Morgunblaðið - 14.03.1975, Síða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. MARZ 1975
29
— En það hljóta einhverjir í
bænum að vera fróðari um það.
Spyrjið bara Petrenfrökenarnar
— þær vita yfirleitt allt sem ger-
ist — og þó það séu ekki atburðir
sem slaga upp i morð...
Leo Berggren lokaði bókinni
sinni og stóð upp.
— Og ekkert ykkar hefur skýr-
ingu á þvi, hvers vegna hann var
staddur á Árbökkum, þegar hann
var myrtur?
Holtshjónin litu réttilega á
þetta sem formsatriði og létu
duga að kveðja. Þegar ég gekk
niður tröppurnar ásamt Berggren
var hann fámáll og við gengum
niður garðstíginn þegjandi. En
þegar við komum út á veginn
færðist líf í hann og mér fannst
hann hálfpartinn fljúga inn í
garðinn hjá Árbökkum. Ég vænti
þess að ástæðan fyrir flýti hans
væri sá að tveir stórir svartir bílar
stóðu fyrir framan gerðið okkar
og þegar ég uppgötvaði að annar
var með talstöð, gekk ég út frá þvi
sem gefnu að ríkislögreglan væri
komin á vettvang. Bak við bilana
og niðri á veginum sá ég pabba og
ég flýtti mér til hans.
— Hæ, pabbi. Ertu að fara inn í
bæinn?
— Nei, mér fannst bara orðið
svo mannmargt hjá okkur og ótta-
leg þrehgsli... ég helzt ekki við.
Og svo hugsaði ég með mér að
fara á einhvern stað, þar sem ekki
væri þessi aragrúi af löggum.
Eg stakk hendinni undir arm
hans og við gengum hægum skref-
um framhjá velhirtu grenigerð-
inu vinstra megin við Árbakka og
ég sagði honum að hann væri
fræg persóna í Skógum og að
hann ætti sjálfsagt fleiri aðdáend-
ur en ofurstafrúna. Sólin skein og
pabbi brosti við og við gengum i
rólegheitum áfram þegar allt í
einu var kallað hljóðlega: hæ-hæ,
þið þarna. Við snerum okkur
hissa við og sáum að hliðið var
opnað og fjórar hendur næstum
því drógu okkur inn í garðinn.
Tvær gamlar konur töluðu hvor
upp i aðra.
— Æ, elsku beztu, mikið var
gott að við fundum loksins ein-
hverja sem geta sagt okkur, hvað
er eiginlega um að vera. Leo
Berggren og Svenson lögreglu-
maður og læknirinn og tveir bílar
frá Örebro...
— Það er bara svoleiðis að mað-
ur trúir varla sínum eigin augum!
Hér í friðsældinni í Skógum! Og í
húsinu við hliðina á okkur! Og
Hulda, þessi fúla kelling lætur
ekki sjá sig, svo að við fáum ekki
að vita nokkurn skapaðan hlut.
En segið okkur nú...
Þetta voru aðrir nágrannar okk-
ar, frænkurnar Olivia og Livia
Petren. Ég hafði heyrt þær væru
vellríkar og mjög skrítnar og nú
starði ég á þær með augljósri for-
vitni.
Báðar frökenarnar voru um
sextugt. Önnur — ég fékk síðar að
vita að það var Oliva — var mikil
um sig alla og þöngur baómull-
arkjóllinn sýndi hvernig spikið
hossaðist upp og nióur og út og
I
suður. Hún var með smáhrokkiðl
hár og augun voru brún og f jör-1
leg. Hin, Livia, var mjó og.
skrælnuð. Það var engu líkara en I
hin systirin hefði fengið allt hold-1
ið sem hefði dugað fyrir báðar og i
vel það. En augun voru líka brún '
og fjörleg. Hún var með hræði-1
lega ljótan barðastóran hatt á I
höfði og klædd í snjáðan grænan :
slopp. Ég veitti enga mótspyrnu •
þegar Livia þrýsti mér með furðu-1
legum krafti niður á garðbekk ■
undir eplatré og orðaflaumurinn J
var óstöðvandi.
— Strax og ég sá Berggren, J
sagði ég við Oliviu, — að jahérna I
hér, nú hefði eitthvað gerzt á Ar- |
bökkum. Og Lindershjónin ekki .
heima! Að hugsa sér! En við viss I
um að Einar og blessuð unga frú- |
in voru komin og ég heyrði í ■
mjólkurbúðinni í morgun að '
sprenglærður prófessor væri með |
— Hulda hafði náttúruiega gortað |
af þvi, enda þótt hún sé svona líka !
merkileg með sig_og segi hér um I
bil aldrei neitt sem á er að græða. |
VELVAKAIMDI
Velvakandi svarar I síma 10-100
kl 1 0.30 — 1 1.30, frá mánudegi
til föstudags.
