Morgunblaðið - 14.03.1975, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. MARZ1975
Valur Arnþórsson, kaupfélagsstjóri:
BASAR MYNDLISTAR-
NEMA — Það má heita
mikil hætta á, að með hverju ári
taprekstrar séu verzluninni
bundnir baggar, sem hún verði að
erfiða undir um mörg ókomin ár.
Með því að iiða taprekstur í ár
erum við því að fyrirgera mögu-
leikum verzlunarinnar til að inna
af hendi það þjónustuhlutverk,
sem henni verður að ætla á næstu
5—10 árum.
Vegna þessa, sagði Valur að
lokum, verður nú þegar að gera
ráðstafanir til að stýra verzlun-
inni út úr þeirri ófæru sem stefnt
er í með núgildandi verðlags-
ákvæðum.
Lögmæt kosning
Suðurnes j apresta
ATKVÆÐl voru talin í gær á
skrifstofu biskups frá prestkosn-
ingunum sem fram fóru í Kefla-
víkurprestakalli og Njarðvíkur-
prestakalli í Kjalarnesprófasts-
da-mi, sem fram fóru sl. sunnu-
dag.
Einn umsækjandi var um
Keflavíkurprestakall — Ólafur
Oddur Jónsson cand. theol. Á
kjiirskrá voru 3311, atkvæði
greiddu 1699 og hlaut umsækj-
andi 1688. Auðir seðlar voru 9 en
ógildir 2. Kosningin var lögmæt.
Einn umsækjandi var einnig
um Njarðvíkurprestakall — sr.
Páll Þórðarson, sóknarprestur á
Norðfirði. A kjörskrá þar voru 886
atkvæði greiddu 544 en umsækj-
andi hlaut 539. Auðir seðlar voru
3, ógildir 2 og kosningin er þvi
lögmæt, segir í fréttatílkynningu
frá skrifstofu biskups.
Stefnir í mesta taprekstur
í íslenzkri verzlunarsögu
oröinn árviss viðburöur í
borgarlífinu aö nemend-
ur í Myndlistar- og hand-
iðaskólanum efna til bas-
ars, þar sem varningur
af ýmsu tagi er á boöstól-
um. Meó þessu móti eru
myndlistarnemarnir að
veróa sér út um farar-
eyri til aö geta haldið út
fyrir pollinn í menning-
arvígi Evrópu, þar sem
þau nota tímann til að
skoöa sig um á sögufræg-
um söfnum. I gær voru
myndlistarnemarnir ein-
mitt á ferðinni með sölu-
tjald sitt í Austurstræti
og var þessi mynd þá
tekin.
7. jafntefli
Guðmundar
TVEIR sovézkir skákmenn —
þeir Viasukov og Balashov hafa
nú þokazt upp í fyrsta sætið á
skákmótinu á Kúbu og eru nú
jafnir Ulf Andersson frá Svfþjóð
sem haft hefur forustuna frá upp-
hafi.
Viasukov gerði í gær jafntefli
við Guðmund Sigurjónsson, og er
þetta sjöunda jafntéfli Guðmun'd-
ar á mótinu. Ulf Andersson gerði
jafntefli við Forintos frá Ung-
verjalandi og Balashov sigraði
Garcia frá Kúbu. Þremenningarn-
ir hara nú 5‘/S vinning en Guð-
mundur Sigurjónsson er með 3'A
vinning.
Kirkjudagur
á Egilsstöðum
Sunnudaginn næst-
komandi verður hinn ár-
legi kirkjudagur Egils-
staóakirkju. Hingað til
hefur hann farió fram í
skólanum en nú veróur
Framhald á bls. 18
Loðnan:
3 þúsund tonna
sólarhringsafli
ALLS tilkynntu 14 bátar
um afla í gær, 3 þúsund
tonn, og er heildaraflinn
nú orðinn 397 þúsund tonn
en var 377 þúsund tonn á
sama tíma í fyrra.
Þessir bátar voru með
afla: Faxaborg 160, Sveinn
Sveinbjörnsson 240, Víðir
100, Faxi 100, Jón Finns-
son 200, Ólafur Magnússon
170, Skírnir 190, Loftur
Baldvinsson 100, Gísli Árni
170, Harpa 240, Óskar
Magnússon 420, Höfrung-
ur III. 200, Guðmundur
300 og Reykjaborg 420.
Loðnan veiðist nú á
tveimur svæðum — við
Vestmannaeyjar og í Faxa-
flóa.
Osvaldur Knudsen
látinn
ÖSVALDUR Knudsen málari og
kvikmyndagerðarmaður varð
bráðkvaddur ( gær, 75 ára að
aldri.
Ósvaldur fæddist á Fáskrúðs-
firði 19. október 1899, sonur Vil-
helms Knudsen kennara þar, síð-
ar kaupmanns á Akureyri og síð-
ast verzlunarfulltrúa í Reykjavik,
og konu hans Hölmfríðar Gísla-
dóttur. Ósvaldur lærði málaraiðn
i Reykjavik og lauk prófi úr Iðn-
skólanum í þeirri grein 1917.
Starfaði hann sem málarameist-
ari i Reykjavík. Hann stundaði
framhaldsnám í iðn sinni í Kaup-
mannahöfn 1919—’20 og í
Munchen 1924—’25. Þekktastur
er Ósvaldur fyrir kvikmyndir
sínar. Hann gerói margar kvik-
myndir sem sýna ísienzka nátt-
úru, mannlíf, þjóðhætti o.s.frv.
