Morgunblaðið - 24.05.1975, Blaðsíða 17

Valerie Perrine hlaut verð-
laun fyrir leik sinn I hlutverki
eiginkonu Lenny Bruce.
Alsírsk
kvikmynd
varðhlut-
skörpust
í Cannes
Cannes, 23. mai — AP.
BANDARlSKA leikkonan
Valerie Perrine hlaut
verðlaun fyrir beztan leik í
kvenhlutverki f kvikmyndinni
„Lenny“, sem fjallar um
bandarfska háðfuglinn Lenny
Bruce, og hinn gamalreyndi
ítalski leikari, Vittorio
Gassman, fékk verðlaun fyrir
bezta leik f karlhlutverki í
kvikmyndinni „Ilmvatn konu“
er tilkynnt var um úthlutun
verðlauna á kvikmyndahátíð-
inni f Cannes í Frakklandi í
dag. Þriggja klukkustunda
löng mynd frá Alsír, „Annáll
heitu áranna“, sem fjallar um
bændalff á árunum 1939—54 f
ljósi farsótta og stjórnmála-
ólgu í Alsír, fékk verðlaun sem
bezta kvikmynd ársins.
Leikstjóraverðlaunin skipt-
ust milli Kanadamannsins
Michel Brault fyrir mynd hans
„Skipanirnar“, sem fjallar um
pyntingar fanga, og Costa
Gavras fyrir myndina „Sér-
stakur hluti“, sem fjallar um
réttvísi á villigötum í Frakk-
landi á árum síðari heims-
styrjaldarinnar. Sérstök
verðlaun dómnefndar hlaut
vestur-þýska kvikmyndin
„Ráðgátan Kasper Hauser“, en
hún er byggð á sannsögulegum
heimildum frá 19. öld og segir
frá ungum pilti sem varpað er
í fangelsi og sleppt án þess að
hann viti nokkurn tíma hver
hann er.
Bezta stutta myndin var
„Lautrec" eftir brezka leik-
stjórann Geoff Dunbar, og sér-
stök verðlaun hlaut einnig
stutta myndin „Ég ætla að gefa
Eti stjörnu“, sem er sovézk að
uppruna.
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. MAl 1975
17
Engin NATO-viðurkenning
á framlagi Spánarstjórnar
Portúgalar heita tryggð við bandalagið
BrUssel 23. maí — AP
VARNARMALARAÐHERRAR
Atlantshafsbandalagsins, sem eru
á tveggja daga fundi í Briissel,
höfnuðu f dag ósk bandaríska
varnarmáiaráðherrans, James
Schlesingers, um formlega viður-
kenningu á gildi framlags Spánar
til varna vestrænna rfkja. Til
málamiðlunar var hins vegar
samþykkt að geta þess í lokayfir-
lýsingu fundarins að rætt hefði
verið um hlutverk Spánar í vörn-
um Evrópu, og er það f fyrsta
skipti sem NATO minnist opin-
berlega á einræðisstjórn Francos
á Spáni sfðan bandalagið var
stofnað árið 1949. Meðal þeirra
landa sem sérstaklega eru sögð
andvfg þess að minnzt sé á Spán
eru Island, Bretland, Noregur, og
Danmörk, og eru forsendurnar
þær að stjórn Spánar sé f eðli sfnu
fasistastjórn.
• Ráðherrarnir 13 á fundinum f
Briissel náðu ennfremur sam-
komulagi um að aðildarrfkjunum
væri frjálst að láta opinberlega í
ljós skoðun sfna á gildi hernaðar-
samvinnunnarviðSpánað þvíer
brezkir embættismenn hermdu.
Þá lýsti fuiltrúi Portúgals á fund-
inum, Jose Babtista Pinheiro de
Azvedo, flotaforingi, sem á sæti í
byltingarráðinu, því yfir að
Portúgalsstjórn stæði fast við að-
ild sfna að NATO.
