Morgunblaðið - 02.04.1975, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 1975
27
i
Magnús Einarsson
Hvítuhlíð - Minning
Fæddur4. marz 1896
Dáinn 11. jan. 1975.
Þann 11. jan. síðastliðinn lést á
sjúkrahúsi í Reykjavík Magnús
Einarsson, fyrrum bóndi í Hvítu-
hlíð í Óspakseyrarhreppi, tæplega
sjötíu og níu ára að aldri.
Ég hélt lengi vel að mér færari
menn myndi taka sér penna í
hönd og minnast hins látna
heiðursmanns, en er ég hugði
nánar að komst ég að þeirri niður-
stöðu að þeir sem best þekktu til
manndómsára hans og stóðu við
hlið hans i lífsbaráttunni, sem og
á félagsmálasviðinu, eru nú
margir horfnir af sjónarsviðinu.
Magnús var fæddur 4. marz
1896. Sonur Einars Þórðarsonar
bónda i Hvituhlið Einarssonar frá
Snartartungu, en sú ætt er fjöl-
menn orðin og dreifð viða um
land. Hafa afkomendur Einars
Þórðarsonar i Snartartungu
margir reynst búhöldar góðir og
atorkumenn hvar sem þeir hafa
haslað sér völl.
En móðir Magnúsar var Guð-
ríður Benediktsdóttir frá Heiðar-
bæ I Tungusveit, síðar húsfreyja í
Lambanesi í Saurbæ.
Foreldrar hans létu hinsvegar
staðar numið við þennan áfanga I
lífi sínu og komu syninum í fóstur
til hjónanna Kristjáns Einars-
sonar og Halldóru Magnúsdóttur
er þá bjuggu í Hvítuhlið en síðar
að Hríshóli í Reykhólasveit, en
Kristján fluttist þaðan að Hólum í
Hvammsveit í Dalasýslu, og bjó
þar til æviloka ásamt seinni konu
sinui.
I uppvexti sinum naut Magnús
ástríkis og umönnunar langömmu
sinnar Ólafar Helgadóttur og
taldi jafnan að þær kenndir er
hún vakti í brjóstí hans hefðu
orðið sér drýgstar til samþykkis
við samtíð og samferðamenn.
Hann átti aftur þvi láni að fagna
að fá endurgoldið henni fóstur-
launin með því að taka hana á
heimili sitt og hjá honum dó hún
fjörgömul árið 1925.
Árið 1919 hinn 14. sept gekk
Magnús að eiga eftirlifandi eigin-
konu sína Sigríði Gisladóttur frá
Brunngili í sömu sveit, mikla
dugnaðarkonu og góða húsmóður,
dóttur heiðurshjónanna Gísla
Jónssonar og Helgu Bjargar Þor-
steinsdóttur frá Kjörvogi er
bjuggu á Brunngili langa tíð.
Helga Björg var dóttir hins kunna
þjóðhagasmiðs og hugvitsmanns
Þorsteins Þorleifssonar frá
Hjallalandi í Vatnsdal, þess er
Jón Helgason minnist i I. bindi
sins merka rits Islenskt mannlíf.
Vorið 1921 byrja ungu hjónin
búskap í Hvítuhlíð, full af bjart-
sýni á gjöfulleik jarðarinnar og
eigin hreysti, þeim varð líka að
trú sinni, því þar bjuggu þau í
full fjörutíu ár við sivaxandi hag-
sæld, Snemma á búskaparárum
sínum tók Magnús að stækka
túnið og var jafnvel stórtækastur
sinna sveitunga á því sviði, meðan
hestar voru eini aflgjafinn við
þau störf, svo var einnig eftir að
vélar komu til sögunnar. Þvi var
Hvítuhlíðartúnið, er búskap hans
lauk, eitt stærsta og best ræktaða
tún í hreppnum.
