. Það er einnig minnsta,
en áreiðanlega mikilvægasta sam-
félagið, sem lifað er 1. Þó getur
þetta samfélag orðið stærra,
traustara og betra, ef tvö heimili
verða eins og eitt. Þannig hefur
það verið á Vatnsleysu í meira en
50 ár.
Hinn óumflýjanlegi förunáutur
lífsins hefur með stuttu millibili
vitjað heimilanna á Vatnsleysu og
kallað burt systkinin Kristínu,
sem lézt hinn 30. júní s.l., og Þor-
stein, er andaðist hinn 11. október
og verður í dag til moldar borinn.
Þar standa nú tvö auð rúm, á
hugann leitar tregablandinn
söknuður. En Iífsins mikla sigur-
verk segir okkur, að maður komi í
manns stað og af rótinni vaxi
sprotinn.
Þeim, sem eftir lifa, er ætlað að
hefja merki hins fallna og bera
það fram á við. Það verður þó
ekki vandalaust að bera merki
hins mikilhæfa foringja og bar-
áttuglaða félagshyggjumanns,
Þorsteins á Vatnsleysu.
Þorsteinn var fæddur að Vatns-
leysu 2. desember 1893, einka-
sonur og elztur fjögurra barna
Sigríðar Þorsteinsdóttur og
Sigurðar Erlendssonar, bónda á
Vatnsleysu. Að allra dómi voru
þessi heiðurshjón traust, æðru-
laus og umfram allt trú i lífsstarfi
sínu. Mér er sagt, að þau hafi lagt
mikla áherzlu á það að ala börn
sín upp í guðstrú og góðum siðum.
Þau munu hafa vænt sér mikils af
syninum og fengu bæði aó lifa
það að sjá upphafið að starfsferli
hans.
Þorsteinn var sem drengur ein-
ráðinn í að yrkja þann reit, sem
feðurnir skópu honum, og fórna
síðan þeirri stétt, sem hann og
reyndar íslenzka þjóðfélagið voru
sprottin úr, bændastéttinni, öllum
kröftum sínum. Hann vissi í upp-
hafi, að viðskiptin við jörðina eru
hægfara, en örugg, sé að þeim
unnið af trúmennsku. Starf
bóndans var ekki og er ekki enn
vænlegt til að safna veraldarauði,
enda var auðsöfnun aldrei á
stefnuskrá Þorsteins á Vatns-
leysu, heldur miklu fremur hitt,
er hamingju veitir og manngildið
eykur.
Þegar Þorsteinn hóf búskap á
Vatnsleysu árið 1922, verður
gæfan honum strax hliðholl. Til
hans ræðst kaupakona vestan af
Ströndum, Ágústa Jónsdóttir frá
Gröf í Bitru. Þar var kominn lífs-
förunauturinn ástkæri, sem ól
manni sínum 9 mannvænleg börn.
Lifa þau öll nema drengur að
nafni Þorsteinn Þór, en hann dó 1
bernsku, og varð fráfall hans for-
eldrunum þung raun.
Ágústa á stóran hlut í lífi og
ævistarfi manns síns. Hún stóð
við hlfð hans í blíðu og stríðu, bjó
honum fagurt og gott heimili og
tók á sig auknar byrðar vegna
félagsmálastarfa hans. Hún hefur
verið sómi íslenzku húsfreyj-
unnar, er hún fyrir hönd sinnar
stéttar stóð við hlið manns síns
við ýmis opinber tækifæri. Mann-
kostir Ágústu kunni eiginmaður-
inn vel að meta og launaði ríku-
lega með fádæma umhyggju.
Á langri starfsævi hefur Þor-
steinn unnið mikið og gott starf
fyrir sveit sína. Verður þess
háttar æviferils hans lengi minnst
þakklátum huga. 1 áratugi hefur
Þorsteinn gegnt fjölmörgum
trúnaðarstörfum, stórum og smá-
um, fyrir sveitunga sína, sem of
langt yrði upp að telja. Má í stuttu
máli segja, að hann var mikill
baráttumaður í öllu því, sem til
heilla horfði fyrir sveitarfélagið, í
framfara- félags- og menningar-
málum.
Þorsteinn átti sér óskabörn á
félagsmálasviðinu. Ungmennafé-
lögin voru hans félagsmálaskóli.
Hann sagði oft, að þau hefðu
Jkomið eins og heitur sólargeisli 1
fásinni þeirra tíma. Samvinnu-
félögin stóðu honum og hjarta
nær, en þau sönnuðu orð skálds-
ins: „Hvað má höndin ein og ein,
allir leggi saman.“ 1 Samvinnufé-
lögunum var fólgið afl til fram-
farasóknar. Afurðasölufélögin á
Suðurlandi, Mjólkurbú Flóa-
manna og Sláturfélag Suður-
lands, áttu og í Þórsteini góðan
starfskraft, en með tilkomu þess-
ara samtaka varð bylting 1 af-
komumöguleikum bænda. Síðast
nefni ég hinn gamalgróna félags-
skap bændanna, Búnaðarfélag Is-
lands, sem Þorsteinn fórnaði
miklum tlma síðari hluta ævi
sinnar, við góðan orðstír og reisn.