Málamiðlunin varðandi Spán er
talin tilraun ráðherranna til að
koma nokkuð til móts við James
Schlesinger, en Bandaríkjamenn
ræða nú um framtíð bandarískra
herstöðva á Spáni við spænsk
stjórnvöld. Eru uppi vangaveltur
um það hvort leitað verði eftir
formlegri aðild Spánar að At-
lantshafsbandalaginu eftir að
Franco er látinn.
Talið er líklegt að Ford, Banda-
ríkjaforseti, muni á leiðtogafundi
NATO-rikja i Bríissel í næstu
viku enn reyna að fá almenna
viðurkenningu á framlagi Spánar
til varna vestrænna ríkja.
A fundinum í dag var Joseph
Luns, framkvæmdastjóra NATO,
veitt umboð til að bera til baka
fregnir um að bandalagið hefði
áhuga á að fá radarstöð í Suður-
Afríku, en hugmynd þessa efnis
var lögð fram við umræður i gær
af vestur-þýzka varnarmálaráð-
herranum George Eber. Leiddi sú
hugmynd til þess að hollenzki ráð-
herrann, Henk Vredeling, hótaði
því að Holland segði sig úr NATO,
ef til slikrar samvinnu við Suður-
Afríkustjórn kæmi.
Fyrri valdhafar í
Grikklandi ákærðir
Víðtæk
leit að stúd-
entunum
Dar es Salaam, 22. maí.
— AP — Reuter.
UMFANGSMIKIL leit á landi,
vatni og úr lofti fór fram í dag
umhverfis Tanganyikavatnið að
fjórum útlenzkum stúdentum,
þremur bandarískum og einum
hollenzkum, sem á mánudags-
kvöld var rænt frá einangruðum
frumskógabúðum í Vestur-
Tanzaníu af 40 vopnuðum, ein-
kennisklæddum mönnum, og
hafa stjórnvöld f Tanzanfu beðið
nágrannaríkin að taka þátt í leit-
inni. Talið er að mannræningj-
arnir hafi komið frá Zaire yfir
landamærin, en enn er allt á
huldu um hverjir þeir eru og
hver er tiigangur þeirra.
Vangaveltur'eru um að menn
þessir tilbayri Iítt þekktum
skæruliðasamtökum, Alþýðlega
byltingarflokknum sem starfar í
torfæru fjalllendi í austurhluta
Zaire. Hugsanlegt er talið að þessi
flokkur hafi með mannráni þessu
viljað vekja athygli á sjálfum sér
og markmiði sínu sem er að koma
stjórn Mobutu frá völdum. Hefur
flokkurinn átt í bardögum við
stjórnarherinn frá árinu 1967.
Flokkurinn er marxískur, og er*
andvígur tengslum Zaire við
Bandaríkin. Leiðtogi hans er
sagður heita Laurent Kabila.

FRETTIR
Aþenu, 23. maí — Reuter.
DÖMARARAÐ áfrýjunardóm-
stólsins f Aþenu gaf í gærkvöldi
út ákærur á hendur 24 ráðherrum
fyrrverandi herforingjastjórnar í
Grikklandi fyrir landráð og upp-
reisn. Meðal ákærðu er George
Papadopoulos, fyrrum forseti og
sá maður sem steypti honum af
stóli í nóvember 1973, Dimitrios
Ioannides, yfirmaður herlögregl-
unnar, sem var æðsti maður
sfðari herforingjastjórnar, sem
féll í júlí á fyrra ári vegna Kýpur-
deilunnar. Akærurnar geta leitt
til dauðadóms.
Ákæruskjalið er 97 bls. að
stærð og er byggt á hálfs árs
rannsókn Konstantíns Stamatic
dómara. Akærðu hafa rétt til að
iðari fluttur
úr einni konu í aðra
Veitir ófrjóum konum mögu-
leika á að eignast börn
Höfðaborg, 23. mai — AP.
LÆKNUM við Groote Schuur-
sjúkrahúsið hefur nú tekizt að
flytja eggjaleiðara úr einni
konu í aðra, og gæti þessi ár-
angur leitt til þess að þúsundir
ófrjórra kvenna eigi þess kost
að eignast börn, að því er tals-
menn sjúkrahússins tilkynntu í
dag. Tók flutningsaðgerðin 5'A
klukkustund, og var eggjaleið-
arinn fluttur með slagæð og
æðum.
