Alþýðublaðið - 13.08.1920, Page 1
Alþýðublaðið
Greíið rtt af A.lþýðuflokknum.
1920
6s|sr en jsleniingar!
Nú eru þeir settir á bekk með
Hund-Tyrkjanum.
Á með lokuðum augum að reyna
að humma alt fram af sér, þar til
alt er komið í strand?
Peningakreppa sú, sem íslands-
banki hefir skapað, með því ráð-
lausa háttalagi, að Iána hinum svo-
nefnda fiskhringi innstæðufé al-
mennings til þess að braska með,
-kreistir nú kverkar íslenzks við-
skiftalífs, og hótar falli, eigi að-
eins íslandsbanka sjátfum, heldur
eru Ifkindi til þess að hann dragi
með sér alt landið í voðann.
Ekki þó svo að skilja, að slíkt
þurfi að vera, nema fyrir aðgerða-
leysi landsstjórnarinnar. Hafi stjórn-
in dáð til þess að meta meira hag
alls landsins, heldur en meðlima
fiskhringsins, hafi hún kjark til
þess að fara eingöngu eftir því
sem hagsmunir ísienzku þjóðarinn-
ar krefjast, án tillits til hagsmuna
hluthafanna í íslandsbanka, þá, er
hœtían tiltölulega lítil.
Én hefir stjórnin þessa dáð, og
þeanan kjark? Eða er hér yfirleitt
nokkur landsstjórn, nema að naín-
inu?
í gær var sýnt fram á hér í
blaðinu, hvað fyrst lægi fyrir að
gera, og þsð er vert að taka það
fram, að það getur ekkert komið
íyrir, alls ekkert, sem geti bætt
útlitið þannig, að minsta átylla
geti verið til fyrir landsstjórnina
að hefjast ekki handa. Þetta er
sagt hér af því það var haft eftir
einum bankastjóranum í íslands-
banka, að útlitið með fisksölu væri
*ð batna. En þó þetta kunni að
vera rétt, þá breytir það engu.
bað mundi álitið óhyggilegt ef
heylaus bóndi á vordegi hætti við
blraun til þess að afla sér fóður-
bætis, þó hláka kæmi. Það eru
^kki strax komnir hagar, og eins
Föstudaginn 13 ágúst.
er með það, að það þarf sinn
tima til þess að ráða fram úr þeim
ógurlegu vandræðum sem íslands-
banki með ráðleysi sínu hefir sett
okkur f, jafavel þó gengið sé að
því með oddi og egg.
Sala fisksins þarf að komast
undan Fiskhringnum og undan
íslandsbanka, svo það séu hvorki
hagsmunir fárra gróðabrallsmanna
né útiendra hluthafa, sem ráði
þar um, heldur hagsmunir þjóðar-
innar. En það er ekki nóg. ís-
landsbanki hefir hvað eftir annað
unnið sér til óhelgis, eigi að eins
siðfe|ðislega, heldur einnig að
lögum. Eitt af síðustu mcistara-
stykkjum bankans, er það að hann
hefir neitað að „ýfirfæra" fé til
útlanda fyrir póststjórnina, sem
hann lögum samkvæmt er skyld-
ugur til, svo nú er ekki hægt að
fá svo mikið sem 10 kr. póst-
ávísun tii útlanda. Afleiðingm af
því verður, að póststjórn landsins
verður að tilkynna alþjóðapóst-
sambandinu, að hið fulivalda ís-
lenzka ríki sé svo gersamlega á
kúpunni, að héðan sé ekki hægt
að senda neinar póstávísanir til
útlanda. Slíkt hefir. að eins einu
sinni áður hent fullvalda ríki, en
það er ríki sem lengi hefir verið
annálað fyrir óstjórn, sem sé
Tyrkland. íslandsbanki hefir því
með ráðlagi sínu, komið því til
leiðar, að íslendingar í augum
útlendinga eru
settir á bekk með Hund-Tyrkjanum
og er ekki ósennilegt, að nokkra
áratungi þurfi til, til þess að afmá
aftur þá smán.
Það sem þarf að ske, er að
íslandsbanki hverfi úr sögunni.
Landsstjórnin þarf að knýja fram
að hann hverfi inn í Landsbank-
ann, að Lahdsbankinn taki við
seðlaútgáfunni og öllum viðskiftum
hans. Gæti þá verið um tvent að
ræða um hlutafé bankans, annað-
hvort það, að það yrði borgað
út að nokkrum árum liðnum,
þegar séð væri að Landsbankinn
183. tölubl.
tapaði engu á þvf að hafa tekið
við viðskiftunum, eða þá að Lands-
bankanum mætti breyta í hluta-
banka, þannig að hluthafar hefðu
nokkur áhrif á stjórn hans, en
landið jafnan undirtökin1) (tilnefndi
meirihlutann af bankastjórninni).
Landið er einu sinni áður búið
að bíða stórtjón á því að Islands-
banki sagði upp lánum, en það
á ekki að gefa honum kost á að
leika þann leik á ný, en það
verður bezt gert með því að hann
renni inn í Landsbankann.
Dugandi MsnæðisnÉd.
Snmarbústaðir gerðir upptækir.
Leigjendafélög.
í Bergen, eins og f flestum bæj-
um Norðurlanda, hefir húsnæðis-
nefnd skipuð af bæjarstjórn verið
starfandi nú uppá síðkastið. Með-
al þeirra er sæti eiga í nefndinni
er varaformaður leigjendafélagsins.
Hefir hann komið því til leiðar,
að nefndin hefir lagt hald á nokkra
sumarbústaði (Villur) í útjaðri borg-
arinnar, sem haldið var mannlaus-
um til þess að auðveldara væri
að braska með þá.
Nærri má geta, að þetta tiltæki
nefndarinnar mæltist illa fyrir með-
al húsabraskara, en allur almenn-
ingur var á öðru máli.
Víða í Noregi og Danmörku
hafa leigjendur stofnað félög með
sér, til þess að vinna gegn óhæfi-
legu okri á húsaléigu og glæp-
samlegu húsabraski, sem ekki hefir
síður átt sér stað þar en t. d. hér
í bæ. Einnig hafa þessi félög unn-
1) Af því sv© litur út sem marg-
ir Reykvfkingar skilji Dönsku bet-
ur en íslenzku, viíl Alþbl. gefa
hér þá skýringu, að það sem á
Dönsku er nefnt að hafa „Over-
taget" er á íslenzku að hafa und-
irtökin.