Heyskapur var stundaður af
kappi miklu i Hvítuhlíð á bú-
skaparárum hans svo frægt var
um nærsveitir. Hann mun
snemma hafa komið auga á gildi
þess að hafa nóg fóður fyrir bú-
pening sinn, enda var heimilið
jafnan gróið i fyrningum, þótt bú-
ið væri oftast eitt hið stærsta í
sveitinni, og ekki illa gert við
skepnur hvað gjöf snerti. Er þó
jörðin snjóþung og gjafatími oft
langur.
Aðstaða hans var því góð sem
forðagæslumanns, en því starfi
gegndi hann um langt árabil, er
hann hvatti bændur til góðs
ásetnings enda var hann óþreyt-
andi talsmaður þess.
Hús jarðarinnar endurbyggði
hann öll í búskapartíð sinni
myndarlega á þeirrar tíðar mæli-
kvarða.
Á yngri árum sínum stundaði
Magnús sjóróðra svo sem titt var
um jafnaldra hans í sveitum og
reri þá frá verstöðvum við Stein-
grimsfjörð,- sjómennska var
honum vel að skapi, og alla sína
búskapartíð átti hann báta og
stundaði fiskirí þegar tóm gafst,
F. 16. 10. 1909
D. 17. 3. 1975.
Bogi Ragnar Eyjólfsson er all-
ur. — Þegar vinur skilur við
hrannast minningarnar upp hjá
öllum þeim sem höfðu samskipti
við hann.
Þaó var að áliðnum ævidegi
Boga Ragnars að við kynntumst.
Hann kom á heimili okkar hjóna
hress að vanda. Frásagnargáfa
hans heillaði mig, enda hefur
roskinn maður frá mörgu að
segja, sem við hin yngri höfum
ánægju af að heyra. Þannig getur
öldungurinn lokið upp fyrir
manni liðinni tíð.
Samræðurnar voru ávallt lífleg-
ar, kryddaðar spaugilegum atvik-
um úr daglegu lifi. Einkum hafði
ég gaman af að heyra sjóferöa-
sögurnar. i þessu efni kippti í
kynið, því annálað var hve íaðir
Boga, Eyjólfur frá Dröngum, átti
auðvelt með að segja frá. Mér
kom oftar en einu sinni i hug að
gaman væri að festa á blað frá-
sagnir Boga, en aldrei varð þó af
því. Það er skaði að frásagnarlist-
til heimilisnota meðan fiskur
gekk í fjörðinn, sem nú er liðin
saga.
Þær voru líka margar snatt-
ferðirnar, sem hann fór á trill-
unni sinni fyrir nágrannana,
meðan vegalaust var og samgöng-
ur erfiðari en nú er. Ekki mun
það þó hafa skilað fjárhagslegum
hagnaði, þá var verðmælir annar
en nú er almennast, og jafnvel
þakklætið oft látið nægja. Ýmsum
opinberum störfum gegndi
Magnús fyrir sveit sina. Ungur
hreyfst hann af ungmennafélags-
hreyfingunni sem fleiri jafn-
aldrar hans og var því einn af
stofnendum ungmennafélagsins
Smára í Óspakseyrarhreppi og
með sterkustu meðlimum þess
meðan það starfaði. Forvigis-
maður að stofnun Kaupfélagsins
á Óspakseyri var hann og í stjórn
þess frá byrjun og þar til hann
fluttist úr hreppnum. I stjórn
in er á undanhaldi. Mér hefur alla
tíð þótt mikið til um menn, sem
eiga auðvelt með að segja frá og
sjá broslegar hliðar lífsins. Þeir
lyfta tilverunni upp úr hversdags-
leikanum.
Þó má hafa sömu orð um lif
Boga og Eyjólfur, faðir hans,
hafði um sitt eigið líf, að hann
hafi verið „kaldur á köflum".
Faðir hans var, eins og áður sagði,
Eyjólfur Stefánsson frá Dröng-
um, en móðir Boga hét Jensina
Kristin Jónsdóttir, hálfsystir sr.
