Morgunblaðið - 09.02.1975, Blaðsíða 28
28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. FEBRUAR 1975
fólk — fólk — fólk — fólk
Jörundur í bátasmiðju sinni við hliðina á bát, sem hann er að smiða
núna. Sá verður skuttriila, því á honum verður utanborðsmótor.
Bátar Jörundar eru feikilega fallegir.
VlÐAST hvar í Steingrímsfirði
blasir Heila við og þegar sá bær
er nefndur verður umræðan
ævintýraleg, því Hella skipar
sérstakan sess f jarðlffinu þar
um slóðir. Ekki er það þó þann-
ig að fólk finni fyrir því með
einhverjum látum, heldur er
þetta bara þannig og ef til vill á
það sinn þátt f því að frá Heilu
hafa komið völundar miklir og
ekki eru þeir síður af þvf húsi
þeir feðgar Jörundur og Ragn-
ar sem búa þar nú. Annars er
svo margt sérstætt f mannlífi
Strandamanna þótt þeir séu
ekki með neinar upphrópanir
að sið sumra þjóðfélagshópa, að
segja má að fremur þætti til
tfðinda ef einhverjir væru án
sinna sérkenna.
Það voru rokhlátrar þegar
okkur bar að garði á Hellu,
hressilegur strekkingur. A
hlaðinu voru þeir feðgar að
draga hús með dráttarvélinni
og það sást undir mikið bjástur
hjá þeim við að koma húsinu á
grunninn, enda ekki nema von,
húsið var sjálft gamla þinghús-
ið á Kaldrananesi. Þar var það
byggt árið 1925, en á 50 ára
afmælinu er það orðið báta-
smiðja á Hellu og er það ekki
síður verðugt verkefni en fyrr-
um.
lega sveitamannasnýtu í stór-
hreppstjórastíl og rósótti
tóbaksklúturinn þandist eins
og segl í vindi er hykkurinn
var tekinn.
Elín húsfreyja kom nú út á
hlað og sagði að við hefðum
aldeilis gert boð á undan okk-
ur: „Það fauk bara allur þvott-
urinn hjá mér af snúrunum i
einni kvióunni,“ sagði hún um
leið og hún bauð okkur í bæinn.
Bærinn var byggður árið 1900,
eða sama ár og þau hjón, Jör-
undur og Elín, fæddust.
Eg ruglaðist í ríminu áður en
ég var búinn að telja allar sort-
irnar, sem voru bornar á borð,
kaffið var sjóðandi og rabbað
var yfir kaffibollunum.
„Búa lengi?“ svaraði Jörund-
ur, „ætli ég sé ekki búinn að
búa hér síðan 1921 og fram til
1965 hafði ég búið hér, en síð-
an hef ég ekkert búið, bara átt
heima hér. Ragnar hefur búið
núna og hann er með um 200
hausa og svo tvær kýr fyrir
heimilið."
Blm: Nokkuð sérlegt tíðinda?
Ragnar: Allt ágætt hér.
Jörundur: Það er ekki hægt
að kvarta undan neinu, alltaf
sumar og sól hjá okkur.
Það var ekkert annað fyrir þá
feðga að gera en lækka rostann
í dráttarvélinni, því við vorum
ákveðnir í að týna úr þeim svo-
lítið af spjalli. Áður en Jörund-
ur sagði orð tók hann sér ær-
Jörundur með rúmfjölina.
Blm: Nokkrar byggingar á
döfinni fyrir utan uppsetningu
þinghússins?
Ragnar: Fjárhús fyrir 300
fjár. Ég hef von um að mega
byggja Það á sumri komanda.
Ég sá 600 kinda hús i Húna-
vatnssýslu, en þeir bjuggust við
að það myndi kosta 12 millj. kr.
með hlöðu. Annars hygg ég gott
til glóðarinnar, ég á að eiga
nýja smíðavél á Akranesi með 5
möguleika og svo er allt ómeng-
aó hér i jarðlifinu.
Jörundur: Það fer nú tvenn-
um sögum af þvi og án alls
gamans þá er það eins og alltaf,
sumir segja þetta og aðrir hitt.