Stóð hann þar við stjórnvölinn í
tvo áratugi.
Fyrir hönd bændanna var hús
þeirra í Reykjavfk, Bændahöllin,
stolt Þorsteins og prýði. Sú fram-
kvæmd kostaði hann og aðra góða
drengi mikla baráttu, er lyktaði
með sigri, sem lengi mun sjá stað.
Bjartsýnis- og gleðimaðurinn
Þorsteinn á Vatnsleysu er horf-
inn sjónum okkar. Við mörg tæki-
færi munum við sakna hans, með
tónsprotann til að laða fram söng.
í safni minninganna geymast
slikar stundir og eru dýrmætar.
Þorsteinn var líka alvörunnar
maður og trúmaður. Kirkja Krists
átti í honum trúan og dyggan
þjón, sem kunni góð skil á hinni
helgu bók og gat af einlægni
vitnað til hennar á hátíðar- og
sorgarstundum. Kirkjan hans á
Torfastöðum og heimilið á Vatns-
leysu voru honum heilög vé.
Þangað sótti Þorsteinn styrk til
góðra verka. Orð Guðs var honum
ávallt ljós á veginum.
Þorsteinn á Vatnsleysu var ekki
gamall maður, þó að rúmlega 80
ár væru að baki. Forsjónin hafði
gefið honum mikla andlega og
líkamlega hreysti, og fram á síð-
ustu stundu hafði hann fangið
fullt af verkefnum. Þannig stytti
hann ævikvöldið. Á stopulum
tómstundum undi hann sér við
lestur góðra bóka, lék á orgelið og
söng. Og skrúðgarðurinn fagri
varð friðarreitur Þorsteins. Þar
voru hver björk og hvert blóm
vinir hans.
Máttur þeirrar moldar, sem
Þorsteinn trúði alla tfð á, nærði
þessa vini hans svo vel, að meðan
hann svaf, teygði sprotinn sig
móti ljósi og nýjum degi. Nú er
verkamaðurinn í víngarðinum
fallinn, og blómin f garðinum á
Vatnsleysu eru að falla til upp-
hafsins. Huggun og styrkur er að
hugsa til þess í öruggri vissu að
einmitt í dauðanum eygjum við
nýtt líf.
Vesturbæjarfjölskyldan sendir
ástvinum öllum innilegar sam-
úðarkveðjur og minnist þeirra á
sorgarstundu. Og elskulegan
frænda kveðjum við með djúpri
virðingu og þökk fyrir langa og
góða samfylgd og þá gleði og
festu, sem hann veitd lida sam-
félaginu á Vatnsleysu.
Guð veri með honum.
Björn Erlendsson.
Þorsteinn Sigurðsson á Vatns-
leysu varð bráðkvaddur í Reykja-
vík 11. þ.m., tæplega áttatíu og
eins árs að aldri. Hann var sonur
hjónanna Sigríðar Þorsteinsdótt-
ur og Sigurðar Erlendssonar, sem
bjuggu lengi á Vatnsleysu. Þor-
steinn fæddist á Vatnsleysu 2.
des. 1883. Hann ólst upp f systk-
inahópi hjá foreldrum sínum og
vann flest venjuleg sveitastörf,
sem tíl féllu og vandist þvf strax
öllum bústörfum. Þorsteinn fékk
á unga aldri brennandi áhuga fyr-
ir hvers konar framförum i land-
inu en ekki sízt í landbúnaði.
Tvítugur að aldri fór hann í Bún-
aðarskólann á Hvanneyri og út-
skrifaðist þaðan að loknu tveggja
vetra námi. Þorsteinn stundaði
verklegt búnaðarnám á Jaðri í
Noregi 1919 og nám við lýðháskól-
annfVors veturinn 1919—1920.
Þegar Þorsteinn var að alast
upp í Biskupstungum, fór vakn-
ingaralda um landið með ung-
mennafélagshreyfingunni. Ung-
mennafélögin störfuðu um þetta
leyti um allt land og víða af mikl-
um áhuga. Þorsteinn gerðist fljótt
virkur þátttakandi í Ungmenna-
félagi Biskupstungna og sat í
stjórn þess í mörg ár. Hann
hreifst af hugsjónum, stefnu og
starfi ungmennafélaganna og
varð fljótt þekktur á þeim vett-
vangi um allt Suðurland og víðar.
Þorsteinn var glæsimenni og var
eftír honum tekið hvar sem hann
kom. Hann var glaður í vinahópi,
söngmaður góður og hrókur alls
fagnaðar þegar menn vildu létta
af sér áhyggjum og gera sér daga-
mun. Þorsteinn kvæntíst 1922,
Ágústu Jónsdóttur frá Skálavík í
Hrútafirði, og hóf búskap það ár á
föðurleifð sinni, Vatnsleysu.
Þorsteinn sagði oft frá því á
skilmerkilegan hátt, hvernig að-
staðafrumbýlingavar á þeim tíma,
þegar hann byrjaði búskap. Þá
voru fjárráð manna yfirleitt lítil
og erfitt með allar framkvæmdir.