0 Mengun og rán-
yrkja íslendinga
Ingjaldur Tómasson
skrifar:
„Það er furðulegt hvað mikill
hluti þjóðarinnar er sofandi gagn-
vart hinni miklu hættu, sem
stafar af mengun og rányrkju á
fiskimiðum lofts og lands. Það er
vitað, að hinir nýju skuttogarar
eru hin fullkomnustu veiðitæki,
sem til eru. Þar að auki skafa þeir
botninn á meira dýpi en eldri
togarar. Þess vegna eyðileggjast
hrygningarstöðvar eða „heim-
kynni“ fisksins á miklu stærra og
dýpra svæði en áður. Fiskurinn er
„tekinn“ um leið og hann gengur
á landgrunnið. Þetta veldur því
mikilli aflarýrnun hjá bátaflotan-
um. Það hljóta allir, sem með
þessum málum fylgjast, að sjá
hina geigvænlegu hættu, sem
blasir við, ef ekki verða nú þegar
stöðvaðar togveiðar á mikilvæg-
ustu hrygningarstöðvunum. Væri
ekki ráðlegt að fara að hægja á
skuttogarakaupæðinu í bili?
Togararnir hafa á undanförn-
um árum togað mjög mikið á
hraunum, sem eru mikilvægar
uppeldis- og hrygningarstöðvar.
Þá má segja, að þeir hafi „sléttað
út“ Halamiðin. Og þegar búið er
að umturna dvalarstöðvum eða
„lífríki? fisksins, ná miðin sér
aldrei til fulls, jafnvel þótt þau
verði friðuð í langan tíma, — sam-
kvæmt áliti bandarískra fiski-
fræðinga.
Rósagarðsrányrkjan fyrir
austan er eitt nýjasta dæmið um
hvernig togararnir umturna
smámsaman mikilvægasta matar-
garði þjóðarinnar, — fiskimiðun-
um.
Það er líka fullvíst, að alls
konar botnsköfur, sem leyfðar
eru, allt upp að landsteinum,
spilla grunnuppeldisstöðvunum
og drepa fiskseiðin í tonnatali.
0 Stöðvum sem fyrst
okkar eigin
mengun
Mengunarhætta frá þétt-
býlissvæðum hérlendis er nú
komin á hættustig og fer ört vax-
andi.
Mést er mengunin við Faxaflóa
og á Akureyri. Það er áreiðanlega
orðin mjög brýn nauðsyn að
hreinsa allt frárennsli frá Faxa-
flóasvæðinu, ef fiskimiðin þar
eiga ekki að verða eiturmenguð
og fiskurinn þar með óætur. Kol-
sýringseitrun lofts af útblæstri
bifreiða og annarra benzin- og
olíuvéla er orðin mikil hér í
Reykjavík. Áburðarverksmiðjan
spýr látlaust reykskýjum út í and-
rúmsloftið, eins og allir sjá, sem
horfa til lofts.
0 Álverksmiðjan í
Straumsvík
Öllum fullorónum eru i
fersku minni hinar öfgafullu
árásir á forystumenn álverksmiðj-
unnar i Straumsvik. Talað og
skrifað var um að álrykið myndi
eyða öllum gróðri i nágrenni
verksmiðjunnar. Tæplega yrði lif-
vænlegt í Hafnarfirði vegna ál-
veiki í fólki og fénaði. Fjölmargar
hrakspár aðrar heyrðúst.
Engin af þessum illspám hefur
enn komið fram. Heyrzt hefur, að
forráðamenn álverksmiðjunnar
hafi ákveðið að setja upp mjög
fullkomin hreinsunartæki innan
tíðar. Vonandi sjá aðrar verk-
smiðjur sér fært að gera svipaðar
ráðstafanir til varnar mengun.
0 Mengunarvarnir
í skip
Það þarf að skylda öll fiski-
og flutningaskip, íslenzk og er-
lend, sem sigla i kringum landið
að éyða allri úrgangsoliu, annað
hvort um borð i skipunum eða
flytja hana í land til eyðingar.
Umboðsmenn okkar á erlendum
vettvangi þurfa að vinna af alefli
gegn alheimsmengun og rán-
yrkju, og þeir þurfa að geta bent á
ísland sem fyrirmynd. Þjóðin eyð-
ir svimandi háum upphæðum í
alls konar slysa- og sóttvarnir og
allir telja það sjálfsagðan hlut.
En þegar rætt er um mengun og
rányrkju, sem eru á leið með að
tortima mannkyninu og þar með
okkur íslendingum, er troðið i
eyrun og ekki hlustað á varnaöar-
orð.
