Morgunblaðið - 29.10.1974, Síða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. OKTÓBER 1974
Svona urðu
beltisdýrin til
Smásaga eftir
Rudyard Kipling.
Þýðandi
Ingibjörg Jónsdóttir
„Nú slappstu naumlega," sagði broddgölturinn.
„Mér leiðist hlébarðinn. Hvað sagðistu vera?“
„Skjaldbaka, en hann trúði mér ekki. Nú hleypur
hann til mömmu sinnar! Hlustaðu bara á hann!“
Þeir heyrðu urrin í hlébarðanum í myrkviðnum
við hið straumharða Amazon-fljót.
„Sonur, sonur!“ sagði mamma hans aftur og aftur
og veifaði skottinu tígulega. „Hvað varstu nú að
gera, sem þú hefðir átt að láta ógert?“
„Ég reyndi að reka skjaldböku úr skelinni með
loppunni og nú er hún alþakin broddum," sagði
hlébarðinn.
„Sonur, sonur,“ sagði móðir hans aftur og aftur
HÖGGNI HREKKVÍSI
og veifaði skottinu tígulega. „Ég sé það á broddun-
um, að þetta hefur verið broddgöltur. Þú áttir að
henda honum í fljótið."
„Ég gerði það við hinn, sem sagðist vera skjald-
baka, en ég trúði honum ekki og hann sagði satt og
hann stakk sér og kemur ekki upp aftur og ég hef
ekki fengið matarbita og ég vil flytja annað. Dýrin
við hið straumharða Amazon-fljót eru alltof gáfuð
fyrir veslings mig!“
„Sonur, sonur“, sagði móðir hans aftur og aftur og
veifaði skottinu tígulega. „Hlustaðu nú á mig og
mundu, hvað ég segi. Broddgölturinn hefur beitta
brodda og á honum geturðu þekkt hann.“
„Kerlingin er vitur,“ sagði broddgölturinn, sem
faldi sig undir stóru laufi. „Veit hún fleira?“
„Skjaldbaka hefur enga brodda," sagði hlébarða-
mamma og veifaði skottinu tígulega. „Skjaldbaka
dregur höfuð og lappir inn í skelina. Á þvf þekkirðu
skjaldböku."
„Ég er alls ekki hrifinn af þessari kerlingu," sagði
skjaldbakan. „Jafnvel heimski hlébarðinn gleymir
þessu ekki. Leitt, að þú kannt ekki að synda, brodd-
göltur.“
„Hugsaðu ekki um mig,“ svaraði broddgölturinn.
„Verst, að þú skulir ekki hafa brodda. Þetta er
hræðilegt! Hlustaðu á hlébarðann.“
Hlébarðinn sat á bökkum hins straumharða
Amazon-fljóts, saug brodda upp úr loppunum og
söng:
Skortir brodda en synda kann
seinfara er hann.
Skarpa brodda, synda ei kann
sker og meiðir mann.
„Þessu gleymir hann ekki, þótt allir dagar mán-
aðarins séu sunnudagar,“ sagði broddgölturinn.
„Haltu undir hökuna á mér skjaldbaka. Ég ætla að
læra að synda.“
„Gott,“ sagði skjaldbakan og hélt undir hökuna á
broddgeltinum meðan hann spriklaði í fljótinu.
ANNA FRÁ STÓRUBORG - saga frá sextándu old
eftir
Jón
Trausta
var kjarninn. Og kjarninn á alþingi voru íslenzku baendurnir.
Þeir voru flestir yfirlætislausir, fámálgir, þéttir á velli og
þéttir í lund. Oflátungarnir hæddu þá og fyrirlitu, en fram
hjá þeim komust þeir ekki. Á meðan þeir stóðu uppi, réð þó
ekki þessi drukkni aðskotalýður einsamall lögum og lofum.
Sumir þeirra höfðu sýslur að léni og ofurlítið kóngsvald
heima í héraði sínu, sem þeir allir vildu fremur auka en upp
gefa, og allir höfðu þeir það valdið, sem meira var um vert:
valdið á sjálfum sér. Þeir voru að vísu ekki syndlausir af
sukki aldarinnar, og stunir þeirra störðu kannske helzt til
heilluðum augum á höfðingjatízkuna og drógu meiri dám
af henni en hollt var. Það kom af þvi, að margir þeirra voru
framgjarnir og hugsuðu sér sjálfir hátt, voru af höfðingjum
komnir og vildu vera höfðingjar, einnig á alþingi. Og þó að
eitthvað slettist upp á fyrir þeim, gáfu þeir ekki upp per-
sónueinkenni sín: hæglæti, drýgindi og fulla einurð, skap
til sannrar vináttu og sannrar óvináttu og tilhneiginguna til
að vera meiri menn en þeir sýndust.
Meðal þessara manna voru 1564 menn, sem skrifað hafa
nöfn sín ómáanlega í annála Islands, svo sem Árni Gíslason,
síðar sýslumaður á Hlíðarenda, og Gunnar bróðir hans, Skag-
firðingasýslumaður; Þorlákur Einarsson á Núpi í Dýrafirði,
bróðir Gissurar biskups, og Halldór Einarsson, bróðir hans;
Snæbjörn Halldórsson Rangæingasýslumaður; Björn Þorleifs-
son á Kcldum, sonur Þorleifs lögmanns Pálssonar; Jón
Ólafsson á Svarfhóli; Brandur Einarsson, bróðir Gleraugna-
Péturs og Marteins biskups; Þórður Guðmundsson, síðar
lögmaður; Gísli Sveinsson á Miðfelli; Hallur Ólafsson í
Hjörsey; Guðmundur Jónsson á Hvoli, systursonur ögmund-
ar biskups, og Magnús Jónsson, sem síðar var nefndur hinn
prúði. Og margir, margir fleiri.
Allur þorri hinna smærri bænda, nefndarmanna og lög-
réttumanna, héldu sig frá drykkjuglaumi stórmennanna og
höfðu sig lítt frammi, þegar ekki voru dómar og önnur
þingstörf, sem þeir voru til kvaddir. Þeir fundu það vel,
að litið var á þá smám augum, og kærðu sig ekkert um að
baka sig í sólskini höfðingjahyllinnar. Þeir voru ekki einu
sinni nefndir bændur; það var of veglegt nafn handa þeim;
heldur búendur eða kotungar, eða blátt áfram almúgamenn.
Þeir héldu sig í tjöldum sírnnn og nærðu sig á kjarngóðum
sveitamat, sem þeir höfðu reitt með sér að heiman, en tóku
hvorki þátt í ofdrykkjunni né áflogunum og uppsölumun.
Þeir voru engir tízkumenn, engin glæsimenni að þeirrar
aldar skilningi, engir höfðingjar né höfðingjaefni, og hefðu
fegnir viljað sitja heima og stunda bú sín, hefðu þeir
fengið frið til þess. Þeir þóttu vera til skammar á þinginu og
fengu óspart að heyra það við ýms tækifæri, — en voru þar
til sóma, — hinn heiðarlegi, hrausti, ósvikni og óspillti þjóð-
emisstofn. Prestarnir töldust flestir helzt til þessa flokks.
En á öllu þinginu hvíldu fálkaaugu Páls Stígssonar höfuðs-
manns, þessi hvössu, gráu, harðlegu og aðgætnu augu, sem
flestum stóð geigur af. Það var sem væru þau stöðugt að
leita að einhverjum þymum, sem kóngsvaldið gætu stungið,
eða að einhverri feitri bráð handa því. Hann veitti stór-
oigunkckífiAU
Það var reyndar ekki
konan þfn.