Morgunblaðið - 24.05.1975, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. MAl 1975
Brottflutningar Banda-
ríkjamanna frá Laos
Washington, Vientiane
23. maí. Reuter. NTB.
BANDARIKJAMENN hafa
ákveðið að draga verulega úr
starfsemi þróunarskrifstofa sinna
i Laos og i dag hófust brottflutn-
ingar eiginkvenna og barna
bandarískra ^starfsmanna til
Bangkok og voru á annað hundr-
að manns fluttir á brott í dag og
munu að öllum líkindum alls eitt
þúsund manns verða fluttir frá
Laos á næstunni. Stjórnvöld i
Laos standa enn fast á þvi að þau
óski eftfr stuðningi frá Banda-
rikjamönnum og talsmaður sam-
steypustjórnarinnar í Laos sagði í
Búa sig á
humarinn
MIKILL undirbúningur er nú hjá
Hornafjarðarbátum fyrir humar-
veiðar. Annað kvöld leggja 12 bát-
ar úr höfn til þeirra veiða þar
með talinn hinn nýi bátur Hvann-
ey sem kom til Hornafjarðar i dag
og áður hefur verið lýst. Einn
bátur stundar togveiðar og innan
tíðar bætist hinn nýi skuttogari í
flotann.
Gunnar.
Járnbrautar-
slys í Danmörku
Kaupmannahöfn 23. maí.
Reuter.
l’ARÞEGALEST, sem var á leið
frá Esbjerg á Jótlandi til Kaup-
mannahafnar, rakst í dag á flutn-
ingalest og samkvæmt fyrstu
fregnum munu að minnsta kosti
eitt barn og tveir fullorðnir hafa
slasazt, en fréttir voru ekki orðn-
ar ljósar af þessum atburði. Lest-
in var i um 30 km fjarlægð frá
Kaupmannahöfn er slysið átti sér
stað.
25% hækkun hjá
Landleiðum hf.
RlKISSTJÖRNIN hefur staðfest
heimild til Landleiða hf. til hækk-
unar fargjalda á leiðinni Reykja-
i vík — Hafnarfjörður um 25%. Er
hækkunin til samrænris við hækk-
anir sem Strætisvagnar Reykja-
víkur og Kópavogs hafa áður
fengiö. Miðaverð til Hafnarfjarð-
ar verður framvegis 80 krónur
fyrir fullorðna og 30 krónur fyrir
börn.
Slys f
Hvalfirði
BlLVELTA varð við Fossá í Hval-
firði iaust eftir klukkan 20 5 gær-
kvöldi. Tvennt var i bílnum, pilt-
ur og stúlka. Slasaðist stúlkan
töluvert, mjaðmagrindarbrotnaði
og skarst í andliti en pilturinn
meiddist minna. Bíllinn, sem er
fólksbfll úr Reykjavík cr talinn
vera ónýtur.
ÞÚ AUGLÝSIR UM
ALLT LAND ÞEGAR
ÞÚ AUGLÝSIR í
MORGUNBLAÐINU
dag, að ekki hefði komið til um-
ræðu nein breyting á stjórnmála-
samskiptum rtkjanna þrátt fyrir
þessa ráðstöfun.
BHM-deilan
til kjaradóms
KJARADEILU Bandalags há-
skólamanna og ríkisvaldsins hef-
ur verið vísað til kjaradóms, en
lögum samkvæmt átti deilan að
fara sjálfkrafa til kjaradóms hinn
1. júní næstkomandi. Þar eð
kjaradeila BSRB hefur þegar far-
ið til kjaradóms var álitið til-
gangslaust að semja og á fundi
hjá sáttasemjara í fyrradag varð
samkomulag um að senda kjara-
dómi málið.
— Portúgal
Framhald af bls. 1
ildar sósíaldemókrata að fram-
kvæmd umbóta í landinu væri
óhugsandi að það langþráða frelsi
yrði við lýði í landinu og þetta
frelsi hefðu landsmenn þráð að
öðiast síðustu 25 ár.
Unita, málgagn italska komm-
únistaflokksins, sem er hinn
stærsti á Vesturlöndum, ásakaði
portúgalska kommúnista um póli-
tiska þröngsýni í grein í dag og
sagði að allir flokkar yrðu að
reyna að haida sjálfstæði sínu
gagnvart erlendum afskiptum.
Tekið er fram að ítalskir korrim-
únistar fylgist gaumgæfilega með
framvindu mála í Portúgal.
Björk, 22. mai.