Það er sannarlega kominn timi
til fyrir íslendinga og aðrar þjóðir
að vakna af Þyrnirósarsvefni
mengunar og rányrkju.
Eða ætlum við ef til vill að kæfa
afkomendur okkar með eitur-
mengun, sem vel er mögulegt að
koma i veg fyrir? Heldur
óhugnanleg andalok það.
Ingjaldur Tómasson.“
i þessum dálkum hefur oft
verið vakin athygli á ýmiss konar
aðgerðum til varnar mengun og
spillingu umhverfisins, og
áreiðanlega hefur margt og mikíð
áunnizt í þeim efnum á skömmum
tíma. Það er ekki svo ýkja langt
síðan umhverfismál og meng-
unarhætta urðu „almennings-
eign“, t.d. var litið á þessi mál
minnzt nema í vísindatímaritum
fyrir aðeins 10 árum, Að sjálf-
sögðu er margt enn ógert i
mengunarmálum, en það, sem
gert hefur verið og verið er að
gera lofar góðu um framhaldið.
Almenningur hefur vaknað upp
við vondan draum og skilningur
og vitneskja um hættuna fer vax-
andi.
Norðmenn hafa nýlega upp-
götvað það, að þeir eiga ráð á
miklum olíulindum i sjó. Um fátt
er nú meira rætt þar i landi,
en svo virðist, sem þeir ætli
ekki að fara sér að neinu
óðslega við nýtingu þessara
auðlinda. T.d. lásum við ný-
lega grein í norsku timariti þar
sem áhrif olíu og hugsanlegrar
mengunar við vinnslu svarta
gullsins voru gerð að umræðu-
efni. Þar var m.a. bent á það
hættu, sem fiskimiðum og hrygn-
ingarstöðvum gæti af þessu
stafað. Siðan var bollalagt um það
hvernig mengunarvörnum yrði
bezt við komið og lögð áherzla á,
að eins vel yrði frá þessum málum
gengið og unnt væri áður en olíu-
vinnsla hæfist. Meðal annars var
bent á að olía, sem flýtur á yfir-
borði sjávar gæti haft hin ægileg-
ustu áhrif á hrygningarstöðvar,
þar sem hrognin fljóta uppi undir
yfirborðinu.
Sjálfsagt og nauðsynlegt er að
fara að öllu með gát og varúð
þegar verndun umhverfisins á i
hlut. Þetta virðast sem betur fer
flestir skilja, þannig að ætla má,
að hægt verði að ná miklum
árangri hvað þetta snertir á
næstu árum.
% Niðurgreiðslur
Steingrimur Magnússon,
sem lengi var í Fiskhöllinni,
hringdi. Hann sagðist vilja taka
undir það, sem fram kom hér i
dálkunum i fyrradag viðvíkjandi
þvi, að dregið yrðu úr niður-
greiðslum eða þær lagðar niður
með öllu. Steingrimur sagðist
hafa kynnzt þvi hvernig stundum
vildi fara þegar fiskur, sem fara
átti til neyzlu hér i bænum, var
niðurgreiddur hér fyrr á árum.
Hann sagði, að á hefði þeir,
sem eitthvað vildu vita um þau
mál, vitað til þess, að jafnvel fisk-
ur, sem saltaður var til útflutn
ings, hefði stundum verið niður
greiddur. Þetta hefði auðvitað
verið misnotkun, en skoðun sín
væri að allt niðurgreiðslukerfi
væri ákaflega vandmeðfarið og
mikillar nákvæmni þyrfti þar
með.
Steingrímur sagði að lokum:
„Ég var við fisksölu í 57 ár og veit
ósköp vel hvernig þetta var, og ég
mæli eindregið með þvi að niður-
greiðslur verði felldar niður.“
S\GeA V/öGA £ itLVtmi
Ú 7joRo1'/(J 06r
iirrvú suNO/i'
WÁm9l £R AoWií-
AÐ EYXíVT óRi'N..
r^1
fe" k,
OPIÐ i KVÖLD!
Næturgalar leika
Dansaó til kl. 1.00
Húsið opnað kl. 9
Veitingahúsið ,
SKIPHOLL
Strandgötu 1 • Hafnarflröi • ® 52502
safety-seat
Öryggisstóllinn
sænski
Mestseldi bílstóljinn
á Norurlöndum.
K LI PPAN
Royale barnakerrur
Teg: SATURN 12“ hjól. .
Mjög hagstætt verð.
Leikfangaver,
Klapparstíg 40.
Sími 12631.
Vestur-þýzkur
öryggisstóll
fyrir börn. Teg: 6075.
Hallanlegur, svo að barnið
getur auðveldlega
sofið i honum.
Royale barnakerrur
Teg: ZODIAC 14" hjól
1
vmnRCFfllDRR
mflRKM VOflR