Þorleifs á Skinnastað. Oft var
hart i ári að Dröngum á Skógar-
strönd og urðu þau hjón að
bregða búi árið 1920 og fjölskyld-
an flutti til Hafnarfjarðar. Eftir-
lifandi alsystkini Boga Ragnars
eru Sigurborg Eyjólfsdóttir gift
Guðleifi Bjarnasyni simvirkja,
Magnús Eyjólfsson stöðvarstjóri
Pósts og síma í Hafnarfirði,
kvæntur Þórunni Flygenring.
Látin alsystkini eru Ingimundur
Eyjólfsson, prentmyndageröar-
maður, sem var kvæntur Svövu
Tómasdóttur, og Stefán
Eyjólfsson skósmiður, sem lést í
vetur. Stefán var kvæntur
Guðrúnu Pálsdóttur. Svava og
Guðrún eru einnig báðar látnar.
Eftirlifandi hálfsystur Boga
Ragnars eru Sigriður Jóhanna,
Friðbjörg og Salbjörg Eyjólfsdæt-
ur. Eyjólfur átti þær með fyrri
konu sinni Sigriói Frióriksdóttur.
Mér býður í grun að hörð lifs-
barátta á Dröngum hafi mótað
skapgerð Boga i bernsku. Bogi
Ragnar var vandvirkur eljumaður
til vinnu og gaf aldrei eftir i bar-
áttunni fyrir daglegu brauði,
enda vissi hann vel hve hörð hún
var. Þetta hefur eflaust átt rikan
þátt i þvi að skapa hjá honum
sterka réttlætiskennd, og hann
talaði ávallt máli lítilmagnans. Ég
hygg, að þegar Bogi Ragnar leit til
baka yfir farinn veg, þá hafi hon-
um fundist það heimili og þau
börn sem hann átti með Elínu
Bjarnadóttur, mikilli sómakonu,
vera stærsti sólargeislinn í sinu
lífi. Svo fór að þau skildu eftir
langan búskap, en oft heyrði ég
hann tala um hamingjudaga fjöl-
skyldunnar. Börn Elínar og Boga
eru Hrafnhildur gift Jóni Hilmari
Alfreðssyni lækni, Edda Björk
Búnaðarfélags Öspakseyrar-
hrepps lengi og heiðursfélagi hin
síðustu ár. Hreppsnefndarmaður
af og til, og í skattanefnd lengi.
Þegar Ræktunarsamband
Bæjar- og Öspakseyrarhrepps var
stofriað var hann kosinn í stjórn
þess og gegndi því starfi þar til
hann fluttist úr héraði. Ýmsum
fleiri félagslegum umbótastörfum
mun hann hafa gegnt, sem of
langt yrði upp að telja.
Magnús stundaði talsvert vinnu
utan heimilis, aðallega við vega-
gerð, var um langt árabil umsjón-
armaður með viðhaldi þjóðvega í
Bitru, sá um viðgerð veganna á
vorinog snjómokstur á vetrum og
sýndi þar, sem annars staðar er
hann kom við sögu kapp og trú-
mennsku. Þau Magnús og Sig-
riður eignuðust fimm börn, eitt
dó í frumbernsku, hin eru: Ragn-
hildur gift Jóni Björnssyni, þau
búa i Minni-Hattardal í Alftafirði
vestra, eiga mörg börn; Guðfinna
gift Indriða Sigmundssyni frá
Einfætingsgili, þau reistu nýbýlið
Árdal i landi Einfætingsgils, en
búa nú í Reykjavik, eiga einn son;
Einar bóndi og hreppsnefndar-
oddviti í Hvituhlíð, kvæntur Her-
silíu Þórðardóttur frá Ljúfustöð-
um, eiga þrjár dætur; Olöf, gift
Óskari Guðmannssyni ættuðum
úr vestur-Skaftafellssýslu, búsett
i Kópavogi eiga tvö börn.