Þá voru lánasjóðir landbúnaðar-
ins ekki fyrir hendi eða önnur
opinber fyrirgreiðsla. Þorsteinn
þekkti frumstæða búskaparhætti
og erfiðleika frumbýlingsins, sem
hafði lítil fjárráð. Hann kynntist
einnig nýtízku búskaparháttum
og tækniframförum í landbúnaði,
sem flann fékk notið á eigin býli í
ríkum mæli á seinni árum. Þor-
steinn var mikill áhugamaður i
málefnum sem til framfara máttu
verða 1 landbúnaði og á öðrum
sviðum þjóðlffsins. Hann gladdist
yfir því að rifja upp margt frá
fyrri tíma. og Ifta yfir farinn veg.
Var þá ekki dulin sú mikla breyt-
ing sem orðið hefur á fáum ára-
tugum í atvinnuháttum og lffs-
kjörum landsmanna. Þorsteinn
var hamingjusamur og ánægður í
margbrotnu starfi, sem hann var
þátttakandi f. Hann var einnig
þakklátur og hamingjusamur fyr-
ir að eiga ágæta konu, mannvæn-
leg börn og gott heimili, sem
veitti honum frið og skjól eftir
eril og annir daganna. Þau hjónin
eignuðust níu börn, og eru átta
þeirra á lífi. Hafa tveir synir
þeirra hjóna gerst bændur á
Vatnsleysu. Þorsteinn hafói alltaf
mikinn áhuga fyrir velgengni
fjölskyldunnar og fylgdist ávallt
vel með börnum sínum, tengda-
börnum og barnabörnum, sem
veittu honum mikla ánægju. Þor-
steinn var maður heimilisins,
gestrisinn, góður og þægilegur
heim að sækja. En hann varð oft
að fara að heiman végna ýmissa
opinberra starfa, sem á hann
hlóðust. Þorsteinn var fulltrúi á
Aðalbókari.
Stórt innflutningsfyrirtæki óskar eftir reyndum bókhaldara til
þess að annast umsjón með bókhaldi og skrifstofurekstri
fyrirtækisins. Umsóknir með uppl. um aldur, menntun og fyrri
störf sendist til Mbl. fyrir 25. þ.m. merkt: „Trúnaðarmál
9603".
Stúlka
óskast til heimilishjálpar á íslenzkt heimili
í Stokkhólmi. Upplýsingar í síma 1 0238 í
dag og næstu daga.
Læknaritari.
Starf læknaritara við Heilsuverndarstöð
Selfoss er laus til umsóknar. Umsóknar-
frestur til 30. okt. Upplýsingar í síma
1 140 eða 1 767, Selfossi.
Héraðs/æknir.
Götun —
Stórt fyrirtæki ! Reykjavík, óskar að ráða stúlku til starfa i
götunar-deild.
Tilboð merkt: „VAKTAVINNA 3038" leggist inn á afgr.
blaðsins.
Vélritunarstúlka
óskast
Opinber stofnun óskar að ráða vélritunar-
stúlku allan daginn eða hálfan daginn
eftir hádegi. Mikill vélritunarhraði og góð
íslenskukunnátta áskilin. Mikil eftirvinna.
Upplýsingar um aldur, menntun og fyrri
störf svo og meðmæli, ef fyrir hendi eru,
leggist inn á afgreiðslu blaðsins fyrir 24.
okt. n.k., merkt „987" — 7277.
Stýrimann og
háseta
vantar á 105 lesta bát í Grindavík. Síðar gæti komið til greina
húsnæði.
Uppl. í síma 92-8329 — 92-8238.
Skrifstofustúlka.
Heildverzlun i Sundaborg óskar að ráða skrifstofustúlku. Góð
vélritunar- og enskukunnátta áskilin.
Tilboð leggist ínn á afgr. Mbl. fyrir 25. þ.m. merkt: 4635.
Sölumaður óskast
Fyrirtæki í vexti óskar að ráða duglegan
og samvizkusaman sölumann. Góð laun í
boði. Upplýsingar um menntun og fyrri
störf sendist afgr. Mbl. fyrir 25. 10 1974
merkt: „Framtíðarmöc uleikar — 9602".
Verkamenn
Verkamenn óskast í byggingarvinnu.
Aðallega innivinna. Upplýsingar I síma
1 3428 kl. 8.30—1 2 í dag og á skrifstof-
unni Grettisgötu 56 á sama tíma.
Byggin ga félagið
Ármannsfel/ h. f.
Verkamenn óskast
Mötuneyti á staðnum.
Slippfélagið í Reykjavík h.f.,
Mýrargötu 2,
sími JOI23.
Skipstjóri
óskast á 180 rúmlesta bát frá Grindavík.
Upplýsingar í síma 92-8040 og 92-
8147.
Vélstjóri
1 vélstjóra vantar á 80 rúmlesta skel-
veiðabát frá Stykkishólmi. Allur vélabún-
aður nýlegur og í góðu ástandi.
Upplýsingar í síma 83058 í Reykjavík.