UM HVlTASUNNUNA gerði hér
norðanátt og er varla hægt að
kalla það hvítasunnuhrct, þar
sem úrkoma var sáralítil. Nætur-
frost hafa verið að undanförnu,
en mikið sólfar og hlýtt á daginn.
I dag er heitasti dagur sumarsins,
komst hitinn f 20 stig. Gróðri fer
hægt fram, þó er talið að nokkur
gróður sé kominn f sandlendi.
Sauðburður stendur nú vfða sem
hæst, en á stöku stað er honuni að
Ijúka. Ekki hef ég heyrt annað en
að hann gangi yfirleitt vel. Allt er
látið bera I húsi og að sjálfsögðu á
fullri gjöf. Þó er sums staðar
farið að sleppa einlembdum ám
Washington 23. maí.
Reuter.
FORD Bandarfkjaforseti Iýsti því
yfir í dag að nýtt tímabil væri að
renna upp f utanrfkisstefnu
Bandaríkjanna og samvinna
þeirra við Vesturliind gæti orðið
mikill og drjúgur áfangi til ótví-
ræðrar forystu í heiminum. For-
sctinn, sem undirbýr för sína til
Evrópu cftir helgi, sagði einnig,
að hann hefði áhyggjur af áhrif-
um þeim sem kommúnistar virt-
ust hafa i Portúgal, en aftur á
móti benti hann á að mikilvægt
væri að Bretland yrði áfram f
Efnahagsbandalaginu.
Ford sem ræddi við fjóra er-
lenda blaðamenn í Hvíta húsinu
sagði að hann vonaði að olíufram-
leiðsluríki myndu ekki hækka
olíuverðið í september eins og
þau hefðu hótað. Hann gagnrýndi
og Bandaríkjaþing vegna stefnu
þess í orkumálum.
— Kissinger
Framhald af bls. 1
og Tyrkja væri þá innan seilingar
sagði hann: „Ég lít svo á að Tyrkir
vilji þoka sér í átt til samkomu-
lags.“ Kissinger hefur dvalið í
Tyrklandi í þrjá daga og sat utan-
ríkisráðherrafund CENTO-
bandalagsins. Hann ræddi einnig
vopnasölubann Bandaríkjanna á
Tyrkland við ráðamenn.
Ýmsir eru þeirrar skoðunar að
Kissinger álfti að Bulent Ecevit sé
sá maður, sem mesta möguleika
hefur til að leysa Kýpurdeiluna,
en ef flokkur Ecevit vinnur gegn
athöfnum stjórnarinnar getur það
haft afdrifaríkar afleiðingar
varðandi niðurstöður Kýpurmáls-
ins.
Kissinger hélt frá Tyrklandi í
kvöld og ætlaði að hafa stutta
viðdvöl á Spáni á leið sinni til
Bandaríkjanna.
— Humar
Framhald af bis. 36
hámarksstærðir báta og véla,
samkvæmt mælingum gerðum
fyrir upphaf humarvertfðar 25.
maí n.k. Umsóknir fyrir fiskiskip,
100 brúttórúmlestir eða stærri,
verða ekki teknar til greina, þótt
skip verði endurmæld minni eftir
byrjun vertfðar.“
Ennfremur segir, að nú hafi
verið gefin út veiðileyfi fyrir 150
humarbáta, en á allri vertfðinni f
fyrra voru gefin út 113 leyfi.
Aflakvótinn er hins vegar sá sami
og í fyrra eða 2000 festir. Bátun-
um er heimilt að hefja veiðar
n.k. sunnudag, 25. maf.
— Ráðherrar
Framhald af bls. 36
væri nú komið að Islandi að gegna
formennsku næsta árið. Verður
Ölafur Jóhannesson viðskiptaráð-
herra formaður ráðherranefndar-
innar og Einar Benediktsson
fastafulltrúi Islands hjá EFTA
formaður fastanefndar banda-
lagsins.
far hér, er Isinn nú fyrst að fara
af Mývatni, en það er mánuði
siðar en í fyrra. Sömu sögu er
einnig að segja um allan jarðar-
gróður. Varp fer nú að hefjast og
eru sumir fuglar þegar byrjaðir
að verpa. Framkvæmdir eru hafn-
ar við Kröflu, og er nú aðallega
unnið við að jafna grunna undir
íbúðarskála, sem síðan verða
fluttir á staðinn eins fljótt og
hægt er. En smíði þessara skála
og annars búnaðar I sambandi við
þá miðar vel. Verktakar hér í
héraðinu annast þetta verk.
Ferðamannastraumur er þegar
að hefjast hingað, nú stendur yfir
ráðstefna brúarsmiða í Hótel
Reynihlið. Mun henni ljúka á
morgun.