Þegar nálgast tók sjötugs aldur-
inn og starfsþrek fór að minnka
ákváðu þau hjón að bregða búi,
enda Einar sonur þeirra þá
tekinn við búinu að nokkru. Flutt-
ust þau þá til Reykjavíkur og
keyptu sér ibúð að Kambsvegi 5.
Fyrstu árin stundaði Magnús
fulla vinnu að vetrinum, oftast í
Sænska frystihúsinu, en að

gift Olafi Oddi Jónssyni, Jenna
Kristin gift Gunnari Erni Jóns-
syni kennara, Bjarni aðalbókari á
Húsavfk kvæntur Þórunni
Sigurðardóttur og lngi Bogi
trúlofaóur Hallgerði Bjarnhéðins-
dóttur, en þau verða bæði
stúdentar i vor. Einnig gekk Bogi
Guðrúnu Ragnarsdóttur i föóur-
staó, en hún er gifl Gústaf Jakobs-
syni bifreiðarstjóra.
Ég minnist með þakklæti hve
dyggilega Bogi studdi okkur hjón-
in er við vorum að koma okkur
fyrir í ibúð þeirri sem við keypt-
um. Þannig vildi hann fá að sýna
Nýlega er látin h*ér í bæ merkur
og gamalkunnur Reykvíkingur,
Olafia Ingibjörg Þorláksdóttir,
ekkja Þórðar Gunnlaugssonar
kaupmanns frá Háaleiti. Þessi
nöfn kannast grónir Vesturbæ-
ingar vió og þaó að góðu einu. Þau
hjón áttu eina dóttur, Arndisi,
sem frú Olafía dvaldi hjá nú
siðustu æviárin og manní hennar,
Baldri Sveinssyni, vélaverkfræð-
ingi. Einnig ólu þau hjón upp sem
sitt eigið barn Sigurð Sigurðsson,
fréttamann ríkisútvarpsins.
Auk húsmóðurstarfa, vann frú
Olafia langa ævi utan heimilis við
verzlunarstörf allskonar, t.d. hjá
Ásgeiri Gunnlaugssyni, þar sem
hún kynntist manni sínum einnig
vann hún nokkur ár i verzl. Blóm
& ávextir og síðar tók hún við
stjórn og rekstri verzlunar eftir
sumrinu voru þau að mestu heima
i Hvítuhlíð.
Haustið 1969 héldu þau hátið-
legt gullbrúðkaup sitt heima í
Hvítuhlið og buðu sveitungum til
veglegrar veislu; sýnir það vel
tryggð þeirra og ræktarhug til
fólksins og byggðarinnar þar sem
ævistarfið var unnið og verður
okkur lengi minnisstætt.
Nú þegar þessi frændi minn og
sveitungi er horfinn sjönum,
hrúgast upp i hugann ótal
skemmtilegar minningar frá liðn-
um samvistardögum. Hann var
höfðingi heim að sækja, ræðinn
og hressilegur, fljótur að taka af-
stöðu til mála og lét skoðanir
sinar i ljós tæpitungulaust. Hann
var kvaddur hinstu kveðju af
sveitungum sinum hinn 22. jan-
úar síðastliðinn frá Öspakseyrsr-
kirkju, séra Andrés Ólafsson pró-
fastur jarðsöng; áður hafði farið
fram minningarathöfn i Fossvogs-
kapellu.
Þrátt fyrir að þann dag gekk
yfir landið eitt versta veður
vetrarins fylgdu allir sveitungar
er að heiman máttu komast svo og
margir úr nærsveitum.
Löngum og farsælum starfsdegi
er lokið. Fyrir þann skerf er hann
lagði fram til bættra lifskjara og
sjálfsbjargarviðleitni fólksins í
byggðarlaginu, eru honum hér
með færðar þakkir.