□ Hópur 14 lækna vann við
aðgerðina undir forystu dr.
B.M. Cohen frá háskólanum i
Höfðaborg, og var hún gerð s.l.
þriðjudag. Nöfn kvennanna
hafa ekki verið birt, en eggja-
leiðaraþeganum lfður að sögn
vel.
Eggjaleiðarar hafa áður verið
fluttir milli kvenna, en þeir
hafa aldrei verið fluttir með
slagæð áður. Einn af læknun-
um, sem þátt tóku í flutningn-
um, sagði í dag að prófsteinn-
inn á hinn raunverulega árang-
ur þessarar aðgerðar yrði þung-
un viðkomandi konu. Þriggja
ára rannsóknir liggja að baki
þessari aðgerð.
Papadopoulos — áður forscti, nú
ákærður fyrir landráð.
áfrýja ákærunum til hæstaréttar.
Ekki er búið að dagsetja réttar-
höldin vegna hugsanlegrar áfrýj-
unar.
Mayaguez i
Hong Kong
Hong Kong, 23. mai — AP.
BANDARlSKA flutningaskipið
Mayaguez, sem Kambódíumenn
tóku fyrir skömmu, er það var á
leið frá Hong Kong til Bankok,
vegna meintrar njósnastarfsemi,
kom i kvöld til Hong Kong.
Embættismenn brutu innsigli
flutningagámanna og könnuðu
innihaldið. Það reyndist ekki vera
sprengjur eða hergögn, heldur
bifreiðavarahlutir áburður, máln-
ing o.fl.
Hungurdauði og vopnaskak veraldar
A þessari mynd má sjá eitt af
milljónum barna f heimi hér,
sem standa andspænis hungur-
dauða eða varanlegum veilum,
lfkamlegum og andlegum, af
völdum vannæringar. Myndina
tók brezk hjúkrunarkona, Steph
hanie Symmonds f Ogaden-
héraði í suðausturhluta Eþíó-
pfu, þar sem hún starfaði í
hjálparsveit. Hirðingjarnir f
eyðimerkurhéruðunum í
Ogaden hafa átt við langvar-
andi skort að strfða, sem valdið
hefur dauða hundruða barna.
Um 40.000mannshafasafnazt f
hjálparbúðir, sem settar hafa
verið upp við afskekkt þorp í
Ogaden.
Með þessari mynd mætti geta
þess, að á árinu 1973 eyddi
mannkynið 230 milljörðum
dollara, — sem nemur 34.730
milljörðum fslenzkra króna til
strfðsundirbúnings, að því er
alþjóða friðarrannsóknarstofn-
unin í Stokkhólmi — SIPRI —
upplýsir. I bók, sem stofnunin
hefur gefið út, segir að mann-
kynið verji sffellt hærri fjár-
upphæðum til vopnabúnaðar,
ár frá ári. Þar segir einnig, að á
árunum 1945—69 — 25 ára
tímabili — hafi verið háð 97
strfð í 60 löndum í 4 heimsálf-
um og meira en 10 milljónir
manna látið lffið af þeim völd-
um. Til samanburðar er þess
getið að á 40 ára tímabili, frá
aldamótum til 1939 hafi verið
háð 23 stríð. A árinu 1974 voru
hernaðarátök á 14 stöðum. Og
stöðugt eykst áhrifamáttur víg-
vélanna; þjóðir heims safna í
sffellu að sér stórvirkari dráps-
tækjum. Sovétríkin og Banda-
rfkin eiga samtals um 17000
flugskeyti, hlaðin kjarnaodd-
um, — að því er SIPRI upplýsir
— og þeim beina þau hvort
gegn öðru. Og aðrar þjóðir, með
Kína og Frakkland í broddi
fylkingar, halda áfram að auka
og efla kjarnorkuvopnaforða
sinn. Og allir selja öllum vopn f
gríð og erg, — en á meðan
deyja ungir sem aldnir hungur-
dauða.