Ford brást harkalega við tilgát-
um þess efnis að Evrópuþjóðir
hefðu nokkurn fyrirvara á því að
treysta Bandarikjamönnum til að
standa við skuldbindingar sínar í
kjölfar þess niðurskurðar sem
Bandaríkjaþing gerði á aðstoð við
Suður-Víetnam og Kambódíu.
Sagði forsetinn að bandaríska
þjóðin væri að rétta við eftir
harmleikinn í Vietnam og sagði
að Iíta mætti svo á að þáttaskil
væru að verða i stefnu Banda-
ríkjamanna og styrkleika.
Aðspurður um hvort vestræn
samvinna hefði að hans dómi
veikzt á síðustu árum, neitaði
hann þvi harðlega. Þvert á móti
teldi hann þá samvinnu sterka og
þróttmikla, en ekki væri þó
ástæða til að ætla a<5 hún gæti
ekki eflzt verulega.
Um Portúgal sagði Ford meðal
annars að það styngi í stúf að
samtök sem væru stofnuð til að
Framhald af bls. 36
ASI, sem ekki fengu 4.900 króna
láglaunauppbætur i vor, einnig fá
þær inn með kröfunni. Tillaga
ASl er siðan að ný visitala verði
sett 100 miðað við 6. taxta al-
mennu verkamannasamninganna
að viðbættri 38 til 39% kaup-
hækkun. ASl hefur hafnað vél-
rænni tengingu vísitölunnar við
viðskiptakjör þjóðarinnar, þar
sem það telur tæknilega ann-
marka á þvi að reikna þau út, en
með því hefur það ekki hafnað
henni algjörlega og segir að það
gæti komið til greina að taka tillit
til viðskiptakjara vió samnings-
gerð,’ þegar miklar sveiflur hafi
átt sér stað í viðskiptakjörunum.
Björn Jónsson gat þess jafnframt
að vinnuveitendur hefðu lagt á
það áherzlu að útreikningur vísi-
tölunnar yrði ekki eins tiður og
verið hefði. Innan ASÍ væru og
háværar raddir um að nauðsyn-
legt væri að reikna kaupgjalds-
vísitöluna út mánaðarlega. Bak-
nefndin og samninganefndin
hefðu því ákveðió að fara meðal-
veginn og halda því fyrirkomu-
lagi, sem verið hefði, þ.e., að út-
reikningur hennar fari fram á3ja
mánaða fresti. Beinir skattar hafa
ekki verið mældir í vísitölunni
sfðan 1967. Það er krafa ASI að
svo verði nú gert, og að allir skatt-
ar verði inni í henni framvegis.
Þá var spurningu beint til Eð-
varðs Sigurðssonar og hann
minntur á að hann hefði sagt
skömmu eftir gerð síðustu samn-
inga, að þeir væru verðbólgu-
samningar. Eðvarð sagði að sér
hefði veríð það Ijóst strax, að æði
mikið af kauphækkununum þá
myndi fara beint út í verðlagið,
en þar sem um hefði verið að
ræða vísitölutryggingu launa
sagðist hann hafa borið þá von í
brjósti, að unnt yrði að halda
kaupmættinum.
Björn Jónsson sagði að um
mörg undanfarin ár hefði ávallt
verið viðkvæðið, að ekki væri
grundvöllur kauphækkana um-
.fram aukningu þjóðartekna og
þær lagðar til grundvallar rök-
semdum atvinnurekenda. Nú
kvað hann viðhorfið allt annað og
annað hljóð hafa komið í strokk-
inn. Kvað hann rýrnun kaupmátt-
ar mun meiri en rýrnum þjóðar-
tekna og vart mætti heyra á það
minnzt að einhver samfylgni væri
í þessum tveimur atriðum.
Um kröfur ASI varð algjör sam-
staða á baknefndarfundinum að
öðru leyti en því að tveir fulltrúar
voru á móti því að kauphækkunin
færi út í ákvæðis- og bónuskerfi.
verja sig gegn yfirgangi kommún-
ista, gætu síðan haft innan sinna
vébanda land, þar sem áhrif
þeirra væru jafn ótviræð og virt-
ist verá í Portúgal. Kvaðst Ford
mundu ræða þetta á fundi for-
ystumanna Atlantshafsbandalags-
ins i Brussel i næstu viku. Hann
sagðist þó vilja benda á að í kosn-
ingunum hefðu aðeins um tólf
prósent kjósenda veitt kommún-
istum stuðning sinn og fælist í því
nokkur uppörvun, en aftur á móti
hefðu niðurstöður kosninganna
augljóslega enga þýðingu sem
stæði.