Menn eru ekki sammála hér
frekar en annars staðar, en víst
er það að erfiðleikarnir eru
talsvert miklir og engin ástæða
til að gera lítið úr því eða
Texti og myndir:
Arni Johnsen
Jörundur á Hellu:
„Lifðu kátur
en lifðu mátu
rengja þá sem hafa sagt að
þetta standi allt á heljarþröm.
Ragnar: Hún bylti nú litlu
iðnbyltingin.
Jörundur: Það er svo margt í
þessu.
Ragnar: Það vantaði nú ekki
helvítis nefndafarganið. Á 2.
hundrað nefndir voru i sam-
bandi við iðnaðarráðuneytið
hjá síðustu ríkisstjórn, allt Al-
þýðubandalagsfólk. Það kemur
aldrei nokkur hluti út úr þess-
um nefndum, aldrei. En til
Reykjavíkur verðum við þó að
sækja allar gáfurnar og vitið,
eða hvað?
Blm: Engar plágur hérna
heima við?
Jörundur: Helvitis svartbak-
urinn, hann er orðinn plága.
Það er æðarvarp hérna í tveim-
ur hólmum, en á 10 árum hefur
það minnkað um helming
vegna svartbaksins og það er
nú komið svo að svartbakurinn
tekur80% af framleiðslunni.
Ragnar: Það eru þrjár plágur
hérna, sagði hann glottandi,
þrír aðilar: svartbakurinn,
minkurinn og grásleppukarl-
arnir, en það má bara ekki
skjóta nema tvo af þeim. —
Og svo var rabbað um heima
og geima, því að landsbyggðar-
menn eru vel inni i hinum
ýmsu málum og hafa ákveðnar
skoðanir á hlutunum. Jörundur
er skáld gott og handskrifaða
ljóðabók FJAÐRAFOK hefur
hann gefið út, ritaða með eigin
hendi, en hún er nú ófáanleg.
Hann er listasmiður og smíðar
jöfnum höndum listgripi, báta
og sitthvað fleira og flestar grá-
sleppuskekturnar á Drangsnesi
hefur Jörundur smíðað. Svo var
Jörundur lengi iðinn við
flutning gamanmála i sinni
byggð.
„Eg átti að heita skemmti-
kraftur, en það var í den tid,
svoleiðis apparöt voru notuð þá.
Maður rak þetta saman á föstu-
dögum og söng svo á sunnudög-
um. Þetta voru dægurflugur,
sem dóu um leið, en ég gerði
talsvert af þessu. Frá því ég var
18 ára og til fertugs var mest
um þetta, en svo fór maður að
setja í lægri gírana, kúplaði sig
niður í rólegheitunum.“
Við stól Jörundar stóð rúm-
fjöl, sem hann var að skera út,
listagripur og versið, sem hann
var að skera út á fjölina með
höfðaletri ásamt skraut-
mynstri, hafði hann sjálfur ort:
OJUi var jiav i>«r suo !3y53Íu.r Isjl,
pu't otr tiimn tkhi fiafnc, htiU
stm aSrir Stiondt b«ja >
j»vi tvu boUiur bunóin ^av
05 bovif Qvjoi ó oiiioSar h
þut mun ú mivma *
nöutií íftgu tv iiiis |er
Oíj jójS 6 !rt ítl Ittiiugftr
05 jui mtS jttncjobendi.
£n jiutvnig <v JsoS, ihftí su jhtl
mot iköjlum hftjstriJ tiuja «t! ?
5lihi tr jjo obugjftt-tcii.
^ Ift^ft b«mttYt U14 ki«n,
$«m i>«5í tvu §ó£ qS uttUaríjln
og lin ftj linyrhjonuin.
íii bújtns dvtgur þjftvgiv hftnrt
09 blijsun guS» i sittrji jftnn.
Jilll jUt|!'.st jrctvnciv gsttum,
ivmanbftjov ivmtr us.víc
ln itnga kovtft if*n 09 dtr’k,
Uni boi-tdtt birtö gjófin. .
Bttu tifthft ftj njftvjaníjnmtu Íquíj,
05 tkiítvt tjiitir skhlif jjftu
ftS mma Cjúgiriju'i Cjrpfí'n.
Sýnishorn úr kvæði Jörundar,
Feðgarnir Ragnar og Jörundur Gestsson á hlaðinu á Hellu. Ljósmyndir Mbl. árni johnsen.