Aldraðri eiginkonu börnum og
öðrum vandamönnum votta ég
samúð. Það er von mín og trú að
hin hinsta sigling yfir hafið og
lending þar hafi hlotið jafn far-
sælan endi sem þær sjóferðir
hans er upphaf og endi áttu við
Bitrufjörð.
Kjartan Ólafsson.
hug sinn i verki. Annars var Bogi
dulur um sina hagi. Hann hafði í
seinni tíð oft á orði að styðja Inga
sinn í tilefni af stúdentsprófinu.
Það hefði orðið honum óblandin
ánægja aó sjá Inga Boga setja upp
hvita kollinn ásamt unnustu
sinni.
En „hinn slyngi sláttumaður"
sá fyrir því að svo varð ekki.
Dauða Boga Ragnars bar brátt að.
Hann gekk með kransæðakvilla,
sem hann talaði þó aldrei um.
Raunir sinar bar hann hljóður.
Aðalsmerki hans var að standa
einn og óstuddur það sem eftir
var, eins og klettur úr sæ. Þannig
er skaphöfn sjómannsins. Bogi
Ragnar stundaði sjóinn mest alla
tið og mörg hin síðari ár var hann
bátsmaður hjá Landhelgisgæsl-
unni. Bogi talaði al' hlýju um
þetta starf og hann ræddi um þau
skip sem hann var á eins og maó-
ur sem talar um vini sina. Eink-
um var honum Ægir gamli
minnisstæður. Þannig munum við
einnig varðveita minninguna um
bátsmanninn á Ægi gamla. Nú
tilheyra þeir báðir endurminning-
unni, en bátsmaðurinn er geng-
inn „i Guðs sins gleðisar'. Blessuð
sé minning hans.
Olafur Oddur Jónsson
að hún* missti mann sinn fyrir
rúmum 30 árum.
Frú Olafia Ingibjörg var i sjón
og raun af gamalli og sérkenni-
legri og gáfuætt, listfeng á marg-
an hátt, svo að allt sem hún snerti
á til fegurðar varð að list i hönd-
um hennar. Þetta vissu og sáu
kunnugir og nutu hjálpar hennar
við slika hluti þegar eitthvað
mikið sióð til. Þetta var sérgrein
hennar og hún ekki lærð, heldur i
æó borin. Eg sem þessar línur rita
sem stutta vinarkveðju, leigði hjá
henni rnörg ár og reyndi hana að
miklum og góðum höföingsskap.
Auk þess sem vináttu hélst
skuggalaus alla tið. Eg blessa
minningu þessarar konu, og sendi
fjölskyldu hennar innilegar
samúðarkveðjur.
Hallbera Þorsteinsdóttlr.
+
Minningarathöfn um
ÁRNA SIGVALDASON
frá Kiukkulandi, Dýrafirði,
sem lézt 2 7. marz s I. í Landspítalanum, fer fram frá Fossvogskirkju
* fimmtudaginn 3. april kl. £ síðdegis. Jarðsett verður síðar á Þingeyri.
Blóm og kransar afþakkaðir, en þeim sem vildu minnast hins látna, er
bent á líknarstofnanir.
Fyrir hönd vandamanna,
Rakel Sigurðardóttir,
Þórdís Garðarsdóttir.
+
Eiginmaður minn, faðir okkar og tengdafaðir
TORFI ÞORSTEINSSON, vélsmiður
Hringbraut 45
sem lézt í Borgarspítalanum aðfararnótt 27. marz, verður jarðsunginn
frá Fossvogskirkju föstudaginn 4 april kl. 3 e h
Jóna B. Björnsdóttir
Auður R. Torfadóttír Hafsteinn Hjaltason
Birna Torfadóttir Ásgeir Nikulásson
Óli Björn Torfason Stefania Guðbergsdóttir
Mimiing - Bogi Ragnar
Eyjólfsson bátsmaður
Olafía Þorláksdótt-
ir—Minningarorð
< t
1