Fékk hann margsinnis verðlaun
fyrir myndir sínar á erlendum
kvikmyndahátíðum. Ósvaldur
hafði yndi af óbyggðaferðum og
var m.a. heiðursfélagi í Ferða-
félagi íslands.
A FUNDI forustumanna kaupfé-
laganna og Sambandsins fyrr f
þessari viku flutti Valur Arnþórs-
son, kaupfélagsstjóri Kaupfélags
Eyfirðinga, framsöguerindi um
verðlagsmál smáverzlunarinnar.
Valur byggði erindi sitt á upplýs-
ingum um rekstrarafkomu 43
matvöruverzlana kaupfélaganna,
en ætlað-er að- verzlanir þessar
séu með um 40% af allri matvöru-
llilundur gegn
Union Carbide
EFNT verður til útifundar á
Lækjartorgi í dag gegn samning-
um vió bandaríska stórfyrirtækið
Union Carbide vegna málm-
bræðsluverksmiðju i Hvalfirði og
stendur að þessum fundi svo-
nefnd Samstarfsnefnd gegn
Union Carbide. Fundurinn hefst
kl. 5 og munu þar þrír ræöumenn
tala en siðan verður gengið að
Alþingishúsinu og fundi þar slit-
ið.
Orðasafnskerfi
kvennasögusafna
Samstarfsnefnd norrænna
kvennasögusafna var haldið
f Konunglegu bókhlöðunni f
Kaupmannahöfn nýlega.
Else Mia Einarsdóttir bóka-
safnsfræðingur frá tslandi
skýrði þar frá stofnun
fslenzks safns tæpu ári eftir
að norrænu kvennasögu-
söfnin héldu fyrsta fund
sinn.
Aðalumræðuefni sam-
starfsnefndarinnar var aó
þessu sinni að ræóa orða-
safnskerfi norrænu kvenna-
sögusafnanna, sem á að
verða hornsteinn í flokkun
og skráningu efnis. Ákveðið
var að byggja orðasafnið á
þeim orðasöfnum, sem til-
tæk eru i kvennasöfnum og
styðjast við alþjóðlegar
reglur. Verða orðin t.d. þýdd
á ensku. Öll norðúrlanöa-
málin verða jafn rétthá.
Þannig veróur t.d. islenzka
orðasafnið gefið út með þýð-
ingu á dönsku, finnsku,
færeysku og norsku, sænsku
og ensku. Og takmarkið er
að koma á samskráningu
efnis um kvennasögu á
Norðurlöndum. Reynt
verður að fjármagna gerð og
vinnslu orðasafnsins meó
stuðningi Norræna
menningarsjóðsins.
verzlun kaupfélaganna að þvf er
segir f fréttatilkynningu um fund
þennan.
Þar segir ennfremur að verzlan-
irnar i úrtakinu séu dreifðar víðs
vegar um landið, en þó er meiri-
hluti þeirra á þéttbýlissvæðinu á
Suðvesturlandi, en hins vegar
ekki verzlanir á Vestfjörðum, þar
sem smásöluverzlunin neftr STt
við sérstaka örðugleika að stríða
hin síðari ár og afkoman verið
langt fyrir neðan meðaltal. Árið
1973 var haili umfram hagnað hjá
verzlunum i úrtakinu um 14 millj-
ónir króna. Samkvæmt fram-
reiknuðum rekstrarreikningi árs-
ins 1974 er gert ráð fyrir 4,1 millj.
króna rekstrarhalla það ár, og
þannig er afkoma þessara tveggja
Valur lagði fram áætlun um
rekstur þessara 43 matvöruverzl-
ana á yfirstandandi ári og sam-
kvæmt henni er gert ráð fyrir að
rekstrarhallinn geti numíð allt að
113 milljónum króna hjá þeim 43
verzlunum, sem úrtakið nær til,
en þaó mundi svara til 280 milljón
króna halla á allri matvöruverzl-
un félaganna. Kom fram í erindi
Vals, að ástæðan fyrir þessum
ískyggilegu horfum í rekstrinum
er mikil lækkun álagningar á síð-
ustu mánuðum samkvæmt svo-
nefndri 30% reglu, en í fyrsta
skipti í sögu verðlagsmála hafi
þessari reglu nú verið beitt í tví-
gang með nokkurra mánaða milli-
bili, og álagningin þannig verið
lækkuð um nær því 'A frá þvi í
september 1974.
Valur taldi, að ekki yrói hjá því
komizt að endurskoða nú þegar
hina svokölluðu 30% - reglu i
ljósi þeirrar þróunar, sem nú
blasir við. Taldi hann ljóst, að
upphafsmenn 30%-reglunnar
hefðu vanmetið þau samdráttar-
áhrif, sem að jafnaði fylgja í kjöl-
far gengisfellinga og reynslan
sýnir að hafa mjög neikvæð áhrif
á hag verzlunarinnar. Hann kvað
samvinnumenn vel geta fallizt á,
að verzlunin ætti ekki að hagnast
á þeim veróhækkunum, sem
gengisfellingar hafa í för með sér.
Á hinn bóginn er það óviðun-
andi, sagði Valur, að verzluninni
sé með opinberu valdboði stefnt
inn í mesta taprekstur í íslenzkri
verzlunarsögu á sama tíma og
allar aðrar aðgerðir hins opinbera
stefna að því aó treysta og efla
hag annarra atvinnuvega. Það má
ekki gleymast, að verzlunin er
líka atvinnuvegur; á hag hennar
byggist velferð og atvinnuöryggi
þúsunda fjölskyldna og einstakl-
inga.
í verzluninni er ekki hægt að
vinna upp áfallið tap fyrri ára á
einni góðri vertíð. Þess vegna er