Ford sagði ennfremur að
Bandaríkjamenn myndu áfram
leggja kapp á að halda góóri sam-
búð við Sovétríkin og hann neit-
aði því sem fram hefur verið hald-
ið að Sovétríkin hefðu meiri
hagnað af stefnu þeirri sem fylgt
er í samskiptum ríkjanna en
Bandaríkjamenn.
Einn fulltrúi var á móti kaup-
kröfuliðnum og taldi kröfuna of
lága. Björn Jónsson sagði, að með
kröfunum væri litið svo á að öll
laun félaga innan ASl væru lág-
laun. Væri það í ljósi þeirrar verð-
bólgu, sem ríkt hefði í þjóðfélag-
inu. Þrátt fyrir það kvað hann
ASl vilja sýna innbyrðis lit á
launajöfnun eins og fram kæmi í
kröfunum. Samkvæmt kröfunum
eru lægstu laun verkamanna tæp-
lega 60 þúsund krónur og 6. flokk-
urinn, sem er eins konar meðaltal
verkamannalauna, er 64 þúsund
krónur. Björn Jónsson sagði að
kröfurnar væri að meðaltali um
100 krónu hækkun á dagvinnu-
stund. Þá kom það fram á blaða-
mannafundinum, að nú vantaði
um 14% á kaupmáttinn til þess að
hann væri sambærilegur þeim
kaupmætti, sem rikti fyrir gerð
síðustu heildarkjarasamninga.
— Herforingja-
stjórn
Framhald af bls. 1
Ibúar í eystri hluta Beirut, þar
sem hefur verið mjög ófriðlegt
segja að lögregluflokkar hafi
reynt að koma upp „hlutlausu
belti“ milli hinna stríðandi aðila,
en lögreglumennirnir hopuðu á
hæl, þegar gerður var aðsúgur að
þeim af beggja hálfu.
Er gert ráð fyrir að svo geti
farið að Libanonsher verði skipað
að skerast í leikinn, og hafa likur
á því aukizt eftir að það er nú
orðið deginum ljósara að vopna-
hléð er marklaust með öllu.
Israelskar hersveitir skiptust á
skotum við Jórdani yfir landa-
mæri rikjanna og mun ekki hafa
komið til átaka þarna í allnokkur
ár. Fulltrúi Israelshers segjr að
Jórdaníumenn hafi byrjað skot-
hríð á landamærastöó'Sem er sex
mílur suður af Galileuvatni og
særðist einn Israelsmaður.
— Skaðabóta-
krafa
Framhald af bls. 36
gær, að umrædd skreið hefði ver-
ið verkuð á Vestfjörðum og seld
til Italíu árið 1974, samtals 600
pakkar. Hefði ekkert athugavert
verið við skreiðina er hún kom út
til hins ítalska firma sem dreifði
henni við til viðskiptavina.
Siðan hafi kvörtunum byrjað að
rigna inn, segir Magnús, og upp-
gefnar ástæður verið þær, að
megna ýldulykt hafi lagt af fisk-
inum þegar hann hefði verið
bleyttur og verkaður á venjuleg-
an italskan hátt. Sagði Magnús
Thorlacius, að menn hefðu farið
frá tslandi utan til að kanna málið
og fiskmatsmaður verið í ferð-
inni. Hefði hann staðfest það álit
Itala að gæðum skreiðarinnar
væri áfátt vegna leyndra galla
sem ekki hefðu komið fram fyrr
en við verkun skreiðarinnar úti á
Italíu.
Morgunblaðið hafði i gærkvöldi
samband við Hörð Albertsson for-
stjóra G. Albertsson og spurði
hann álits á skaðabótakröfu hins
italska firma. Hörður kvaðst ekki
vilja tjá sig að öðru leyti en því,
að heildarsamkomulag hefði ver-
ið gert um bætur á skreið til
Italíu framleiddri á árinu 1974
Full skil að því er G. Albertsson
snertir hefðu þegar verið gjörð í
samræmi við það samkomulag.
Málaferli firmans Burgassi beind-
ust að fullri riftun vegna gæða-
galla en G. Albertsson neitaði því
algjörlega að hugsanlegir gallar
réttlættu svo alvarlegar aðgerðir
sem riftun.
20 stiga hiti í
Mývatnssveit
og geldfé.
Sem dæmi um hið svala veður-
Kristján.
Ford Bandaríkjaforseti:
Nýtt skeið að renna upp í
utanríkisstefnu Bandaríkjanna